Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia: RELIGIE I ZWIĄZKI WYZNANIOWE NA ŚWIECIE Nazwa w języku angielskim: RELIGIONS AND RELIGIOUS ASSOCIATIONS IN THE WORLD Język wykładowy: POLSKI Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest oferowany: STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE Jednostka realizująca: INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Rodzaj przedmiotu/modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny): Poziom modułu kształcenia (np. pierwszego lub drugiego stopnia): FAKULTATYWNY PIERWSZEGO STOPNIA Rok studiów: 3 Semestr: 6 Liczba punktów ECTS: 3 Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu: dr Sergiusz Leończyk Założenia i cele przedmiotu Założeniem prowadzonych zajęć jest zapoznanie studentów z religiami i najważniejszymi związkami religijnymi na świecie. Symbol efektu W_01 W_02 W_03 Efekty kształcenia WIEDZA Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi religiami i związkami wyznaniowymi na świecie Zna podstawowe pojęcia, koncepcje, teorie i historię religii w stosunkach międzynarodowych Posiadanie wiedzy o religiach, jej ewolucji i zróżnicowaniu Symbol efektu kierunkowego K _W01 K_W02 K_W15 U_01 U_02 UMIEJĘTNOŚCI Umie poszukiwać informacji o zmianach społeczno- politycznych zachodzących wewnątrz państwa i na arenie międzynarodowej. Nabycie umiejętności i interpretacji różnic religijnych Umie poszukiwać informacji o zmianach kulturowych zachodzących wewnątrz państwa i na arenie międzynarodowej w sprawach religii KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie potrzebę kształcenia ustawicznego i ciągłego podnoszenia własnych kwalifikacji K_01 w celu sprostania konkurencji na rynku zawodowym oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, politycznym, gospodarczym i kulturalnym Potrafi działać na gruncie poszanowania obowiązujących norm współżycia społecznego K_02 uwzględniając wiedzę o zróżnicowaniu religijnym Forma i typy zajęć: WYKŁAD 30 godz., Wymagania wstępne i dodatkowe: Podstawowa wiedza o religiach światowych. K_U01 K_U04 K_S01 K_S09 Treści modułu kształcenia: Podstawowe religie i związki wyznaniowe świata. Współczesna mapa religijna świata. Charakterystyka modeli stosunków państwa ze związkami wyznaniowymi. Stosunki wyznaniowe w okresie II RP i PRL. Położenie prawne związków wyznaniowych w III RP. Regulacja stosunków pomiędzy państwem a Kościołem katolickim. Wolność sumienia i wyznania w Unii Europejskiej. Wykład:
1. Zajęcia organizacyjne (1 g) Omówienie programu i specyfiki zajęć. Przedstawienie literatury przedmiotu. Omówienie metod pracy, przedstawienie zasad oraz terminu zaliczenia przedmiotu. 2. Podstawy teoretyczne i zagadnienia wprowadzające. (2g) 1.Podstawowe pojęcia religia (definicja i hipotezy na temat genezy religii) kościół, sekta, nowy ruch religijny, związek wyznaniowy prawo wyznaniowe, teorie na temat stosunku prawa państwowego do prawa wewnętrznego związków wyznaniowych wolność sumienia i wyznania. 2.Omówienie klasyfikacji religii oraz klasyfikacji definicji religii. 3.Zakres podmiotowy, przedmiotowy, granice, gwarancje i ochrona wolności sumienia i wyznania. 3. Charakterystyka modeli stosunków państwa ze związkami wyznaniowymi. (2g) 1. System powiązania pojęcie, typy i formy systemów powiązania charakter i funkcje państwa w systemie powiązania sytuacja prawna związków wyznaniowych. 2. System rozdziału pojęcie i formy rozdziału cechy państwa w systemie rozdziału sytuacja prawna związków wyznaniowych. 4. Stosunki wyznaniowe w okresie II RP i PRL. (3 g) 1. Stosunki państwo kościół w II Rzeczypospolitej czynniki kształtujące politykę wyznaniową państwa konstytucyjne podstawy ustawodawstwa wyznaniowego uprawnienia związków wyznaniowych prawnie uznanych sytuacja związków wyznaniowych prawnie nie uznanych. 2. Polityka wyznaniowa państwa w PRL przesłanki i założenia polityki wyznaniowej państwa konstytucyjne podstawy ustawodawstwa wyznaniowego status prawny związków wyznaniowych działalność związków wyznaniowych. 5. Położenie prawne związków wyznaniowych w III RP. (3g) 3. Struktura wyznaniowa, liczebność i rozmieszczenie związków wyznaniowych; 4. Konstytucyjne podstawy prawa wyznaniowego; 5. Źródła ustawowe prawa wyznaniowego (Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, ustawy indywidualne o stosunku państwa do związków wyznaniowych). 6. Rejestracja związków wyznaniowych. Nowe ruchy religijne.
