POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W KOLE ul. Poniatowskiego Koło tel e mail:

Transkrypt

1 POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W KOLE ul. Poniatowskiego Koło tel e mail: sekretariat@pcprkolo.pl SPRAWOZDANIE Z EFEKTÓW PRACY ORGANIZATORA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ ZA ROK 2018 Koło, marzec 2019 r.

2 Uwarunkowania prawne Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 z późn. zm.) zwana dalej ustawą została uchwalona dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego, atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia, w trosce o ich harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową, dla zapewnienia ochrony przysługujących im praw i wolności, dla dobra rodziny, która jest podstawową komórką społeczeństwa oraz naturalnym środowiskiem rozwoju i dobra wszystkich jej członków, a w szczególności dzieci, w przekonaniu, że skuteczna pomoc dla rodziny przeżywającej trudności w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci oraz skuteczna ochrona dzieci i pomoc dla nich może być osiągnięta przez współpracę wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami. Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych to zespół planowanych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji. Natomiast system pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. Wspieranie rodziny należy do zadań gminy, natomiast zapewnienie dziecku pieczy zastępczej to zadanie powiatu. Jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na podstawie art. 190 ustawy są jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego, wykonujące zadania w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, placówki wsparcia dziennego, organizatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, placówki opiekuńczowychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne oraz podmioty, którym zlecono realizację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 15 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, organizator rodzinnej pieczy zastępczej przedstawia staroście i radzie powiatu sprawozdanie z efektów pracy. Zgodnie z Zarządzeniem Nr /2011 Starosty Kolskiego z dnia 3 grudnia 2011 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kole wyznaczone zostało na organizatora pieczy zastępczej w Powiecie Kolskim. 1

3 Rodzina piecza zastępcza w Powiecie Kolskim Zgodnie z ustawą w przypadku gdy rolę organizatora pełni Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w jednostce tworzy się Zespół do spraw Pieczy Zastępczej, zwany dalej Zespołem. Realizacja zadań Pracą Zespołu koordynuje dyrektor PCPR. W 2018 r. w Zespole pracowało łącznie 2 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, pracownik socjalny, starszy pracownik socjalny psycholog i pedagog. Jeden z koordynatorów oraz psycholog i pedagog zatrudnieni byli do dnia r. w projekcie Z Troską współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kole w 2018 r. udzielało pomocy rodzinom zastępczym, pełnoletnim wychowankom opuszczającym rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczo - wychowawcze. Prowadzono również pracę socjalną z rodzicami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Do zadań Zespołu w szczególności należy: 1) prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 2) kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej; 3) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 4) zapewnienie badań psychologicznych kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka; 5) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, wydawanie świadectw ukończenia tych szkoleń oraz opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; 6) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka, zgodnie z ich potrzebami szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji; 2

4 7) zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych; 8) organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy; 9) współpracowanie ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi; 10) prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej; 11) zapewnianie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego; 12) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej; 13) dokonywanie okresowej oceny rodzin zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka; 14) prowadzenie działalności diagnostyczno-konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, a także szkolenie i wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą; 15) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej, dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 16) zapewnianie rodzinom zastępczym zawodowym i niezawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego; 17) zapewnianie koordynatorom rodzinnej pieczy zastępczej szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji; 18) przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy; 19) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających; 3

5 20) organizowanie opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku; 21) gromadzenie i przekazywanie informacji oraz dokumentacji dotyczących dziecka, 22) sporządzanie opinii o: a) zasadności przysposobienia dziecka; b) sporządzanie opinii o kontaktach dziecka z rodziną biologiczną i wpływie tych kontaktów na dziecko; c) sporządzanie opinii o zasadności przysposobienia związanego ze zmianą miejsca zamieszkania dziecka na miejsce zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej mającej na celu stwierdzenie, że przysposobienie to leży w jego najlepszym interesie; d) sporządzanie opinii o zasadności wspólnego umieszczenia rodzeństwa w rodzinie przysposabiającej; e) sporządzanie opinii o możliwości nieumieszczenia wspólnie rodzeństwa w rodzinie przysposabiającej z powodu nieznalezienia kandydata do przysposobienia rodzeństwa; f) przekazywanie właściwemu ośrodkowi adopcyjnemu informacji i dokumentacji, o których mowa w art. 38a ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U z 2018r. poz. 998 ze zm.) oraz informacji o przebiegu pobytu dziecka w pieczy zastępczej. g) realizacja 3 letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających m.in. coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; h) prowadzenie rejestru danych zawierających dane o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domy dziecka oraz pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka i przekazywanie ich do sądu. 4

