Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Zasadnicza Szkoła Zawodowa Zakliczyn Kuratorium Oświaty w Krakowie
Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 2/30
Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 02-12-2014-16-12-2014 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Hanna Skalska, Stanisław Siadek. Badaniem objęto 70 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 46 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 56 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WPOP - Scenariusz wywiadu z przedstawicielem organu prowadzącego WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Zasadnicza Szkoła Zawodowa 3/30
Obraz szkoły Historia i tradycja Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Zakliczynie jest bardzo bogata. Początki szkolnictwa zawodowego w tej miejscowości przypadają na rok 1959, kiedy to uruchomiono Zasadniczą Szkołę Przysposobienia Zawodowego. W 1965 roku szkoła otrzymała nazwę Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Rolnictwa. Zespół Szkół Zawodowych im. Józefa Piłsudskiego w Zakliczynie został powołany na bazie Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Liceum Zawodowego w roku 1989. Miał on swoją siedzibę w Rynku. Widząc ogromną potrzebę oraz szansę stworzenia w Zakliczynie dużej szeroko profilowej szkoły średniej, 1 września 1993 roku rozpoczęto prace budowlane w miejscu nowej siedziby szkoły. Po pięciu latach budowy 1 września 1998 roku uwieńczono dzieło sukcesem. Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Zakliczynie kształci młodzież w licznych zawodach. Szkoła zapewnia uczniom wszechstronny rozwój. Jest on możliwy dzięki zaangażowaniu nauczycieli w różne przedsięwzięcia wykraczające często poza ramy dydaktyczne. Niezwykle ważnym zadaniem szkoły jest kształtowanie postaw patriotycznych młodzieży. Szkoła prowadzi szereg działań mających na celu propagowanie wzorców osobowych, przypominanie ważnych dla narodu polskiego wydarzeń (żywe lekcje historii) oraz opiekuje się i dba o pomniki i mogiły bohaterów. Za te działania została odznaczona Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej przyznanym przez Radę Ochrony Pomników, Walk i Męczeństwa. Szkoła należy do elitarnego grona szkół posiadających tytuł "Bezpieczna szkoła-bezpieczny uczeń". Jest również beneficjentem projektu "Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Zasadnicza Szkoła Zawodowa 4/30
Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 57 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Józef Piłsudski Zasadnicza szkoła zawodowa Zakliczyn Grabina Kod pocztowy 32-840 Urząd pocztowy Zakliczyn Telefon 0146653409 Fax (o14) 6653409 Www www.zsp-zakliczyn.pl/ Regon 85262300000000 Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 204 Oddziały 7 publiczna Nauczyciele pełnozatrudnieni 15.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 16.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 29.14 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 13.6 MAŁOPOLSKIE tarnowski Zakliczyn gmina miejsko-wiejska Zasadnicza Szkoła Zawodowa 5/30
Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) B Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) B W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) B W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Zasadnicza Szkoła Zawodowa 6/30
