RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 165953 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 292493 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 22.11.1991 Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl5: A61K 7/50 A61K 7/075 (54)Płyn do mycia ciała i włosów (43) Zgłoszenie ogłoszono: 31.05.1993 BUP 11/93 (73) Uprawniony z patentu: Instytut Chemii Przemysłowej, Warszawa, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.03.1995 WUP 03/95 (72) Twórcy wynalazku: Alojzy Kłopotek, Nowy Dwór Mazowiecki, PL Beata B. Kłopotek, Nowy Dwór Mazowiecki, PL Paweł Beling, Włocławek, PL Sławomir Felińczak, Włocławek, PL Bronisław Krzyżanowski, Włocławek, PL PL 165953 B1 (57)1. Płyn do mycia ciała i włosów zawierający wodno-alkoholowe wyciągi z ziół, anionowe, niejonowe i amfoteryczne związki powierzchniowo czynne, środek zmiękczający wodę, środki konserwujące, środki zagęszczające, barwnik, kompozycję zapachową i wodę, znamienny tym, ze zawiera od 3 do 15% wagowych wyciągu wodno-alkoholowego z kwiatu i słomy rumianku [Fios Chamomillae] o gęstości 0,9-0,95 g/cm3 w temperaturze 20 C, zawierającego etanol w ilości 42-48% objętościowych, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze I05 C wynosi 2-2 5% wagowych i/lub wyciągu wodno-alkoholowego z szyszki chmielu [Strobili Lupuli] o gęstości 0,8-0,85 g cm3 w temperaturze 20 C, zawierającego etanol w ilości 42-65% objętościowych, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 2-2,8% wagowych i/lub wyciągu wodno-alkoholowego z mieszaniny w stosunku 1 l szyszki chmielu [Strobili Lupuli] i koszyczka nagietka [Calendula officinalis] o gęstości 0,85-0,90 g/cm 3 w tem peraturze 20 C, zawierającego 69-74% objętościowych etanolu, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 1,8-2,4% wagowych, od 5 do 35% wagowych soli alkalicznych monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C12-C18-oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu i/iub soli alkalicznych monoestrów kwasu sulfobursztynowego i monoetanoloamidów mieszaniny kwasów oleinowego, linolowego i linolenowego, od 0,5 do 10% wagowych N,N-dipolioksyetyleno-N-alkiloglikokolu o wzorze ogólnym (R1,R2,R3)N+CH2COO-, w którym R 1 oznacza nienasycony 1 nasycony alifatyczny rodnik węglowodorowy C 12-C 18, natomiast R2 i R3 stanowią grupy -(CH2CH2O)n-H, gdzie n = 1-8, i/lub dodecyloamidopropylobetainy octanowej, od 4 do 19% wagowych soli alkalicznej monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4, od 1 do 10% wagowych trójglicerydu kwasu rycynolowego oksyetylenowanego 10-40 molami tlenku etylenu i/lub monostearynianu lub distearynianu glikolu etylenowego, względnie ich mieszaniny, od 1 do 4% wagowych dietanoloamidów kwasów tłuszczowych C 10-C 2 4, od 0,1 do 2% wagowych kwasu etylenodiaminotetraoctowego lub jego soli alkalicznej, od 0,01 do 0,3% wagowych estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu metylowego i/lub estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu etylowego i/lub estru kwasu hydroksybenzoesowego i/lub od 0,001 do 0,003% wagowych 2-brom o-2-nitropropan-1,3- diolu i/lub od 0,1 do 3% wagowych chlorku sodowego, od 0,05 do 0,8% wagowych kompozycji zapachowej, od 0,001 do 0,006% wagowych barwnika 1 do 86% wagowych wody, przy czym stosunek wagowy soli alkalicznych monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C 12-C 18- oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu i/lub soli alkalicznych monoestrów kwasu sulfobursztynowego 1 monoetanoloamidów mieszaniny kwasów: oleinowego, linolowego i linolenowego do soli alkalicznych monoestrów kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 10-C 14 wynosi od 3.1 do 1:1, a jego regulatory odczynu do ph = 5-8 stosuje się kwas mlekowy lub kwas cytrynowy lub wodorotlenek sodowy lub wodorotlenek potasowy.
