WOJEWODA MAZOWIECKI Warszawa, 25 maja 2016 r. WPS-S.431.2.18.2015.MBK Pan Leszek Iwaniuk Starosta Sokołowski 08-300 Sokołów Podlaski ul. Wolności 23 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197 b ust. 1 w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm. ), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Oddziału w Delegaturze Placówce Zamiejscowej w Siedlcach Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Monika Baranowska - Kuźma starszy inspektor wojewódzki oraz Hanna Furman starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach od 9-11 grudnia 2015 r. kontrolę problemową w Starostwie Powiatowym w Sokołowie Podlaskim. Zakres kontroli obejmował sprawdzenie sposobu organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm. ) w okresie od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Pana Starostę i Panią Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sokołowie Podlaskim zwanego dalej Centrum bez zastrzeżeń w dniu 24 maja 2016 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Wojewoda Mazowiecki pozytywnie z nieprawidłowościami ocenił sposób organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w zakresach przedstawionych poniżej :
2 1. Obowiązek opracowania i realizacji 3-letniego powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej, zawierającego limit rodzin zastępczych zawodowych. Zgodnie z art. 180 pkt 1 ustawy w został przyjęty Uchwałą Nr XXXVIII/279/2014 Rady Powiatu Sokołowskiego z dnia 29 października 2014 r. Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017, opracowany w oparciu o informacje i dane przekazane przez gminy w powiecie. Program zawiera założenia dotyczące celu głównego, celów szczegółowych, zadań niezbędnych do ich realizacji, realizatorów Programu i źródeł finansowania. Program nie zawiera terminów realizacji zadań oraz wskaźników ich oceny co uniemożliwia dokonanie oceny stanu realizacji poszczególnych zadań, ich ewaluacji i aktualizacji jak również rzetelne sporządzenie sprawozdań z zakładanych rezultatów realizacji programu. Wobec powyższego należy uzupełnić Program o terminy realizacji zadań i wskaźniki ich oceny. Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej powinien zawierać harmonogram przyjętych do realizacji zadań uwzględniający ich cel, realizatora, wskaźniki oceny oraz ustalone terminy realizacji zadań. Program zawiera ustalony limit utworzenia w 2017 r. dwóch rodzin zastępczych zawodowych. W 2015 r. i 2016 r. nie ustalono limitu utworzenia rodzin zastępczych zawodowych, nie zaplanowano utworzenia żadnej rodziny zastępczej zawodowej. W związku z realizacją przez powiat zadań ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej konieczne jest tworzenie warunków do powstawania rodzin zastępczych, w tym planowanie utworzenia rodziny zastępczej zawodowej w każdym roku. 2. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W 2014 r. na terenie powiatu sokołowskiego funkcjonowały 32 rodziny zastępcze, tj.: 18 rodzin zastępczych spokrewnionych, w których przebywało 27 dzieci oraz 14 rodzin niezawodowych mających pod opieką 19 dzieci. Spośród wszystkich 46 dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie powiatu sokołowskiego 35 dzieci pochodziło z powiatu sokołowskiego natomiast 11 dzieci pochodziło z innego powiatu. W rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów przebywało 8 dzieci z powiatu sokołowskiego, głównie w rodzinach zastępczych niezawodowych tworzonych przez osoby spokrewnione z dzieckiem. Powodami umieszczenia dzieci poza terenem powiatu sokołowskiego w rodzinnej pieczy zastępczej było miejsce zamieszkania rodzin zastępczych niezawodowych oraz miejsce zamieszkania osoby będącej rodziną zastępcza wskazaną w postanowieniu sądu dotyczącym sprawowania pieczy. Na terenie powiatu nie funkcjonowały rodzinne domy dziecka oraz rodziny zastępcze zawodowe. Powiat sokołowski nie prowadzi żadnej placówki opiekuńczo-wychowawczej oraz placówki wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym. Dzieci są umieszczane w placówkach opiekuńczo -
