OBLICZNIE GODŁ RKUSZY MP W UKŁDZIE PŃSTWOWYM 965 Obszar całego kraju jest podzielony na 5 stref odwzorowawczych (rys. ). Rys.. Podział kraju na strefy odwzorowawcze wraz ze zniekształceniami liniowymi. Na kaŝdą strefę jest nałoŝona sieć pasów i słupów (rys. ). Słupy 5 6 7 8 9 Pasy 5 6 7 8 0km 9 6km Rys.. Podział strefy odwzorowawczej na pasy i słupy.
KaŜdy taki arkusz mapy utworzony ze słupów i pasów ma wymiary 0km x 6km i jest określony w skali : 00 000. KaŜdy naroŝnik arkusza mapy ma określone współrzędne prostokątne X i Y. rkusz mapy w tej skali jest określony godłem cyfrowym. Pierwsza cyfra oznacza numer strefy odwzorowawczej, druga cyfra jest numerem pasa a trzecia numerem słupa. Przykładowo rozwaŝmy podział arkusza mapy w skali : 00 000 o godle 8 (arkusz zaznaczony na rys. kolorem czerwonym) na arkusze map w skalach większych. rkusz mapy w skali : 00 000 dzieli się na arkusze map (rys. ). KaŜdy arkusz mapy wynikający z takiego podziału jest określony w skali : 50 000 o wymiarach km x 0 km. Znając przybliŝone współrzędne granicy mierzonego obszaru terenu oraz współrzędne naroŝników ramek sekcyjnych arkusza mapy w skali : 00 000, moŝemy stwierdzić, w którym arkuszu mapy : 50 000 (,, lub ) będzie znajdował się nasz teren. W naszym przypadku zakładamy, Ŝe interesuje nas obszar terenu znajdujący się na arkuszu mapy oznaczonej cyfrą. by wyznaczyć godło arkusza mapy w skali : 50 000, dopisujemy do godła mapy ze skali : 00 000, czyli 8, cyfrę wybranego arkusza mapy w skali : 50 000. W związku z tym godło arkusza mapy w skali : 50 000 wynosi 8. (rys. ). NaleŜy zaznaczyć, Ŝe wyznaczając godła arkuszy map stawiamy kropkę po trzech kolejno wyznaczanych cyfrach godła arkusza mapy. Dokładnie w taki sam sposób postępujemy przy dalszym podziale mapy w skali : 50 000 na arkusze map w skali : 5 000 o wymiarach 6km x 0km (rys. ). Po podziale mapy w skali : 50 000 na arkusze map w skalach : 5 000, oraz w oparciu o znane współrzędne naroŝy ramek sekcyjnych mapy w skali : 5 000 i współrzędne mierzonego obszaru, wyznaczamy konkretny arkusz mapy w skali : 5 000. W naszym przypadku zakładamy, Ŝe interesuje nas obszar terenu znajdujący się na arkuszu mapy oznaczonej cyfrą. Wyznaczamy godło tego arkusza mapy dopisując do godła mapy w skali : 50 000, czyli 8., cyfrę arkusza mapy w skali : 5 000. W związku z tym godło arkusza mapy w skali : 5 000 wynosi 8. (rys. ). by określić godło arkusza mapy w skali : 0 000 o wymiarach 8km x 5km, postępujemy tak samo jak w poprzednich przypadkach. Dzielimy arkusz mapy w skali : 5 000 na arkusze i wyznaczamy w którym z podzielonych arkuszy znajduje się nasz teren. W naszym przypadku zakładamy, Ŝe interesuje nas obszar terenu znajdujący się na arkuszu mapy oznaczonej cyfrą. Wyznaczamy godło tego arkusza mapy dopisując do godła mapy w skali : 5 000, czyli 8., cyfrę arkusza mapy w skali : 0 000. W związku z tym godło arkusza mapy w skali : 0 000 wynosi 8. (rys. ).
