POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Rady Powiatu POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ I. PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym /Dz. U. z 2001r. Nr 142 poz z późn. zm./ 2. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wpieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej /Dz. U. z 2011 r. Nr 149 poz. 887 z póżn. zm./ II. WPROWADZENIE Polskie i międzynarodowe ustawodawstwo gwarantują każdemu dziecku prawo do życia i rozwoju w swojej rodzinie. Warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka jest jego poczucie bezpieczeństwa wynikające z troski i wsparcia rodziców, poczucie wartości i wiara w siebie wynikające z ich miłości, życzliwości oraz zaufanie do innych wynikające z ich odpowiedzialności i tolerancji. Takie relacje rodziców z dzieckiem wytwarzają u niego silną więź emocjonalną, która umożliwia identyfikację z nimi i tym samym przekazanie wartości, wzorców niezbędnych do prawidłowego funkcjonowanie w dorosłym życiu. Gdy zabraknie rodziny, bądź nie spełnia ona należycie swych funkcji sprzyjających prawidłowemu rozwojowi dziecka, wówczas w ich miejsce pojawiają się środki zastępcze o charakterze opiekuńczo-wychowawczym. Zapewnienie opieki poza rodziną naturalną odbywa się poprzez sprawowanie pieczy zastępczej w formie rodzinnej lub instytucjonalnej. Zadania opieki i wychowania dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony dorosłych oraz wspieranie rodziny przeżywającej trudności w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci zostały wpisane do Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W ustawie tej również określono zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej wykonuje starosta za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatora pieczy zstępczej. III. ZADANIA POWIATU W ZAKRESIE PIECZY ZASTĘPCZEJ 1

2 Zadania powiatu reguluje ustawa o samorządzie powiatowym. Stosownie do tej ustawy do zadań powiatu należy wykonywanie zadań o charakterze ponadgminnym w zakresie pomocy społecznej i polityki prorodzinnej. Natomiast szczegółowe zadania powiatu określa ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Do zadań tych należy : 1) opracowanie i realizacja 3-letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; 2) zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo - wychowawczych; 3) organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo - wychowawcze regionalne placówki opiekuńczo - terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia; 4) tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; 5) prowadzenie placówek opiekuńczo - wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; 6) organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka, rodzin pomocowych i dyrektorów placówek opiekuńczo - wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego; 7) organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: a) grup wsparcia, b) specjalistycznego poradnictwa; 8) powoływanie centrów administracyjnych do obsługi placówek opiekuńczo - wychowawczych; 9) wyznaczanie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; 10) zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; 11) prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 cyt. ustawy; 12) kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka; 13) finansowanie: a) świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo - wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo - terapeutycznych, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych lub rodzinach pomocowych, na jego terenie lub na terenie innego powiatu, b) pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo - wychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczo - terapeutyczne, c) szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego oraz szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz dyrektorów placówek opiekuńczo - wychowawczych typu rodzinnego; 14) sporządzanie sprawozdań rzeczowo - finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej; 2

3 15) przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji, o której mowa w art. 193 ust. 8 cyt. ustawy; Zgodnie z art. 181 cyt. ustawy do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy: 1) realizacja zadań wynikających z rządowych programów wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; 2) finansowanie pobytu w pieczy zastępczej osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 cyt. ustawy. IV. ADRESACI PROGRAMU Adresatami programu są: 1) rodziny zastępcze, rodziny pomocowe, 2) dzieci i młodzież przybywająca w placówkach opiekuńczo - wychowawczych, 3) usamodzielniani wychowankowie opuszczający rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo - wychowawcze. V. DANE LICZBOWE DOTYCZĄCE REALIZACJI ZADAŃ W LATACH Opracowanie niniejsze zostało dokonane w oparciu analizę zadań wykonywanych przez PCPR w zakresie udzielania pomocy dzieciom, młodzieży w latach

4 Dane liczbowe dotyczące tych zadań w Powiecie Mikołowskim w latach prezentują kolejne tabele: Tabela nr 1: Dzieci pochodzące z Powiatu Mikołowskiego umieszczone w rodzinach zastępczych w latach Liczba dzieci z Powiatu Mikołowskiego umieszczonych w rodzinach zastępczych W tym: Rok 2009 Rok 2010 Rok Na terenie Powiatu Poza Powiatem Powyższa tabela przedstawia liczbę dzieci umieszczonych w latach w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu Mikołowskiego oraz w innych powiatach. Tabela nr 2: Dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu Mikołowskiego w latach Liczba dzieci z Powiatu Mikołowskiego umieszczonych w rodzinach zastępczych w rodzinach spokrewnionych Rok 2009 Rok 2010 Rok w rodzinach niespokrewnionych w rodzinach zawodowych w tym : zawodowych wielodzietnych w pogotowiu rodzinnym Powyższa tabela przedstawia liczbę dzieci umieszczonych w latach w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu Mikołowskiego z podziałem na rodziny zastępcze spokrewnione, niespokrewnione, zawodowe wielodzietne oraz pogotowia rodzinne. Liczba dzieci obejmuje wszystkie dzieci umieszczone w danym roku, tj. już przebywające w rodzinach zastępczych, umieszczone po raz pierwszy, 18-latkowie przebywający w byłych rodzinach zastępczych oraz te, które zmieniły rodzaj rodziny zastępczej, np. opuściły pogotowie rodzinne i zostały umieszczone w rodzinie zstępczej niespokrewnionej z dzieckiem, zawodowej wielodzietnej rodzinie zastępczej. Tabela nr 3: Rodziny zastępcze w latach roku 4