Płyn do mycia ciała i włosów Zastrzeżenia patentowe 1.Płyn do mycia ciała i włosów zawierający wodno-alkoholowe wyciągi z ziół, anionowe, niejonowe i amfoteryczne związki powierzchniowo czynne, środek zmiękczający wodę, środki konserwujące, środki zagęszczające, barwnik, kompozycję zapachową i wodę, znamienny tym, że zawiera od 3 do 15% wagowych wyciągu wodno-alkoholowego z kwiatu i słomy rumianku [Flos Chamomillae] o gęstości 0,9-0,95 g/cm 3 w temperaturze 20 C, zawierającego etanol w ilości 42-48% objętościowych, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 2-2,5% wagowych i/lub wyciągu wodno-alkoholowego z szyszki chmielu [Strobili Lupuli] o gęstości 0,8-0,85 g cm3 w tem peraturze 20 C, zawierającego etanol w ilości 42-65% objętościowych, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 2-2,8% wagowych i/lub wyciągu wodno-alkoholowego z mieszaniny w stosunku 1:1 szyszki chmielu [Strobili Lupuli] i koszyczka nagietka [Calendula officinalis] o gęstości 0,85-0,90 g/cm 3 w temperaturze 20 C, zawierającego 69-74% objętościowych etanolu, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 1,8-2,4% wagowych, od 5 do 35% wagowych soli alkalicznych monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C12-C18-oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu i/lub soli alkalicznych monoestrów kwasu sulfobursztynowego i m onoetanoloam idów mieszaniny kwasów: oleinowego, linolowego i linolenowego, od 0,5 do 10% wagowych N,N-dipolioksyetyleno-N-alkiloglikokolu o wzorze ogólnym (R1,R2,R3)N+CH2COO-, w którym R 1oznacza nienasycony i nasycony alifatyczny rodnik węglowodorowy C 12-C18, natomiast R2 i R3 stanowią grupy -(CH2CH 2O )n-h, gdzie n = 1-8, i/lub dodecyloamidopropylobetainy octanowej, od 4 do 19% wagowych soli alkalicznej monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4, od 1 do 10% wagowych trójglicerydu kwasu rycynolowego oksyetylenowanego 10-40 molami tlenku etylenu i/lub monostearynianu lub distearynianu glikolu etylenowego, względnie ich mieszaniny, od 1 do 4% wagowych dietanoloamidów kwasów tłuszczowych C 1 0 - C 2 4, od 0,1 do 2% wagowych kwasu etylenodiaminotetraoctowego lub jego soli alkalicznej, od 0,01 do 0,3% wagowych estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu metylowego i/lu b estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu etylowego i/lub estru kwasu hydroksybenzoesowego i/lub od 0,001 do 0,003% wagowych 2-bromo-2-nitropropan-1,3-diolu i/lub od 0,1 do 3% wagowych chlorku sodowego, od 0,05 do 0,8% wagowych kompozycji zapachowej, od 0,001 do 0,006% wagowych barwnika i do 86% wagowych wody, przy czym stosunek wagowy soli alkalicznych monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C12-C18-oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu i/lub soli alkalicznych monoestrów kwasu sulfobursztynowego i m onoetanoloam idów mieszaniny kwasów: oleinowego, linolowego i linolenowego do soli alkalicznych monoestrów kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4 wynosi od 3:1 do 1:1, a jego regulatory odczynu do ph = 5-8 stosuje się kwas mlekowy lub kwas cytrynowy lub wodorotlenek sodowy lub wodorotlenek potasowy. 2.Płyn według zastrz. 1, znamienny tym, że jako sole alkaliczne m onoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C 12-C18- oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu, monoestrów kwasu sulfobursztynowego i monoetanolo-amidów mieszaniny kwasów oleinowego, linolowego i linolenowego, monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4, kwasu etylenodiaminotetraoctowego stosuje się sole sodowe, potasowe, amonowe, mono-, di- lub trietanoloaminowe, względnie ich mieszaniny.
