Książki w życiu najmłodszych. Pozytywny wpływ czytania książek na rozwój dziecka. Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła. Wisława Szymborska
Czytanie? Czynność czytania? w znaczeniu psychofizycznym: techniczne rozpoznawanie znaków; w znaczeniu psychologicznym: zapoznanie się z treścią, rozumienie myśli zawartych w tekście czyli przekład tych treści na własne kategorie rozumowania; w znaczeniu socjalno-kulturowym: forma zachowania się, twórcze uczestnictwo w pisemnej postaci komunikacji społecznej.
Fazy rozwoju dziecka: niemowlęctwo pierwszy rok życia Czytanie na głos niemowlęciu stymuluje rozwój jego mózgu zabawa książką (książka zabawka); proste ilustracje (przedmioty jako płaskie graficzne symbole); proste teksty (czytane i opowiadane); ważna rolę odgrywa pośrednik.
Zanim małe dziecko nauczy się mówić uczy się rozumieć mowę, czyli tworzy tzw. słownik bierny. Ta prawidłowość jest związana z kolejnością dojrzewania poszczególnych ośrodków w mózgu odpowiedzialnych za rozumienie oraz artykułowanie mowy. Nauka mowy rozpoczyna się od momentu kiedy niemowlę zaczyna być otaczane mową.
wiek poniemowlęcy od 1 do 3 lat, Czytanie kilkulatkowi rozbudza w nim ciekawość świata i pomaga mu zrozumieć siebie i innych rozumie mowę otoczenia; przyswaja pojęcia abstrakcyjne; przechodzi od pojęć prostych do złożonych; wzbogaca zasób słownictwa; powraca do tych samych książek; ważną rolę odgrywa pośrednik.
Wzory zachowań bohaterów bajkowych są przyjmowane przez najmłodszych bezkrytycznie często możemy zaobserwować, że maluch odtwarza zachowanie ulubionej postaci bajkowej. Dziecko utożsamia się z postacią głównego bohatera; razem z nim przeżywa radość, strach, smutek czy ból. Dzieci szybko uczą się poprzez przykład naśladując. Bajki rozwijają myślenie, motywują do analizowania i wyciągania wniosków. Maluchy nabywają kompetencje społeczne.
wiek przedszkolny od 3 lat do 7 lat, Czytanie stymuluje rozwój mowy i usprawnia pamięć wzbogaca się mowa dziecka (ilościowo i jakościowo); uczy się podczas zabawy (zdolne do podejmowania zadań i wykonywania ich); rozwijają się pierwsze pojęcia estetyczne; pod koniec tego okresu niektóre dzieci czytają samodzielnie proste teksty; ważną rolę odgrywa pośrednik.
Książki ubogacają tak bierny (rozumienie) jak i czynny (mowa) słownik dziecka, poszerzając wiedzę o otaczającym ich świecie i pomagając w ten sposób odnosić sukcesy w przedszkolu i w szkole. Czytanie pomaga także w przezwyciężaniu dysleksji. Dzieci zapoznając się z bogactwem języka literackiego nabywają umiejętność poprawnego wysławiania się, mobilizuje do tworzenia własnych opowiadań i wierszy.
Czytanie kształtuje wrażliwość moralną dziecka Dzieci, którym rodzice regularnie czytają, szybciej się rozwijają, łatwiej przyswajają wiedzę o świecie i ludziach, a także czują się bezpieczne i kochane.
młodszy wiek szkolny od 7 do 12-13 lat, Książki kształtują pozytywny obraz siebie
Dziecko czytając wraz z rodzicem może pochwalić się swoją wiedzą. Chętniej będzie uczyło się i poznawało nowe pojęcia ma to wpływ na ogólny rozwój społeczny dziecka. Książka zaspokaja potrzebę informacji i wzbogaca zasób wiadomości, zaś ilustracje w książkach ułatwiają tworzenie wyobrażeń o miejscach odległych i niedostępnych w codziennym życiu.
Czytanie odpowiada również za budowanie szczególnego rodzaju więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami a dziećmi Wspólne czytanie jest szczególną formą spędzania czasu z dzieckiem. To przynosi zarówno korzyści natychmiastowe jak i procentuje na przyszłość. Dzięki czytaniu cała rodzina może wspólnie spędzać czas, a przeczytane treści mogą stanowić pretekst do wspólnych rozmów.
Wspólne głośne czytanie z dzieckiem pomoże mu pokonać wiele problemów wieku dorastania Literatura daje wsparcie w zmaganiu z różnymi problemami. Ogromną rolę odgrywają tutaj bajki terapeutyczne. Jest to literatura powszechnie znana i dostępna. Biblioterapia jest ważną metodą wspierania i oddziaływania terapeutycznego we wczesnych okresach rozwoju dziecka.może pomóc w efektywnym radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi takimi jak: frustracje, lęki, niska samoocena, uzależnienia. Taka literatura kompensuje niezaspokojone potrzeby oraz wpływa na kształtowanie się poczucia własnej wartości. Ale w głośnym czytaniu chodzi tak naprawdę o to, aby poświęcić dziecku swój czas, uwagę, a przy tym miłość.
