*12 Polska między wojnami Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych. III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy krótką wypowiedź o wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami; przedstawia własne stanowisko i próbuje je uzasadnić. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. Wymagania szczegółowe Po zakończonych zajęciach uczeń: zna daty: 1922, 1937; postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego; narody zamieszkujące obszar II Rzeczypospolitej, rozumie pojęcia: okres międzywojenny, państwo wielonarodowe, magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy; na czym polegały trudności z integracją ziem polskich po okresie zaborów, potrafi: wymienić negatywne skutki zaborów; opisać wygląd stolicy Polski i życie jej mieszkańców po 1918 r.; przedstawić najważniejsze osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej; wskazać na mapie główne ośrodki przemysłu w Polsce międzywojennej. Środki dydaktyczne podręcznik (s. 85 90), zeszyt ćwiczeń (s. 44 46), płyta CD Historia i społeczeństwo 6. Opowiadania z podręcznika, mapa ścienna II Rzeczypospolitej, karta pracy nr 12, arkusze papieru, mazaki i taśma klejąca. Metody i techniki nauczania opowiadanie, opis, mapa mentalna, praca z mapą, rozmowa nauczająca, praca pod kierunkiem. 101
Formy zajęć praca w grupach, praca zbiorowa, praca indywidualna. Czas zajęć 1 godzina lekcyjna. Struktura i opis lekcji I. Wprowadzenie Podajemy temat i cele lekcji. Odczytujemy (podręcznik, s. 85 86) lub odtwarzamy z płyty CD opowiadanie Pies pana dyrektora, a następnie prosimy uczniów o udzielenie odpowiedzi na zamieszczone pod nim pytania. Podajemy ramy chronologiczne okresu międzywojennego i wyjaśniamy, że miejsce, w którym rozgrywa się akcja opowiadania, było jednym z największych osiągnięć gospodarczych Polski tego okresu. Było też przykładem tego, że mimo iż w pierwszych latach istnienia kraju sytuacja była bardzo trudna, to od samego początku podejmowano działania zmierzające do odbudowy i ponownego zjednoczenia ziem, przez ponad wiek rozdzielonych granicami państw zaborczych. II. Rozwinięcie W krótkim opisie przypominamy okoliczności, w jakich Polska odzyskała niepodległość, i wydarzenia związane z procesem kształtowania się granic II Rzeczypospolitej. Zwracamy też uwagę na główne problemy młodego państwa jego wielonarodowy charakter oraz wrogie relacje z większością krajów sąsiadujących. Wieszamy na tablicy mapę ścienną II Rzeczypospolitej, a obok zapisujemy hasło: II Rzeczpospolita. Informujemy uczniów, że ich zadaniem będzie wykonanie map mentalnych (materiał dla nauczyciela), obrazujących najważniejsze zmiany cywilizacyjne w Polsce w latach 1918 1939. Dzielimy klasę na trzy grupy i rozdajemy arkusze papieru, mazaki oraz instrukcje. Grupa I Grupa II Zapoznajcie się z podrozdziałem Państwo z trzech kawałków (podręcznik, s. 87). Zbierzcie informacje na temat sytuacji II Rzeczypospolitej w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości, a następnie wykonajcie mapę mentalną. Zapoznajcie się z podrozdziałem Stolica Polski (podręcznik, s. 88 89). Zbierzcie informacje na temat zmian, jakim podlegała Warszawa między 1918 a 1939 r., a następnie wykonajcie mapę mentalną. Grupa III Zapoznajcie się z podrozdziałem Osiągnięcia gospodarcze (podręcznik, s. 89 90). Zbierzcie informacje na temat gospodarki II Rzeczypospolitej, a następnie wykonajcie mapę mentalną. Po upływie wyznaczonego czasu przedstawiciele grup prezentują wyniki pracy i doklejają swoje mapy mentalne pod hasłem głównym na tablicy (podczas prezentacji grupy III prosimy o zlokalizowanie na mapie ściennej: Gdyni, magistrali węglowej i obszaru Centralnego Okręgu Przemysłowego). Reszta klasy przerysowuje mapy do zeszytu. 102
III. Podsumowanie Prosimy uczniów o wykonanie polecenia A (podręcznik, s. 90), po czym inicjujemy rozmowę nauczającą, w której próbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy podjęte przez Polskę działania doprowadziły do rozwiązania jej problemów. Metody kontroli Rozdajemy karty pracy i polecamy wykonać zamieszczone w nich zadania. Poprawność ich wykonania sprawdzamy, prosząc wybrane osoby o odczytanie odpowiedzi. Praca domowa Ćwiczenia 1 i 3 (zeszyt ćwiczeń, s. 44, 45). Materiał dla nauczyciela Propozycje uzupełnienia map mentalnych. Grupa I. 103
Grupa II.
Grupa III.