WOJEWODA ŁÓDZKI PNK-IV.431.30.2012 Łódź, 8 sierpnia 2012 r. Pani Anna Milczanowska Prezydent Miasta Radomska Pan Jacek Gębicz Przewodniczący Rady Miejskiej w Radomsku WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 185, poz. 1092) w związku z art. 160 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) - zwanej dalej Pusp, w dniu 20 czerwca 2012 r. w Urzędzie Miasta Radomska, ul. Tysiąclecia 5, 97-500 Radomsko, zwanym dalej Urzędem, przeprowadzona została kontrola w zakresie wykonywania przez gminę zadania zleconego z zakresu administracji rządowej, polegającego na przygotowywaniu wyborów ławników do sądów rejonowych i okręgowych w okresie od 1 stycznia 2011 r. do dnia kontroli. Kontrolę przeprowadzili, zgodnie z upoważnieniami Wojewody Łódzkiego z 14 czerwca 2012 r. i z 19 czerwca 2012 r., wydanymi na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy o kontroli w administracji rządowej oraz art. 2 pkt 1 ww. ustawy w związku z art. 160 2 Pusp, pracownicy Wydziału Prawnego, Nadzoru i Kontroli Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego: 1
1) Anna Czajeczna specjalista w Oddziale Kontroli i Skarg, pełniąca funkcję kierownika zespołu kontrolerów (upoważnienie Nr 61/2012). 2) Przemysław Kościołek st. inspektor w Oddziale Kontroli i Skarg (upoważnienie Nr 62/2012). Funkcję kierownika podmiotu kontrolowanego pełni Pani Anna Milczanowska Prezydent Miasta Radomska od 5 grudnia 2010 r. Przewodniczącym Rady Miejskiej w Radomsku od 2 grudnia 2010 r. jest Pan Jacek Gębicz. Do udziału w czynnościach kontrolnych została upoważniona Pani Elżbieta Stachura inspektor w Wydziale Administracyjno-Organizacyjnym Urzędu Miasta Radomska, zwana dalej pracownikiem. Z wyjaśnień pracownika Urzędu wynika, że w zakresie przygotowania wyborów ławników, pracownicy Urzędu wykonywali czynności techniczne, polegające na przygotowaniu druków kart zgłoszeń kandydatów na ławników i ich udostępnianiu osobom zainteresowanym, przyjmowaniu zgłoszeń kandydatów i poświadczaniu daty wpływu zgłoszenia do Urzędu, wydawaniu kart zgłoszeń kandydatów, którzy nie zostali wybrani ławnikami. W 22 pkt 5 Regulaminu Organizacyjnego Urzędu, stanowiącym Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 235/2008 Prezydenta Miasta Radomska z dnia 15 grudnia 2008 r. ze zm., zwanego dalej Regulaminem, określono, że obsługa Rady i jej Komisji należy do zadań Wydziału Administracyjno- Organizacyjnego Urzędu. Jak wskazują zakresy czynności, pracownikom wymienionego Wydziału powierzono następujące obowiązki: organizacyjne i techniczne przygotowanie Sesji Rady Miejskiej, wysyłanie zawiadomień i materiałów, protokołowanie obrad i opracowywanie materiałów z obrad. Biorąc powyższe pod uwagę za działalność w zakresie przygotowania wyborów ławników w części obejmującej wykonywanie czynności technicznych odpowiedzialność ponoszą: pracownicy Wydziału Administracyjno-Organizacyjnego w ramach obowiązków wynikających z zakresów czynności, Naczelnik Wydziału Administracyjno-Organizacyjnego Pani Zofia Tutaj, do której należy organizowanie i kierowanie pracą tego Wydziału oraz Sekretarz Urzędu Pan Radosław Zatoń, który koordynuje i nadzoruje organizację pracy Urzędu i zapewnia odpowiednie warunki działania Rady, kierownictwa oraz komórek organizacyjnych Urzędu. Natomiast formalna i merytoryczna weryfikacja zgłoszeń kandydatów na ławników należała do Zespołu opiniującego, co potwierdził w swoim oświadczeniu jeden z członków Zespołu, a zarazem radny Rady Miejskiej w Radomsku. W toku kontroli ustalono, że w skład 2