6. Regulacja stosunków pomiędzy państwem a Kościołem katolickim. (1g) 7. Geneza, pojęcie, strony, cele konkordatu. 8. Konkordat klasyczny i konkordat współczesny na przykładzie Polski. 9. Stolica Apostolska jako podmiot stosunków międzynarodowych. 7. Religie chrześcijańskie prawosławie (3 g). 1. Geneza wyznania. 2. Źródła i zasady wiary, formy kultu. 3. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny liczebność, rozmieszczenie, struktura organizacyjna, status prawny (ujęcie 8. Religie chrześcijańskie luteranizm i kalwinizm (3 g). a. Geneza wyznań, źródła i zasady wiary, formy kultu. b. Kościół Ewangelicko-Augsburski- liczebność, rozmieszczenie, ustrój i organizacja, status prawny (ujęcie c. Kościół Ewangelicko-Reformowany - liczebność, rozmieszczenie, ustrój i organizacja, status prawny (ujęcie 9. Religie chrześcijańskie - baptyzm, adwentyzm, ruch zielonoświątkowy (3 g). a. Geneza wyznań, źródła i zasady wiary, formy kultu. b. Polski Kościół Chrześcijan Baptystów, - liczebność, rozmieszczenie, ustrój i organizacja, status prawny (ujęcie c. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, - liczebność, rozmieszczenie, ustrój i organizacja, status prawny (ujęcie d. Kościół Zielonoświątkowy - liczebność, rozmieszczenie, ustrój i organizacja, status prawny (ujęcie 10. Religie chrześcijańskie starokatolicyzm (1 g). 1. Geneza wyznań, źródła i zasady wiary, formy kultu. 2. Kościół Polskokatolicki - liczebność, rozmieszczenie, struktura organizacyjna, status prawny (ujęcie 3. Kościół Starokatolicki Mariawitów - liczebność, rozmieszczenie, struktura organizacyjna, status prawny (ujęcie 4. Międzynarodowy ruch ekumeniczny. 11. Religie niechrześcijańskie judaizm (3 g). 1. Geneza wyznania, źródła i zasady wiary, formy kultu. 2. Gminy Wyznaniowe Żydowskie liczebność, rozmieszczenie, struktura organizacyjna, status prawny (ujęcie porównawcze II RP, PRL, III RP). 12. Religie niechrześcijańskie islam (3 g). 1. Geneza wyznania, źródła i zasady wiary, formy kultu. 2. Muzułmański Związek Religijny, Liga Muzułmańska w Rzeczypospolitej Polskiej liczebność, rozmieszczenie, struktura organizacyjna, status prawny (ujęcie porównawcze II RP, PRL, III RP). 13. Wolność sumienia i wyznania w Unii Europejskiej (2 g.). 1. Rola religii we współczesnej Europie (ekumenizm, sekularyzacja, islamizacja). 2. Podstawowe źródła i standardy unijnego prawa wyznaniowego. 3. Systemy prawne stosunków państwo-związki wyznaniowe w Unii Europejskiej.
