Wstęp do wyników porównawczych I i II tury ankiety Delphi. w projekcie

Wstęp do wyników porównawczych I i II tury ankiety Delphi w projekcie Identyfikacja potencjału i zasobów Dolnego Śląska w obszarze nauka i technologie na rzecz poprawy jakości życia (Quality of Life) oraz wytyczenie przyszłych kierunków rozwoju. Badania metodami foresight Obszary badawcze: Ochrona środowiska Bezpieczna żywność Biotechnologia i farmaceutyka Na podstawie uzyskanych wyników opracował zespół ds. metodologii projektu QoL Wrocław, 23 sierpnia 2011

Wyniki badań w poszczególnych obszarach badawczych znajdują się w plikach BiF_Delphi QoL_wyniki por., OŚ_Delphi QoL_wyniki por. oraz BŻ_Delphi QoL_wyniki por. Spis treści Wprowadzenie... 2 Metodologia badania... 2 Wyniki ankiety Delphi w projekcie "Quality of Life" - tura I... 6 Wyniki ankiety Delphi w projekcie "Quality of Life" - tura II... 8 Wyniki ankiety Delphi w projekcie "Quality of Life" porównanie wyników tury I i II... 10 Wprowadzenie Poniższe opracowanie przedstawia wyniki ankiety Delphi zrealizowanej w ramach projektu Identyfikacja potencjału i zasobów Dolnego Śląska w obszarze nauka i technologie na rzecz poprawy jakości życia (Quality of Life) oraz wytyczenie przyszłych kierunków rozwoju. Badania metodami foresight realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu od I.2010 do IX.2011. Ankieta została przeprowadzona wśród ekspertów z woj. Dolnośląskiego w trzech obszarach badawczych Ochrona Środowiska, Biotechnologia i Farmaceutyka oraz Bezpieczna Żywność. Ankieta Delphi była głównym narzędziem badawczym zastosowanym w projekcie, obok Dynamiki Systemowej, OTSM-TRIZ, SWOT, Krzywej S oraz narzędzi planowania strategicznego tj. (roadmapping i backcasting). Szczegółowe informacje dotyczące przebiegu, kształtu oraz sposobu zebrania wyników ankiety zrealizowanej w dwóch turach w sierpniu 2010 r. oraz styczniu 2011 roku są podane w osobnych rozdziałach. Poniżej znajdują się informacje ogólne dotyczące ankiety Delphi jako narzędzia badawczego. Metodologia badania Jak podaje Przegląd metodyki foresight Narodowego Programu Foresight Polska 2020: Metoda Delphi opiera sie na badaniu strukturalnym z wykorzystaniem doświadczenia i wiedzy uczestników

badania, którzy są głównie ekspertami w danych dziedzinach. W związku z tym, dostarcza zarówno jakościowych jak i ilościowych wyników oraz opiera sie na badaniach, prognozowaniu a nawet na elementach normatywnych. Istnieje pojedyncza metodologia Delphi, ale jej zastosowania są zróżnicowane. W najbardziej znanej postaci, uzyskane opinie dotyczą konkretnych kierunków rozwoju. Taki rodzaj metody Delphi został szeroko wykorzystany w wielu Foresight ach Technologicznych i innych tego typu opracowaniach. Istnieją także inne możliwe typy badania Delphi skupione na różnych dziedzinach np. rozwój społeczny. Oprócz próby określenia czasu potrzebnego do osiągnięcia danego etapu rozwoju, badanie Delphi może być pomocne w określeniu np. celów polityki rozwojowej. Istnieje opinia, że Delphi jest badaniem eksperckim składającym sie z dwóch lub więcej etapów/rund, w których wyniki poprzedzającego etapu badania stanowią źródło i podstawy do kolejnej rundy. Z tego powodu na odpowiedzi ekspertów udzielone w etapie drugim i każdym następnym maja wpływ poprzednie opinie ekspertów i to jest istotny element, który różni metodę Delphi od innych badan ankietowych. Zgodnie z założeniami respondenci