5 Rodzaj rodziny zastępczej Liczba rodzin Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Spokrewnione Niespokrewnione Rodziny zawodowe, w tym : zawodowe wielodzietne pogotowie rodzinne Razem Powyższa tabela przedstawia liczbę rodzin zastępczych w latach funkcjonujących na terenie Powiatu Mikołowskiego z podziałem na rodziny zastępcze spokrewnione, niespokrewnione, zawodowe wielodzietne oraz pogotowia rodzinne. Liczba rodzin obejmuje wszystkie rodziny w danym roku, tj. już funkcjonujące, nowoutworzone oraz te, które zmieniły status rodziny zastępczej, np. z pogotowia rodzinnego na zawodową wielodzietną, z niespokrewnionej z dzieckiem na zawodową wielodzietną. Tabela nr 4:. Dzieci pochodzące z Powiatu Mikołowskiego umieszczone w placówkach opiekuńczo - wychowawczych w latach Rok 2009 Rok 2010 Rok Powyższa Tabela przedstawia liczbę dzieci z Powiatu Mikołowskiego umieszczonych latach w placówkach opiekuńczo - wychowawczych tj. Domu Dziecka w Orzeszu oraz w placówkach opiekuńczo - wychowawczych na ternie innych powiatów tj. w Piekarach Śląskich, Sarnowie, Sosnowcu, Rybniku, Jeżówce, Opolu. Tabela nr 5: Dzieci z Powiatu Mikołowskiego przebywające w placówkach opiekuńczo - wychowawczych wg. stanu na dzień 31 grudnia Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Liczba dzieci

6 Powyższa tabela przedstawia liczbę dzieci z Powiatu Mikołowskiego przebywających w latach w placówkach opiekuńczo - wychowawczych tj. Domu Dziecka w Orzeszu oraz w placówkach opiekuńczo - wychowawczych na ternie innych powiatów tj. w Piekarach Śląskich, Sarnowie, Sosnowcu, Rybniku, Jeżówce, Opolu. Tabela nr 6: Usamodzielnianie wychowanków opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo - wychowawcze Liczba usamodzielnianych Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 kontynuujących naukę którym przyznano pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej którym przyznano pomoc pieniężną na usamodzielnienie umieszczonych w mieszkaniu chronionym Powyższa tabela przedstawia osoby usamodzielniane, które opuściły rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo - wychowawcze w latach oraz którym przyznano pomoc na kontynuowanie nauki, pomoc pieniężną na usamodzielnienie oraz pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej. W latach usamodzielnianych wychowanków przebywało w mieszkaniach chronionych. VI. CELE PROGRAMU Cel główny: zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców poprzez zespół osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami. Cele szczegółowe: 1) rozwój rodzicielstwa zastępczego; 6

7 2) wspieranie rodzin zastępczych w wypełnianiu ich funkcji; 3) tworzenie stosownie do potrzeb i możliwości powiatu rodzinnych domów dziecka; 4) usamodzielnianie wychowanków opuszczających rodziny zastępcze, placówki; 5) tworzenie instytucjonalnych form pomocy dziecku i młodzieży; 6) zwiększanie liczby rodzin zastępczych zawodowych w ramach limitu. VII. ZADANIA 1. Cel szczegółowy: rozwój rodzicielstwa zastępczego (zapewnienie dzieciom potrzebującym opieki i wychowania w rodzinach zastępczych) Działania Realizatorzy Termin 1.1 Propagowanie idei rodzicielstwa zastępczego: - udział w zorganizowanych akcjach propagujących rodzicielstwo zastępcze, - rozpowszechnianie ulotek informacyjnych, plakatów, publikacje prasowe PCPR 1.2 Pozyskiwanie kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych, organizowanie szkoleń dla kandydatów, diagnozowanie kandydatów PCPR 1.3 Współpraca z sądem w zakresie rodzicielstwa zastępczego PCPR 7