Literatura podstawowa: Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, PWN, Warszawa 1999; Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003. Krukowski J., Warchołowski K., Polskie prawo wyznaniowe, PWN, Warszawa 2000. Prawo wyznaniowe, stan prawny na 1 lutego 2000 r., H. Misztal (red.), Wydawnictwo Diecezjalne, Sandomierz 2000. Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2004. Marczewska-Rytko M., Religie niechrześcijańskie w Polsce, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997. Libiszowska-Żółkowska M., Konwertyci nowych ruchów religijnych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003. Religia i wolność religijna w Unii Europejskiej, J. Krukowski, O. Theisen (red.), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2003. Polska w Unii Europejskiej a stosunki wyznaniowe, Cz. Janik (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006. Literatura dodatkowa: Prawo wyznaniowe. Zbiór przepisów, W. Uruszczak, Z. Zarzycki (red.), Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 2003. Bursche E., Historia konkordatów, Wyd. Universitas, Kraków 1996. Gąsior S., Regulacja stosunków pomiędzy Kościołem a Państwem w konkordatach polskich z 1925 i 1993 r. Studium porównawcze, PAT, Kraków 2000. H.von Glasenapp, Religie niechrześcijańskie, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1996. Guzik-Makaruk E.M., Sekty religijne w Polsce, C.F. Müller Lex Utilis, Warszawa 2004. Krukowski J., Konkordat polski. Znaczenie i realizacja, VERBA, Lublin 1999. Libiszowska-Żółkowska, Konwertyci nowych ruchów religijnych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003. Petrowa-Wasilewicz A., Leksykon ruchów i stowarzyszeń w Kościele, KAI, Warszawa 2000. Polska w Unii Europejskiej a stosunki wyznaniowe, Cz. Janik (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006. Santagada O.D. i inni, Wspólnoty kościelne, niezależne grupy religijne, sekty na przykładzie Ameryki Łacińskiej, VERBINUM, Warszawa 1994. Trocchi Gatto C., Nowe ruchy religijne, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002. Urban K., Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 1994. Planowane formy/działania/metody dydaktyczne: Zajęcia wspomagane technikami multimedialnymi, praca pisemna, aktywność na zajęciach Sposoby weryfikacji efektów kształcenia osiąganych przez studenta: udział w dyskusji, odpowiedź ustna. Efekty S1A_W02, S1A_W03, S1A_W04 sprawdzane będą na pierwszym kolokwium, efekty S1A_W01, S1A_W06 na drugim kolokwium. Efekty S1A_U02, S1A_U08 po ćwiczeniach sprawdzane będą w pracy pisemnej zaliczenie z oceną. Forma i sposób zaliczenia (wraz z kryteriami oceniania) Warunek uzyskania zaliczenia przedmiotu: co najwyżej dwie nieusprawiedliwione nieobecności na ćwiczeniach i spełnienie każdego z trzech niżej opisanych warunków 1. uzyskanie co najmniej 20 punktów z kolokwiów 2. uzyskanie łącznie co najmniej 40 punktów z kolokwiów i pracy pisemnej 3. uzyskanie łącznie co najmniej 51 punktów ze wszystkich form zaliczenia Przedział punktacji 0-50 51-60 61-70 71-80 81-90 91-100 Ocena 2,0 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Sposób uzyskania punktów: 1. pierwsze kolokwium: 35 pkt 2. drugie kolokwium: 35 pkt 3. praca pisemna zaliczenie z oceną: 30 pkt Poprawy: Jednorazowa poprawa każdego kolokwium w trakcie zajęć w semestrze. Dwie poprawy obu kolokwiów w sesji egzaminacyjnej.
Bilans punktów ECTS: Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin Godziny kontaktowe z prowadzącym moduł 30 Przygotowanie do zajęć 20 Konsultacje z prowadzącym moduł 10 Przygotowanie do kolokwium 15 Sumaryczne obciążenie studenta 75 godz. Punkty ECTS za przedmiot 3