Zespołu, powoływanego na podstawie art. 163 2 Pusp, weszli wyłącznie radni Rady Miejskiej w Radomsku. W toku kontroli zbadano 9 (100%) kart zgłoszeń kandydatów, którzy zostali wybrani ławnikami, przesłanych na podstawie art. 164 1 Pusp przez Radę Miejską w Radomsku odpowiednio Prezesowi Sądu Okręgowego w Piotrkowie oraz Prezesowi Sądu Rejonowego w Radomsku. Ponadto badaniu poddano dokumenty dotyczące zakresu kontroli, znajdujące się w jednostce kontrolowanej. Mając na uwadze poniżej wskazane ustalenia, działalność podmiotu kontrolowanego w przedmiocie kontroli należy ocenić pozytywnie z nieprawidłowościami. 1. Dokumentację objętą kontrolą prowadzono w sposób staranny i uporządkowany, co w znacznym stopniu ułatwiło dokonanie czynności kontrolnych. Listy obywateli zgłaszających kandydatów na ławników, załączone do kart zgłoszeń, zostały zweryfikowane przez pracownika Urzędu poprzez wyraźne wskazanie pod każdą listą osób niespełniających warunków, o których mowa w art. 162 4 Pusp. Listy osób po weryfikacji zawierały wymaganą liczbę co najmniej 50 obywateli uprawnionych do zgłoszenia kandydatów na ławników. Stwierdzono jedynie, że w czterech ze skontrolowanych dokumentów, tj.: w wykazie stanowiącym potwierdzenie odbioru dokumentów kandydatów niewybranych na ławników, w piśmie Rady Miejskiej w Radomsku o udzielenie informacji o kandydatach na ławników, w informacji Komendanta Wojewódzkiego Policji oraz w załącznikach do protokołu z posiedzenia Zespołu powołanego do wyrażenia opinii o kandydatach na ławników występują niejednolite dane w zakresie imion i nazwisk kandydatów. Jak oświadczył radny Rady Miejskiej, członek Zespołu powołanego przez Radę, powyższe różnice w nazwiskach wynikają z pomyłki. 2. Prezes Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim w piśmie z 11 maja 2011 r. podał liczbę ławników do wybrania przez Radę na kadencję 2012-2015 ogółem 9 osób. W Urzędzie Miasta Radomska wywieszono wzór karty zgłoszenia kandydatów na ławników (zgodny ze wzorem stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 marca 2006 r., a następnie do rozporządzenia z dnia 9 czerwca 2011 r.). Karty 3
zgłoszenia dostępne były również na stronach internetowych Urzędu Miasta Radomska. Ponadto aktualny druk karty zgłoszenia wydawał zainteresowanym pracownik Urzędu. Opisanymi działaniami wywiązano się z obowiązku nałożonego w 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia (Dz. U. z 2011 r. Nr 121, poz. 693), dalej zwanego rozporządzeniem. 3. W terminie określonym w art. 162 1 Pusp do Urzędu Miasta Radomska wpłynęło 39 zgłoszeń kandydatów na ławników. 4. Zgodnie z wymogiem zawartym w art. 163 2 Pusp, w dniu 8 września 2011 r. Rada powołała Zespół do wyrażenia opinii o zgłoszonych kandydatach na ławników w związku z wyborami ławników na kadencję 2012-2015. Praca Zespołu, powołanego przez Radę Miejską do wyrażenia opinii o zgłoszonych kandydatach, została udokumentowana poprzez sporządzenie protokołów z posiedzeń. Zespół wypracowywał opinię o kandydatach na ławników na dwóch posiedzeniach. Na pierwszym posiedzeniu zakwalifikowano kandydatów do wyborów na ławników do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim (7 kandydatów, zgodnie ze wskazaniami zawartymi w karcie zgłoszenia) oraz do Sądu Rejonowego w Radomsku (26 kandydatów, z czego 7 nie wskazało Sądu, do którego kandyduje). Zespół nie zakwalifikował do wyborów 6 kandydatów na ławników, ze względu na brak właściwej dokumentacji lub prawidłowego zgłoszenia kandydata przez obywateli, m.in. niewystarczającej liczby podpisów na liście obywateli zgłaszających kandydata na ławnika. Jak określono w art. 158 3 Pusp, do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy ławnikiem powinna być wybrana osoba wykazująca szczególną znajomość spraw pracowniczych. Na drugim posiedzeniu Zespół zaproponował 14 osób do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy spośród kandydatów do Sądu Rejonowego w Radomsku. Jak zapisano w protokole z posiedzenia, przy typowaniu kandydatów Zespół brał pod uwagę doświadczenie w pracy ławnika nabyte w poprzedniej kadencji. Ponadto Zespół opracował Regulamin wyboru ławników. 4
