Warszawa, 23 listopada 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-O.431.15.2016.AJ Pani Urszula Maćkowska Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czernicach Borowych ul. Dolna 2, 06-415 Czernice Borowe WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525) w związku z art. 6 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Oddział w Delegaturze Placówce Zamiejscowej w Ostrołęce Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, w składzie: Andrzej Jastrzębski starszy inspektor wojewódzki i Elżbieta Kalata starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach od 8 do 13 września 2016 r. kontrolę problemową w trybie zwykłym w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Czernicach Borowych. Przedmiot kontroli obejmował sposób organizacji oraz realizacji przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1518 z późn. zm.) w zakresie ustalania uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku pielęgnacyjnego. Kontrolą objęto okres od dnia 1 września 2014 r. do dnia kontroli, tj. do 8 września 2016 r. Niniejszym, przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne. Wojewoda Mazowiecki ocenia pozytywnie działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czernicach Borowych w zakresie organizacji realizacji zadań ustawy o świadczeniach rodzinnych, natomiast pozytywnie z nieprawidłowościami w zakresie ustalania uprawnień do
specjalnego zasiłku opiekuńczego i pozytywnie z uchybieniami w zakresie ustalania uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego. 1. Organizacja realizacji zadania przez podmiot. W okresie objętym kontrolą zadania organu właściwego określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych wykonywali pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czernicach Borowych: Pani Urszula Maćkowska kierownik i Pani xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx inspektor ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, na podstawie udzielonych upoważnień przez Wójta Gminy Czernice Borowe, stosownie do art. 20 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustawowe zadania organu właściwego wykonywane były w Ośrodku stosownie do postanowień 5 ust. 1 pkt 4 Statutu Ośrodka, nadanego uchwałą Nr 60/V/11 Rady Gminy Czernice Borowe z dnia 25 lutego 2011 r. i realizowane zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy i postanowieniami 6 ust. 4 Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka z dnia 10 września 2011 r. na wyodrębnionym stanowisku ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. Do dnia kontroli dokumentacja z realizowanych przez Ośrodek zadań była prowadzona w oparciu o przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz. U. Nr 14, poz. 67). Natomiast projekt instrukcji kancelaryjnej i rzeczowego wykazu akt instrukcji archiwalnej Ośrodka, przekazany w dniu 19 października 2011 r. do właściwego archiwum państwowego, dotychczas nie został zatwierdzony. Zwrócono uwagę, że sprawy w przedmiocie ustalania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku pielęgnacyjnego nie były rejestrowane w spisach spraw, a nadany numer wynikał z prowadzonego na stanowisku ds. świadczeń rodzinnych rejestru wpływających wniosków o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych i opiekuńczych. 2. Prawidłowość ustalania uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego i jego wypłacania. Na podstawie rejestru prowadzonego na stanowisku ds. świadczeń rodzinnych ustalono, że w okresie od 01.09.2014 r. do 31.12.2014 r. do Ośrodka wpłynął 1 wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, 15 w 2015 r. i 3 w 2016 r. do dnia kontroli. Wszystkie sprawy zostały zakończone decyzją administracyjną przyznającą świadczenia. Dane te są zgodne ze sporządzonym przez Wójta Gminy Czernice Borowe sprawozdaniem rzeczowo-finansowym z wykonywania zadań z zakresu świadczeń rodzinnych za IV kwartał 2014 r., 2015 r. i II kwartał 2016 r. Kontroli poddano wszystkie 19 spraw. 2
Postępowanie w sprawach o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego każdorazowo zostało wszczęte na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 17 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013 r., poz. 3), a od 2 stycznia 2016 r. określa załącznik nr 13 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2015 r., poz. 2284). Do wniosków dołączone były wymagane odpowiednio na podstawie 7 ust. 2 ww. rozporządzeń dokumenty. Ponadto w aktach znajdowały się oświadczenia osób, którym przyznano świadczenie, o niepodejmowaniu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego następowało po zweryfikowaniu tych okoliczności w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w art. 107 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r., poz. 930). Po upływie 6 miesięcy przeprowadzona była jego aktualizacja, zgodnie z art. 23 ust. 4f ustawy o świadczeniach rodzinnych. Niemniej jednak w 1 sprawie (decyzja numer OPS.81822.69.2015 z dnia 12.06.2015 r.) działająca w imieniu organu Pani Urszula Maćkowska z rażącym naruszeniem przepisu art. 16a ust. 1 pkt 1) ustawy o świadczeniach rodzinnych przyznała osobie sprawującej opiekę specjalny zasiłek opiekuńczy od dnia złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności, tj. od 17.04.2015 r., na podstawie art. 24 ust. 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, podczas gdy osoba ta w dniu złożenia wniosku do GOPS o przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego, tj. w dniu 28 05.2015 r. była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przasnyszu, a status osoby bezrobotnej utraciła na swój wniosek dopiero od dnia 12.06.2015 r. Zgodnie z art. 16a ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje jeżeli osoba nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Natomiast pozostając w ewidencji osób bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przasnyszu do dnia 12 czerwca 2015 r. potwierdzała do tego dnia, w świetle art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, swoją zdolność i gotowość do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy albo innej pracy zarobkowej. W ocenie organu kontroli zgłoszona gotowość strony do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej wyklucza niepodejmowanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Za osobę tą, Wójt Gminy Czernice Borowe od 17 kwietnia 2015 r. opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości 27,52% od wypłaconego świadczenia. 3