3 wychowawczych działających na terenie powiatów bezpośrednio sąsiadujących z powiatem sokołowskim: Miasta Siedlce, powiatu siedleckiego, węgrowskiego. W 2014 r. w placówkach opiekuńczo-wychowawczych funkcjonujących na terenie innych powiatów przebywało 7 dzieci pochodzących z terenu powiatu sokołowskiego tj. : - 1 dziecko przebywało w placówce na terenie Miasta Siedlce w Domu pod Kasztanami Domu Dziecka w Siedlcach, miesięczny koszt umieszczenia dziecka w placówce wynosił 4654,36 zł - 3 dzieci przebywało w placówce prowadzonej przez powiat siedlecki Domu na Zielonym Wzgórzu w Kisielanach, miesięczny koszt umieszczenia dziecka wynosił 5835,65 zł - 3 dzieci przebywało w placówce na terenie powiatu węgrowskiego w Domu Dziecka Julin w Kaliskach, miesięczny koszt umieszczenia dziecka wynosił 5162 zł. W 2015 r. według stanu na dzień kontroli na terenie powiatu sokołowskiego funkcjonowały 34 rodziny zastępcze spokrewnione i niezawodowe. Spośród 49 dzieci przebywających w rodzinach zastępczych 37 dzieci pochodziło z powiatu sokołowskiego natomiast 12 dzieci pochodziło z innych powiatów. W rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów przebywało 7 dzieci z powiatu sokołowskiego. W placówkach opiekuńczo-wychowawczych funkcjonujących na terenie innych powiatów przebywało 8 dzieci. tj.: - 2 dzieci przebywało w Domu pod Kasztanami Domu Dziecka w Siedlcach - 5 dzieci przebywało w Domu na Zielonym Wzgórzu w Kisielanach - 1 dzieci przebywało w Domu Dziecka Julin w Kaliskach. 3. Organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą. Sprawdzając powyższe zadanie kontrolujący ustalili, że w 2014 r. zakres udzielanej pomocy osobom usamodzielnianym był zgodnym z art. 140 ustawy. Wychowankom opuszczającym pieczę zastępczą przyznano pomoc na : kontynuowanie nauki - 23 osobom, usamodzielnienie - 3 osobom, zagospodarowanie 3 osobom oraz udzielono pomocy prawnej i psychologicznej - 2 osobom. Ustalono, że pomoc udzielana była na wniosek osoby usamodzielnianej. Osoba usamodzielniana co najmniej rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletności wskazała osobę, która podjęła się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawiła pisemną zgodę tej osoby. Podstawą przyznania pomocy na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie był indywidualny programu
4 usamodzielnienia opracowany wspólnie z wychowankiem i opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzony przez Dyrektora Centrum. W 2014 r. w ramach projektu współfinansowanego ze środków unijnych 2 wychowankom pieczy zastępczej udzielono pomocy na zagospodarowanie. Ponadto wychowankowie w ramach programu wzięli udział w warsztatach z zakresu treningu kompetencji i umiejętności społecznych, kursie prawa jazdy i kursach zawodowych, otrzymali środki na zakup pomocy naukowych, podręczników. W 2014 r. wsparciem w ramach projektu objętych było 6 wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych. 4. Organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w tym specjalistycznego poradnictwa oraz grup wsparcia. Rodziny zastępcze oraz wychowankowie tych rodzin objęci byli specjalistycznym poradnictwem rodzinnym prowadzonym przez Centrum. Specjalistyczne poradnictwo rodzinne świadczone było przez psychologa i prawnika, zatrudnionych w ramach umowy-zlecenia. Nie były prowadzone grupy wsparcia dla rodzin zastępczych. 5. Tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych. W celu tworzenia warunków do powstawania i funkcjonowania rodzin zastępczych prowadzono działania informacyjne promujące rodzicielstwo zastępcze poprzez wydawanie i rozpowszechnianie broszur, materiałów promocyjnych. Mimo prowadzonej akcji na terenie powiatu nie funkcjonują rodzinne domy dziecka. W kontrolowanym okresie nie zorganizowano spotkań szkoleniowo i integracyjnych dla rodzin zastępczych. Nie funkcjonowały rodziny pomocowe, o których mowa w art. 73 ustawy. Dyrektor Centrum wyjaśnił, że nie były zgłaszane potrzeby w tym zakresie. 6. Organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka, dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego. Dwóch pracowników Centrum tj. osoba zatrudniona na stanowisku specjalisty pracy socjalnej oraz osoba zatrudniona na stanowisku starszego inspektora ds. osób niepełnosprawnych uczestniczyło w szkoleniach dla trenerów rodzinnej pieczy zastępczej, finansowanych ze środków własnych powiatu. Pracownicy posiadali zaświadczenia o ukończeniu :
5 - szkolenia dla organizatorów rodzinnej opieki zastępczej według programu Szansa w Rodzinie zatwierdzonego decyzją MPIPS NR DPS-VI-4122-30 WB/05 z dnia 9.05.2005 r. w wymiarze 80 godzin w okresie grudzień 2007 r. marzec 2008 r. i uzyskały uprawnienia do organizowania rodzinnych form opieki zastępczej, a także do szkolenia kandydatów na spokrewnione rodziny zastępcze oraz zawodowe, niespokrewnione specjalistyczne rodziny zastępcze - szkolenia aktualizującego uprawnienia trenerów rodzinnej pieczy zastępczej I stopnia według programu Szansa w Rodzinie zatwierdzonego decyzją MPIPS NR 8/2012/RZ z dnia 5.04.2012 r. na okres 5-ciu lat w wymiarze 16 godzin i uzyskały uprawnienia do szkolenia kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej: spokrewnionej, niezawodowej oraz zawodowej, z wyjątkiem rodzin zawodowych specjalistycznych. W kontrolowanym okresie przedstawieni pracownicy nie prowadzili szkoleń dla rodzin zastępczych. W 2014 r. odbyło się szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej zorganizowane przez Centrum, które zawarło umowę zlecenie z dwoma trenerami zewnętrznymi w przedmiocie przygotowania i przeprowadzenia szkolenia dla 9 osób, niezawodowych rodzin zastępczych oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, dokonania badań pedagogicznych tych osób. Szkolenie odbyło się w terminie od 15 września do 28 października i przeprowadzone było na podstawie programu Rodzina autorstwa Stowarzyszenia rodzin Adopcyjnych i Zastępczych PRO FAMILIA zatwierdzonego decyzją Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2013 r. nr 30/2013/RZ. Osoby ukończyły szkolenie, uzyskały pozytywne opinie psychologa i pedagoga oraz spełniły warunki, o których mowa w art. 42 ust. 1-3 ustawy. Następnie Centrum wydało zaświadczenie kwalifikacyjne do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. W dokumentacji Centrum nie było wniosku kandydatów w tym zakresie, o którym mowa w art. 45 ustawy. Według stanu na dzień kontroli funkcjonowało 16 rodzin zastępczych niezawodowych. Spośród rodzin zastępczych niezawodowych 5 rodzin zastępczych ( 4 małżeństwa i 1 osoba ) było rodzinami spokrewnionymi, które na podstawie art. 226 ust.1.pkt 1 lit b ustawy stały się rodzinami niezawodowymi i nie uzupełniły kwalifikacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej tj.: Sygn. Akt III R Nsm 40/04 z dnia 2 czerwca 2004 r.