Wnioski Oferta edukacyjna szkoły wychodzi naprzeciw potrzebom rynku pracy. Dużo uwagi poświęca się kształtowaniu postaw i umiejętności koniecznych do samodzielnego funkcjonowania w dorosłym życiu. Podejmowane przez szkołę działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych wpływają na lepsze przygotowanie uczniów do egzaminów zewnętrznych, tj. zawodowych i kwalifikacji w zawodzie. Podejmowane przez nauczycieli wspólnie z sojusznikami szkoły działania mające na celu umożliwianie młodzieży korzystania z wyjazdów edukacyjnych, atrakcyjnego spędzania wolnego czasu czy wsparcia socjalnego sprzyjają skutecznemu przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu uczniów. Szkoła dba o to, aby uczniowie mieli możliwość wykorzystywania nabytej wiedzy i umiejętności w praktyce oraz prezentowania swoich talentów na różnych imprezach środowiskowych, co wzmacnia w młodzieży ich poczucie wartości i zwiększa pewność siebie. W szkole prowadzi się diagnozy wiadomości i umiejętności uczniów rozpoczynających naukę, formułuje wnioski i na tej podstawie planuje się proces nauczania dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów. Szkoła wykorzystując zalecane warunki i sposób realizacji podstawy programowej, kształci u uczniów kompetencje kluczowe i zawodowe, co ułatwia im osiąganie sukcesów na rynku pracy. W szkole systemowo rozpoznaje sie możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego ucznia. Nauczyciele w sposób wszechstronny diagnozują potencjał swoich uczniów, wspierają ich i utwierdzają w przekonaniu, że mogą osiągnąć znacznie więcej. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 7/30
Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole planuje się przebieg procesów edukacyjnych na podstawie zgromadzonej wiedzy dotyczącej osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu, w tym stopnia realizacji indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych. Procesy te są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. Wdrażane przez nich wnioski z powszechnie prowadzonego monitorowania i diagnozowania osiągnięć uczniów, wspólne planowanie pracy w zespołach i poszukiwanie sposobów najskuteczniejszego przekazywania wiadomości, przygotowywanie szerokiej oferty zajęć pozalekcyjnych - przekładają się na wzrost wyników nauczania oraz indywidualne sukcesy młodzieży. Uczniowie mają możliwość uzyskania, w trakcie nauki w Zasadniczej Szkole Zawodowej, dodatkowych kwalifikacji zawodowych i uprawnień, które zwiększają ich atrakcyjność na rynku pracy. Absolwenci szkoły znajdują zatrudnienie albo podejmują dalsze kształcenie, w związku z powyższym, działania szkoły są adekwatne do potrzeb rynku pracy i przygotowują do dalszego kształcenia. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 8/30
Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego W szkole diagnozowane są osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego, a wyniki diagnozy uwzględnia się realizując podstawę programową. Jak podaje dyrektor w wywiadzie, już od momentu przyjęcia ucznia do szkoły analizie poddaje się wyniki egzaminu gimnazjalnego, oceny na świadectwie ukończenia gimnazjum, osiągnięcia kandydata przedstawione w formie dyplomów, podziękowań i wpisów na świadectwie oraz posiadane opinie lub orzeczenia z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Przeprowadza sie również wywiad z uczniem w trakcie rekrutacji (komisje rekrutacyjna tworzą nauczyciele - wychowawcy i pedagog szkolny i doradca zawodowy). Nauczyciele w pierwszych tygodniach września przeprowadzają testy diagnozujące. W pierwszych klasach prowadzona jest analiza sytuacji rodzinnej każdego ucznia Również co roku wszyscy uczniowie klasy pierwszej objęci są diagnozą na wejściu. Diagnoza wstępna obejmuje wiedzę i umiejętności z języka polskiego i matematyki. Poza tym, na zajęciach z przedmiotów zawodowych diagnozuje się zainteresowania i zdolności uczniów. Jak wynika z wypowiedzi dyrektora oraz analizy dokumentacji szkolnej, uzyskane w ten sposób informacje na temat potencjału edukacyjnego uczniów są wykorzystywane do: modyfikacji programów nauczania w celu dostosowania ich do potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia, planowania zajęć rozwijających zainteresowania (sekcje, koła zainteresowań), organizacji zajęć