165 953 3 Przedmiotem wynalazku jest płyn do mycia ciała i włosów. Środek do mycia ciała i włosów według polskiego opisu patentowego nr 148 955 w postaci jednorodnego, klarownego płynu składa się z mieszaniny soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i oksyetylenowanego alkoholu laurylowego oraz soli sodowej siarczanu oksyetylenowanego alkoholu laurylowego [w stosunku 1:1] w ilości od 10 do 14% wagowych, produktu otrzymanego w wyniku amidowania oleju kokosowego dwumetyloaminopropyloaminą, a następnie czwartorzędowania otrzymanego aminoamidu w roztworze chlorooctanu sodowego w ilości od 3 do 6% wagowych, dwuetanoloamidu kwasów z oleju kokosowego w ilości od 0,5 do 2% wagowych i/lub mieszaniny oksyetylenowanego oleju roślinnego oraz oksyetylenowanego alkilofenolu z dodatkiem elektrolitu buforującego, estru poliglikolowego kwasów tłuszczowych oraz estru alkilofenolopoliglikolowego w ilości od 0,5 do 4% wagowych i/lub ekstraktów ziołowych, 5-ureidohydantoiny w ilości od 0,1 do 5% wagowych, kompozycji zapachowej w ilości od 0,5 do 2% wagowych, środka konserwującego w ilości od 0,1 do 0,5% wagowych, regulatora odczynu ph do wartości od 5 do 7,5, regulatora lepkości w ilości od 0,5 do 2% wagowych oraz wody. Zgodnie z polskim opisem patentowym nr 147020 środek do mycia włosów i do kąpieli zawiera 1-30% wagowych N-tlenków N,N-dwupolioksyetylenoalkiloamin o zawartości 5-22 grup oksyetylenowych i 12-22 atomów węgla o łańcuchu alkilowym, 8-30% wagowych anionowych środków powierzchniowo czynnych, 0-4% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tłuszczowych, ewentualnie 0,1-6% wagowych substancji kondycjonujących oraz wody do 100% wagowych. Płyn do kąpieli o łagodnym działaniu na skórę według polskiego zgłoszenia patentowego nr 272 720 składa się z 17-21% wagowych w przeliczeniu na 100% substancję aktywną mieszaniny anionowych środków powierzchniowo czynnych, w tym 14-17% wagowych soli sodowej estru kwasu sulfobursztynowego i oksyetylenowanego alkilofenolu lub alkoholi tłuszczowych i ewentualnie 4% wagowych siarczanowanego i oksyetylenowanego alkoholu laurylowego. Ponadto, płyn do kąpieli zawiera 1,5-4,0% wagowych dwuetanoloamidu kwasów tłuszczowych, 1,0-2,0% wagowych estru poliglikolowego kwasów tłuszczowych i estru alkilofenyloglikolowego, 5,0-12,0% wagowych wyciągu ziołowego, 1,5-3,5% wagowych soli warzonej, środków konserwujących, barwników i substancji zapachowych. Płyn do kąpieli według polskiego opisu patentowego nr 152 458 zawiera w przeliczeniu na 100% substancje: 2,5-8,5 części wagowych pochodnej betainy, 4,0-11,0 części wagowych anionowego środka powierzchniowo czynnego 0,5-2,0 części wagowych amidu kwasów tłuszczowych, 0,5-2,0 części wagowych lecytyny roślinnej i ewentualnie środków zapachowych i konserwujących oraz wody do 100 części wagowych. Środek do mycia ciała i włosów według opisu patentowego Republiki Federalnej Niemiec nr 3 113790 zawiera 22,5% tlenku aminy o wzorze RNH(CH 2)3N(CH 3)2 [R = alkil kokosowy], 3,75% oksyetylenowanego 20 molami tlenku etylenu monostearynianu gliceryny 3,75% kopolimeru blokowego o wzorze H O(CH2CH 2O )m(chch3ch 2O )n(ch 2CH 2O )xh [stosunek molowy oksiranu do metylooksiranu = 4:1, masa cząsteczkowa 10800], 0,5% substancji zapachowej, 0,2% aldehydu mrówkowego, 0,2% barwnika i 69,1% wody. Środek do mycia ciała i włosów według opisu patentowego Republiki Federalnej Niemiec nr 3 302 907 składa się z: 5-15% związków powierzchniowo czynnych typu izotionianu i 0,05-5% kationowego polimeru, zawierającego pochodne