6 Sygn. Akt III R Nsm 59/03 z dnia 13 czerwca 2003 r. - rodzina zastępcza ustanowiona Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie Sygn. Akt V 942/11 z dnia 4 listopada 2011 r. Sygn. Akt III Nsm 124/10 z dnia 29 grudnia 2010 r. Sygn. Akt III R Nsm 7/07 z dnia 14 lutego 2007 r. Ponadto w szkoleniu nie uczestniczyły rodziny zastępcze niezawodowe : Sygn. Akt III Nsm 50/12 z dnia 13 kwietnia 2012 r. - rodzina zastępcza ustanowiona Postanowieniem Sądu Rejonowego w Węgrowie Sygn. Akt III R Nsm 33/14 z dnia 24 września 2014 r. Sygn. Akt III Nsm 117/15 z dnia 27 maja 2015 r. Sygn. Akt III Nsm 105/15 z dnia 29 lipca 2015 r. W 2015 r. 3 rodziny zastępcze niezawodowe spośród wyżej wymienionych ustanowione postanowieniami sądu w 2014 i 2015 r. uzyskały wstępną akceptację dokonaną na podstawie art. 43 ustawy. Cytowany przepis, który wszedł w życie 19 września 2014 r. nakłada na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej obowiązek wstępnej akceptacji przed skierowaniem na szkolenie kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Organizator dokonuje wstępnej akceptacji na podstawie oceny spełnienia warunków, o których mowa w art. 42 ust.1 i 2, w tym opinii o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wystawionej przez psychologa, który posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2-letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym. Centrum pismem PCPR.8160.17.1.2015 z dnia 12 listopada 2015 r. zgłosiło wymienione wyżej 4 rodziny zastępcze niezawodowe do Wojewódzkiego Ośrodka Adopcyjnego w Warszawie Oddziału Zamiejscowego w Siedlcach w celu uczestnictwa w szkoleniu. Ośrodek adopcyjny zawiadomił, że zgodnie z art. 44 ust. 1 ustawy poczynił starania mające na celu realizowanie zadań
7 w tym zakresie i planuje przeprowadzenie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej oraz poinformuje o możliwości odbycia szkoleń. Do dnia kontroli ośrodek adopcyjny nie zawiadomił o terminach szkolenia, organizator nie podjął innych działań mających na celu przeszkolenie rodzin zastępczych. 7. Wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zarządzeniem Nr 33/2011 z dnia 25 października 2011r. Starosta Sokołowski wyznaczył Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sokołowie Podlaskim na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Centrum działa na podstawie Statutu nadanego Uchwałą Nr XXXVII/ 234/2006 Rady Powiatu Sokołowskiego z dnia 6 lipca 2006 r. Zmiany do Statutu zostały wprowadzone Uchwałą Nr XI/97/2011 r. Rady Powiatu Sokołowskiego z dnia 28 grudnia 2011 r. Zgodnie z 1 Statutu Centrum jest jednostką organizacyjną powiatu sokołowskiego utworzoną w celu wykonywania zadań z zakresu pomocy społecznej. Realizuje zadania określone ustawą o pomocy społecznej i przepisami wydanymi na jej podstawie, ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz inne zadania wynikające z przepisów powszechnie obowiązujących, uchwał Rady Powiatu Sokołowskiego oraz porozumień zawartych przez powiat sokołowski z organami administracji rządowej i samorządowej. Strukturę organizacyjną oraz zasady funkcjonowania Centrum określa Regulamin Organizacyjny przyjęty Uchwałą Nr 65/2012 Zarządu Powiatu Sokołowskiego z dnia 7 lutego 2012 r. Rozdział I 2 Regulaminu Organizacyjnego określający podstawy działania Centrum, w pkt 3 wymienia ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2011 r. Nr 149, poz. 887, z późn. zm. ). Rozdział II 4 ust. 5 określa, że Centrum wykonuje zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Wymienione zadnia przypisane organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej są zgodne z art. 76 ust. 4 ustawy, jednak nie uwzględniają zapisu art. 76 ust. 4 pkt 3a o zapewnieniu badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka, dodany zmianą ustawy, która weszła w życie 19 września 2014 r. Zgodnie z Rozdział III 9 w strukturze organizacyjnej Centrum wyodrębnia się Zespół do spraw pieczy zastępczej 3 etaty. Zespół do spraw pieczy zastępczej działa w celu wykonywania zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W myśl art. 76 ust. 2 w przypadku gdy organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest powiatowe centrum pomocy rodzinie w centrum tworzy się zespół do spraw rodzinnej pieczy zastępczej. W Centrum zatrudnione były osoby w ramach umowy o pracę na następujących stanowiskach :