dydaktyczno-wyrównawczych dla uczniów z trudnościami, planowania indywidualnych zajęć z pedagogiem szkolnym i doradcą zawodowym, modyfikacji metod i form pracy, indywidualizacji procesu nauczania na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych według zdiagnozowanych potrzeb, dostosowania wymagań według zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznej, opracowania indywidualnych programów pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Procesy edukacyjne w zasadniczej szkole zawodowej są spójne z zalecanymi warunkami i sposobem realizacji podstawy programowej. Większość nauczycieli deklaruje, że na wszystkich lekcjach dają swoim uczniom możliwość kształtowania umiejętności komunikowania się w języku ojczystym, uczenia się, czytania oraz odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji (zob. wyk. 1j - 4j), natomiast rzadziej umiejętność myślenia matematycznego i pracy zespołowej (zob. wyk.5j, 6j). Nie na wszystkich kształtują umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi oraz myślenia naukowego (zob. wyk.7j, 8j). Spośród różnorodnych warunków i sposobu realizacji podstawy programowej nauczyciele badanej szkoły twierdzą, że wykorzystują zdobytą wiedzę w praktyce, przygotowują uczniów do życia w społeczeństwie informatycznym, stosują w nauce metody aktywizujące i dostosowują warunki, metody i formy kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia (wyk.1o), co zaobserwowano także podczas lekcji. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 9/30
Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 10/30
Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 11/30
Wykres 1o Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Osiągnięcia uczniów są monitorowane i diagnozowane, a wnioski z prowadzonych analiz wdrażane do modyfikacji procesu edukacyjnego. Z informacji uzyskanych od nauczycieli, a także z prowadzonych obserwacji wynika, że wszyscy nauczyciele monitorują osiągnięcia uczniów poprzez: zadawanie pytań, podsumowanie ćwiczeń przez uczniów, sprawdzanie, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania i stosowanie oceniania podsumowującego (wyk. 1w). Ankietowani nauczyciele deklarują, że wnioski z prowadzonej analizy osiągnięć uczniów wykorzystują do planowania wycieczek edukacyjnych, modyfikacji dotychczasowych metod pracy, planowania zajęć pozalekcyjnych oraz ćwiczenia strategii i rozwiązywania testów i zadań egzaminacyjnych (zob. wyk. 1o). Uczący w jednym oddziale podali, że codziennie rozmawiają ze sobą i wymieniają informacje na temat klasy w której uczą. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 12/30
Wykres 1o Zasadnicza Szkoła Zawodowa 13/30
Wykres 1w Zasadnicza Szkoła Zawodowa 14/30
Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Wzrost efektów kształcenia widoczny jest w nauczaniu przedmiotów zawodowych, czego dowodem są wyniki osiągane przez uczniów podczas zewnętrznych egzaminów. Uczniowie wskazują, z których osiągnięć w szkole są szczególnie zadowoleni (rys.1o). Tylko 2 uczniów z 27 ankietowanych podało, że nie ma osiągnięć. Dyrektor i nauczyciele wskazują przykłady podejmowanych działań: zwiększono liczbę ćwiczeń kształtujących umiejętności matematyczne i myślenia logicznego, dla uczniów z opiniami i orzeczeniami przygotowano zajęcia dostosowane do ich potrzeb ( spotkanie z pedagogiem, dodatkowe zajęcia np. z matematyki), zorganizowano wizyty zawodoznawcze podczas których rozwijane są kompetencje społeczne (np. umiejętność zachowania się w restauracji), współpraca z policją (spotkania dotyczące zachowania uczniów na drodze, odpowiedzialności swoje za postępowanie, specyfiki wieku uczniów, cyberprzemoc), organizowanie zajęć na symulatorze, z alkogoglami, jazda samochodem z zamontowanymi trolejami (symulacja poślizgu). Zmniejszyła się w szkole liczba uczniów