eterów celulozy z czwartorzędowymi grupami amoniowymi oraz cykliczne czwartorzędowe polimery. Płyn do kąpieli według polskiego zgłoszenia patentowego P-277 372 zawiera: od 2 do 20% wagowych wyciągu wodno-alkoholowego kwiatu nagietka i osadników kwiatowych nagietka [Calendula officinalis] o gęstości 0,9-0,96, którego głównymi składnikami są flawonoidy, karotenoidy, lotny olejek, alkohole trójterpenowe, związki żywiczne, seskwiterpen, kalendyna, saponozydy, alkohol etylowy w ilości 42-65% objętościowych, a zawartość suchej pozostałości w temperaturze 378,12 K (105 C) wynosi 2-3% wagowych, od 5 do 20% wagowych mieszaniny soli dwusodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i oksyetylenowanych alkoholi tłuszczowych, głównie kokosowych oraz soli sodowej m onoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanych alkoholi tłuszczowych w stosunku wagowym 1:1, od 0,01 do 10% wagowych mieszaniny oksyetylenowanego oleju rycynowego i oksyetylenowanego alkilofenolu, od 1 do 6% wagowych dietanoloami-
4 165 953 dów kwasów tłuszczowych oleju kokosowego, od 0,2 do 4% wagowych soli mono- lub disodowej kwasu etylenodiamonotetraoctowego lub glukonianu sodowego, lub cytrynianu sodowego, względnie ich mieszaniny, do 0,2% wagowych monoetanoloaminy, od 0,01 do 2,5% wagowych 2-bromo-2-nitro-propan-1,3-diolu lub kwasu benzoesowego, lub estru metylowego, lub etylowego, lub propylowego kwasu p-hydroksybenzoesowego, lub kwasu sorbowego lub ich soli alkalicznych, względnie ich mieszanin, od 0,01 do 0,9% wagowych kompozycji zapachowej, od 0,001 do 0,007% wagowych barwnika, do 3% wagowych chlorku sodowego i do 85% wagowych wody. Płyn do mycia ciała i włosów według wynalazku zawiera: od 3 do 15% wagowych wyciągu wodno-alkoholowego z kwiatu i słomy rumianku [Flos Chamomillae] o gęstości 0,9-0,95 g/cm 3 w temperaturze 20 C, zawierającego etanol w ilości 42-48% objętościowych, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 2-2,5% wagowych i/lub wyciągu wodnoalkoholowego z szyszki chmielu [Strobili Lupuli] o gęstości 0,8-0,85 g cm3 w temperaturze 20 C, zawierającego etanol w ilości 42-65% objętościowych, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 2-2,8% wagowych i/lub wyciągu wodno-alkoholowego z mieszaniny w stosunku 1:1 szyszki chmielu [Strobili Lupuli] i koszyczka nagietka [Calendula officinalis] o gęstości 0,85-0,90 g/cm 3 w temperaturze 20 C, zawierającego 69-74% objętościowych etanolu, a zawartość w nim suchej pozostałości w temperaturze 105 C wynosi 1,8-2,4% wagowych, od 5 do 35% wagowych soli alkalicznych monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C 12-C18-oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu i/lub soli alkalicznych monoestrów kwasu sulfobursztynowego i monoetanoloamidów mieszaniny kwasów: oleinowego, linolowego i linolenowego, od 0,5 do 10% wagowych N,Ndipolioksyetyleno-N-alkiloglikokolu o wzorze ogólnym (R1,R2,R3)N+CH2COO-, w którym R 1 oznacza nienasycony i nasycony alifatyczny rodnik węglowodorowy C12-C18, natom iast R2 i R3 stanowią grupy -(CH2CH 2O )n-h, gdzie n = 1-8, i/lub dodecyloamidopropylobetainy octanowej, od 4 do 19% wagowych soli alkalicznej monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4, od 1 do 10% wagowych trójglicerydu kwasu rycynolowego oksyetylenowanego 10-40 molami tlenku etylenu i/lub monostearynianu lub distearynianu glikolu etylenowego, względnie ich mieszaniny, od 1 do 4% wagowych dietanoloamidów kwasów tłuszczowych C 1 0 - C 2 4, od 0,1 do 2% wagowych kwasu etylenodiaminotetraoctowego