8 - dyrektor - główny księgowy - specjalista pracy socjalnej - starszy inspektor ds. osób niepełnosprawnych - pracownik socjalny - koordynator rodzinnej pieczy zastępczej. Zgodnie z obowiązującym Regulaminem organizacyjnym Centrum w skład zespołu do spraw pieczy zastępczej wchodzą osoby zatrudnione na następujących stanowiskach : - koordynator rodzinnej pieczy zastępczej - specjalista pracy z rodziną - pracownik socjalny. W dniu kontroli w Centrum nie było osoby zatrudnionej na stanowisku specjalisty pracy z rodziną wymienionym w zespole ds. pieczy zastępczej. Zespół ds. pieczy zastępczej tworzyła osoba zatrudniona na stanowisku koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz specjalisty pracy socjalnej. Prace zespołu wspomagane były przez Dyrektora Centrum Panią Marię Lilię Kosel, która ukończyła studia licencjackie na kierunku pedagogika rodzinna i opiekuńczo-wychowawcza, Studium Pracowników Socjalnych, Studium Pomocy Rodzinie, studia podyplomowe w zakresie organizacji pomocy społecznej oraz m.in. 40 godz. szkolenie z zakresu mediacji rodzinnej. Dyrektorowi Centrum udzielone zostało Upoważnienie Starosty Sokołowskiego z dnia 2.01.2012 r. do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pieczy zastępczej należących do właściwości powiatu. Upoważnienie nie obejmuje spraw zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji Starosty. Ponadto upoważnienie nie obejmuje przenoszenia upoważnienia na osoby trzecie. W kontrolowanym okresie na stanowisku koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej były zatrudnione kolejno trzy osoby. Od 1 lipca 2015 r. i w dniu kontroli na stanowisku koordynatora zatrudniona była jedna osoba na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 31 grudnia 2010 r. na stanowisku podinspektora. Do niniejszej umowy został sporządzony Aneks Nr 1 w dniu 29 czerwca 2015 r., w którym zmieniono stanowisko osoby na koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zgodnie z 4 pkt 2 Aneksu Nr 1 do umowy pracownika obowiązywał zadaniowy
9 system czasu pracy. Osoba zatrudniona była w pełnym wymiarze czasu pracy. Koordynator posiadał opracowany zakres czynności, obowiązków i uprawnień oraz odpowiedzialności obowiązujący od dnia 1 lipca 2015 r. W związku z zadaniowym systemem czasu pracy koordynator prowadził miesięczną kartę czasu pracy z opisem wykonywanych zadań w każdym dniu i liczbą godzin. Karta zawierała podpis koordynatora i zatwierdzana była przez Dyrektora Centrum. Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej spełniał wymogi dotyczące kwalifikacji określonych w art. 78 ust. 1, koordynator na bieżąco podnosił swoje kwalifikacje. Zgodnie z art. 79 ust. 3 i 4 praca koordynatora nie była łączona z obowiązkami pracownika socjalnego, koordynator nie prowadził postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez powiat. Zgodnie z art. 77 ust. 4 w brzmieniu po zmianie ustawy, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. koordynator rodzinnej pieczy zastępczej nie może mieć pod opieką łącznie więcej niż 15 rodzin zastępczych lub rodzinnych domów dziecka.rodziny zastępcze były objęte opieką koordynatora na ich wniosek.w okresie od 1 stycznia 2015 r. do dnia kontroli koordynator rodzinnej pieczy zastępczej miał pod opieką łącznie więcej niż 15 rodzin zastępczych. Na dzień kontroli koordynator rodzinnej pieczy zastępczej miał pod opieką łącznie 28 rodzin zastępczych. Zgodnie z art. 129 ustawy organizator rodzinnej pieczy zastępczej dokonywał oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej na posiedzeniu zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej. Podczas posiedzenia zespołu sporządzany był protokół oraz notatki zawierające ustalenia, wnioski, uwagi. Następnie koordynator rodzinnej pieczy zastępczej sporządzał ocenę sytuacji dziecka przebywającego w