itax Nowy system finansów publicznych dla Polski Dr Kamil ZUBELEWICZ Przemysław REMIN

Transkrypt

1 itax Nowy system finansów publicznych dla Polski Dr Kamil ZUBELEWICZ Przemysław REMIN

2 SPIS TREŚCI Struktura środków sektora finansów publicznych Akcyza VAT CIT vs. PIT w 2010 roku PIT+ZUS Podatnicy Obserwacje Modele Bilans 2

3 Struktura środków sektora finansów publicznych mln PLN UE pozostałe daniny od wynagrodzeń podatek od nieruchomości daniny od rent i emerytur daniny od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą CIT akcyza VAT 3

4 Akcyza Akcyza obejmuje szereg dóbr, które wydaje się, że ludzie zechcą kupić prawie niezależnie od ich ceny. Dobra te to m.in. paliwa, papierosy, alkohol. Brak szczegółowych danych uniemożliwia prostą analizę. Szacunki wskazują na możliwość obniżenia akcyzy na paliwa, prawdopodobieństwo podwyżek akcyzy na papierosy i zmiany konsumpcji alkoholu. 4

5 VAT Mechanizm VAT naliczanie podatku przy sprzedaży i równoległe odliczanie podatku od własnych kosztów Objęcie kolejnego producenta VAT powinno zwiększać proporcję między wpływami z VAT a ogólną wartością produkcji. Tak się jednak nie dzieje, bo kolejni podatnicy VAT są często kontrahentami innych podatników, a sami odliczają VAT od prywatnej konsumpcji swojej i rodzin. 5

6 Faktyczne stawki VAT faktyczna stawka netto VAT v' = V v PKB max * ED ED V skorygowana faktyczna stawka netto VAT V v" = PKB + v max * ED ( I E ) ED V 6

7 Skorygowana faktyczna stawka netto VAT w latach % 10% Podstawa opodatkowania 8% 6% 4% % 0% Liczba podatników Skorygowana stawka netto VAT w okresie wzrostu w okresie stabilizacji po wejściu do Unii Europejskiej 7

8 Podwyższona faktyczna stawka netto VAT w latach % Podstawa opodatkowania 8% 4% % Liczba podatników Podwyższona stawka netto VAT w okresie wzrostu w okresie stabilizacji po wejściu do Unii Europejskiej 8

9 CIT vs. PIT w 2010 roku Niecałe 37% osób prawnych wpłaca podatek dochodowy do budżetu. Udział podatku dochodowego w przychodzie osób prawnych wynosi jedynie 0,50%, podczas gdy w 1998 roku wynosił 1,44%, zaś w 2005 roku 0,94%. Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą udział PIT w przychodzie wynosi 1,84% (dla liniowego PIT) lub 3,58% (dla ryczałtowego PIT). 9

10 PIT+ZUS Pensja brutto 1 500,00 PLN (za: bankier.pl, money.pl) , ,25 146,40 97,50 25,05 146,40 22,50 36,75 116,49 66,

11 PIT+ZUS Pensja brutto 1 500,00 PLN (za: bankier.pl, money.pl) , , daniny netto 11

12 PIT+ZUS Pensja brutto 1 500,00 PLN (za: bankier.pl, money.pl) 120% 100% 100% 80% 62,54% 60% 40% 20% 0% daniny netto 12

13 PIT + ZUS Szacunkowe obciążenie dochodów netto osób fizycznych składkami i podatkami wyniosło w 2010 roku: 32,50% dla dochodów z działalności gospodarczej, min. 54,93% dla dochodów z wynagrodzeń, 16,78% dla dochodów z emerytur i rent. 13

14 Podatnicy Przedsiębiorcy w Polsce w 2009 roku to: 327 tys. podatników CIT, tys. podatników PIT, w tym: tys. opłacających ZUS, 72 tys. opłacających KRUS. Dodatkowo, tys. przedsiębiorców to podatnicy VAT. W 2010 roku podatnikami PIT było 24,907 miliona osób, w tym przedsiębiorcy i tys. zatrudnionych na umowę o pracę; dodatkowo emeryci i renciści, zleceniobiorcy itp. 14

15 Podatnicy Celem zmian jest taka przebudowa systemu podatkowego, by zminimalizować liczbę podatników: VAT, by była ona efektywna fiskalnie, tj. mniejsza (zwolnienie podmiotowe dla przychodów poniżej 150 tys. PLN), PIT, by podatek był pobierany u źródła, tj. wyłącznie od przedsiębiorców i osób fizycznych otrzymujących przychody bez pośrednictwa płatników, a wypłaty z sektora finansów publicznych (w szczególności emerytury i renty) byłyby zwolnione od pobierania jałowego PIT. 15

16 8 500 Obserwacje. Zatrudnienie w latach Zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.) R² = 0, ,00% 60,00% 65,00% 70,00% 75,00% 80,00% obciążenie wynagrodzeń netto 16