0 km 0 km 0 km 6 km km 6 km Rys.. Wyznaczanie godła arkuszy map w skalach od :00 000 do :0 000. rkusz mapy w skali : 0 000, o godle 8., jest podstawowym wyjściowym arkuszem do wyznaczenia godła pozostałych map wielkoskalowych. Podział arkusza mapy w skali : 0 000 jest przeprowadzany w zaleŝności od skali mapy, dla jakiej chcemy ostatecznie wyznaczyć godło. JeŜeli dąŝymy do określenia godła arkusza mapy w skali : 5 000 o wymiarach km x.5km, to postępujemy dokładnie w taki sam sposób jak do tej pory. Dzielimy arkusz mapy w skali : 0 000 na części i określamy, na którym arkuszu mapy leŝy nasz obszar. Zakładając, Ŝe jest to arkusz mapy, wyznaczamy godło mapy w skali : 5 000, które po dopisaniu kropki do godła mapy w skali : 0 000, czyli 8., wyniesie 8.. (rys. a). Dalszy etap podziału arkusza mapy w skali : 5000 jest niemoŝliwy. Natomiast jeŝeli chcemy wyznaczyć godło mapy np. w skali : 500 o wymiarach 0.km x 0.5km, naleŝy przejść przez podział mapy w skali : 0 000 na arkusze w skalach : 000 o wymiarach.6km x km, potem : 000 o wymiarach 0.8km x 0.5km i dopiero na arkusz w skali : 500. Podział mapy w skali :0 000 na arkusze map w skali : 000, róŝni się od dotychczasowego podziału. rkusz w skali : 0 000 dzielimy na 5 arkuszy w skalach : 000 i kaŝdy numerujemy cyframi (rys. b). Znając przybliŝone współrzędne granicy mierzonego obszaru terenu oraz współrzędne naroŝników ramek sekcyjnych arkusza mapy w skali : 000, moŝemy stwierdzić, w którym arkuszu mapy : 000 (0, 0, 0, 0, itd) będzie znajdował się nasz teren. W naszym przypadku zakładamy, Ŝe interesuje nas obszar terenu znajdujący się na arkuszu mapy oznaczonej cyfrą 08. by wyznaczyć godło arkusza mapy w skali : 000, dopisujemy do godła mapy ze skali : 0 000, czyli 8.,
cyfrę wybranego arkusza mapy w skali : 000. W związku z tym godło arkusza mapy w skali : 000 wynosi 8..08 (rys. b). 5 km 8 km a) 0 0 0 0 05 06 07 08 09 0 5 km 5 6 7 8 9 0 5 8 km b) Rys.. Wyznaczenie godła arkusza mapy w skali a) : 5 000, b) : 000. Teraz moŝemy przeprowadzić podział arkusza mapy w skali : 000 na części i określić godło mapy w skali : 000 (rys. 5). Zgodnie z zasadami podziału arkuszy map przedstawionymi do tej pory, po określeniu, w którym arkuszy mieści się nasz teren wyznaczamy godło arkusza mapy w skali : 000, czyli 8..08. by wyznaczyć godło arkusza mapy w skali : 500 naleŝy ponownie podzielić arkusz mapy w skali : 000 na części i określić ten arkusz, na którym znajduje się mierzony teren. Przykładowo jest to
arkusz. W związku z tym godło arkusza mapy w skali : 500 wynosi 8..08. (rys. 5). km 0.5 km.6 km 0.8 km Rys. 5. Wyznaczenie godła arkusza mapy w skali : 500. Przykład Wyznacz godło arkusza mapy w skali : 500 oraz współrzędne lewego dolnego naroŝa ramki sekcyjnej tej mapy, znając współrzędne lewego dolnego naroŝa ramki sekcyjnej mapy w skali : 0 000 (X = 500.00km; Y = 000.00km) oraz godło tej mapy 6. a takŝe współrzędne punktu osnowy szczegółowej nr 8, znajdującego się na arkuszu mapy w skali : 500 (X 8 = 50.588m; Y 8 = 006.59m). Rozwiązanie Na rys. 6 przedstawiono arkusz mapy w skali : 0 000 o znanych współrzędnych lewego dolnego naroŝa ramki sekcyjnej i godle 6.. Dzieląc ten arkusz na 5 części uzyskujemy arkusze map w skali : 000. PoniewaŜ wiemy, Ŝe wymiary arkusza mapy w skali : 000 wynoszą.6km x km, moŝemy wyliczyć w którym arkuszu znajduje się nasz punkt osnowy geodezyjnej nr 8. Współrzędne punktu osnowy mieszczą się w przedziale po X od 50.00km do 50.00km, oraz po Y od 00.60km do 00.0km (rys. 6). Jest to więc arkusz mapy w skali : 0 000. Godło arkusza mapy w skali : 000 wynosi więc 6...