rodzinnej pieczy zastępczej zatwierdzaną przez Dyrektora Centrum. Ocena nie zawierała ustaleń zgodnie z art. 4a ustawy, wprowadzonego zmianą, która weszła w życie 19 września 2014 r. tj. dokonując oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej oraz kwalifikując dziecko do przysposobienia, podmioty są zobowiązane do wysłuchania dziecka, jeżeli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwalają oraz stosownie do okoliczności uwzględniają jego zadanie. Dyrektor Centrum wyjaśniła, że w kontrolowanym okresie nie było sytuacji, w których rozmawiano z dziećmi w tym przedmiocie, ponieważ ich wiek i stopień dojrzałości na to nie pozwalał. Po dokonaniu oceny sytuacji dziecka formowana była na piśmie opinia dotycząca zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej, która przekazywana była do sądu. Na posiedzeniach zespołu podejmowane były ustalenia dotyczące zgłaszania do ośrodka adopcyjnego informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. W 2014 r. i 2015 r. do ośrodka adopcyjnego zgłoszonych zostało 8 dzieci.
10 Zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej nie obejmował stałego uczestnictwa psychologa i pedagoga. Ustalono, że odbywały się posiedzenia bez udziału psychologa i pedagoga. Dyrektor Centrum wyjaśnił, że na posiedzenia zespołu w zależności od sytuacji dziecka był zapraszany psycholog świadczący w Centrum specjalistyczne poradnictwo rodzinne oraz pedagog szkolny, do której uczęszczało dziecko. W myśl art. 130 ust. 1 organizator dokonuje oceny sytuacji dziecka na posiedzeniu z udziałem : - odpowiednio z rodziną zastępczą - pedagogiem - psychologiem - właściwym asystentem rodziny - przedstawicielem ośrodka adopcyjnego - koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej - rodzicami dziecka z wyjątkiem rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej Art. 130 ust. 2 wymienia przedstawicieli instytucji, którzy mogą być zaproszeni do udziału w posiedzeniu ze względu na sytuację dziecka. Na podstawie art. 132 organizator rodzinnej pieczy zastępczej dokonywał oceny rodziny zastępczej pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji oraz jakości wykonywanej pracy. Ocena zawierała opis sytuacji rodziców zastępczych w zakresie mieszkaniowym, ekonomicznym, zdrowotnym. Dokument zawierał dane dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, dane dzieci biologicznych znajdujących się w rodzinie, informacje w zakresie przygotowania metodycznego do sprawowania funkcji rodziny zastępczej, ocenę rodziny zastępczej pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji. W skład zespołu oceniającego wchodził koordynator rodzinnej pieczy zastępczej oraz Dyrektor Centrum. Ocenę otrzymywała rodzina zastępcza z informacją o możliwości złożenia w terminie 14 dni od otrzymania oceny zastrzeżenia do starosty. W kontrolowanym okresie żadna rodzina zastępcza nie złożyła zastrzeżeń do oceny. Stosownie do art. 182 ust. 5 Dyrektor Centrum złożył Zarządowi Powiatu coroczne Sprawozdanie z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sokołowie Podlaskim za 2014 rok. Sprawozdanie nie zawierało zestawienia potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej. Nie sporządzony został inny dokument zawierający zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy
11 zastępczej. Stosownie do art. 77 pkt 7 wszyscy zatrudnieni w kontrolowanym okresie koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej złożyli organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej sprawozdanie z efektów pracy za 2014 r. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej przedstawił Staroście sprawozdanie z efektów pracy za 2014 r. w myśl art. 76. ust. pkt 15. 8. Prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 ustawy. W Centrum prowadzony był rejestr, o którym mowa w art. 46 o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz pełniących funkcję rodziny zastępczej niezawodowej. Rejestr zawierał dane, o których mowa w art. 46 ust. 2. Ustalono, że zgodnie z art. 46 ust. 4 dane z rejestru rodzin zastępczych niezawodowych funkcjonujących na terenie powiatu przekazywane były do właściwego sądu. Zadanie prowadzone było przez Centrum bez zastosowania art. 46. ust.5, który stanowi, że starosta może upoważnić kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie do prowadzenia rejestru danych, o których mowa w ust. 1. 