We wszystkich przypadkach dochód rodziny sprawującej opiekę oraz rodziny wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekraczał kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. do dnia 31 października 2015 r. - 664,00 zł, zgodnie z 1 ust. 2 pkt 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. poz. 959), natomiast od 1 listopada 2015 r. 764,00 zł, zgodnie z 1 ust. 1 pkt 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2015 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. poz. 1238). Specjalny zasiłek opiekuńczy był przyznany na okres zasiłkowy w kwocie 520,00 zł, odpowiednio zgodnie z art. 24 ust. 1 i art. 16a ust. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego nastąpiło w miesięcznym terminie, zgodnie z art. 35 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U z 2016 r., poz. 23, 868, 996). Decyzje zawierały wszystkie elementy określone w art. 107 1 k.p.a., a wypłata świadczenia nastąpiła po doręczeniu stronom decyzji zgodnie z przepisami art. 110 k.p.a. 3. Prawidłowość ustalania uprawnień do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe. Wójt Gminy Czernice Borowe opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne za 6 osób pobierających specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 28a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.). Brak innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego organ ustalił na podstawie złożonych przez te osoby oświadczeń i dokumentów potwierdzających ich sytuację rodzinną. Nie opłacał składek za 4 osoby, które jako członek rodziny były zgłoszone do ubezpieczenia przez małżonka. Za 10 osób Wójt Gminy Czernice Borowe opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2016 r., poz. 963, 1247), ponieważ nie posiadały 25-letniego okresu ubezpieczenia. Okres za jaki organ powinien opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe był ustalony na podstawie informacji z ZUS w sprawie ustalenia niezbędnego okresu ubezpieczenia. 4
4. Prawidłowość ustalania uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego i jego wypłacania. Na podstawie rejestru prowadzonego na stanowisku ds. świadczeń rodzinnych ustalono, że w okresie od 01.09.2014 r. do 31.12.2014 r. do Ośrodka wpłynęło 19 wniosków o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, 55 w 2015 r. i 27 w 2016 r. do dnia kontroli. Sprawy te zostały zakończone decyzją administracyjną przyznającą zasiłek pielęgnacyjny. Na podstawie analizy dokumentów 20 spraw ustalono, że postępowanie w sprawach o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego każdorazowo zostało wszczęte na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 16 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne, a od 2 stycznia 2016 r. załącznik nr 12 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne. W skontrolowanych sprawach prawo do zasiłku pielęgnacyjnego przyznano dla osób uprawnionych, tj. 11 niepełnosprawnych dzieci, na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 1) ustawy o świadczeniach rodzinnych, 5 osób niepełnosprawnych w wieku powyżej 16. roku życia legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 2) ustawy, 4 osób niepełnosprawnych w wieku powyżej 16. roku życia, legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, która powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia, na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy. Zasiłki pielęgnacyjne przyznano w miesięcznej wysokości 153,00 zł, zgodnie z 2 pkt 10) lub 3 pkt 6) ww. rozporządzeń z dnia 10 sierpnia 2012 r. lub 7 sierpnia 2015 r. Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego przyznano na czas nieokreślony lub do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, zgodnie z art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Niemniej jednak w orzeczeniu 1 decyzji o nr: OPS.81820.192.2014 ustalając okres prawa do zasiłku pielęgnacyjnego podano termin niezgodny z brzmieniem art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. bezterminowo zamiast na czas nieokreślony. Ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego nastąpiło w miesięcznym terminie, zgodnie z art. 35 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, a wypłata świadczenia nastąpiła po doręczeniu stronom decyzji zgodnie z przepisami art. 110 k.p.a. Decyzje zawierały wszystkie elementy określone w art. 107 1 k.p.a. 5
Za stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia odpowiedzialność ponosi Pani Urszula Maćkowska kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czernicach Borowych, która z upoważnienia Wójta Gminy Czernice Borowe wydała ww. decyzje. Przedstawiając powyższe ustalenia zobowiązuję Panią Urszulę Maćkowską kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czernicach Borowych do podjęcia działań w celu: 1. Dokonania w ciągu 15 dni zwrotu do budżetu wojewody mazowieckiego pobranej w 2015 r. w nadmiernej wysokości dotacji w rozdziale 85212 2010 w kwocie 953,40 zł (specjalny zasiłek opiekuńczy) i kwocie 262,38 zł (składki emerytalne i rentowe) wraz z odsetkami naliczonymi w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, stosownie do art. 169 ust. 1, pkt 2, ust 4 i ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 855 z późn. zm.) w związku z przyznaniem na podstawie decyzji nr OPS.81822.69.2015 z dnia 12.06.2015 r. specjalnego zasiłku opiekuńczego osobie posiadającej status osoby bezrobotnej w okresie od 17.04.2015 r. do 11.06.2015 r. i opłacenia za ten okres za osobę pobierającą specjalny zasiłek opiekuńczy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. 2. Ustalania w decyzjach administracyjnych okresu prawa do zasiłku pielęgnacyjnego zgodnie z terminologią ustanowioną w art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj. na czas nieokreślony zamiast bezterminowo. 3. Rejestrowania i znakowania spraw zgodnie z obowiązującą w Ośrodku instrukcją kancelaryjną. Informuję, że na podstawie art. 48 ustawy o kontroli w administracji rządowej od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Jednocześnie zobowiązuję Panią do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń i wniosków pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, Wydział Polityki Społecznej Oddział w Delegaturze Placówce Zamiejscowej w Ostrołęce, ul. Gorbatowa 15, 07-410 Ostrołęka. Do wiadomości: 6 1. Pan Wojciech Marek Brzeziński Wójt Gminy Czernice Borowe z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Marcin Wodziński Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej