Technologie informatyczne wspierające i integrujące przepływ informacji w łańcuchu dostaw prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl 2014/2015 1
1. Idea zarządzania zintegrowanego 2
Wstęp: zintegrowany proces zarządzania traktuje przedsiębiorstwo jako całość, a nie jako zbiór różnych funkcji i stanowi nowy sposób organizowania jego przyszłości przy użyciu pojęcia systemu oraz społecznych właściwości i relacji; 3
Wstęp: transformacja wiązki celów w transparentną i zgodną z celami przedsiębiorstwa strukturę organizacyjną; ustalenie jednoznacznych procedur podejmowania decyzji; określenie skutecznych systemów motywowania; przejrzyste zintegrowane systemy informacyjne (komunikowania się); 4
Wstęp: Jakość zarządzania w poszczególnych obszarach funkcjonalnych przedsiębiorstwa (np. zarządzanie marketingowe, finansami, produkcją, zasobami ludzkimi itd.) jest ostatecznie zdeterminowana przez jakość wzajemnej integracji zarządzania zintegrowanego. 5
Perspektywy integracji a skomputeryzowane systemy informatyczne Perspektywa biznesowa menedżera użytkownika kierownika administratora programisty Cele, strategia, struktura, procesy Działania operacyjne, np. faktury, raporty Ustawienia systemowe: np. uprawnienia Administracja systemu: optymalizacja Zmiany w oprogramowaniu: interfejsy Perspektywa informatyczna 6
2. System informacyjny a informatyczny? 7
System informacyjny a informatyczny? SYSTEM INFORMACYJNY (SI) Wielopoziomowa struktura, która pozwala użytkownikowi danego systemu na transformowanie określonych informacji wejścia na pożądane informacje wyjścia za pomocą odpowiednich procedur i modelu. Jakość systemu informacyjnego decyduje o jakości procesu zarządzania. 8
gdzie: SI system informacyjny danej organizacji P zbiór podmiotów, które są użytkownikami systemu I zbiór informacji o sferze realnej czyli o jej stanie i zachodzących w niej zmianach a więc tzw. zasoby informacyjne T zbiór narzędzi technicznych stosowanych w procesie pobierania, przesyłania, przetwarzania, przechowywania i wydawania informacji O zbiór rozwiązań systemowych stosowanych w danej organizacji, a więc stosowana formuła zarządzania (podsystem zarządzania) M zbiór metainformacji, czyli opis systemu informacyjnego i jego zasobów informacyjnych R relacje między poszczególnymi zbiorami SYSTEM INFORMACYJNY Elementy systemu informacyjnego (SI) SI = {P, I, T, O, M,R} 9
System informatyczny zarządzania to: ta część systemu informacyjnego przedsiębiorstwa, w którym niektóre funkcje zarządzania realizowane są za pomocą komputera. 10
Informatyka gospodarcza: Nauka zajmująca się projektowaniem i realizacją skomputeryzowanych systemów informatycznych zarządzania. 11
3. Zintegrowane Systemy Informatyczne (ZSI) 12
Zintegrowane Systemy Informatyczne (ZSI) (Integrated Management Systems - IMS) Najbardziej zaawansowane pod względem merytorycznym i technologicznym systemy informatyczne zarządzania przedsiębiorstwem o dowolnej wielkości. 13
Zintegrowane Systemy Informatyczne ZSI Zintegrowany system zarządzania przedsiębiorstwa to modułowo zorganizowany zintegrowany system informatyczny (ZSI), obsługujący wszystkie sfery jego działalności, począwszy: od marketingu i planowania oraz zaopatrzenia, poprzez techniczne przygotowanie produkcji i jej sterowanie, dystrybucję, sprzedaż, gospodarkę remontową, aż do prac finansowo księgowych i gospodarki zasobami ludzkimi. 14
Zintegrowane Systemy Informatyczne ZSI Zintegrowany system zarządzania to taki system informatyczny, który umożliwia całościowe zarządzanie przedsiębiorstwem. Polega to głównie na: połączeniu w jednym systemie narzędzi do zarządzania wszystkimi działami przedsiębiorstwa: od działu finansowo - księgowego, poprzez dział gospodarki magazynowej i transportu, do działu produkcji. 15
Zintegrowane Systemy Informatyczne ZSI Cel zastosowań: weryfikacja tradycyjnego sposobu zarządzania w oderwanych obszarach funkcjonalnych przedsiębiorstwa; budowanie efektywnego Zintegrowanego Systemu Zarządzania przedsiębiorstwem w oparciu o platformę informatyczną; poszukiwanie synergii organizacyjnej, czyli 2+2=5 16
Przykłady integracji funkcjonalnej 17
Zintegrowane Systemy Informatyczne ZSI Harmonogramowanie prod. Wydajność urządzeń Generator raportów Koszty Monitorow. urządzeń Harmonogramowanie Konsolidacja koncernu Ewidencja produkcji Ewidencja produkcji Profilaktyka Środki trwałe Zamówienia klientów CRP-planow. zdolności prod Kwalifikacje Zlecenia robocze Księga należności Fakturowanie MPR-planow. potrzeb mater. Interfejs syst. płac Wyposażenie Księga zobowiązań Zakupy Zlecenie produkcyjne Zarządzanie czasem Zakupy Księga główna Magazyn Plan główny Raportowanie czasu pracy Magazyn Konfiguracja projektu Reguły księgowe Reguły księgowe Reguły księgowe Reguły księgowe Reguły księgowe Konfiguracja produktu Dokumentacja Dokumentacja Dokumentacja Dokumentacja Dokumentacja Dokumentacja IFS Finanse IFS Dystrybucja IFS Produkcja IFS zarządza- -nie zasobami platforma: IFS FOUNDATION IFS Remonty IFS Projektowanie 18
4. Ewolucja systemów informatycznych zarządzania (SIZ) 19
Ewolucja SIZ systemy ewidencyjno transakcyjne SET; systemy informacyjno decyzyjne SID; Systemy wspomagania decyzji SWD. Systemy eksperckie SE;
cd. Ewolucja SIZ II wariant systemy informowania kierownictwa SIK, utożsamiane z systemami wspomagania kierownictwa SWK. systemy sztucznej inteligencji SSI, utożsamiane z systemami sieci neuronowych SSN. zintegrowane systemy informatyczne ZSI.
Systemy informatyczne wspomagające zarządzenie III wariant Ekspercki system wspomagania decyzji System wspomagania decyzji System informowania kierownictwa Systemy transakcyjne
Systemy transakcyjne Wejście System komputerowy Wyjście Baza danych
Systemy wyszukiwania informacji Dostarczanie odpowiedzi użytkownikowi Użytkownik pytanie? Analiza i wyszukiwanie informacji Odpowiedzi na zadane pytania Baza danych
System zarządzania bazą danych System zarządzania bazą modeli Baza danych (hurtownia) Finanse Marketing Zaopatrzenie Produkcja Kadry Baza zewnętrzna Baza modeli Model symulacyjny Model optymalizujący Model heurystyczny Interfejs Decydent
SYSTEM EKSPERCKI BAZA WIEDZY Baza Faktów Baza Reguł Moduł pozyskiwania wiedzy INŻYNIERIA WIEDZY EKSPERT-CZŁOWIEK INTERFEJS UŻYTKOWNIKA UŻYTKOWNIK PROBLEMY I BADANE OBIEKTY
5. Klasy Systemów MRP 28
Systemy informacyjne w przedsiębiorstwach MRP I planowanie potrzeb materiałowych; MRP II planowanie zasobów produkcyjnych; ERP planowanie zasobów przedsiębiorstwa; JiT technika dostaw dokładnie na czas ; DRP planowanie zasobów dystrybucji; LRP połącznie metod MRP i DRP;
Systemy informacyjne w przedsiębiorstwach: CRM komputerowe wspomaganie zarządzania z klientami; SCM zarządzanie łańcuchem dostaw; ERM komputerowe zarządzanie relacjami w e-biznesie; QR szybka reakcja; CIM system zintegrowanego i komputerowo wspomaganego wytwarzania. Jako składowe przyjmuje się CAD, CAE, CAM i CAP.
Klasy systemów MRP: MRP - Planowanie Potrzeb Materiałowych(Material Requirements Planning) ; MRP II (MRP + MPS Master Production Scheduling) Planowanie Zasobów Produkcyjnych (Manufacturing Resource Planning); ERP/MRP III Planowanie Zasobów Przedsiębiorstwa (Enterprise Resource Planning); DEM - Dynamiczne Modelowanie Przedsiębiorstwa (Dynamic Enterprise Management). 31
MRP Material Requirements Planning 32
MRP I Służy racjonalizacji planowania, poprzez wydawanie zleceń zakupu i produkcji dokładnie w takim momencie, aby żądany produkt pojawił się w potrzebnej chwili i wymaganej ilości. 33
Cele MRP I: redukcja zapasów materiałowych; dokładne określenie czasu dostaw; dokładne wyznaczenie kosztów produkcji; lepsze wykorzystanie posiadanej infrastruktury; szybsze reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu; kontrola poszczególnych etapów produkcji. 34
Zasada działania systemu MRP ZLECENIE Harmonogram produkcji BOM MRP Stan magazynu BOM - zestawienie materiałowe dla wykonania określonego wyrobu Harmonogram Zapotrzebowania materiałowego 35
MRP II 36
MRP II MRP II (Manufacturing Resource Planning) - metoda planowania zasobów produkcyjnych jest rozwinięciem MRP I, poszerzona o bilansowanie zasobów produkcyjnych i dystrybucję. 37
MRP II obejmuje: planowanie przedsięwzięć; planowanie i kontrolę produkcji; planowanie potrzeb materiałowych (MRP I); planowanie zdolności produkcyjnych. 38
MRP II Standard System Amerykańskie Stowarzyszenie Sterowanie Produkcją i Zapasami APICS (American Production and Inventory Control Society) opracowało tzw. Standard MRP II 39
MRP II Standard System - funkcje: SOP - (Sales and Operation Planning) - Planowanie sprzedaży i produkcji; DEM - (Demanand Managment) - Zarządzanie popytem; MSP - (Master Production Scheduling ) - Główne harmonogramowanie produkcji ; MRP - (Material Requirement Planning ) - Planowanie potrzeb materiałowych; BOM - (Bill of Material Subsystem ) - Zestawienia materiałowe; INV (Inventory Transcation System) - Transakcje 40 magazynowe;
MRP II Standard System - funkcje: SRS - (Scheduled Receipts Subsystem) - Sterowanie zleceniami; SFC - (Shop Floor Control) - Monitoring i sterowanie produkcją; CRP - ( Capacity Requirement Planning ) - Planowanie zdolności produkcyjnych; I/OC - (Input/Output Control ) - Sterowanie stanowiskiem roboczym; PUR - (Purchasing) - Zakupy materiałowe i kooperacja biura; 41
MRP II Standard System - funkcje: DRP - (Distributed Resource Planning) - Zarządzanie zasobami rozproszonymi; TPC - (Tooling Planning and Control) - Narzędzia i pomoce warsztatowe; FPI - ( Finnancial Planning Interface) - Interfejs modułu finansowego; S - (Simulations) Symulacje; PM - (Performance Measurement) - Pomiar wyników. 42
Zasada działania systemu ZLECENIE MRP II Zapotrzebowanie brutto na wyrób gotowy BOM Zapotrzebowanie materiałowe MPS Harmonogramowanie produkcji Główny harmonogram produkcji Stany magazynowe Zarządzanie magazynami CRP Planowanie zdolności produkcyjnych Plan wykorzystania zdolności produkcyjnych Marszruty produkcyjne MRP II Zlecenie produkcyjne SFC Kontrola produkcji Polecenie zaopatrzenia Kontrola zakupów 43
ERP Enterprise Resource Plannig 44
ERP (Enterprise Resource Plannig) planowanie zasobów przedsiębiorstwa: cel - integrowanie w możliwie najszerszym zakresie (wewnętrznie i zewnętrznie) wszystkich szczebli zarządzania przedsiębiorstwem (korporacją); ERP jest systemem obejmującym całość procesów produkcji i dystrybucji; W ramach ERP informacje są uaktualniane w czasie rzeczywistym i dostępne w momencie podejmowania decyzji. 45
ERP poza wszystkimi funkcjami MRP II obejmuje: CRM - Obsługa klientów - baza danych o klientach; SCM zarządzanie łańcuchem dostaw; EDI - elektroniczny transfer dokumentów; finanse - prowadzenie księgowości, kontrola przepływu dokumentów księgowych, raporty finansowe. 46
ERP podsumowanie: integracja procesów zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji (SCM/CRM) integracja funkcjonalna przedsiębiorstwa wewnętrzna i zewnętrzna; przepływ informacji (EDI); E-commerce; 47
DEM (Dynamic Enterprise Modeler) dynamiczne modelowanie 48
DEM : dynamiczne modelowanie - nowatorskie rozwiązanie wprowadzone na rynek przez firmę Baan w 1996 r; zestaw zintegrowanych narzędzi do dynamicznego modelowania struktury przedsiębiorstwa umożliwiających bezpośrednie przejście od modelu firmy do gotowej konfiguracji aplikacji i menu dla poszczególnych użytkowników. 49
Platformy informatyczne przyszłości (wizja SAP) 50
