WIIH WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT INSPEKCJI HANDLOWEJ W GDAŃSKU GASTRONOMIA PRZED EURO 2012 W POMORSKICH MIEJSCOWOŚCIACH TURYSTYCZNYCH Podmiana asortymentowa, ślady resztek żywności i sierści na talerzu, zbyt mała ilość alkoholu w stosunku do deklarowanej, to tylko niektóre nieprawidłowości, które Inspekcja Handlowa w Gdańsku wykryła kontrolując w miesiącach od lipca do września 2011 r. lokale gastronomiczne w rejonach o nasilonym ruchu turystycznym. [Gdańsk, 24 listopada 2011 r.] Wpuszczać tylko w krawatach. Klient w krawacie jest mniej awanturujący się. Większość z nas doskonale pamięta komedię Miś, w której te słowa padły. Obrazowały one stosunek pracownika punktu gastronomicznego do klientów. Czy o takim podejściu możemy mówić tylko w kontekście sceny filmowej? Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Gdańsku w miesiącach od lipca do września 2011 r. przeprowadził kontrolę placówek gastronomicznych w rejonie o nasilonym ruchu turystycznym. Nieprawidłowości stwierdzono w 95 proc. skontrolowanych punktów gastronomicznych. Nierzetelna obsługa W 2 przypadkach pobrano wyższą należność: w barze w Karwi o 4,04 zł. (zamiast 17,11 zł. pobrano 21,15 zł.); w smażalni ryb w Ustce o 7,16 zł. (zamiast 41,84 zł. pobrano 49 zł.). U blisko 60 proc. podmiotów najczęściej kwestionowano zaniżenie masy i objętości w stosunku do deklaracji uwidocznionych w cennikach i jadłospisach. Najwięcej w restauracjach: w Gdyni stwierdzono niedomiar zakupionych dwóch drinków alkoholowych, który łącznie wynosił 40ml, na wartość 2,86 zł. (na deklarowaną objętość 1 drinka a 140 ml, faktyczna łączna objętość dwóch drinków wynosiła 240 ml); w Gdańsku niedomiar dotyczył 1 naparu kawy i wynosił 17 ml, na wartość 1,36 zł. (na deklarowaną objętość 1 naparu kawy a 150 ml, faktyczna objętość wynosiła 133 ml); w Gdyni niedomiar dot. 2 kieliszków Martini Bianco i wynosił łącznie 20 ml, na wartość 2,50 zł. (na deklarowaną objętość 1 kieliszka a 80 ml, faktyczna łączna objętość wynosiła 140 ml);
w Łebie stwierdzono niedowagę zakupionej 1 porcji dorsza smażonego i wynosiła 10 g na wartość 0,60 zł. (na deklarowaną wagę a 280 g, waga faktyczna wynosiła 270 g.); w Rowach niedowaga dotyczyła zakupionych 2 porcji filetów z dorsza i wynosiła ona 8 g na wartość 0,52 zł. (na deklarowaną łączną wagę a 304 g. faktyczna łączna waga wynosiła 296 g). Następnie w barach: w Karwi niedowaga dot. zakupionych 2 porcji flądry i wynosiła 90 g na wartość 4,04 zł. (na deklarowaną łączną wagę a 470 g, faktyczna waga wynosiła 380 g.); w Rowach stwierdzono niedowagę zakupionych 2 porcji filetów z dorsza wynosiła ona 3 g, na wartość 0,18 zł. (na deklarowaną łączną wagę a 410 g., faktyczna łączna waga wynosiła 407 g.); w Rowach (Cafe Bar) niedowaga dotyczyła zakupionych 2 porcji dorsza smażonego i wynosiła ona 4 g., na wartość 0,20 zł. (na deklarowaną łączną wagę a 279 g., faktyczna łączna waga wynosiła 275 g.). W Smażalni Ryb w Ustce: niedowaga zakupionych 2 porcji filetów z dorsza wynosiła 116 g., na wartość 6,96 zł. (na deklarowaną łączną wagę a 580 g., faktyczna łączna waga wynosiła 464 