nieklasyfikowanych oraz ocen niedostatecznych w szkole. Poprawiła się frekwencja, a co roku wzrasta liczba uczniów ze 100% frekwencją. W przypadku działań wychowawczych brak wypadków i zjawisk agresji czy dyskryminacji wśród uczniów w szkole. Wspólnym sukcesem jest dobra atmosfera i to, że uczniowie dzięki niej czują się dobrze w szkole. Potrzeby uczniów klas pierwszych są rozpoznawane na początku nauki w szkole. Nauczyciele zauważyli, że coraz chętniej uczniowie zabierają głos na lekcjach, zadają pytania i angażują się w życie szkoły. Nauczyciele starają się stwarzać przyjazna atmosferę. Stosują atrakcyjne dla uczniów metody pracy i celowy dobór do grup na zajęciach praktycznych. Motywują uczniów poprzez systematyczne rozmowy prowadzone przez nauczycieli przedmiotów teoretycznych i praktycznych. Ściśle współpracują z rodzicami i wspólne rozwiązują problemy edukacyjne i wychowawcze. Jak podają dyrektor i nauczyciele w wywiadzie, konsekwencją tych działań jest m.in. wysoki poziom zdawalności egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Z analizy danych zastanych wynika,że w kolejnych latach poziom zdawalności tych egzaminów kształtował się następująco -murarz: 2011-72%, 2012-75%, 2013-100% (uczniów uzyskało dyplom); elektryk: 2012-100%, 2013-100%, 2014-100%; mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych: 2012-66,7%, 2013-75%, 2014-100%; mechanik pojazdów samochodowych: 2013-100%, 2014-100%. Według nauczycieli, sukcesem edukacyjnym uczniów związanym z podnoszeniem kompetencji opisanych w podstawie programowe jest: wzrost umiejętności uczniów rozumienia czytanego tekstu, myślenia logicznego (stwarzanie takich sytuacji na przedmiotach ogólnokształcących i zawodowych), poprawa umiejętność szukania informacji, jej selekcjonowania i wykorzystywania zdobytej wiedzy w praktyce. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 15/30
Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Uczniowie mają możliwość uzyskania, w trakcie nauki w Zasadniczej Szkole Zawodowej, dodatkowych kwalifikacji zawodowych i uprawnień (kursy i zajęcia dodatkowe obsługi koparko-ładowarki, obsługi wózków widłowych, uprawnienia spawalnicze, prawa jazdy kategorii B i BE, autokod, dekoracja cukiernicza, obsługi kelnerskiej, carvingu, obsługi kas fiskalnych), które zwiększają ich atrakcyjność na rynku pracy. Absolwenci szkoły znajdują zatrudnienie albo podejmują dalsze kształcenie, w związku z powyższym, działania szkoły są adekwatne do potrzeb rynku pracy i przygotowują do dalszego kształcenia. Zdaniem dyrektora, nauczycieli i rodziców na większe szanse zatrudnienia absolwentów na rynku pracy i w trakcie dalszego kształcenia mają wpływ ich umiejętności zawodowe, pracy w grupie, samokształcenia i zdolności komunikacyjne i kluczowe. Dlatego do kształcenia tych umiejętności przywiązują szczególną uwagę. Ponadto uczniowie mają możliwość uzyskania, w trakcie nauki w szkole, dodatkowych kwalifikacji zawodowych i uprawnień, które zwiększają ich atrakcyjność u pracodawców. Przebieg spotkań absolwentów szkoły z uczniami i wypowiedzi przedstawicieli firm, w których uczniowie realizują praktyki zawodowe i często znajdują zatrudnienie, potwierdzają adekwatność działań szkoły do potrzeb rynku pracy i przygotowania do dalszego kształcenia. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 16/30
Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole wypracowano system diagnoz umożliwiających trafne rozpoznawanie możliwości i potrzeb rozwojowych oraz sytuacji społecznej wszystkich uczniów. Wykorzystywanie wniosków z prowadzonych diagnoz (poprzez zapewnianie wszystkim indywidualnej specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej) oraz organizowanie szeregu zajęć ukierunkowanych na potrzeby uczniów sprawia, że zarówno młodzież jak i ich rodzice uważają je za przydatne i pomocne w nauce. Priorytetem szkoły jest takie wspomaganie młodzieży, które umożliwi jej jak najlepsze funkcjonowanie w szkole oraz w środowisku lokalnym. Szkoła współpracuje z wieloma podmiotami, prowadząc działania wynikające z potrzeb uczniów i ich sytuacji społecznej. Wszyscy pracownicy szkoły dbają o przyjazną atmosferę, nacechowaną empatią i otwartością na inność. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia W szkole ze względu na specjalne potrzeby edukacyjne objęto różnymi formami wsparcia 20 % uczniów. Dla 6 uczniów ze względu na specjalne potrzeby edukacyjne zostały opracowane indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne (IPET). Siedemnastu (17) posiada opinię psychologiczno-pedagogiczną wskazującą na zróżnicowane trudności. Dla uczniów z brakami programowymi (matematyka, język polski) opracowano program zajeć dydaktyczno- wyrównawczych. Pozostali potrzebują wsparcia ze względu na: trudną sytuację rodzinną - półsieroty, sieroty, rodziny wielodzietne, rodziny dysfunkcyjne-alkoholicze; zdarzenia losowe, uczniowie niepełnosprawni z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, przewlekle chorzy, choroba ucznia, członka rodziny, śmierć w rodzinie. Zdecydowana większość rodziców wskazuje, że nauczyciele rozmawiają z nimi o możliwościach i potrzebach ich dzieci przynajmniej kilka razy w roku (rys. 1j). Nauczyciele podają, że rozpoznają możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów poprzez: obserwacje, rozmowy z uczniami, ankiety, monitoring, współpracę z rodzicami i pracodawcami, a także analizę dokumentów np: opinii i orzeczeń. Nauczyciele wskazują, ze dla uczniów szkoły najważniejsze jest między innymi: zapewnienie poczucia bezpieczeństwa psychicznego, poczucia własnej wartości, motywowania, nabycia kompetencji kluczowych, a także potrzeba tolerancji i akceptacji w grupie rówieśników, rozwijania własnych zainteresowań. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 17/30
Wykres 1j Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Oferta zajęć pozalekcyjnych prowadzonych w szkole jest dostosowana do potrzeb każdego ucznia. W opinii dyrektora jest ona oparta na takich potrzebach jak: wspomaganie rozwoju intelektualnego uczniów, wyrównanie braków w edukacji, nabywanie kwalifikacji zawodowych i dodatkowych uprawnień przydatnych na rynku pracy, kontynuowanie edukacji. Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych obejmowani są w szkole pomocą psychologiczno-pedagogiczną, a wszelkie działania realizowane są na podstawie zaleceń poradni, zawartych w opiniach i orzeczeniach (zajęcia wyrównawcze, konsultacje, wsparcie psychologa i pedagoga, realizacja programu IPET). Nauczyciele w trakcie zajęć różnicowali stopień trudności zadań, dla uczniów pracujących w szybszym tempie przygotowali dodatkowe zadanie, podejmowali indywidualną pracę z uczniem, aktywizowali ich zadając pytania i odwoływali się do przykładów z codziennej praktyki. Prawie wszyscy uczniowie, zdaniem dyrektora, uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych na terenie szkoły. Są to zajęcia dodatkowe (w ramach 19 godziny), kursy organizowane w ramach Modernizacji Kształcenia Zawodowego w Małopolsce (kurs prawo jazdy kat B, projektowania stron WWW, kurs kosmetyczny, barmański, operatora wózków widłowych, operatora koparko-ładowarki, kurs spawacza). Nabór na wyżej wymienione kursy odbywa się poprzez deklarację uczniów. Jednocześnie, w opinii dyrektora, są problemy z ich uczestnictwem w zajęciach, które wynikają z dużych odległości pomiędzy miejscem zamieszkania ucznia od Zakliczyna, jak również z licznych obowiązków domowych oraz podejmowaną pracą zarobkową. Część uczniów stwierdza, że zajęcia pozalekcyjne nie są dla nich interesujące (wyk.1j) i nie wszystkie zajęcia uważają za takie, które pomagają im w nauce (wyk.2j ).