lub jego soli alkalicznej, od 0,01 do 0,3% wagowych estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu metylowego i/lu b estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu etylowego, i/lub estru kwasu hydroksybenzoesowego, i/lub od 0,001 do 0,003% wagowych 2-bromo-2-nitropropan-1,3-diolu, i/lub od 0,1 do 3% wagowych chlorku sodowego, od 0,05 do 0,8% wagowych kompozycji zapachowej, od 0,001 do 0,006% wagowych barwnika i do 86% wagowych wody, przy czym stosunek wagowy soli alkalicznych monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C 12-C18-oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu, i/lub soli alkalicznych monoestrów kwasu sulfobursztynowego i monoetanoloamidów mieszaniny kwasów: oleinowego, linolowego i linolenowego do soli alkalicznych monoestrów kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4 wynosi od 3:1 do 1:1, a jako regulatory odczynu do ph = 5-8 stosuje się kwas mlekowy lub kwas cytrynowy, lub wodorotlenek sodowy, lub wodorotlenek potasowy. Jako sole alkaliczne: monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych i/lub nasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C12-C18-oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu, monoestrów kwasu sulfobursztynowego i monoetanoloamidów mieszaniny kwasów: oleinowego, linolowego i linolenowego, monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanych 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 1 0 - C 1 4, kwasu etylenodiaminotetraoctowego stosuje się sole sodowe, potasowe, amonowe, mono-, di- lub trietanoloaminowe, względnie ich mieszaniny. Nieoczekiwanie okazało się, że dzięki odpowiedniemu doborowi składu jakościowego i ilościowego płyn do mycia ciała i włosów według wynalazku wykazuje bardzo dobre własności dermatologiczne i użytkowe. Płyn nie wykazuje właściwości alergizujących i toksycznodrażniących. Nie powoduje on zmian charakterystycznych dla podrażnienia spojówek, rogówki i tęczówki oka, jak również nie powoduje podrażnienia ani stanu zapalnego skóry. Płyn posiada
165 953 5 bardzo dobre własności myjące. Kąpiel z użyciem badanego płynu pozwala na skuteczne i szybkie usuwanie zanieczyszczeń oraz pozostawia długotrwałe uczucie świeżości i wygładzenia naskórka. Dzięki bardzo dobrym własnościom pianotwórczym po rozpuszczeniu w wodzie płyn wytwarza bardzo obfitą pianę. Płyn do mycia ciała i włosów według wynalazku jest odporny na twardą wodę, co umożliwia wykluczenie zjawiska pozostawiania osadu na wannie i włosach. Płyn posiada bardzo dobre właściwości fryzjerskie. Ulega on łatwo spłukiwaniu, ułatwia czesanie na mokro, nadaje włosom połysk, puszystość i miękki chwyt, zmniejsza elektryzację włosów, przedłuża trwałość uczesania, obniża szybkość przetłuszczania oraz nie powoduje występowania świądu, złuszczania i wysuszania skóry. Płyn ulega biodegradacji. Płyn według wynalazku stosuje się do sporządzania kąpieli pianowych oraz do mycia ciała i włosów pod prysznicem. Płyn może być stosowany bez zastrzeżeń przez osoby zdrowe, jak i chore z różnymi dermatozami. Nadaje się do mycia ciała oraz do każdego rodzaju włosów, a szczególnie do włosów suchych, w tym wysuszonych trw ałą ondulacją. Przedmiot wynalazku przedstawiono w poniższych przykładach wykonania. Przykład I. Przykładowe składy chemiczne płynu do mycia ciała i włosów podaje tabela 1. Tabela I Przykładowe składy chemiczne płynu do mycia ciała i włosów Lp Nazwa składnika płynu do mycia ciała i włosów Zawartość składnika w % wag w recepturze nr I II III IV V 2 3 4 5 6 7 