Nowoczesność z tradycjami - polski handel drogeryjny w dobie kryzysu i restrukturyzacji Warszawa, 26 października 2012 Stan i perspektywy rozwoju handlu drogeryjnego w Polsce dr Urszula Kłosiewicz-Górecka, prof. IBRKK Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
Plan wystąpienia 1. Cechy handlu artykułami drogeryjnymi w Polsce 2. Nowe zjawiska i tendencje w handlu artykułami drogeryjnymi 3. Uwarunkowania handlu artykułami drogeryjnymi 4. Kierunki rozwoju handlu artykułami drogeryjnymi
1. Cechy handlu artykułami drogeryjnymi w Polsce Zróżnicowanie kanałów sprzedaży Szybko rosnące znaczenie sieci drogeryjnych przy spadku liczby niezależnych firm detalicznych Nasilająca się konkurencja i rosnące przekonanie wśród niezależnych sklepów o potrzebie procesów integracji Poszukiwanie nowych formatów handlu artykułami drogeryjnymi Wzrost znaczenia optymalizacji kosztów
Dywersyfikacja kanałów sprzedaży artykułów drogeryjnych Kanały sprzedaży masowej to 90% rynku Kanały sprzedaży selektywnej to 10% rynku Są to: - supermarkety i hipermarkety - sklepy ogólnospożywcze Rynek zdominowany przez sieci: Sephora Douglas Marionnaud - sklepy wielobranżowe - sieci drogeryjne - niezależne drogerie Niezależne perfumerie tracą swoje udziały w rynku
Zmiany w sieci wyspecjalizowanych sklepów z artykułami drogeryjnymi Spadek liczebności sklepów ogółem w kraju. Spadek odnosi się przede wszystkim do niezależnych drogerii Wzrost liczebności sklepów, w których liczba pracujących wynosi 10 i więcej osób. 12000 11342 3 10000 2,5 8000 7078 6997 6740 7250 7332 7420 8537 8211 7917 8421 8407 7720 7200 2 6000 1,5 4000 1 2000 0,5 0 1995 1998 1999 2000 2001 2001 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 liczba sklepów z kosmetykami i wyrobami toaletowymi (lewa skala) liczba sklepów z kosmetykami i wyrobami toaletowymi w których liczba pracujących wynosi 10 i więcej osób (lewa skala) udział w sklepach ogółem w kraju, w % (prawa skala) 0
Udział poszczególnych kanałów sprzedaży kosmetyków, produktów higienicznych i chemii gospodarczej w latach 2010-2011 r. wg szacunków Roland Berger Strategy Consultans oraz zmiany, jakie wystąpiły w ostatnich dwóch latach Supermarkety i hipermarkety 33,8% względna stabilizacja Drogerie, perfumerie, apteki 27,8% względna stabilizacja Sklepy dyskontowe 10,1% wzrost Direct selling 9,6% spadek Sklepy spożywcze 9,0% spadek Sklepy wielobranżowe 4,9% spadek Internet 4,8% wzrost
Najbardziej znaczące sieci drogeryjne w Polsce o strukturze własnościowej Sieć Rossmann = lider rynku Liczba sklepów Nazwa sieci 2009 2012 Rossmann 420 680 Drogerie Natura 266 268 Schlecker/Dayli 145 160 Drogerie Aster 93 130 Sieć charakteryzuje: pow. sprzedażowa od 140 do ponad 400 m.kw., a ostatnio 1300 m.kw. oferta asortymentowa obejmuje 10000 SKU z tendencją do jej rozszerzania o nowe kategorie produktów (żywność ekologiczna, słodycze, gadżety, wina); w planach oferta sięgająca 17 000 pozycji rozszerzająca się oferta produktów marek własnych (przekracza 10% oferty) silna ekspansja przestawianie się na sklepy convenience Super-Pharm 23 38
2. Nowe zjawiska i tendencje w handlu artykułami drogeryjnymi Zmniejszanie się liczebności niezależnych drogerii w tempie ok. 6% w skali roku (spadek o około 400-500 sklepów w skali roku) Wzrost znaczenia sieci drogeryjnych, przede wszystkim poprzez ich rozwój organiczny w tempie ok. 15-17% w skali roku (przyrost około 100 sklepów) Rozwój sieci franczyzowych. W 2010 r. grupowały około 1100 sklepów i ta liczba nie zmieniła się znacząco. Wg danych podawanych przez zarządy sieci liczą one: a propos (91), Drogerie Polskie (240), Jasmin (165), Koliber (83), Kosmeteria (130), Drogerie Laboo (233), Sekret Urody (160) Duża aktywność funduszy PRIVATE EQUITY. Grupa Polbita- Interchem należy do funduszu Resource Partners. Schlecker został przejęty przez fundusz TAP DayliVertriebs (1400 drogerii w Europie), w Polsce umowa z firmą Hygienika (160 sklepów, które zostaną przemianowane na Dayli)
c. d. Nowe zjawiska i tendencje w handlu artykułami drogeryjnymi Istnienie lokalnych sieci należących do prywatnych właścicieli (Wispol, Kama Beauty, Stars, Noel, Polska Sieć Drogerii Vica, Kosmyk) Poszukiwanie nowych konceptów sklepów z artykułami drogeryjnymi - Sieć Hebe = łączy wysoką jakość obsługi z niskimi cenami - testowe sklepy wyłącznie z asortymentem drogeryjnym uruchamiane przez Carrefour - Sieć Stop & Shop = dyskont drogeryjno-kosmetyczny Procesy integracji (połączenie sieci drogeryjnych Natura i Aster = 398 sklepów zlokalizowanych w małych miastach i mających tam silną pozycję) Rozszerzanie asortymentu (zwiększanie liczby kategorii; dołączanie słodyczy, herbaty, kawy, win, papierosów, produktów farmaceutycznych)
Procesy integracji na rynku artykułów drogeryjnych Hurt Detal Wzrost zainteresowania procesami integracji, wynikający z nasilenia się zagrożenia dla hurtu, którym są: - ekspansja operatorów dyskontowych - preferowanie przez producentów dostaw towarów do dużych firm handlowych, pozwalających uzyskać dużą skalę sprzedaży Większa skłonność do integracji małych firm detalicznych Rosnące oczekiwania handlu zwiększonej aktywności promocyjnej dostawców towarów - spadek liczby niezależnych drogerii i ich słaba kondycja ekonomiczna Doskonalenie logistyki i optymalizacja kosztów dostaw towarów
Rozwój marek własnych na rynku artykułów drogeryjnych Wzrost zainteresowania rozwojem marek własnych na rynku artykułów drogeryjnych Celem jest: - uzyskanie wyższej sprzedaży - poprawienie rentowności - ugruntowanie pozycji sieci na rynku - wywieranie większego wpływu na politykę cen i marż - budowanie lojalności konsumenta Rozwojowi marek własnych sprzyja: - spowolnienie rozwoju gospodarczego - zainteresowanie konsumentów zakupem produktów dobrej jakości za rozsądną cenę - działania przedsiębiorstw zmierzające do większej dbałości o jakość produktów marki własnej
Symptomy nowych relacji pomiędzy partnerami biznesowymi Wzrost zainteresowania producentów: - wzmocnieniem tradycyjnego kanału sprzedaży gwarantującego bliskie relacje z konsumentami (poprawa dystrybucji numerycznej) - wsparciem procesów integracji w handlu - rozwijaniem szkoleń produktowych oraz dotyczących zagadnień biznesowych (zarządzanie personelem, kategoriami produktów, obsługą klienta) Rozwój w drogeriach sieciowych programów lojalnościowych skierowanych do konsumentów Wydawanie gazetek promocyjnych wspólnie z producentami - rozwojem programów lojalnościowych skierowanych do sklepów i konsumentów - budową strategii rozwoju dla kanału tradycyjnego