Tendencje na rynku rozwiązań MRP/ERP: elastyczność zdolność zmiany konfiguracji systemu bez przerywania procesu wytwórczego; branżowe rozwiązania: funkcje, wiedza i struktury systemowe pozwalające rozwiązywać problemy danej branży; internacjonalizacja możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w skali międzynarodowej; silna integracja i luźna architektura zapewnienie spójności danych przy możliwości modyfikowania procesów biznesowych. 51
6. MRPII / ERP przeznaczenie i korzyści 52
Przeznaczenie: dla przedsiębiorstw różnej wielkości oraz różnej branży; dla każdego rodzaju przedsiębiorstwa można znaleźć odpowiedni system informatyczny; każdy obszar funkcjonalny przedsiębiorstwa może być zintegrowany informatycznie. 53
Korzyści: centralna baza danych wspólna dla wszystkich podsystemów; brak konieczności ponownego wprowadzania danych; dostępność danych między modułami; automatyczne przekazywanie informacji i dokumentów między modułami; 54
cd. Korzyści: możliwość planowania finansowego we wszystkich możliwych przekrojach i analiza konsekwencji dla wszystkich aspektów działania przedsiębiorstwa; wszystkie dane o działalności przedsiębiorstwa są dostępne dla menedżerów w czasie rzeczywistym; wspomaganie podejmowania decyzji dla kierowników wszystkich szczebli; 55
cd. Korzyści: 7-19% - poprawa wydajności pracy; do 95% - terminowość dostaw; 30-40% - skrócenie czasu powstawania wyrobu; poprawa funkcjonowania magazynów materiałów i produktów; zmniejszenie zapasów; 56
cd. Korzyści: do 50% - zwiększenie zysku; lepsze wykorzystanie posiadanych mocy produkcyjnych; równomierna podaż wyrobów finalnych; zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy. 57
Gromadzenie danych i ich elektroniczna wymiana dla potrzeb łańcucha dostaw 58
Standardy
Standardy dotyczą: wyrobów; podmiotów gospodarczych; jednostek logistycznych; etykiet logistycznych; automatycznego zbierania danych; identyfikacji lokalizacji; elektronicznej wymiany danych /EDI /; podpisu elektronicznego.
Globalna organizacja GS1 Całość standardów nosi nazwę "System GS1". W skład tego systemu wchodzi: GS1 BarCodes - kody kreskowe; GS1 ecom - elektroniczna wymiana danych; GS1 GDSN - synchronizacja danych; GS1 EPCglobal - technologia RFID.
Dziedziny stosowania standardów: 1. Jednostka handlowa - to dowolna jednostka (produkt lub usługa), która może być wyceniana, zamawiana, fakturowana w dowolnym punkcie łańcucha dostaw; 2. Jednostka logistyczna, zwana też transportową, to jednostka dowolnym składzie, utworzona dla potrzeb transportu i składowania, która musi być identyfikowana, śledzona, zarządzana w całym łańcuchu dostaw.
cd. Dziedziny stosowania standardów: 3. Identyfikowanie wszelkich trwałych zasobów w danej firmie czy instytucji (stosujemy -Globalny Identyfikator Zasobów Zwrotnych GRAI oraz Globalny Indywidualny Identyfikator Zasobów GIAI);
cd. Dziedziny stosowania standardów: 4. Identyfikacja lokalizacji: dotyczy jednostek fizycznych, funkcjonalnych lub prawnych lokalizacji; służy do podawania informacji o transporcie jednostek logistycznych.
cd. Dziedziny stosowania standardów: 5. Identyfikacja relacji usługowych - między usługodawcą a usługobiorcą. Nie identyfikuje on osób ani jednostek prawnych jako takich, ale relacje lub działania, w odniesieniu do których wymagane jest gromadzenie danych dotyczących transakcji.
Przemieszczanie wyrobów i usług wymaga: dokładnego opisu parametry, skład, termin przydatności itp.; oznakowania wyrobów za pomocą kodów kreskowych lub elektronicznie ; śledzenia wyrobu w czasie rzeczywistym. 66
Cel opisywania i śledzenia Informacje mają być: poprawne i użyteczne; wiarygodne i selektywne; kompletne i terminowe; komunikatywne i dostępne. 67
def. ADC: ADC (wcześniejsze określenia: AI, Auto ID, AIDS) to automatyczne, bezpośrednie wprowadzanie danych do komputerowych systemów informatycznych lub innego sprzętu sterowanego mikroprocesorem za pomocą specjalnych urządzeń (bez użycia klawiatury). 68
ADC usprawnia: przyjmowania i wydawania materiałów oraz towarów z automatyczną kontrolą dostaw; ewidencjonowania obrotów z automatyczną aktualizacją stanów magazynowych; składowania i przemieszczania materiałów i towarów z automatyczną rejestracją ich lokalizacji (skąd, dokąd i gdzie); 69
cd. ADC usprawnia: pobierania i kompletacji dostaw do produkcji lub zużycia oraz towarów na zewnątrz przedsiębiorstw czy instytucji z automatyczną kontrolą wydań; przeprowadzania inwentaryzacji itp. 70
ADC - techniki: optyczne, w tym kody kreskowe; magnetyczne; elektromagnetyczne, w tym elektroniczne metki odczytywane drogą radiową RFID; biometryczne; dotykowe; kart inteligentnych. 71