Natomiast w opinii rodziców zajęcia organizowane w szkole są dostosowane do potrzeb ich dzieci (wyk. 3j). Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 19/30
Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki Uczniowie i rodzice twierdzą, że szkoła jest wolna od uprzedzeń (choć zdarzają się czasem nieporozumienia), a postawa nauczycieli, charakteryzująca się wielkim szacunkiem do nich oraz do ich potrzeb, sprzyja tworzeniu przyjaznej atmosfery, otwartości na inność i wzajemnej akceptacji całej społeczności szkolnej. W ramach działań w zakresie edukacji antydyskryminacyjnej nauczyciele poszerzają wiedzę uczniów, rozwijają ich umiejętności i kształtują odpowiednie postawy społeczne. Stwarzają młodzieży warunki do angażowania się w upowszechnianie tych wartości w środowisku lokalnym. Ankietowani nauczyciele wskazują, że podejmowane przez nich działania antydyskryminacyjne uwzględniają różne przesłanki, a przede wszystkim status ekonomiczny, pochodzenie społeczne i wiek (zob. wyk. 1w). Spośród wielu przykładów działań podawanych przez dyrektora i nauczycieli na uwagę zasługują przedsięwzięcia profilaktyczne, obejmujące całą społeczność szkolną, mające na celu wychowywanie młodzieży w duchu tolerancji, traktowanie odmienności jako wartości i uczenie akceptacji ludzi różniących się pomiędzy sobą, m.in. poprzez planowanie pracy dydaktycznej i wychowawczej uwzględniającej treści antydyskryminacyjne. Uczniowie i rodzice również nie dostrzegają w szkole przypadków dyskryminacji. Uczniowie podają, że w szkole traktowani są sprawiedliwie, panuje przyjazna atmosfera, a z nauczycielami mogą rozmawiać na dowolne tematy. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 20/30
Wykres 1w Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Szkoła współpracuje z wieloma podmiotami, prowadząc działania wynikające z potrzeb uczniów i ich sytuacji społecznej. We współpracy z innymi instytucjami szkoła organizuje np: zajęcia dodatkowe dla uczniów, praktyki zawodowe, uroczystości i akcje charytatywne. Nauczyciele i dyrektor podają liczne instytucje wspomagające dzieci i młodzież, z którymi współpracuje szkoła np: Jednostka Ratownictwa Chemicznego - Grupy Azoty, Powiatowa Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna, GOPS, Policja, IPN Kraków, Zakliczyńskie Centrum Kultury, Tarnowski Teatr, Międzynarodowe Stowarzyszenie Passe-Partout (MSPP), Burmistrz Zakliczyna itp. W ramach współpracy szkoły z tymi podmiotami realizowane są rozmaite działania np: organizowane są praktyki, doradztwo zawodowe, uczniowie i ich rodziny uzyskują pomoc materialną i prawną, udzielana jest im pomoc Zasadnicza Szkoła Zawodowa 21/30
psychologiczno pedagogiczna. Ponadto uczniowie zaznajamiają się z rynkiem pracy, poznają specyfikę zawodów, mogą rozwijać działalność charytatywną co jest adekwatne do ich potrzeb. Partnerzy dodają, że dzięki współpracy z innymi podmiotami szkoła uzyskuje pomoc w organizacji dodatkowych zajęć edukacyjnych, imprez, uroczystości, wycieczek. Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Nauczyciele podejmują działania, które są adekwatne do potrzeb uczniów. W trakcie obserwacji lekcji zaobserwowano, że nauczyciele motywują uczniów do angażowania się w proces uczenia. W szkole uczniowie mogą uczestniczyć we wszystkich zajęciach w zależności od swoich potrzeb, tak twierdzi zdecydowana większość uczniów (wyk.1j). Na obserwowanych zajęciach nauczyciele motywowali uczniów do angażowania się w proces uczenia się, poprzez np.: udzielanie informacji zwrotnej na temat postępów ucznia, udzielanie pochwał, stawianie pozytywnych ocen, wykorzystanie środków dydaktycznych, wykonywanie doświadczeń i formułowanie wniosków, zadawanie pytań, zastosowanie kart pracy dla ucznia, rozwiązywanie zadań przy tablicy, zachęcanie do pracy na lekcji. W opinii nauczycieli indywidualizują oni proces nauczania, poprzez m.in. dostosowywanie wymagań do indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, dostosowanie tempa pracy do indywidualnych możliwości ucznia, organizowanie zajęć wyrównawczych, przygotowanie ich do konkursów, zróżnicowanie zadań do wykonania na lekcji i w domu, dopilnowanie by podczas pracy grupowej uczniowie sami dzielili się zadaniami do realizacji indywidualnej oraz stosowanie pochwał. Wykres 1j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 22/30
Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Większość ankietowanych rodziców deklaruje, że ich dziecko może liczyć na adekwatne wsparcie nauczycieli w pokonywaniu trudności w nauce. Większość uczniów informuje, że otrzymuje w szkole odpowiednie wsparcie ze strony nauczycieli. Zdecydowana większość rodziców wskazuje, że nauczyciele uczący ich dziecko służą im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dzieci, zawsze gdy jest taka potrzeba (rys.1j). Większość rodziców wskazuje, że może liczyć na pomoc i wsparcie ze strony wychowawcy swojego dziecka (wyk.2j). Uczniowie deklarują, że nauczyciele dali im do zrozumienia, że wierzą w ich możliwości (rys.3j), czują, że nauczyciele w nich wierzą (rys.4j) i podają, że nauczyciele zapewniają im możliwość opanowania nawet trudnych zagadnień (rys. 5j). Wykres 1j Wykres 2j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 23/30
Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 24/30
Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole analizuje się wyniki z egzaminu gimnazjalnego. Analiza tych wyników dokonywana jest etapami i przeprowadzana na poziomie pojedynczych uczniów, a działania wynikające z wniosków służą doskonaleniu kształcenia zawodowego i wspomaganiu w edukacji ogólnej. Priorytetem szkoły jest wychowanie i wyrównywanie braków edukacyjnych ucznia. Szkoła wykorzystuje wyniki monitorowania realizowanych działań. Wnioski z monitorowania działań prowadzonych przez szkołę są użyteczne. W szkole wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych. W analizie wyników wykorzystywane są metody jakościowe i ilościowe. W szkole prowadzi się różne badania odpowiednio dostosowane do potrzeb szkoły, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów. Badania są użyteczne i wykorzystywane do poprawy efektywności kształcenia. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania Nauczyciele podejmują działania, które są odpowiednie do wniosków wyciągniętych z prowadzonych analiz. Nauczyciele wykorzystują w swojej pracy różnego rodzaju analizy (wykres 1w). Podstawą do wyciągania wniosków wykorzystywanych w praktyce są przede wszystkim analizy wyników egzaminów zewnętrznych i to im nauczyciele przypisują największe znaczenie. Duża część korzysta z wniosków z analizy wyników ewaluacji wewnętrznej prowadzonej na poziomie całej szkoły jak i przez zespoły przedmiotowe i nauczycielskie. Nauczyciele modyfikują plany wynikowe i rozkłady materiału, określają obszary wymagające wzmożonej pracy, poszerzają ofertę zajęć dodatkowych, dostosowują metody i formy pracy do potrzeb uczniów, przeprowadzają egzaminy próbne. Wszyscy nauczyciele deklarują wykorzystanie wniosków z ewaluacji wewnętrznej w swojej pracy, wymieniając wnioski dotyczące respektowania norm społecznych, oceniania wewnątrzszkolnego i efektów Zasadnicza Szkoła Zawodowa 25/30
działalności dydaktycznej, wychowawczej oraz opiekuńczej. Opisane przez nauczycieli i dyrektora działania wynikają właśnie z tych wniosków np. zmodyfikowanie planów wychowawczych klas, przedmiotowych systemów oceniania, zakwalifikowanie uczniów do właściwych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, prowadzenie dodatkowych zajęć wyrównawczych lub rozwijających zainteresowania. Wykres 1w Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Szkoła wykorzystuje wyniki monitorowania realizowanych działań. Wnioski z monitorowania działań prowadzonych przez szkołę są użyteczne Działania prowadzone przez szkołę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane. Zdaniem dyrektora na zajęciach dodatkowych nauczyciele powtarzają materiał i kształtują te umiejętności, z którymi młodzież sobie nie radzi. Wprowadzono również konsultacje dla uczniów w celu zintensyfikowania indywidualizacji procesu przygotowania do egzaminów zewnętrznych. Nauczyciele wskazują, że wprowadzają zmiany w swojej pracy i wynikają one z realizacji wniosków i ich monitorowania (rys. 1o). Nauczyciele w codziennej pracy uwzględniają także analizę wyników diagnoz na wejściu, planując swą pracę na początku roku szkolnego. Posiadając wiedzę, z jakimi zagadnieniami, umiejętnościami uczniowie nie radzą sobie, podejmują różne działania, np. planują lekcje, na których powtarzają te partie materiału, opanowanie których sprawia uczniom najwięcej trudności lub w razie potrzeby proponują uczniom zajęcia wyrównawcze i konsultacje w celu nadrobienia zaległości. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 26/30