mogą opierać sie na opiniach innych uczestników, jednak nie będąc pod nadmiernym wpływem osób najbardziej wyróżniających sie i wpływowych. Zatem zgodnie z Hader and Hader (1995, str. 12) metoda Delphi jest stosunkowo ściśle zorganizowanym procesem komunikacji grupowej na temat, na który dostępna wiedza jest niepełna, a który zostaje poddany ocenie ekspertów. Istotnymi cechami badania Delphi jest dostarczenie opinii ekspertów z etapu poprzedzającego oraz anonimowość respondentów. Wechsler określa standardowa metodę Delphi w następujący sposób: Jest to badania, które jest kierowane przez grupę monitorującą i obejmuje kilka etapów spotkań grup ekspertów, którzy są anonimowi i których celem jest wypracowanie subiektywnego i intuicyjnego konsensusu. Po każdym etapie badania, dostarczana jest informacja na temat grupowej opinii uzyskana na podstawie mediany i kwartylu pojedynczej prognozy oraz w miarę możliwości przedstawia sie argumenty i kontrargumenty skrajnych opinii. Z tego powodu cechy badania Delphi określa sie jako: (patrz np. Hader and Hader 1995) Badanie Delphi zawsze dotyczy dziedzin, na temat których dostępna wiedza jest niewystarczająca lub wątpliwa. W innych przypadkach istnieją bardziej skuteczne metody. Delphi polega na kształtowaniu opinii w obliczu niepewności. Uczestnicy badania Delphi dostarczają tylko przybliżonych, szacunkowych ocen. Eksperci zaangażowani w badanie powinni być wybrani na podstawie ich wiedzy i doświadczenia, które umożliwia im fachowa ocenę. Maja także możliwość uzyskania nowych informacji podczas kolejnych etapów procesu. W metodzie Delphi nacisk położony jest bardziej na procesy psychologiczne dotyczące komunikacji niż na model matematyczny (Pill 1971 str. 64; Dalkey 1968 i 1969; Dalkey, Brown, Ochran 1969, Dalkey, Helmer 1963; Kruger 1975). W badaniu Delphi podejmowane są próby wykorzystania spełniających lub niespełniających sie przepowiedni w celu określenia lub nawet kształtowania przyszłości. Delphi i inne metody badań są narzędziami wykorzystywanymi do zebrania opinii i sądów dużej liczby ludzi. Tego rodzaju badania są w dużej mierze użyteczne w procesach, w których wymiana opinii i komunikacja odgrywają duże znaczenie i które są nastawione na rezultat. Badanie stanowi istotna podstawę w przypadku, gdy uzyskane dane są potrzebne dla określenia priorytetów. Delphi jest

głównie wykorzystywana w nauce, technologii lub edukacji, czyli dziedzinach bardziej ścisłych. W przypadku bardziej rozległych dziedzin, Delphi nie jest właściwa metoda. Formułowanie opinii Jest to proces czasochłonny. Istotne jest, aby jasno sprecyzować źródło opinii. Najprostszym sposobem jest przegląd dostępnej literatury i analiza istniejących wyników badań. Jednak bardziej kreatywna metoda jest powołanie grup roboczych, których celem jest określenie obszarów badan i formułowanie opinii. Często zdarza sie tak, że tematy musza być selekcjonowane dwa albo nawet trzy razy, gdyż eksperci z grup roboczych mają tendencje do dodawania tematów zamiast redukowania ich liczby. Ostatnim etapem jest określenie szczegółów. Formułowanie pytań Pytania są formułowane głównie w oparciu o założenia Foresight u i musza być do tych założeń przystosowane. Powinny być jasno sprecyzowane, możliwe do odpowiedzi i być dopasowane do uzyskanych opinii. Opinie musza być określone w taki sposób, żeby mogły stanowić podstawę do odpowiedzi na pytania lub oceny kryteriów. Pytania