Stwierdzić należy, że w kartach zgłoszenia 2 ławników wybranych przez Radę do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy, istotnie widnieje informacja o pełnieniu funkcji ławnika w poprzednich kadencjach. Z informacji tych nie wynika jednak, czy będąc ławnikami orzekali w sprawach z zakresu prawa pracy. Zgodnie z powołanym przepisem podstawą do wyboru ławnika do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy powinna być znajomość spraw pracowniczych. Fakt, że kandydaci na ławników w swoich zgłoszeniach nie wykazali znajomości spraw pracowniczych, a pomimo to zostali pozytywnie zaopiniowani przez Zespół i wybrani przez Radę Miejską, należy uznać za nieprawidłowość. 5. W dniu 27 października 2011 r. w drodze uchwały Rada pozostawiła bez dalszego biegu 6 kandydatur, uznając je za niespełniające wymogów formalnych. Następnie zgodnie z art. 160 1 Pusp, również w drodze uchwały podjętej w głosowaniu tajnym, na kadencję 2012-2015 wybrano do: 1) Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim - 3 ławników, 2) Sądu Rejonowego w Radomsku 6 ławników (w tym 3 do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy). 24 kandydatów nie zostało wybranych przez Radę na ławników. 6. W toku kontroli zgodności zgłoszeń z obowiązującym wzorem karty zgłoszenia stwierdzono, że 2 karty zgłoszeń zostały wypełnione przez kandydatów na ławników na druku według wzoru, który przestał obowiązywać z dniem 14 czerwca 2011 r., tj. z chwilą wejścia w życie znowelizowanych przepisów Pusp.: 1) 1 zgłoszenie (11%) wniesione zostało w dniu 10 czerwca 2011 r. Do zgłoszenia nie dołączono oświadczenia kandydata, o którym mowa w art. 162 2 ust. 3 oraz odpisu KRS, o którym mowa w art. 162 3 Pusp. Jednak biorąc pod uwagę, że zgłoszenie wpłynęło przed dniem wejścia w życie nowych regulacji, mogło być uznane za prawidłowe w momencie wyboru ławników. 2) 1 zgłoszenie (11%) wpłynęło do Urzędu Miasta w dniu 29 czerwca 2011 r., powinno być więc bezwzględnie dokonane na karcie zgłoszenia według wzoru określonego w rozporządzeniu z dnia 9 czerwca 2011 r. Data potwierdzenia prawidłowości danych zawartych w karcie zgłoszenia, przez osobę reprezentującą podmiot uprawniony do zgłoszenia kandydata na ławnika ( 21.06.2011 r. ) 5
jest wcześniejsza, niż data przy podpisie kandydata, potwierdzającego wyrażenie zgody na kandydowanie i prawdziwość danych zawartych w karcie zgłoszenia ( 28.06.2011 r. ). Jak oświadczył radny Rady Miejskiej, członek Zespołu opiniującego, przyjęto, że zgłaszający kandydata potwierdza dane, niezależnie od tego, czy kandydat już potwierdził swoim podpisem zgodę na kandydowanie i prawdziwość danych. Zauważyć należy, iż zgodnie z art. 162 11 Pusp, Minister Sprawiedliwości określił wzór karty zgłoszenia, mając na uwadze potrzebę udokumentowania przez podmioty zgłaszające spełnianie przez kandydatów na ławników wymogów określonych w ustawie, a także umożliwienia rzetelnej weryfikacji zgłoszeń i przejrzystości działań związanych ze zgłaszaniem kandydatów na ławników, jak i potrzebę ujednolicenia procedury rozpatrywania zgłoszeń. Wprawdzie do dokumentacji powyższego kandydata dołączono kartę zgłoszenia, zgodną ze wzorem obowiązującym w dniu złożenia zgłoszenia w Urzędzie Miasta, jednak druga karta nie została w pełni wypełniona: informacje nie zostały wpisane w wierszach B.5.