8 km 0 0 0 0 05 06 07 08 09 0 5 5 km 6 7 8 9 0 500.00 5 000.00 Rys. 6. Dzieląc teraz arkusz mapy w skali : 000 na części (rys. 7) i znając współrzędne punktu osnowy nr 8 oraz naroŝy ramki sekcyjnej moŝemy określić, w którym arkuszu mapy w skali : 000 mieści się nasz punkt. Współrzędne punktu osnowy nr 8 mieszczą się w przedziale po X od 50.00km do 50.50km, oraz po Y od 00.60km do 00.0km (rys. 7). Jest to więc arkusz mapy w skali : 000. Godło arkusza mapy w skali : 000 wynosi więc 6... km 50.5 00.00 0.5 km 50.00 50.00 00.60.6 km 00.60 0.8 km Rys. 7. Teraz dzielimy arkusz mapy w skali : 000 na części i ponownie określamy arkusz mapy w skali : 500, na którym znajduje się punkt osnowy. Współrzędne punktu osnowy nr 8 mieszczą się w przedziale po X od 50.5km do 50.50km, oraz po Y od
00.00km do 00.0km (rys. 7). Jest to więc arkusz mapy w skali : 000. Godło arkusza mapy w skali : 500 wynosi więc 6... Współrzędne lewego dolnego naroŝa ramki sekcyjnej mapy w skali : 500 wynoszą X = 50.5km; Y = 00.00km. OBLICZNIE WSPÓŁRZĘDNYCH PRZECIĘCI LINII Z RMKMI SEKCYJNYMI RKUSZ MPY JeŜeli bok osnowy przebiega przez np. arkusze sekcyjne map (rys. 8), naleŝy wyznaczyć współrzędne punktów przecięcia tego boku osnowy z ramkami sekcyjnymi arkuszy tych map. Na rys. 8 przedstawiono przykład, w którym bok osnowy - przebiega przez arkusze map w skali : 000, przecinając ramki sekcyjne w punktach oznaczonych literami i B. 500.00 000.00 B 500.00 600.00 800.00 000.00 Rys. 8. Przecięcie linii z ramkami sekcyjnymi arkusza mapy. Znając współrzędne naroŝy ramek sekcyjnych map w skali : 000 (rys. 8) oraz punktów (X =60.0m; Y = 70.60m) i (X =0.0m; Y = 9.00m) moŝemy wyznaczyć współrzędne punktów i B. Z rys. 8 widać równieŝ, Ŝe znane są współrzędna Y = 800.00m i X B = 000.00m. Pozostaje nam zatem wyznaczenie współrzędnych X i Y B. Z twierdzenia Tallesa moŝna ułoŝyć proporcje: = = B B
X i Y B : Z powyŝszego wzoru obliczamy przyrosty: Mając juŝ obliczone przyrosty 800.00m = = 97.0m 98. 708m 789.0m = B 79.60m B = = 789.0m 7. 570m 800.00m = oraz B, moŝemy wyznaczyć współrzędne X = X + = 60.0m + 98.708m = 79.08m 79. m YB = Y + B = 70.60m + 7.570m = 077.70m 077. 7m