są często związane z data lub okresem występowania danego wydarzenia lub etapu rozwoju. Jest to istotne dla zrozumienia o jaki okres czasu chodzi. Jeśli chodzi o czas realizacji to często w pytaniach stosuje sie pięcioletnie okresy czasu gdyż pojedynczy rok jest zbyt dokładny i nikt nie jest w stanie dokonać wtedy oceny. Najczęściej spotykanym okresem czasu w badaniach Delphi jest okres najbliższych 30 lat (np. od dziś do roku 2035), ale pomocne może być także pytanie o bardziej odległa przyszłość (po roku 2035). Wyniki analizy są często przedstawiane w percentylach w celu ukazania rozpiętości uzyskanych opinii. Jednak proste wykresy lub wyniki procentowe mogą być także zastosowane, szczególnie przy założeniu, że istnieją dwie przeciwne grupy, jedna dokonuje oceny bliższej przyszłości i ta ocena ma większe znaczenie, druga rozważa przyszłość bardziej odległą i ta opinia ma mniejsze znaczenie, przy czym obie grupy reprezentują odmienne punkty widzenia lub odmienne szkoły. Pytania mogą być także związane z istniejącymi ograniczeniami (ekonomicznymi, technologicznymi, społecznymi, politycznymi) występowania danego zjawiska lub procesu rozwojowego. Prezentacja danych powinna być wcześniej przemyślana i powinna być dostosowana do klientów lub użytkowników. Można zastosować także inne kryteria potrzebne do oceny ważności próby i odpowiedzi, takie jak ocena ekspertyzy przez uczestników. Zalety Formalizacja metodologii, ilość danych, liczba zaangażowanych ekspertów oraz fakt, że rozbieżne opinie są ukryte częściowo za głównym wspólnym punktem widzenia czyni ta metodologie popularna i wiarygodna. Podobnie jak inne sformalizowane metody, Delphi skłania ludzi do myślenia o przyszłości Daje uczestnikom możliwość do zagłębienia sie w temat oraz zdobycie dalszych informacji w okresie pomiędzy rundami (psychologiczny efekt). Metoda jasno wskazuje czy konsensus został osiągnięty czy nie. Psychologiczny efekt ma miejsce, a efekt komunikacji ma na celu przedstawienie pomysłów w jasny i precyzyjny sposób. Uzyskane opinie ułatwiają analizę, klasyfikacje i określenie priorytetów.

Wyniki są zebrane w formie, która pełni funkcje operacyjna dla wielu graczy i twórców polityki. Skierowane na działanie badania Delphi umożliwiają długoterminowe myślenie. Wady Metoda Delphi jest trudna do zastosowania. Jest stosunkowo czasochłonna i wymaga zaangażowania dużej liczby osób oraz przygotowania (zewnętrznych) ekspertów. Z tego powodu badanie jest kosztowne. Konsensus osiągnięty w drugiej rundzie jest zwykle fałszywy, jednak istnieje niebezpieczeństwo, że zostanie on uznany za wiarygodny. Pojedyncze opinie, które mogą być wartościowe są zwykle ignorowane. Wyniki są publikowane tylko w formie zbioru opinii, aby zachować anonimowość ekspertów. Z powodu konieczności zachowania anonimowości trudno jest doszukać sie źródeł sprzecznych odpowiedzi, szczególnie po pewnym okresie czasu. Złe skonstruowane badanie Delphi może dać sprzeczne wyniki i informacje złej jakości. Wtedy może odnieść się krytycznie do działań w ramach Foresight u, którego dotyczy. Dlatego z duża rozwaga należy dokonać wyboru uczestników, kwestionariusz musi być skrupulatnie przygotowany i dokładnie przeanalizowany, aby był jednoznaczny. Dokładnie należy zebrać rezultaty spotkań grupowych. Ponieważ w każdym panelu i grupie ekspertów opinie są zależne od typu uczestników, wąski zakres kryteriów może doprowadzić do wyrażenia