g.); niedowaga zakupionej 1 porcji surówki z kapusty wynosiła 14 g., na wartość 0,40 zł. (na deklarowaną wagę a 100 g., waga faktyczna wynosiła 86 g.); niedowaga zakupionej 1 porcji surówki z kapusty wynosiła 16 g., na wartość 035 zł. (na deklarowaną wagę a 100 g, waga faktyczna wynosiła 84 g.). W punkcie gastronomicznym w Ustce: niedowaga zakupionej 1 porcji dorsza smażonego wynosiła 8 g., na wartość 0,48 zł. (na deklarowaną wagę a 158 g., waga faktyczna wynosiła 150 g.). Ponadto stwierdzono podmianę asortymentową w stosunku do deklaracji w kartach menu: udowodnioną zakupem kontrolnym ujawniono w 1 przypadku (Bar Kebab w Tczewie). Do produkcji Kebaba greckiego użyto ser sałatkowo kanapkowy Favita, zamiast deklarowanego sera feta. Nie udokumentowaną zakupem kontrolnym ujawniono w 6 przypadkach. Na stanie magazynowym znajdowały się nw. produkty: napoje oraz nektary, zamiast zadeklarowanych soków; baranina z dodatkiem wołowiny, zamiast zadeklarowanej samej baraniny (np. kołduny z baraniną, Kofty baranie); ser sałatkowo kanapkowy Favita oraz ser z mleka krowiego SOFRA, zamiast zadeklarowanej fety; ekstra Pasłęcki miks do smarowania 76 proc. tł. Zamiast zadeklarowanego masła;
Mix tarty, zamiast zadeklarowanego sera. Z wyjaśnień uzyskanych od przedsiębiorców wynikało, że nie byli świadomi stosowania tzw. podmiany asortymentowej poprzez produkcje i sprzedaż potraw zawierających produkty, których nazwa jest chroniona przepisami prawa. Ponadto nie widzieli różnicy pomiędzy sokami, a nektarami. Jednocześnie zobowiązali się do modyfikacji kart menu oraz cenników poprzez usunięcie z nich fety, produktów seropodobnych oraz soków. Prawidłowość uwidaczniania cen W 81 proc. naruszono przepisy dotyczące uwidaczniania cen, polegające na: nieuwidocznieniu ilości nominalnych napojów i potraw; nie podaniu daty wystawienia cennika; umieszczeniu cennika w miejscu niewidocznym dla kupujących. Jakość potraw Badaniu w zakresie świeżości potraw, surowców i półproduktów oraz ryb poddano 140 partii o wartości 5510 zł., z czego zakwestionowano 1 partię surowca (mięso wieprzowe) wartości 18 zł. z uwagi na rozpoczynający się proces psucia. W 4 przypadkach zakwestionowano jakość tłuszczu smażalni z uwagi na liczne zanieczyszczenia pozostałościami surowców wcześniej smażonych (np. przypalona panierka, fragmenty stałe), brunatną barwę oraz ostry mocno drażniący zapach. W trakcie kontroli przedsiębiorcy dobrowolnie wymienili tłuszcze smażalnicze. Badaniom kontrolnym pod względem cech organoleptycznych i fizykochemicznych poddano 19 próbek, w tym: 10 próbek koktajli alkoholowych; 2 próbki naparów kawy; 4 próbki wyrobów kulinarnych; 3 próbki surowców do produkcji gastronomicznej. Zakwestionowano 26 proc. próbek: Drinki alkoholowe z uwagi na niedobór alkoholu, w stosunku do dostarczonego wzorca o 17,9 proc. (7,2 ml) oraz 27,4 proc. (10,9 ml); Papieskie pierożki cielęce z uwagi na wykrycie obecności białek i DNA mięsa wieprzowego oraz DNA pochodzącego z mięsa kurczaka (deklarowano cielęcinę); Ser gouda oraz sery tary wiórka surowce do produkcji z uwagi na obecność steroli pochodzenia roślinnego.
