Poprawa konkurencyjności inwestycyjnej. Propozycje zmian systemu opodatkowania przedsiębiorstw. Wojciech Sztuba 2 grudnia 2013 r. Członek Crowe Horwath International (Zurych) stowarzyszenia niezależnych i o odrębnej osobowości prawnej biegłych rewidentów oraz konsultantów
Dobór postulatów de lege ferenda Propozycje zmian powinny być możliwie neutralne z punktu widzenia celu fiskalnego w ogólności, co w szczególności oznacza brak istotnego wpływu na efektywny poziom opodatkowania MŚP; Na zasadzie wyjątku warto rozważyć także propozycje zmian niespełniające wymogu neutralności zgodnie z pkt. a, jeśli korzyści z nimi związane mogłyby z nawiązką kompensować związane z tym obciążenia; Efektem zmian powinno być wyeliminowanie nadmiernych ograniczeń i obowiązków administracyjnych przede wszystkim po stronie MŚP, ale także po stronie administracji państwa.
Postulat 1: roczne rozliczenie CIT/PIT W większości państw UE rozliczenie podatków dochodowych, zarówno przez przedsiębiorców, korporacje, jak i osoby fizyczne, dokonuje się raz w roku, tj. bez miesięcznych deklaracji i zaliczek. Polski system rozliczeń miesięcznych, poza korzystnym dla Skarbu Państwa efektem przyspieszonego poboru podatku, wymusza zarówno po stronie podatników jak i organów podatkowych bardzo znaczne nakłady na utrzymanie infrastruktury technicznej i personalnej obsługującej ten anachroniczny model rozliczeń.
Postulat 2: zbliżenie amortyzacji podatkowej do bilansowej Podwójne tabele amortyzacyjne to specjalność polskiej gospodarki, niespotykana w państwach respektujących tzw. zasadę miarodajności bilansu handlowego dla celów podatkowych. Różnice trwałe vs. przejściowe przy amortyzacji podatkowej. Różnice przejściowe nie zawsze ujemne (opóźniające koszt podatkowy w stosunku do bilansowego) Ujednolicenie zasad amortyzacji (wg IFRS lub zbliżonego) stanowiłoby bardzo cenne i pożądane ograniczenie kosztów i ryzyk prowadzenia działalności gospodarczej.
Postulat 3: odstąpienie od opodatkowania nieodpłatnych świadczeń Spółki-córki międzynarodowych koncernów często mogłyby korzystać z nieodpłatnych świadczeń spółek-matek lub ich pracowników (wsparcie w zarządzaniu, transfer know-how, korzystanie ze znaków towarowych, oprogramowania, praca nierezydentów członków zarządów etc). Prawo przewiduje opodatkowanie takich sytuacji. Normy dotyczące opodatkowania nieodpłatnych / częściowo nieodpłatnych świadczeń są ekonomicznie przeciwskuteczne. Skutek: polskie spółki z udziałem zagranicznym wykazują niższy wynik finansowy, a także niższą podstawę opodatkowania niżby to miało miejsce w braku tych norm prawa.?
Postulat 4: samochody osobowe uproszczenie zasad Koszty związane z nabyciem samochodów osobowych podlegają ograniczeniu do równowartości 20.000 EUR (amortyzacja i ubezpieczenie). W połączeniu z normami dyskryminującymi odliczenie podatku VAT od nabycia pojazdów oraz paliwa, system prawa podatkowego wykształcił często zmieniany, rodzący liczne spory, a także nadużycia, obszar problemowy. Rozwiązania wielu państw EU są znacznie prostsze. Nie tworzy się tam ograniczeń po stronie przedsiębiorstw, a cel fiskalny realizowany jest od strony objęcia korzystających z pojazdu/-ów osób fizycznych odpowiednim obowiązkiem podatkowym oraz składkowym: np. w Niemczech i Austrii dokonuje się to poprzez statystyczne przypisanie takiej osobie 1 lub 1,5% kosztu nabycia pojazdu miesięcznie do jej podstawy opodatkowania. To rozwiązanie łączy w sobie prostotę administracyjną, równość traktowania wszystkich podatników (ograniczenie przestrzeni do nadużyć) i jest także stymulujące dla rozwoju przemysłu motoryzacyjnego, który nie cierpi na ograniczenia wynikające z limitu wartości lub słynnej kratki.
Postulat 5: opodatkowanie budowli Polskie prawo przewiduje opodatkowanie budowli (obiektów budowlanych niebędących budynkami podatek wynosi do 2% ich wartości księgowej brutto rocznie) tylko wówczas, gdy związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą Wiele państw UE (np. Niemcy, Austria) stosuje odwrotne kryterium przedmiotowe: opodatkowaniu podlegają budowle niezwiązane z działalnością gospodarczą, jako że te, wchodzące w skład przedsiębiorstw generują zysk podlegający opodatkowaniu CIT/PIT. Jako że system opodatkowania nieruchomości w Polsce wymaga głębokiej reformy (właściwość organów podatkowych, podstawa opodatkowania (powierzchnia vs. kataster), relacja prawa podatkowego do budowlanego etc.) warto przy okazji wziąć pod uwagę konkurencyjność modelu opodatkowania budowli na tle UE.