1 Wyciąg wodno-alkoholowy z kwiatu i słomy rumianku 4,0 4,0 2,0 _ 2. Wyciąg wodno-alkoholowy z szyszki chmielu - - 3,0 - - 3 Wyciąg wodno-alkoholowy z mieszaniny w stosunku wagowym 1.1 szyszki chmielu i koszyczka nagietka 1,0 4,0 4,0 4. Sól sodowa monoestru kwasu sulfobursztynowego i nienasyconych alifatycznych alkoholi tłuszczowych C 12-C 18 oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu 10,0 34,0 13,6 5 Sól sodowa monoestrów kwasu sulfobursztynowego i monoetanoloamidów mieszaniny kwasów oleinowego, linolowego i linolenowego 35,0 10,5 25,0 6 N,N-dipolioksyetyleno-N-alkiloglikokol, w którym n = 4 1,0 _ 7. Dodecyloamidopropylobetaina octanowa 1,0 0,3 0,5 1,0 0,3 8 Sól sodowa monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanego 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C 10-C 14 16,5 6,0 15,0 16,0 4,8 9 Trójgliceryd kwasu rycynolowego oksyetylenowany 26 molami tlenku etylenu 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 10 Dietanoloamidy kwasów tłuszczowych C10-C14 2,0 2,5 2,5 11 Dietanoloamidy kwasów tłuszczowych C14-C24 3,0 3,0 1,0 12 Kwas etylenodiaminotetraoctowy - - 0,5 0,5 0,5 13. Sól sodowa kwasu etylenodiaminotetraoctowego 1,0 0,35 1,0 14 Distearynian glikolu 0,5 0,5 0,8 - -
6 165 953 1 2 3 4 5 6 7 15 Ester kwasu hydroksybenzoesowego 1 alkoholu metylowego 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 16 Ester kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu etylowego. _ 0,01 0,05 0,05 17 Ester kwasu hydroksybenzoesowego 1 alkoholu propylowego 0,06 0,06 0,06 0,05 0,05 18. 2-bromo-2-nitro-propan-1,3-diol - - 0,001 0,0028 0,0028 19. Chlorek sodowy 2,5 2,5 0,5 - - 20. Kompozycja zapachowa np. Vivanda R 2875 lub Set R 2850 0,5 0,5 0,4 0,4 0,4 21 Barwnik np błękit patentowy turkusowy A lub żółcień cytrynowy 0,0014 0,0014 0,0014 0,0014 0,0014 22 Regulatory odczynu płynu w postaci roztworów wodnych kwasu mlekowego, kwasu cytrynowego, wodorotlenku sodowego lub wodorotlenku potasowego kwas cytrynowy kwas mleko wy do ph = 5- kwas mlekowy wodorotlenek potasowy 8 wodorotlenek sodowy 23 Woda 33,7986 70,1486 34,0876 39,3558 71,6558 Przykład II. Przykładowy sposób otrzymywania płynu według receptury V z przykładu I przedstawia się następująco: Do reaktora - mieszalnika wyposażonego w mieszadło mechaniczne, termometr, płaszcz grzewczo-chłodzący i dozownik wprowadza się 2 kg eteru polioksyetylenowego trójglicerydu kwasu rycynolowego oraz 2,5 kg dietanoloamidów kwasów tłuszczowych C10-C 14, które podgrzewa się do temperatury 30-40 C i miesza się do momentu rozpuszczenia dietanoloamidów w drugim komponencie. Następnie dodaje się 0,3 kg alkiloamidopropylobetainy w postaci 30% roztworu wodnego, 13,6 kg soli sodowej monoestru kwasu sulfobursztynowego i alifatycznych alkoholi tłuszczowych oksyetylenowanych 3-4 molami tlenku etylenu w postaci 40% roztworu wodnego, 4,8 kg soli sodowej monoestru kwasu siarkowego i oksyetylenowanego 3 molami tlenku etylenu nasyconych alkoholi tłuszczowych C10-C14 w postaci 30% roztworu wodnego oraz 4 kg wyciągu wodno-alkoholowego z mieszaniny w stosunku wagowym 1:1 szyszki chmielu i koszyczka nagietka. Miesza się wolno zawartość reaktora aż do wzajemnego rozpuszczenia się składników. Następnie - przy ciągłym mieszaniu do reaktora dodaje się kolejno pozostałą ilość wody, 0,5 kg kwasu etylenodiaminotetraoctowego, 0,14 kg estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu metylowego, 0,05 kg estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu etylowego, 0,05 kg estru kwasu hydroksybenzoesowego