Przechowywanie żywności W 43 proc. zakładów w sposób nieprawidłowy i niezgodny z zaleceniami producentów przechowywano 83 partie surowców. W stanie zamrożenia, zamiast zgodnie z zaleceniami producentów w temperaturze od 0º C do + 8º C przechowywano mięso kulinarne oraz wędliny; Nie zachowano zasad segregacji w urządzeniu chłodniczym, przechowywano m.in.: ugotowany makaron, szaszłyki, frytki, filety z piersi z kurczaka, mięso mielone, surowe kotlety oraz ryby; Wyroby kulinarne fasolka po bretońsku, żeberka pieczone, szaszłyki oraz golonka gotowana wyprodukowane w zakładzie, zamrożono w workach foliowych bez jakichkolwiek oznaczeń; Niewłaściwa temperatura przechowywania wyrobów gotowych, mięsa i przetworów mięsnych, m.in. hamburgerów, szynki konserwowej w lodówkach wskazujących temperaturę + 12 º C zamiast zgodnie z zaleceniami producenta w temperaturze od + 1 º C do + 6º C; Niezachowanie warunków sanitarnych w urządzeniu chłodniczym przechowywano luzem, bez opakowań wędliny, grzyby oraz kawałki mięsa. Oprócz tego, W 3 placówkach talerze i półmiski przeznaczone m.in. do wydawania dań rybnych zanieczyszczone były drobinkami surowego mięsa oraz posiadały widoczne ślady zeschniętych resztek żywności i sierści. Ponadto przechowywano je w szafce bez drzwiczek i żadnej osłony, bezpośrednio pod blatem służącym do obróbki mięsa; W 3 placówkach urządzenia chłodnicze lodówki oraz zamrażarki pokryte były grubą warstwą lodu i szronu, jak również posiadały widoczne ślady wycieków. Wewnętrzna strona drzwi jednej z lodówek oraz półki były brudne z widocznymi śladami wycieków. Stwierdzono również, że jedno z urządzeń chłodniczych jest zepsute; W 2 placówkach pracownicy nie posiadali odzieży ochronnej wymaganej przy produkcji środków spożywczych; W 1 placówce bieżący stan sanitarno porządkowy budził zastrzeżenia, tj. stwierdzono tłuste i brudne podłogi oraz blaty produkcyjne, natomiast drobny sprzęt kuchenny zanieczyszczony był okruchami i przyklejonymi resztami jedzenia. W trakcie kontroli przedsiębiorcy dobrowolnie dokonali segregacji artykułów spożywczych w urządzeniach chłodniczych, usunęli zabrudzenia oraz zobowiązali się do przestrzegania właściwych temperatur przechowywania żywności zgodnie z zaleceniami producentów
zamieszczonymi na opakowaniach jednostkowych. Zepsute urządzenie chłodnicze zostało zgłoszone do serwisu. Świeżość produktów Kontrolą w zakresie przestrzegania dat minimalnej trwałości i terminów przydatności do spożycia objęto 174 partie produktów o wartości 7701 zł., z czego zakwestionowano 44 partie o wartości 1310 zł. (zostały wycofane z obrotu przez właściciela lub kierownika placówki w trakcie kontroli) Inne zagadnienia W 3 przypadkach okazano nieaktualne orzeczenia lekarskie do celów sanitarno epidemiologicznych właściciela oraz zatrudnionego personelu. W 2 placówkach posługiwano się wagą służąca do odważania potraw, która posiadała nieaktualną cechę legalizacji, natomiast w 2 placówkach posługiwano się wagą typu domowego. Podjęte działania Nałożono mandaty karne. Skierowano zawiadomienia o podjęcie odpowiednich działań do m.in. Sądów Rejonowych, organu nadzoru sanitarnego, Urzędu Miar, Urzędu Skarbowego. Podsumowanie Porównując wyniki obecnych kontroli do ustaleń z rokiem 2010, można jednoznacznie stwierdzić, że odnotowano wzrost szeregu istotnych nieprawidłowości w placówkach gastronomicznych