niereprezentatywnych opinii lub przeoczenia ważnych źródeł informacji. Niektórzy uczestnicy rezygnują z uczestnictwa w trakcie procesu (szczególnie po pierwszej rundzie). Ponadto, z powodu braku czasu często pomija sie dalsza jakościową ocenę badania Delphi, pomimo tego, że może ona dostarczyć cennych informacji. Trudno jest przekonać ludzi do udzielenia odpowiedzi na pytania dwa lub więcej razy i dodatkowa zachęta jest w tym przypadku niezbędna (np. fakt, że rezultaty zostaną przekazane ekspertom). Liczba rezygnacji uczestników zwiększa sie często po drugiej lub trzeciej rundzie, wiec ostatnio często ogranicza sie przygotowanie badania do dwóch rund. Badanie Delphi jest właściwie połączeniem różnych metod, ponieważ niezbędna jest procedura określenia obszaru tematycznego. Metoda nie ma zastosowania w każdym przypadku, ponieważ opinie powinny być wyrażone stosunkowo szybko. Nawet jeśli ta metoda jest wykorzystywana, to jednak szybkie formułowanie opinii zmniejsza jej kompleksowość. [Przytoczone za opracowaniem Przegląd metodyki foresight zamieszczonym na stronie Narodowego Programu Foresight Polska 2020 - http://www.polska2020.pl/cms/pl/publications/files/przeglad_metodyki_foresight.pdf. Opracowanie jest tłumaczeniem opisu Ankiety Delphi umieszczonym na stronach Joint Reserch Centre Komisji Europejskiej - http://forlearn.jrc.ec.europa.eu/guide/4_methodology/meth_delphi.htm]

Wyniki ankiety Delphi w projekcie "Quality of Life" - tura I W obszarze Ochrona Środowiska w I turze ankiety wzięło udział 102 ekspertów, zaś w II turze 76,w obszarze Biotechnologia i Farmaceutyka w I turze ankiety wzięło udział 60 ekspertów, zaś w II turze 29, z kolei w obszarze Bezpieczna Żywość w I turze ankiety wzięło udział 81 ekspertów, zaś w II turze 59. Pytania zadane ekspertom w obu turach ankiety Delphi zostały sformułowane w oparciu o tezy przedstawione przez ekspertów w każdym z obszarów badawczych. Teza stanowi założenie przebiegu pewnego procesu, dokonania pewnej inwestycji, wzrostu poziomu czy jakości określonego zjawiska w danym obszarze badawczym w celu zwiększenia jakości życia [w tym obszarze, np. środowiska]. Każdy obszar badawczy to zestaw 40 tez, w odniesieniu do których respondentom zadawane są następujące pytania (na poniższy zestaw pytań respondenci mieli odpowiedzieć w odniesieniu do każdej tezy). 1. Spośród zaproponowanych przez ekspertów mierników jakości życia proszę wybrać od 1 do 3 mierników, na które wpłynie realizacja danej tezy, lub dodać własny miernik (eksperci na spotkaniach poprzedzających ankietę formułowali między innymi mierniki jakości życia w danym obszarze badawczym, które następnie zostały przedstawione w ankiecie). Wyniki przedstawiają trzy najważniejsze mierniki w kolejności ich istotności dla jakości życia. 2. Jeżeli uważa Pani/Pan, że poniższa lista nie uwzględnia pewnych zasobów, proszę dopisać maksymalnie trzy zasoby i uzasadnić swój wybór (eksperci na spotkaniach poprzedzających ankietę formułowali między innymi zasoby jakości życia w danym obszarze badawczym, które następnie zostały przedstawione w ankiecie). 3. Proszę wybrać z uzupełnionej w ten sposób listy maksymalnie trzy najbardziej istotne według Pani/Pana zasoby potrzebne do realizacji tezy a następnie określić ich [czyli zarówno zasobów zdefiniowanych z góry w ankiecie, jak i dodanych przez ekspertów] istotność na skali [1] najbardziej istotny, [2] mniej istotny, [3] najmniej istotny. Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby ekspertów którzy mogli oddać głos na dany parametr. 4. Proszę określić dostępność na Dolnym Śląsku każdego z wymienionych przez Pana/Panią zasobów potrzebnych do realizacji tezy na skali: [1] dostępny w stopniu umożliwiającym realizację tezy, [2] dostępny, ale w stopniu niewystarczającym do realizacji tezy, [3] niedostępny. Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby ekspertów którzy mogli oddać głos na dany parametr. 5. Proszę określić docelowy (pożądany) stan każdego z wymienionych przez Pana/Panią zasobów na Dolnym Śląsku potrzebnych do realizacji tezy. W tym pytaniu eksperci samodzielnie opisowo określali pożądany stan zasobu, bez podanej skali, do której mogli się

odnieść ze względu na to, że niemożliwe było zastosowanie jednolitej skali dla specyficznych zagadnień poruszanych w różnych tezach, do których odnosiły się pytania. 6. Jakie działania należy podjąć, aby zwiększyć dostępność na Dolnym Śląsku zasobów określonych przez Pana/Panią jako dostępny, ale w stopniu niewystarczającym do realizacji tezy lub niedostępny? W tym pytaniu również eksperci samodzielnie opisowo określali konieczne działania, bez podanej skali, do której mogli się odnieść ze względu na to, że niemożliwe było zastosowanie jednolitej skali dla specyficznych zagadnień poruszanych w różnych tezach, do których odnosiły się pytania. 7. Jeżeli na Dolnym Śląsku występują jakieś bariery w wykorzystaniu określonych przez Pana/Panią zasobów które są obecnie dostępne, proszę je określić (przykładem mogą być tu złoża gazu łupkowego - obfite, ale trudno dostępne ze względu na brak odpowiedniej technologii wydobycia na krajowym rynku). W tym pytaniu również eksperci samodzielnie opisowo określali bariery, bez podanej skali lub katalogu barier, do której mogli się odnieść ze względu na to, że niemożliwe było zastosowanie jednolitej skali dla specyficznych zagadnień poruszanych w różnych tezach, do których odnosiły się pytania. 8. Gdzie Pani/Pana zdaniem powinny pojawić się wymienione przez Panią/Pana zasoby w celu umożliwienia realizacji tezy? (można zaznaczyć więcej niż jedna odpowiedź na każdym z wymiarów instytucjonalnym oraz geograficznym). Wymiar instytucjonalny obejmował: a) urzędy (respondenci zaznaczali swój wybór a następnie podawali nazwy urzędów, w których ich zdaniem powinien się pojawić dany zasób), b) uczelnie wyższe (jw.), c) przedsiębiorstwa (jw.), d) inne miejsca (jw.), e) nie dotyczy (odpowiedź zaznaczana w przypadku, kiedy wiedza respondenta nie była bezpośrednio związana z danym obszarem priorytetowym). Wymiar geograficzny obejmował a) całe województwo, b) Wrocław, c) miasta powiatowe, d) małe miasteczka i wsie, e) inne miejsce [jakie?], f) nie dotyczy (odpowiedź zaznaczana w przypadku, kiedy wiedza respondenta nie była bezpośrednio związana z danym obszarem priorytetowym). Podane wartości procentowe stanowią proporcję głosów oddanych na dany wymiar do wszystkich głosów oddanych w ankiecie w tym pytaniu. 9. Kiedy na Dolnym Śląsku pojawią się wymienione wyżej zasoby w celu realizacji tezy? W tym pytaniu zastosowano następującą skalę: a) w latach 2011 2015, b) w latach 2016 2020, c) w latach 2012 2030, d) w latach 2031 2050, e) po 2050 roku, f) nigdy. Podane wartości procentowe stanowią proporcję głosów oddanych na dany wymiar do wszystkich głosów oddanych w ankiecie w tym pytaniu. 10. Jakie są wg Pana(i) najważniejsze koszty związane ze zrealizowaniem danej tezy? Proszę wybrać z listy poniżej maksymalnie trzy najbardziej istotne według Pani/Pana koszty a następnie określić ich istotność na skali [1] najbardziej istotny, [2] mniej istotny, [3] najmniej istotny. Wyniki trzy najważniejsze koszty podane w ankiecie w kolejności ich istotności (od najbardziej do najmniej istotnego) są uszeregowane wg procentu głosów oddanych na