9. Realizacja obowiązku wynikającego z art. 38b ustawy. Dyrektor Centrum jednostki wyznaczonej na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w piśmie PCPR. 812.8.2015 z dnia 20 sierpnia 2015 r. skierowanym do Zarządu Powiatu Sokołowskiego poinformował o obowiązku nałożonym na zarząd powiatu dot. sprawowania kontroli nad organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej zgodnie z art. 38 b ustawy. W związku z art. 38 b w kontrolowanym okresie nie były prowadzone działania. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 poz. 575 ) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pana Starosty następujące zalecenia pokontrolne: 1. Określić uprawnienia do prowadzenia rejestru danych o osobach, o którym mowa w art. 46 ust.1. 2. Podjąć działania dotyczące organizacji szkoleń dla rodzin zastępczych, które na podstawie art. 226 ust.1 pkt 1 lit. b ustawy stały się rodzinami niezawodowymi i nie uzupełniły
12 kwalifikacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej oraz dla ustanowionych rodzin zastępczych niezawodowych, nie posiadających zaświadczenia o ukończeniu szkolenia. 3. Ustalić sposób sprawowania kontroli nad organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej, rodzinami zastępczymi zgodnie z art. 38 b ustawy. Jednocześnie zwracam się do Pana Starosty o podjęcie działań mający na celu ustalenie terminów realizacji poszczególnych zadań Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017 i opracowanie wskaźników ich oceny. Ponadto biorąc pod uwagę powyższe ustalenia przekazuję wnioski i uwagi dotyczące sposobu organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz wskazuję na : dokonanie wnikliwej analizy potrzeb powiatu w zakresie tworzenia placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, organizowania wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w tym grup wsparcia, spotkań szkoleniowych i integracyjnych dla rodzin zastępczych oraz tworzenia rodzin pomocowych podjęcie działań w zakresie utworzenia w Centrum zespołu do spraw rodzinnej pieczy zastępczej zgodnie z art. 76 ust. 2 ustawy i określenia stanowisk pracowników wchodzących w skład zespołu podjęcie działań mających na celu wykorzystanie kwalifikacji pracowników Centrum posiadających uprawnienia trenerów rodzinnej pieczy zastępczej w zakresie szkolenia rodzin zastępczych wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia oraz spełnienia warunków, o których mowa w art. 42 ustawy na podstawie ich wniosku uzupełnienie Regulaminu organizacyjnego Centrum w części zawierającej zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej o zapis 76 ust. 4 pkt 3a dotyczący zapewnienia badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka podjęcie działań w celu zatrudnienia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej zgodnie ze wskaźnikiem określonym w art. 77 ust. 4 ustawy
13 dokonywanie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej na posiedzeniu z udziałem psychologa i pedagoga zgodnie z art. 130 ust. 1 ustawy dokumentowanie ustaleń podczas dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej oraz kwalifikowania dziecka do przysposobienia w zakresie art. 4a ustawy dotyczącego wysłuchania dziecka, jeżeli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwalają oraz stosownie do okoliczności uwzględniają jego zadanie konieczność składania zarządowi powiatu corocznego sprawozdania z działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie zawierającego zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej. Pouczenie : Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Monika Baranowska-Kuźma STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Hanna Furman z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wiesława Kacperek-Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: 1. adresat, 2. a/a.