6 Typy rodzin zastępczych Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: rodzina zastępcza spokrewniona, niezawodowa i zawodowa oraz rodzinny dom dziecka. Rodzina zastępcza: 1. Spokrewniona mogą ją stworzyć najbliżsi krewni dziecka, czyli dziadkowie lub rodzeństwo (babcia, dziadek, brat, siostra) 2. Niezawodowa może ją stworzyć zarówno rodzina dziecka niebędąca wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, jak i osoby niespokrewnione z dzieckiem 3. Zawodowa to taka rodzina zastępcza, z którą starosta zawiera umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej; tworzą ją małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Jeżeli umowę zawierają małżonkowie jeden z nich, wskazany w umowie, otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne. Czas trwania umowy to minimum 4 lata. Obok rodziny zastępczej zawodowej, tzw. podstawowej istnieją dwa szczególne typy zawodowej rodziny zastępczej. W rodzinie specjalistycznej przebywają dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności lub te, które mają kłopoty w funkcjonowaniu społecznym. Są umieszczane w rodzinie zastępczej na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Trafiają tam także małoletnie matki z dziećmi. W rodzinie zastępczej, pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego, dziecko przebywa do 4 miesięcy. W uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony do momentu rozstrzygnięcia sytuacji prawnej dziecka. 4. Rodzinny dom dziecka to miejsce, w którym może przebywać nie więcej niż ośmioro dzieci. Z osobą prowadzącą rodzinny dom dziecka starosta zawiera umowę o świadczenie usług, z tytułu której przysługuje stałe wynagrodzenie miesięczne. Czas trwania umowy: minimum 5 lat. W 2018 r. na terenie powiatu kolskiego funkcjonowały: - 43 rodziny zastępcze spokrewnione, w których przebywało 59 małoletnich, - 20 rodzin zastępczych niezawodowych, w których przebywało 29 małoletnich, - 2 rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, w których przebywało 8 małoletnich, - 1 zawodowa rodzina zastępcza, w której przebywało 9 małoletnich. 5

7 W roku 2018 łącznie funkcjonowało 66 rodzin, w których przebywało 105 dzieci r. Podział rodzin zastępczych według form rodzinnej pieczy zastępczej: stan na Typ rodzin zastępczych Liczba rodzin Liczba dzieci Spokrewnione Niezawodowe Zawodowe 3 7 Wiek dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej: stan na dzień r. Wyszczególnienie Dzieci w pieczy zastępczej w wieku: poniżej 1 roku Liczba dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych niezawodowych zawodowych od roku 1 do 3 lat lat lat lat lat

8 Okres przebywania dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej: stan na dzień r. Liczba dzieci przebywających w rodzinie zastępczej Lp. Typ rodzin zastępczych Dzieci umieszczone w pieczy zastępczej ogółem do 3 miesięcy powyżej 3 do 6 miesięcy powyżej 6 do 12 miesięcy powyżej 1 roku do 2 lat powyżej powyżej 2 lat do 3 3 lat lat 1. Rodziny zastępcze spokrewnione 2. Rodziny zastępcze niezawodowe 3. Rodziny zastępcze zawodowe Do zadań koordynatorów należało: 1) udzielanie pomocy rodzinom zastępczym w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej; 2) przygotowanie planu pomocy dziecku (we współpracy z asystentem rodziny i rodziną zastępczą); 3) pomoc rodzinom zastępczym w nawiązaniu wzajemnego kontaktu; 4) zapewnianie rodzinom zastępczym dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, w tym: psychologicznej, reedukacyjnej, rehabilitacyjnej; 5) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających; 6) udzielanie wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnej pieczy zastępczej; 7) przedstawienie corocznego sprawozdania z efektów pracy organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej. Pracownicy Zespołu ds. Pieczy Zastępczej oraz koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej prowadzili pracę socjalną z rodzinami zastępczymi odbywając wizyty w środowisku zamieszkania ww. w celu oceny sytuacji opiekuńczo - wychowawczej małoletnich umieszczonych w pieczy zastępczej. Sprawdzano również sytuację szkolną dzieci 7