daną wartość odpowiedzi jako procentu całkowitej liczby głosów na dane pytanie. Ponadto w wynikach ankiety zostały osobno uwzględnione koszty zaproponowane przez ekspertów (w formie listy nieuszeregowanej w kolejności istotności). Każdy z obszarów badawczych był podzielony na tzw. obszary priorytetowe, np. tezy z obszaru badawczego Bezpieczna Żywność były pogrupowane w obszary priorytetowe tj. Dolny Śląsk promotorem żywności tradycyjnej, regionalnej i lokalnej, Zrównoważony rozwój agrobiznesu Dolnego Śląska czy Zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów żywności. Ankieta również określała procent przynależności ekspertów-respondentów do sektorów naukowego, gospodarczego, administracyjnego lub społecznego. Eksperci ponadto określali swoją znajomość zagadnień (wiedza nie związana bezpośrednio z danym obszarem priorytetowym/wiedza praktyczna, bez wiedzy teoretycznej/wiedza teoretyczna, bez doświadczenia zawodowego/wiedza praktyczna doświadczenie zawodowe oraz wiedza teoretyczna) w obszarach priorytetowych każdego z obszarów badawczych ankiety. Wyniki ankiety Delphi w projekcie "Quality of Life" - tura II Pytania zadane ekspertom w obu turach ankiety Delphi zostały sformułowane w oparciu o tezy przedstawione przez ekspertów w każdym z obszarów badawczych. Teza stanowi założenie przebiegu pewnego procesu, dokonania pewnej inwestycji, wzrostu poziomu czy jakości określonego zjawiska w danym obszarze badawczym w celu zwiększenia jakości życia [w tym obszarze, np. środowiska]. Każdy obszar badawczy to zestaw 40 tez, w odniesieniu do których respondentom zadawane były pytania. Aby umożliwić porównanie kluczowych danych, a jednocześnie ograniczyć ich ilość w celu analizy i interpretacji, zdecydowano o wybraniu jedynie pięciu kluczowych pytań z I tury w celu zadania ich respondentom w II turze: Rys.1- respondenci mieli za zadanie oszacować istotność danego miernika dla szacowania jakości życia w danym obszarze badawczym. Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby ekspertów którzy mogli oddać głos na dany parametr, zastosowana formuła to: (liczba respondentów którzy zagłosowali na dany parametr)/(całkowita liczba respondentów którzy odpowiadali na dane pytanie). Rys. 2 - respondenci mieli za zadanie oszacować istotność danego zasobu dla osiągnięcia pożądanej jakości życia w danym obszarze badawczym. Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby ekspertów którzy mogli oddać głos na dany parametr, zastosowana formuła to: (liczba respondentów którzy zagłosowali na dany parametr)/(całkowita liczba respondentów którzy odpowiadali na dane pytanie). W turze II respondenci nie mieli możliwości dodawania własnych zasobów. Rys. 3 - respondenci mieli za zadanie podać najistotniejsze ich zdaniem bariery dla osiągnięcia pożądanej jakości życia w danym obszarze badawczym. Rysunek nr 3 pokazuje wyniki dla tury II, zaś bariery podane przez respondentów w turze 1 zamieszczono w tabeli 1 w sekcji dla każdej z tez.

Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby ekspertów którzy mogli oddać głos na dany parametr, zastosowana formuła to: (liczba respondentów którzy zagłosowali na dany parametr)/(całkowita liczba respondentów którzy odpowiadali na dane pytanie). Rys. 4 - respondenci mieli za zadanie podać najistotniejsze ich zdaniem koszty osiągnięcia pożądanej jakości życia w danym obszarze badawczym. Rysunek stanowi porównanie wyborów respondentów w turze i i w turze II. Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby ekspertów którzy mogli oddać głos na dany parametr, zastosowana formuła to: (liczba respondentów którzy zagłosowali na dany parametr)/(całkowita liczba respondentów którzy odpowiadali na dane pytanie) Rys. 5 - Wartości procentowe są odniesione do całkowitej liczby punktów przydzielonych przez ekspertów wszystkim parametrom w danej tezie, zastosowana formuła to: (suma punktów przydzielona przez respondentów na dany parametr)/(suma liczba punktów przydzielonych przez respondentów dla wszystkich parametrów przy udzielaniu odpowiedzi na dane pytanie) Rys. 5 ukazuje pytanie nowe w II turze (które nie było uwzględnione w turze I), w brzmieniu: Jaki wpływ na realizację tezy mają scenariusze (wybierz tylko jedną odpowiedź dla każdego scenariusza). Możliwe odpowiedzi to: Ekonomiczny, Społeczny, Ekologiczny (zdrowotny), Prawny, Technologiczny. Odpowiedzi były możliwe na następujących wymiarach: silny, średni, słaby, nie ma wpływu, nie mam zdania. Wynik ukazany na diagramie pokazuje liczbę głosów oddaną na dany scenariusz. Wyjaśnienie do pyt. powyżej: Strategia realizacji tezy może wynikać ze scenariusza w którym główną rolę odgrywa jeden lub więcej czynników (ekonomiczny, społeczny, ekologiczny, prawny lub technologiczny). Scenariusz ekonomiczny zakłada, iż teza będzie realizowana w oparciu o analizę efektywności biznesowej, maksymalizację zysków i minimalizację kosztów. W scenariuszu społecznym rozwój w obszarze tezy będzie opierał się głównie o realizację celów istotnych dla społeczeństwa (inwestycje o charakterze dóbr publicznych minimalizacja kosztów społecznych, minimalizacja cen płaconych przez odbiorców, poprawa zdrowia społeczeństwa). Scenariusz ekologiczny zakłada iż na realizację tezy będą miały wpływ głównie czynniki ekologiczne (minimalizacja emisji zanieczyszczeń, łagodzenie negatywnych wpływów technologii na środowisko). Scenariusz prawny zakłada iż dla realizacji tezy niezbędne jest wprowadzenie nowych aktów prawnych lub zmiany istniejących. Scenariusz technologiczny zakłada brak możliwości realizacji tezy bez nowych rozwiązań technologicznych. Rys. 6 respondenci mieli za zadanie podać wpływ realizacji danej tezy na jakość życia. Wynik ukazany na diagramie pokazuje liczbę głosów oddaną na dany scenariusz. Rys. 7 pytanie jest powtórzeniem tego samego pytania zadanego w turze I o horyzont czasowy pojawienia się zasobów potrzebnych do realizacji tezy. Wynik ukazany na diagramie pokazuje procent głosów oddanych na daną wartość odpowiedzi jako procent całkowitej liczby głosów na dane pytanie.

Każdy z obszarów badawczych był podzielony na tzw. obszary priorytetowe, np. tezy z obszaru badawczego Bezpieczna Żywność były pogrupowane w obszary priorytetowe m.in.: Dolny Śląsk promotorem żywności tradycyjnej, regionalnej i lokalnej, Zrównoważony rozwój agrobiznesu Dolnego Śląska czy Zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów żywności. Ankieta również określała procent przynależności ekspertów-respondentów do sektorów naukowego, gospodarczego, administracyjnego lub społecznego. Eksperci ponadto określali swoją znajomość zagadnień (wiedza nie związana bezpośrednio z danym obszarem priorytetowym/wiedza praktyczna, bez wiedzy teoretycznej/wiedza teoretyczna, bez doświadczenia zawodowego/wiedza praktyczna doświadczenie zawodowe oraz wiedza teoretyczna) w obszarach priorytetowych każdego z obszarów badawczych ankiety. Wyniki ankiety Delphi w projekcie "Quality of Life" porównanie wyników tury I i II Wyniki porównawcze tury I i II pokazują różnice między odpowiedziami ekspertów respondentów w obu turach, w odniesieniu do pytań, które zostały zadane zarówno w turze I jak i w turze II, dodatkowo zostało uwzględnione pytanie o scenariusz rozwoju, które zostało dodane w turze II. Porównanie obu tur ma na celu pokazanie, w jakich obszarach występują duże rozbieżności zdań pomiędzy ekspertami, na podstawie czego można postawić diagnozę, że dalsze precyzowanie strategii podnoszenia jakości życia w oparciu o dane obszary wymaga ich dalszego doprecyzowania. Układ wyników jest tożsamy z układem wyników tury II z tą różnicą, iż na wykresach zostały przedstawione zarówno wyniki tury I jak i tury II (z wyjątkiem pytania scenariuszowego, które zostało dodane w turze II).