3. Uwarunkowania zmian w handlu artykułami drogeryjnymi Uwarunkowania Nasilająca się konkurencja Wzrost zapotrzebowania na nowe struktury usługowe Zwiększenie aktywności działań na rynku drogeryjnym funduszy PRIVATE EQUITY Globalizacja Przedsiębiorczość i elastyczność Spowolnienie rozwoju gospodarki Charakterystyka Silne dążenie do rozwoju ilościowego poszczególnych sieci Nasilenie działań w kierunku budowy tożsamości firmy Konkurencja o dobre lokalizacje sklepów Zmiany w konsumpcji i zachowaniach zakupowych klientów Sprzyja jakościowym przemianom w handlu drogeryjnym Przestrzenny wzrost źródeł zaopatrzenia sprzyja wykorzystaniu efektów synergii Poszukiwanie szans rynkowych: - większe możliwości lokalizacji sklepów w centrach handlowych i w centrach miast - rosnąca skłonność do integracji niezależnych sklepów drogeryjnych Wzrost znaczenia zarządzania marketingowego, budowania dobrych relacji z partnerami biznesowymi Wzrost znaczenia efektywności działań Wzrost znaczenia SOH
4. Kierunki rozwoju handlu artykułami drogeryjnymi w perspektywie 2015 r. Polska drugim najpopularniejszym rynkiem w Europie Środkowo-Wschodniej dla międzynarodowych sieci handlowych. Według prognoz firmy doradczej CB Richard Ellis - 33% z 212 wiodących międzynarodowych sieci handlowych zamierza otwarcie nowych sklepów w Polsce Czynniki, które nadal decydują o atrakcyjności Polski jako kraju inwestowania w sferze handlu: duży dynamicznie rozwijający się rynek wewnętrzny, mający duży potencjał (według brytyjskiej firmy badawczej BMI wartość sprzedaży detalicznej w Polsce do 2014 roku wzrośnie o 28%) Polska jest jednym z najmłodszych społeczeństw w Europie Środkowo-Wschodniej; młodzi ludzie są motorem zmian w handlu konsumenci są chętni do zakupów i korzystania z nowych produktów, nowych marek (Polacy przeznaczają na zakupy średnio 38% swoich dochodów, co plasuje nasz kraj za Szwecją, Danią i Rosją, ale tuż za Włochami, Niemcami i Francją) w przyzwyczajeniach zakupowych coraz bardziej zbliżamy się do krajów Europy Zachodniej brakuje nowoczesnej powierzchni handlowej o dobrej lokalizacji, co zachęca do inwestowania w centra handlowe
c.d. Kierunki rozwoju handlu artykułami drogeryjnymi Nasilająca się konkurencja o przestrzeń rynkową Zmiany w strategiach konkurowania przedsiębiorstw w branży chemiczno-kosmetycznej - rozwijanie strategii poprzez różnicowanie - kreowanie i eksploatacja nisz rynkowych - rozwijanie zakresu usług dla klienta - wzrost znaczenia pozamaterialnych czynników konkurowania - dywersyfikacja form handlu posiadanych przez poszczególne przedsiębiorstwa Zmniejszająca się liczba hurtowni w branży chemiczno-kosmetycznej. W perspektywie 2015 roku powstanie 3-4 ogólnokrajowych dystrybutorów z silnym zapleczem detalicznym Hurt będzie ewaluował w kierunku funkcji zarządzającego logistyką dostaw do własnego i obcego detalu Wchodzenie małych firm detalicznych w coraz bardziej sformalizowaną współpracę z hurtem (łańcuchy sieci, franchising), pozwalającą na oferowanie niższych cen towarów, bardziej profesjonalny marketing, lepsze know-how i szkolenie, większe inwestycje w nowoczesne technologie informacyjne i komunikacyjne
c.d. Kierunki rozwoju handlu artykułami drogeryjnymi Postępująca integracja hurtu z detalem rozwijana wg franchisingu, co pozwala na: - efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw - oferowanie konkurencyjnych cen - większą pewność rynku zbytu i generowania dochodów Wzrost znaczenia efektywności działania Wprowadzanie standardów obsługi klienta (programy lojalnościowe dla sieci i konsumentów) Wzrost znaczenia handlu przez Internet - dynamiczny wzrost e-handlu - wzrost zainteresowania handlu stacjonarnego uruchamianiem sklepu internetowego (w ramach dywersyfikacji kierunków sprzedaży)