Bajkoterapia dotyczy bajek czytanych, czemu, w takim razie, bajki telewizyjne nie mogą ich zastąpić? Jaka jest różnica, co powoduje, że bajki czytane są lepsze? Tylko czytanie umożliwia wejście w historię i głębokie przeżywanie. Oglądając bajkę dziecko jest odbiorcą gotowego zestawu skojarzeń, estetycznych wyobrażeń. Może na nie reagować, ale nie ma szansy ich współtworzyć.
Codzienne czytanie dziecku dla przyjemności jest czynnością prawdziwie magiczną, zaspokaja bowiem wszystkie potrzeby emocjonalne dziecka, znakomicie wspiera jego rozwój psychiczny, intelektualny i społeczny. Jest jedną z najskuteczniejszych strategii wychowania, a przy tym przynosi dziecku ogromną radość i pozostawia cudowne wspomnienia.
Głośne czytanie!!! Czynność ta jest łatwa, nie wymaga przygotowania, jest przyjemna i inspirująca także dla czytającego. Nic nas nie kosztuje, gdy korzystamy z biblioteki czy wymieniamy książki z innymi rodzicami.
Dziecko, któremu czyta się codziennie czuje się ważne i kochane. Buduje to jego mocne poczucie własnej wartości wewnętrzną siłę i wiarę w siebie, które wpływają na jakość jego życia.
Codzienne głośne czytanie buduje mocną więź między rodzicem i dzieckiem. Więź z najbliższą osobą jest jedną z najważniejszych potrzeb rozwojowych dziecka, warunkiem, by mogło wyrosnąć na zdrowego emocjonalnie i dojrzałego człowieka.
Dzieci, którym się czyta - będą używały bogatego i pięknego języka, posiądą umiejętności ciekawej konwersacji, łatwość publicznego wypowiadania się w sposób jasny, logiczny i obrazowy. Posiądą wartości bardzo ważne w życiu społecznym.
Jak czytać dziecku? Regularnie!!!
Jeżeli dziecko rozwija się w przeświadczeniu, że książki są obecne w życiu rodziny, jeżeli widzi na co dzień, że rodzice czytają, a książki są czymś wpisanym w codzienność, to staną się one stałym, naturalnym elementem jego świata.
Wyłącz dziecku telewizor. "Fundujemy najmłodszym nadmiar bodźców, przed którymi nie mają jak się ochronić"
Dziecko przejmie czytanie odruchowo, nie będzie musiało się zastanawiać, jaką ma to wartość. Sięgnie spontanicznie po książkę i nie będzie trzeba specjalnie rozbudzać ciekawości i chęci czytania. Przekonanie, że warto czytać, będzie już stale obecne w świadomości małego człowieka. Dlatego szkoła nie będzie musiała go uczyć czytania jako czynności obcej czy nowej. Stanie się kontynuacją, trochę innym spojrzeniem na czytanie.
Ważne, by nie przymuszać dzieci do czytania, bo można tym spowodować trwały uraz. Czas spędzony z książką powinien kojarzyć się z przyjemnością, szczęśliwą chwilą. Szkolna nauka czytania bywa dla dzieci stresem, bo czytają publicznie, często pokonując wstyd. Jeśli wcześniej uda się wytworzyć w dziecku dobre, pogodne skojarzenia, czytanie nie będzie dla niego wysiłkiem, tylko radością.
Bibliografia: Czytania domowe / Joanna Papuzińska. - Warszawa : "Nasza Księgarnia", 1975. Dziecięce spotkania z literaturą / Joanna Papuzińska ; Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej w Warszawie. - Warszawa : Wydawnictwo Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej, 2007. Książki dla najmłodszych : od zera do trzech : poradnik / Grażyna Lewandowicz-Nosal. - Warszawa : Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2011.
Książki w życiu najmłodszych / redakcja naukowa Mariola Antczak, Agata Walczak- Niewiadomska ; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. - Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego ; Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2015. O potrzebie biblioterapii : praca zbiorowa / pod red. Krystyny Hrycyk ; Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne, Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy. - Wrocław : Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy, 2012.
Psychologia rozwojowa / Maria Przetacznikowa, Grażyna Makiełło-Jarża. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1980. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży / pod red. Marii Żebrowskiej ; [zespół aut. Zofia Babska i in.]. - Wyd. 10. - Warszawa : PWN, 1980.
Kontakt Anna Woźnicka Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Marii Grzegorzewskiej w Zielonej Górze al. Wojska Polskiego 9 Wydział Informacyjno-Bibliograficzny Godziny otwarcia: pn. - pt. 8.00-19.00, sob. 8.00-15.00 tel. (68) 453 26 48 e-mail: bibliografia@pbw.zgora.pl a.woznicka@pbw.zgora.pl