17 Dynamika PKB Obserwacje. Dynamika PKB w latach , , ,98 0,93 R² = 0,4423 0,88 0,88 0,90 0,92 0,94 0,96 0,98 1,00 1,02 1,04 1,06 1,08 dynamika zatrudnienia w sferze pozabudżetowej 17

18 Obserwacje. Przychód osób prawnych w latach zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.) R² = 0, Realny przychód osób prawnych (w tys.) R² = 0, ,20% 0,40% 0,60% 0,80% 1,00% 1,20% 1,40% 1,60% udział podatku od osób prawnych w ich przychodzie 18

19 Model 1. Zatrudnienie w latach NBL i = 6460, , 7949 NBL R 2 =91,61% NBL zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.), tol nominalna stawka podatku na pracę, obliczona dla obciążenia wynagrodzenia netto równego minimum socjalnemu, i rok w okresie i , 6508 tol i tol i 1 Parametry statystycznie istotne. 19

20 Model 2. PKB w latach rpkb i = 31011, , rpkb , 0921 i + NBL NBL i i 1 R 2 =99,74% rpkb realny produkt krajowy brutto (w mln PLN), NBL zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.), i rok w okresie Parametry statystycznie istotne. 20

21 Model 3. Przychody osób prawnych w latach rtr i = , , rtr totri , , 6586 totr i + i 1 NBL NBL i i 1 R 2 =98,88% rtr realny przychód osób prawnych (w mln PLN), totr nominalna stawka podatku od przychodu osób prawnych, NBL zatrudnienie w sferze pozabudżetowej (w tys.) i rok w okresie Parametry statystycznie istotne. 21

22 Bilans. Założenia faktyczna stawka podstawowa VAT netto 8,26% wartości dodanej brutto (minimalna stawka faktyczna VAT dla 850 tysięcy podatników) faktyczna stawka akcyzy 4,49% wartości dodanej brutto (założenia ustawowe na 2012) stawka VAT na akcyzę 23,00% (bez zmian) dynamika zatrudnienia nie większa niż historyczna wpływy z pozapłacowych obciążeń dochodu bez zmian podatek od nieruchomości bez zmian 22

23 Bilans. Założenia podatek od dużych przedsiębiorców 960 złotych miesięcznie składka dużych przedsiębiorców 1,00% przychodu netto VAT, składka i podatek od małych przedsiębiorców 960 złotych miesięcznie składki i podatki osób fizycznych zamiast obecnych 62% wynagrodzeń netto, stopniowe obniżanie w kolejnych latach do 53%, 47%, 40% i 33% wynagrodzeń netto (te pozostają bez zmian) udział wynagrodzeń netto w PKB 20,90% (jak w 2010 roku) 23

24 Bilans. Założenia Dzięki obniżkom danin powstanie łącznie w ciągu 4 lat około tysięcy miejsc pracy. 600,00 500,00 przyrost zatrudnienia w sferze pozabudżetowej (w tys.) 400,00 300,00 200,00 100,00 0,

25 Bilans. Założenia Wzrost zatrudnienia przyniesie wzrost przychodów osób prawnych oraz wzrost PKB o 16,45%, a zatem wzrost wpływów ze składek i z podatków pośrednich PKB (w mln PLN z 2012 roku)

26 Bilans. Środki sektora w latach Rok Lp. Pozycja ustawa statycznie dynamicznie (w mln PLN) 1. akcyza VAT podatek od nieruchomości podatek od dużych przedsiębiorców składka dużych przedsiębiorców obciążenie małych przedsiębiorców daniny od wynagrodzeń daniny od rent i emerytur daniny od innych dochodów

27 Bilans. Środki sektora w latach Rok Lp. Pozycja ustawa statycznie dynamicznie (w mln PLN) 10. składki KRUS podatek rolny prywatyzacja zysk NBP przychody z UE pozostałe środki własne terytorialne pozostałe środki własne centralne daniny od rent i emerytur Fundusz Pracy bez zasiłków przedemerytalnych 19. wewnętrzne wydatki europejskie środki sektora finansów publicznych na wydatki pozaunijne w tym: środki samorządu terytorialnego Uwaga: środki samorządu terytorialnego obejmują środki z VAT, kwotowego VAT od małych przedsiębiorców, podatku od nieruchomości, podatku od dużych przedsiębiorców, kwotowego podatku od małych przedsiębiorców, podatku rolnego, część przychodów z UE oraz pozostałe środki własne. 27

28 Bilans. Środki sektora w latach Rozchody sfp., poza daninami obciążającymi renty i emerytury, należałoby pomniejszyć o wydatki Funduszu Pracy, który wobec istotnych bodźców podażowych stałby się zbędny. Obowiązki Funduszu Pracy wynikające z konieczności realizacji praw nabytych (np. zasiłki przedemerytalne) byłyby jednak kontynuowane. W każdym roku reformy na wydatki pozaunijne zostają przeznaczone nie mniejsze środki niż planowane w 2012 roku. 28

29 itax Nowy system finansów publicznych dla Polski Jagiellońskie idee dla nowoczesnej Europy!