8 2 Cel szczegółowy: wspieranie rodzin zastępczych w wypełnianiu ich funkcji Działania Realizatorzy Termin PCPR 2.1 Udzielanie wsparcia rodzinom zastępczych w rozwiązywaniu trudnych sytuacji związanych z opieką i wychowaniem nad powierzonymi dziećmi w szczególności w formie: poradnictwa specjalistycznego, prowadzenie grup wsparcia, prowadzenia grup edukacyjnych, zapewnienie dzieciom dostępu do specjalistycznej pomocy Wspieranie rodzin zastępczych przez koordynatora, uzyskanie wskaźnika zatrudnienie koordynatorów tj. 1 koordynator na 15 rodzin zastępczych Działania integrujące środowisko rodzin zastępczych: - organizowanie dnia rodzicielstwa zastępczego, - organizowanie spotkań PCPR PCPR 2.4 Zapewnienie funkcjonowania rodzin pomocowych PCPR Stosownie do potrzeb 2.5 Organizowanie dla rodzin zastępczych pomocy wolontariuszy PCPR Stosownie do potrzeb 2.6 Wspieranie finansowe rodzin zastępczych PCPR 3. Cel szczegółowy: tworzenie stosownie do potrzeb i możliwości powiatu rodzinnych domów dziecka Działania Realizatorzy Termin 3.1 Przekształcanie rodzin zastępczych wielodzietnych w rodzinne domy PCPR dziecka 3.2 Zatrudnienie osoby do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi PCPR 3.3 Finansowanie działalności rodzinnego domu dziecka PCPR 4. Cel szczegółowy: usamodzielnianie wychowanków opuszczających rodziny zastępcze, placówki Działania Realizatorzy Termin 4.1 Tworzenie i realizacja programów usamodzielnienia PCPR, rodzina zastępcza, placówka opiekuńczo -wychowawcza, usamodzielniani wychowankowie 4.2 Poradnictwo specjalistyczne dla młodzieży usamodzielnianej (pomoc psychologiczna, pedagogiczna, prawna) PCPR. placówka opiekuńczo -wychowawcza 4.3 Wsparcie finansowe, rzeczowe osób usamodzielnianych, praca socjalna PCPR, organizacje pozarządowe 4.4 Organizowanie i finansowanie mieszkań chronionych PCPR 8

9 5. Cel szczegółowy: tworzenie systemu instytucjonalnych form pomocy dziecku i rodzinie Działania Realizatorzy Termin 5.1 Zapewnienie dzieciom z powiatu wychowania w placówkach opiekuńczo - wychowawczych zgodnie z wymaganymi standardami (mieszkania rodzinkowe) 5.2 Utworzenie i prowadzenie placówki opiekuńczo - wychowawczej interwencyjnej - stosownie do możliwości powiatu Placówka opiekuńczo -wychowawcza Starostwo Powiatowe zrealizowane Przygotowanie wychowanków placówek do samodzielności poprzez wychowywanie w warunkach zbliżonych do rodzinnych Placówka opiekuńczo -wychowawcza ciągle 6 Cel szczegółowy: zwiększenie liczby zawodowych rodzin zastępczych Działanie Realizatorzy Termin 6.1 Zawarcie umów z rodzinami zastępczymi oraz kandydatami na rodziny zastępcze wg następującego limitu PCPR VIII. LIMIT RODZIN ZASTEPCZYCH Liczba rodzin zastępczych, do wysokości której można zawrzeć umowy na pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Liczba nowych rodzin zastępczych zawodowych VIII. PRZEWIDYWANE EFEKTY RERALIZACJI PROGRAMU 1) pozyskanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej 2) przeszkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej 3) wzmocnienie funkcji rodziny zastępczej poprzez: - wsparcie koordynatorów - poradnictwo specjalistyczne - udział w grupach wsparcia - udział w grupach edukacyjnych - udział w szkoleniach 9

10 - zatrudnienie rodzin pomocowych - pomoc wolontariuszy - wsparcie finansowe zgodnie z istniejącymi przepisami prawnymi 4) zatrudnienie koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, służących wsparciem dla rodzin zastępczych w swych funkcji oraz wsparciem dzieci, które potrzebują ochrony i pomocy ze strony dorosłych 5) w miarę możliwości i potrzeb powiatu przekształcenie rodzin zstępczych wielodzietnych w rodzinne domy dziecka 6) zwiększanie liczby rodzin zastępczych zawodowych w ramach limitu 7) zatrudnienie wysoko wykwalifikowanej kadry merytorycznej do prowadzenia poradnictwa (psychoterapeuci) celem diagnozowania różnorodnych problemów rodzin, dzieci, ich zasobów, barier oraz udzielanie adekwatnego wsparcia 8) wzrost umiejętności planowania swojej przyszłości osobistej i zawodowej u usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej. 9) wzrost motywacji do podjęcia nauki, podjęcia pracy, budowania celów życiowych poprzez wykorzystanie własnych zasobów 10) umożliwienie lepszego startu w dorosłe życie wychowankom placówek opiekuńczo - wychowawczych oraz wychowankom rodzin zastępczych IX. ŻRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU - środki własne powiatu; - środki budżetowe administracji rządowej w ramach programów na rzecz dzieci i rodzin; - środki organizacji pozarządowych; - środki strukturalne Unii Europejskiej; - środki pozyskiwane z innych źródeł. 10

11 Uzasadnienie Na podstawie Ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym /Dz. U. z 2001r. Nr 142 poz z późn. zm./ oraz Ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wpieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej /Dz. U. z 2011 r. Nr 149 poz. 887 z póżn. zm./ proszę o przyjęcie w drodze Uchwały Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata Program zawiera m. in. coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych. 11