9 (osiągane wyniki w nauce, zachowanie w szkole, frekwencję, kontakty z rówieśnikami itp.). Sporządzano do Sądu Rejonowego w Kole stosowne opinie dotyczące sytuacji dzieci wychowujących się w rodzinach zastępczych z uwzględnieniem dalszej zasadności pobytu w pieczy zastępczej. Opinie te sporządzone były m.in. na podstawie przeprowadzanych comiesięcznie okresowych ocen dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. Łącznie odbyło się 10 spotkań, podczas których dokonano 152 ocen. Pracownicy Zespołu ds. pieczy zastępczej regularnie wyjeżdżali w środowiska rodzin zastępczych, udzielili łącznie 188 specjalistycznych porad, uczestniczyli także w interwencyjnych umieszczeniach dzieci w pogotowiach rodzinnych. Na bieżąco prowadzono działania mające na celu znalezienie potencjalnych kandydatów na rodziców zastępczych dla dzieci z terenu naszego powiatu. Poszukiwano także rodzin zastępczych z całego kraju, które wyraziłyby gotowość objęcia opieką poszczególne dzieci, współpracowano z instytucjami pomocowymi, placówkami oświatowymi, organizacjami pozarządowymi, sądem, ośrodkiem adopcyjnym oraz innymi jednostkami w zakresie wsparcia rodziny i dziecka. Dokonywano analizy sytuacji materialno - bytowej i szkolnej pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo - wychowawczych. Przyjmowano zaświadczenia potwierdzające kontynuację nauki przez pełnoletnich wychowanków, które stanowią podstawę do wypłaty pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. W okresie sprawozdawczym z pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki skorzystało 34 pełnoletnich wychowanków z rodzin zastępczych oraz 2 wychowanków z placówek. W 2018 roku 4 osoby skorzystały z pomocy pieniężnej na usamodzielnienie. W okresie sprawozdawczym 12 osób opuściło rodziny zastępcze, w tym zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego, 3 dzieci powróciło do rodziny biologicznej, 1 dziecko opuściło placówkę i wróciło do rodziny biologicznej. Pełnoletność osiągnęło 11 osób i przystąpiło do procesu usamodzielnienia, 3 z nich pozostało w rodzinie. Do adopcji zostało zgłoszone 13 dzieci: 3 zostało przysposobionych, 10 dzieci i ich opiekunowie nie wyrazili zgody na adopcję. Zgodnie z postanowieniami Sądu Rejonowego w Kole powstała 1 spokrewniona rodzina zastępcza, w której umieszczonych zostało 2 małoletnich, 6 rodzin niezawodowych, w których umieszczonych zostało 13 dzieci, 1 rodzina przeprowadziła się do naszego powiatu. Zatem 16 dzieciom zapewniono opiekę zastępczą w 8 rodzinach. 8

10 Na zlecenie Sądu Rejonowego w Kole pracownicy Zespołu ds. pieczy zastępczej przeprowadzili analizę sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej 9 rodzin/ kandydatów na rodziny zastępcze, w tym 6 rodzin uzyskało pozytywną opinię, 1 kandydat nie otrzymał pozytywnej opinii, 1 rodzina oczekuje na ostateczną decyzję sądu, a 1 rodzina nie została rodziną zastępczą ponieważ dzieci wróciły do rodziców. Ponadto, w roku 2018 pracownicy z działu pieczy zastępczej autorskim programem szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka pt. "W trosce o rodzinę przeszkolili 12 osób. Osoby te po 3-miesięcznym cyklu szkoleniowym otrzymały kwalifikacje do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. Współpraca ze środowiskiem lokalnym Organizator rodzinnej pieczy zastępczej współpracuje z ośrodkami pomocy społecznej, instytucjami oświatowymi, służbą zdrowia, kuratorami, policją, sądem rodzinnym, powiatowymi centami pomocy rodzinie, ośrodkami adopcyjno-opiekuńczymi, instytucjami pozarządowymi i innymi instytucjami, które zajmują się problematyką rodziny i dziecka w celu sprawowania właściwej opieki nad rodzinami zastępczymi. Współpraca z sądem rodzinnym polegała na ustaleniu sytuacji prawnej dzieci, przekazywaniu aktualnej informacji o funkcjonowaniu dzieci w rodzinach zastępczych. Ponadto, w przypadkach kiedy nie było możliwości powrotu dzieci do rodziny biologicznej składane były wnioski o pozbawienie władzy rodzicielskiej rodziców. Ponadto złożone były wnioski o rozwiązanie rodziny zastępczej w przypadku ustania przyczyn umieszczania dziecka w pieczy zastępczej. Z poważaniem Agnieszka Rusin Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kole 9