Wykres 1o Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych W szkole wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych. W analizie wyników wykorzystywane są metody jakościowe i ilościowe. Z badania przedłożonej przez dyrektora szkoły dokumentacji i z przeprowadzonego z nim wywiadu wynika, że dane i informacje pozyskane z egzaminów zewnętrznych poddawane są analizie ilościowej i jakościowej. Analizie ilościowej poddawano: procent zdawalności, ocenę stopnia rozwiązywania zadań zamkniętych, procent poprawności rozwiązywanych zadań z poszczególnych przedmiotów, końcowe wyniki z egzaminu próbnego i zewnętrznego, wyniki indywidualne uczniów. Analizie jakościowej poddano: umiejętności, oceny w kontekście indywidualnych możliwości uczniów, warunki środowiskowe i szkolne, analizę niedostosowania społecznego uczniów, frekwencję. Nauczyciele wskazują, że w swojej pracy korzystają z różnego typu badań edukacyjnych (rys.1w). Praca zespołu nauczycielskiego skupiona jest w dużej mierze na wyrównywaniu braków edukacyjnych ucznia. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 27/30
Wykres 1w Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów W szkole prowadzi się różne badania odpowiednio dostosowane do potrzeb szkoły, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów. Badania są użyteczne i wykorzystywane do poprawy efektywności kształcenia. Zdaniem dyrektora w szkole systematycznie prowadzone są badania osiągnięć uczniów i wyników w nauce. W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego szkoła prowadzi ewaluację wewnętrzną, w którą angażowani są nauczyciele, dyrektor wyznacza zespoły zadaniowe do badania wyznaczonych na dany rok obszarów. Skład zespołów zmienia się każdego roku. W celu sprawdzenia w jakim stopniu młodzież przygotowana jest do egzaminów zawodowych w każdym roku przeprowadza się próbne egzaminy zawodowe w poszczególnych zawodach i w kwalifikacjach zawodowych. Dokonuje się analizy wyników tych egzaminów. Przeprowadza się testy w klasach pierwszych na wejściu z języka polskiego i z matematyki w celu zdiagnozowania wiedzy i umiejętności ucznia z poprzedniego etapu kształcenia. Dwa razy w roku dokonuje się analizy i oceny sytuacji wychowawczej w szkole. Dotyczy ona zachowania uczniów, frekwencji na zajęciach, bezpieczeństwa w szkole, zagrożeń dotyczących uzależnień, atmosfery i klimatu w szkole, współpracy z rodzicami. Z analizy wyciągane są wnioski do realizacji w dalszej pracy. W każdym miesiącu wychowawcy dokonują analizy frekwencji swojej klasy i reagują na nieprawidłowości w tym zakresie. Wyniki tych badań wykorzystuje się do doskonalenia pracy w celu podniesienia efektywności kształcenia i atrakcyjności szkoły. Pomagają one lepiej organizować procesy edukacyjne i inne dziedziny pracy szkoły. Dzięki tym badaniom nauczyciele mają możliwość lepszego planowania swojej pracy w zakresie realizacji podstawy programowej, doboru odpowiednich metod nauczania, Zasadnicza Szkoła Zawodowa 28/30
doboru odpowiednich pomocy naukowych i podręczników. Ponadto dzięki temu diagnozuje się uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Szkoła interesuje się także losami absolwentów i wykorzystuje te informacje w celu doskonalenia procesu nauczania i wychowania. W szkole prowadzi się kronikę szkoły, nauczyciele przedstawiają uczniom sylwetki i losy absolwentów, ich ścieżki zawodowe jako przykład do naśladowania. Absolwenci włączają się i wspomagają pracę szkoły, np. przyjmują uczniów na praktykę lub na naukę zawodu, przekazują sprzęt dla szkoły, uczestniczą w uroczystościach szkolnych, cyklicznie odbywają się też zjazdy poszczególnych roczników lub klas. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 29/30
Raport sporządzili Hanna Skalska Stanisław Siadek Kurator Oświaty:... Zasadnicza Szkoła Zawodowa 30/30