mających negatywny wpływ na poziom świadczonych usług. W dalszym ciągu nie dopełniono obowiązku uwidaczniania ilości nominalnych napojów i wyrobów kulinarnych (aktualnie 81 proc., w poprzednim roku wskaźnik ten wyniósł 73 proc.). Konsument nie jest zatem świadomy wielkości zakupionych porcji wyrobów kulinarnych. Nastąpiło zwiększenie stosowania produkcji potraw, artykułów spożywczych po upływie terminów przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości (obecnie wskaźnik ten wyniósł 43 proc. poprzednio zaledwie 7 proc.). Stwierdzono przypadki posługiwania się wagami z nieaktualnymi cechami legalizacji lub typu domowego (67 proc.). Może to skutkować otrzymywaniem porcji o zaniżonej gramaturze. Ponadto przedsiębiorcy (43 proc.) naruszyli przepisy sanitarne poprzez nieprawidłowe warunki przechowywania środków spożywczych wykorzystywanych do produkcji potraw,
nieprzestrzeganie higieny osobistej zatrudnionego personelu (brak ochronnego okrycia wierzchniego) oraz niezachowanie wymagań sanitarnych pomieszczeń i sprzętu. W wyniku poprzednich kontroli stwierdzono 30 proc. nieprawidłowości w zakresie stosowania podmiany asortymentowej składników w stosunku do deklaracji w cenniku lub w karcie menu. W obecnych kontrolach wskaźnik ten wzrósł do 32 proc. Na przykład oferowano potrawy z serem, podczas gdy na stanie zakładu znajdował się wyrób seropodobny, bądź potrawy z serem feta, podczas gdy na stanie znajdował się ser sałatkowo kanapkowy Favita oraz ser z mleka krowiego SOFRA. Przykładem szeregu stwierdzonych nieprawidłowości jest: Restauracja w Gdyni, w której stwierdzono: - naruszenia dotyczące uwidaczniania cen (w udostępnionych cennikach nie podano informacji o ilości nominalnej potraw i napojów oraz daty wystawienia cennika), - nierzetelną obsługę konsumentów, poprzez niedolew alkoholu w stosunku do deklaracji, - zatrudnienie do pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z żywnością osoby zatrudnionej na stanowisku kucharza, bez aktualnego orzeczenia lekarskiego do celów sanitarno epidemiologicznych, - stosowanie podmiany asortymentowej w stosunku do deklaracji w karcie menu, tj. oferowanie soku grejpfrutowego oraz z czarnej porzeczki, podczas gdy na stanie magazynowym znajdowały się wyłącznie nektary, - brak w karcie menu lub innej formie dostępnej dla kupującego, informacji dotyczącej składników alergennych występujących w oferowanych potrawach. Bar w Rowach, w którym stwierdzono: - naruszenia dotyczące uwidaczniania cen (w udostępnionych cennikach nie podano informacji o ilości nominalnej potraw i napojów oraz daty wystawienia cennika), - posługiwanie się do odważania poszczególnych składników wagą z nieaktualną cechą legalizacji, - niewłaściwe warunki przechowywania środków spożywczych, - stosowanie do produkcji i oferowanie do sprzedaży środków spożywczych po upływie daty minimalnej trwałości. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Gdańsku przypomina, że wszelkie zastrzeżenia dotyczące nierzetelnej obsługi czy niewłaściwej jakości zamówionych potraw można zgłaszać w Wojewódzkim Inspektoracie Inspekcji Handlowej w Gdańsku.
Dodatkowe informacje dla mediów: Dariusz Klugmann, Rzecznik Prasowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Gdańsku ul. Marii Konopnickiej 4 80 240 Gdańsk Tel. (58) 341 09 24 w. 45 Tel. (58) 341 87 83 w. 45 E mail: rzecznik@ihgd.pl