i alkoholu propylowego oraz 0,0028 kg 2-bromo-2- nitropropan-l,3-diolu. Po uzyskaniu jednorodnego płynu w temperaturze 20-28 C do reaktora -mieszalnika wprowadza się mieszając 0,4 kg kompozycji zapachowej, a następnie 0,0014 kg barwnika rozpuszczonego w wodzie. Po dokładnym wymieszaniu składników sprawdza się odczyn płynu i w razie potrzeby koryguje się odczyn płynu do ph = 5-8 za pomocą wodnego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego, względnie kwasu cytrynowego lub mlekowego. W celu ujednorodnienia płynu do mycia ciała i włosów zawartość reaktora miesza się jeszcze przez 10-15 minut. Odpowiadający wymaganiom normy przedmiotowej płyn konfekcjonuje się do opakowań jednostkowych za pomocą rozlewarki automatycznej lub mechanicznej, a następnie do opakowań zbiorczych. Przykład III. Płyn do mycia ciała i włosów otrzymany według receptury V z przykładu I wynalazku poddano badaniom następujących własności fizykochemicznych i użytkowych: odczynu, gęstości, lepkości, zawartości suchej substancji organicznej, liczby Hyaminowej oraz własności pianotwórczych. Odczyn 1% roztworu płynu określono według BN-74/6140-08/04 Szampony do włosów. M etody badań. Oznaczanie ph, gęstość - według PN-66/C-04004 Przetwory naftowe. Oznaczanie gęstości [masy właściwej], lepkość w temperaturze 20 C według PN-78/C-04019 Oznaczanie lepkości dynamicznej lepkościomierzem H oplera, zawartość suchej substancji organicznej według B N-87/6140-08/16 Szampony do włosów. Metody badań. Oznaczanie suchej substancji organicznej, liczbę Hyaminową według BN-86/6145-26 Wyroby kosme-
165 953 7 tyczne i perfumeryjne. Płyny do kąpieli. Wspólne wymagania i badania p. 5.5.3, zdolność pianotwórczą i wskaźnik trwałości piany według BN-86/6140-08/03 Szampony do włosów. Metody badań. Oznaczanie własności pianotwórczych. Uzyskane wyniki badań w/w. własności fizykochemicznych i użytkowych zestawiono w tabeli 2. Tabela 2 Odczyn, gęstość, lepkość, zawartość suchej substancji organicznej, liczba Hyaminowa, zdolność pianotwórcza i wskaźnik trwałości piany płynu według wynalazku receptury V z przykładu I. Lp. Nazwa własności Jednostka miary Wynik 1 2 3 4 1. Odczyn 1% roztworu wodnego płynu ph 5,5 2. Gęstość g/cm 3 1,035 3. Lepkość m P a s 1100 4. Zawartość suchej substancji organicznej % 25,8 5. Liczba Hyaminowa cm3/g 87,1 6 Zdolność pianotwórcza cm3 394,1 7. Wskaźnik trwałości piany % 95,0 Z danych przedstawionych w tabeli 2 wynika, że płyn otrzymany według wynalazku wykazuje właściwą konsystencję (gęstość i lepkość) oraz bardzo dobre własności pianotwórcze. Przykład IV. Płyn do mycia ciała i włosów według receptury V z przykładu I wynalazku poddano ocenie właściwości alergizujących i toksyczno-drażniących. Badaniem objęto 50 osób w wieku od 6 do 87 lat. W badanej grupie było 40 osób płci żeńskiej i 10 płci męskiej. Byli to chorzy przebywający na leczeniu w klinice dermatologicznej (41 osób) oraz zdrowi ochotnicy (9 osób). Wśród chorych było 5 osób z chorobami alergicznymi (wyprysk, plamica hiperergiczna) i 36 osób z niealergicznymi chorobami skóry (łuszczyca, trądzik, choroba Dariera, gruźlica skóry, grzybica, liszajec zakaźny, owrzodzenie podudzi, liszaj rumieniowaty). Badania przeprowadzono przy użyciu prób płatkowych wg. Jadassohna-Blocha w modyfikacji Rudzkiego. Na odtłuszczoną skórę okolicy międzyłopatkowej, wolną od zmian chorobowych nakładano płatki z badanym płynem w stężeniach 1%, 5% i 30%. Płatki zakładano na okres 48 godzin i odczytywano 15 minut po zdjęciu prób oraz po upływie dalszych 