-B.17 - przez kandydata na ławnika oraz w wierszach C.1-5 - przez podmiot zgłaszający. Ponadto podmiot zgłaszający kandydata na ławnika nie potwierdził prawdziwości danych zawartych w karcie zgłoszenia. Zgodnie z art. 162 10 Pusp w związku z 2 ust. 1 rozporządzenia, zgłoszenie dokonane na niewłaściwej karcie, jako niespełniające wymogów formalnych, pozostawia się bez dalszego biegu. Nadanie dalszego biegu takiemu zgłoszeniu stanowi nieprawidłowość; 7. Odnośnie podmiotów uprawnionych do zgłoszenia kandydata na ławnika w przypadku zgłoszenia dokonanego przez organizację zarejestrowaną na podstawie przepisów prawa stwierdzono, że 1 (11%) zgłoszenie kandydata na ławnika zostało dokonane przez podmiot spełniający kryteria określone w art. 162 1 Pusp. Zgłoszenie to zostało jednak podpisane przez osobę nieuprawnioną do reprezentacji podmiotu, nielegitymującą się stosownym pełnomocnictwem (nie jest to jedna z osób, wskazanych jako uprawnione do reprezentacji w odpisie KRS załączonym do zgłoszenia). Pomimo powyższego kandydat został pozytywnie zaopiniowany przez Zespół. Niezależnie od tego, że kandydat spełniał kryteria wyboru oraz z czyjej winy powstał brak formalny, zgodnie z art. 162 10 Pusp zgłoszeniu nie powinien zostać nadany dalszy bieg. Powyższe stanowi nieprawidłowość; 6
8. Mając na względzie art. 158 1 i 3 Pusp ustalono, że przesłanki określone w powyższym przepisie weryfikowano na podstawie: 1) danych zamieszczonych w karcie zgłoszenia kandydata na ławnika, 2) dokumentów i oświadczeń, których załączenie do karty zgłoszenia jest wymagane zgodnie z przepisami Pusp, 3) informacji o kandydatach na ławników uzyskanych od Komendanta Wojewódzkiego Policji w Łodzi, 4) danych będących w posiadaniu Oddziału Ewidencji Ludności. W kartach zgłoszeń kandydatów wybranych ławnikami pozostały nieuzupełnione wiersze: - B.1. odnośnie drugiego imienia kandydata oraz B.2. odnośnie nazwiska poprzednio używanego w 1 karcie zgłoszenia (11%), - B.12. odnośnie miejsca pracy w przypadku osoby wskazującej wcześniej, że jest bezrobotną w 2 kartach zgłoszenia (22%), - B.13.: odnośnie doświadczenia w pracy społecznej - w 2 kartach zgłoszenia (22%), - B.14.: odnośnie motywów kandydowania na ławnika - w 1 karcie zgłoszenia (11%), - B.15. odnośnie informacji o pełnieniu funkcji ławnika w poprzednich kadencjach w 3 kartach zgłoszenia (33%), - B.16. odnośnie informacji, do orzekania w którym sądzie proponowany jest kandydat w 2 kartach zgłoszenia (22%). Opisane wyżej dane nie stanowią informacji, w oparciu o które może nastąpić weryfikacja spełnienia przez kandydata na ławnika przesłanek określonych w art. 158 i 159 Pusp. Z tej przyczyny powyżej opisane wady zakwalifikowano jako uchybienia. 9. W odniesieniu do art. 159 Pusp, opierając się na oświadczeniu złożonym ustnie do protokołu przez radną Rady Miejskiej, która była przewodniczącą Zespołu do wyrażenia opinii o kandydatach na ławników ustalono, że przesłanki negatywne określone w art. 159 Pusp weryfikowano na podstawie danych zawartych w karcie zgłoszenia. Ponadto składająca oświadczenie stwierdziła, że Zespół opiniujący nie miał możliwości sprawdzenia wszystkich przesłanek określonych w art. 159 Pusp. Zespół opierał się również w tym względzie na ustnej opinii radcy prawnego. Przepisy nie dają podstaw prawnych do żądania od kandydata dodatkowych oświadczeń albo dokumentów, w związku z czym organ kontroli uznaje powyższe wyjaśnienie za wystarczające. 7