24 godzin. U wszystkich badanych osób próby płatkowe z badanym preparatem wypadły negatywnie, tzn. u żadnego chorego nie obserwowano zmian w miejscu przylegania płatków, ani też nasilenia się zmian chorobowych w miejscach odległych. Uzyskanie ujemnych wyników prób płatkowych przemawia za brakiem właściwości alergizujących i toksyczno-drażniących płynu do mycia ciała i włosów według wynalazku. Płyn ten może być stosowany bez zastrzeżeń przez osoby zdrowe, jak i chore z różnymi dermatozami. Przykład V. Płyn do mycia ciała i włosów według receptury V z przykładu I wynalazku poddano ocenie oddziaływania na oko królika w następujący sposób: Do worka spojówkowego prawego oka królika wpuszczono 1 kroplę badanego płynu w stężeniu użytkowym. Lewe oko służyło jako odnośnik. Po upływie 24,48 i 72 godzin oraz 7 dni od chwili nałożenia próby przeprowadzono badania porównawcze. Obserwowano stan aparatu ochronnego i przedniego odcinka gałki ocznej, posługując się lupą dziesięciokrotnie powiększającą. Badaniu poddanych zostało sześć królików. Nie stwierdzono przekrwienia, obrzęku i łzawienia spojówki, nie zaobserwowano zmian tęczówki oraz nie zauważono zmętnienia i nadżerki rogówki. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że płyn według wynalazku nie powoduje zmian charakterystycznych dla podrażnienia spojówek, rogówki i tęczówki oka królika. Przykład VI. Płyn do mycia ciała i włosów według receptury V z przykładu I wynalazku poddano badaniom własności użytkowych. Badaniami objęto grupę 25 osób obu płci w wieku od 18 do 62 lat. Badany preparat stosowano 3-4 razy w tygodniu przez okres 3 tygodni, używając go równocześnie do mycia ciała i włosów. W celu mycia ciała - płyn nakładano na wilgotną gąbkę, rozprowadzano na skórze całego ciała i następnie spłukiwano wodą lub wlewano do wanny
8 165 953 niewielką ilość płynu i puszczano wodę silnym strumieniem w celu wytworzenia piany. W celu mycia włosów - badanym płynem skrapiano mokrą głowę i rozprowadzano na zmoczonych włosach. Po umyciu włosy spłukiwano ciepłą wodą, czynność powtarzano 2-3 krotnie. U każdej z badanych osób przed rozpoczęciem badań i po zakończeniu cyklu aplikacyjnego przeprowadzono badanie dermatologiczne w celu oceny wpływu badanego preparatu na skórę całego ciała. Na podstawie przeprowadzonych badań właściwości użytkowych, w tym badań derm atologicznych pod nadzorem dermatologa stwierdzono, że konsystencja płynu jest prawidłowa, a jego zapach przyjemny. Po rozpuszczeniu w wodzie płyn wytwarza bardzo obfitą pianę. Kąpiel z użyciem badanego płynu pozwala na skuteczne i szybkie usuwanie zanieczyszczeń skóry oraz pozostawia długotrwałe uczucie świeżości i wygładzenia naskórka. Dodatkowym walorem badanego płynu jest nie pozostawianie osadu na wannie. Właściwości dermatologiczne płynu oceniono jako bardzo dobre. Właściwości fryzjerskie płynu uznano za bardzo dobre na podstawie wysokiej oceny takich parametrów, jak: spłukiwanie, czesanie na mokro, połysk, puszystość, elektryzacja, chwyt, trwałość uczesania, szybkość przetłuszczania oraz braku występowania świądu, złuszczenia i wysuszenia. U żadnej z osób, które stosowały badany płyn nie stwierdzono objawów podrażniania ani stanu zapalnego skóry. Przedstawione wyniki badań wskazują, że płyn do mycia ciała i włosów według wynalazku posiada bardzo dobre właściwości użytkowe. Nadaje się do mycia ciała oraz każdego rodzaju włosów, a szczególnie do włosów suchych, w tym wysuszonych trwałą ondulacją. Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 1,00 zł