10. Zgodnie z art. 162 5 Pusp, dokumenty załączane do karty zgłoszenia kandydata na ławnika, wymienione w 2 pkt 1-4, powinny być opatrzone datą nie wcześniejszą niż trzydzieści dni przed dniem zgłoszenia, a dokumenty wymienione w 3 nie wcześniejszą niż trzy miesiące przed dniem zgłoszenia. Karty zgłoszeń kandydatów na ławników w chwili składania ich w Urzędzie Miasta zostały oznaczone przez pracowników datą wpływu, co pozwala jednoznacznie stwierdzić, że wszystkie dokumenty załączone do zbadanych kart zgłoszeń opatrzone były właściwą datą i spełniały wymogi wskazane w powołanym przepisie. 11. Przewodniczący Rady Miejskiej w Radomsku zgodnie z art. 162 9 Pusp wystąpił do Komendanta Wojewódzkiego Policji w Łodzi o udzielenie informacji o kandydatach na ławników kadencji 2012-2015. Jak wynika z odpowiednich tabelarycznych wykazów, o wszystkich kandydatach na ławników uzyskano informacje, w oparciu o dane zawarte w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji. 12. Przy pismach z 28 października 2011 r. Przewodniczący Rady Miejskiej w Radomsku przesłał do właściwych sądów Uchwałę Rady Miejskiej Nr XVI/111/11 w sprawie wyboru ławników, wraz z dokumentami, o których mowa w art. 162 2-4 Pusp. Uchwała zawierała listę wybranych ławników, w tym ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy. Termin przesłania dokumentów, określony w art. 164 1 Pusp, został zachowany. 13. W toku kontroli ustalono, że Rada Miejska nie powoływała komisji do dokonania zniszczenia nieodebranych zgłoszeń kandydatów na ławników, ponieważ karty zgłoszeń kandydatów, którzy nie zostali wybrani ławnikami, wraz z załączonymi do nich dokumentami zostały odebrane, o czym świadczy Potwierdzenie odbioru dokumentów kart zgłoszeń kandydata na ławnika sądowego kadencja 2012-2015. Tym samym zrealizowano obowiązek wynikający z 5 Rozporządzenia. 14. Rada nie dokonywała uzupełnienia listy ławników, o którym mowa w art. 168 Pusp, gdyż Prezes Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim nie występował z takim wnioskiem. W pozostałym zakresie działalności jednostki kontrolowanej w zbadanym obszarze zadania były realizowane rzetelnie oraz w sposób zgodny z przepisami prawa. 8
Zgodnie z art. 162 10 Pusp, zgłoszenia kandydatów, które wpłynęły do rady gminy po upływie terminu, o którym mowa w 1, a także zgłoszenia, które nie spełniają wymagań formalnych, o których mowa w 2-5, pozostawia się bez dalszego biegu. W związku z tym bez dalszego biegu powinno pozostać zgłoszenie kandydata złożone na niewłaściwej karcie, a także zgłoszenie dokonane przed podmiot niewłaściwie reprezentowany. Przedstawiając powyższe uwagi i oceny, Wojewoda Łódzki wnosi o przestrzeganie przepisów prawa dotyczących trybu wyborów ławników, w szczególności: 1) pozostawianie bez dalszego biegu zgłoszeń kandydatów na ławników złożonych po terminie lub niespełniających wymogów formalnych, w tym sporządzonych na niewłaściwej karcie zgłoszenia, bądź niezawierających wymaganych danych; 2) wybór na ławników kandydatów spełniających wymogi ustawowe, w tym wymóg szczególnej znajomości spraw pracowniczych, potwierdzony przez kandydata w karcie zgłoszenia, w przypadku ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy; 3) poprawne i rzetelne powoływanie, w dokumentacji tworzonej w Urzędzie, danych dotyczących kandydatów na ławników oraz osób wybranych na ławników. Jednocześnie proszę o informację o wykonaniu zaleceń lub wykorzystaniu wniosków, a także o podjętych działaniach lub przyczynach ich niepodjęcia, w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Zgodnie z art. 48 ustawy o kontroli w administracji rządowej od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Z up. Wojewody Łódzkiego /-/ Elżbieta Stępczyńska-Gortat Z-ca Dyrektora Wydziału Prawnego, Nadzoru i Kontroli 9