SUBSTANCJE I ICH PRZEMIANY Zadanie 1 (2 pkt) Tabela obok przedstawia wyznaczone przez uczniów koła chemicznego objętości i masy różnych próbek metali. Określ, który metal ma najmniejszą (a), a który największą (b) gęstość. Wstaw X we właściwe miejsca tabeli. Metal Masa (g) Objętość (cm3) a) Najmniejszą gęstość ma: b) Największą gęstość ma: 1. Cyna 32,76 4,5 2. Glin 9,45 3,5 3. Magnez 9,57 5,5 4. Miedź 44,80 5,0 Zadanie 2 (1 pkt) Metale, których gęstość jest mniejsza niż 5g/cm 3. to metale lekkie. Korzystając z danych do poprzedniego zadania, oceń, czy metale (1-4) są metalami lekkimi. Zaznacz właściwą odpowiedź. Metal Odpowiedź Metal Odpowiedź 1. Cyna TAK NIE 3. Magnez TAK NIE 2. Glin TAK NIE 4. Miedź TAK NIE Zadanie 3 (3 pkt) Przyporządkuj substancje oznaczone numerami od 1 do 8 odpowiednim kategoriom (A-C). Wstaw znak X we właściwe miejsca tabeli. Substancja A. Pierwiastek B. Związek chemiczny C. Mieszanina Substancja A. Pierwiastek B. Związek chemiczny C. Mieszanina 1. Miedź 5. Chlorek sodu 2. Siarka 6. Żelazo 3. Mosiądz 7. Stal 4. Tlenek magnezu 8. Woda Zadanie 4 (2 pkt) Przyporządkuj pierwiastkom, których nazwy podano w tabeli obok, symbol (A-D) oraz właściwości (E-H) danego pierwiastka. Zaznacz poprawne odpowiedzi w tabeli. Nazwa Symbol Właściwości 1. Miedź A B C D E F G H 2. Chlor A B C D E F G H 3. Siarka A B C D E F G H 4. Żelazo A B C D E F G H A. Cl B. Cu C. Fe D. S E. Substancja stała, stalowoszara, połysk metaliczny, przyciągana przez magnes, łatwo rdzewieje. F. Substancja stała o rudoczerwonej barwie, połysk metaliczny, na powietrzu pokrywa się ochronną warstwą patyny. G. Substancja stała, żółta, krucha, bez połysku, charakterystyczny zapach. H. Gaz o zielonożółtej barwie, ostrym duszącym zapachu, trujący, stosowany na basenach do odkażania wody.
Zadanie 5 (2 pkt) Dokonaj podziału mieszanin (1-4) na jednorodne i niejednorodne, wstawiając znak X we właściwe miejsca tabeli, oraz dobierz sposób ich rozdzielenia na składniki, zaznaczając właściwą odpowiedź w ostatniej kolumnie tabeli. (Każdą z metod rozdzielania można zastosować do jednej mieszaniny). Mieszanina Jednorodna Niejednorodna Sposób rozdzielenia 1. Woda z solą kuchenną A B C D 2. Woda z piaskiem A B C D 3. Opiłki żelaza z cukrem A B C D 4. Woda z olejem rzepakowym A B C D A. Używając rozdzielacza B. Dekantacja C. Za pomocą magnesu D. Odparowanie Zadanie 6 (1 pkt) Ogrzewając kawałek ołowiu nad palnikiem spirytusowym, uczniowie zauważyli, że ołów zaczyna topnieć. Czy zaobserwowany przez uczniów proces jest zjawiskiem fizycznym czy reakcją chemiczną? Wybierz prawidłową odpowiedź z pierwszej kolumny tabeli oraz jej uzasadnienie z kolumny trzeciej. 1. Jest to reakcja chemiczna ponieważ A. nie powstała nowa substancja, tylko zmienił się stan skupienia 2. Jest to zjawisko fizyczne B. powstała nowa substancja o innych właściwościa Zadanie 7 (1 pkt) W parach siarki umieszczono rozżarzoną blaszkę miedzianą, która po pewnym czasie stała się krucha i szara. Oceń poprawność zdań (1-3) dotyczących powyższej informacji. Zaznacz TAK, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub NIE, jeżeli jest błędne. 1. Zaszła reakcja chemiczna, w wyniku której powstała nowa substancja - siarczek miedzi(i). TAK NIE 2. Powstała mieszanina niejednorodna siarki i miedzi. TAK NIE 3. Nie powstała nowa substancja, mimo że miedź stała się szara i krucha - jest to zjawisko fizyczne. TAK NIE Zadanie 8 (2 pkt) Określ typ reakcji (1-3), wpisując w kratkę S, jeżeli jest to reakcja syntezy, A - analizy, W - wymiany. 1. Elektroliza wody - 2. Spalanie wodoru w tlenie - 3 Otrzymywanie wodoru przez przepuszczanie pary wodnej nad ogrzanymi opiłkami żelaza - Zadanie 9 (2 pkt) Reakcje chemiczne mogą przebiegać z wydzielaniem energii. Są to reakcje egzoenergetyczne. Inne reakcje - endoenergetyczne - aby mogły przebiegać, potrzebują dostarczenia energii. Określ, czy podane reakcje (1-4) są reakcjami egzoenergetycznymi czy endoenergetycznymi. Zaznacz swój wybór. Reakcja: 1. Otrzymywanie tlenu z manganianu(vii) potasu. egzoenergetyczna / endoenergetyczna 2. Spalanie wstążki magnezowej w tlenie. egzoenergetyczna / endoenergetyczna 3. Spalanie siarki w tlenie. egzoenergetyczna / endoenergetyczna 4. Redukcja tlenku miedzi(ii) wodorem. egzoenergetyczna / endoenergetyczna
Zadanie 10 (2 pkt) Ogrzewając tlenek miedzi(ii) z węglem, otrzymujemy miedź i tlenek węgla(iv). Równanie zachodzącej reakcji można zapisać następująco: 2 CuO + C ----> 2Cu + C0 2. Uzupełnij zdania, zaznaczając odpowiedzi wybrane spośród A-D, tak aby informacje były prawdziwe. 1. Tlenek miedzi(ii) i węgiel to A / B reakcji. A. substraty 2. Miedź i tlenek węgla(iv) to A / B reakcji. B. produkty 3. Tlenek miedzi(ii) i tlenek węgla(iv) to C / D. C. pierwiastki 4. Węgiel i miedź to C / D. D. związki chemiczne Zadanie 11 (2 pkt) Przyporządkuj podane substancje (1-4) odpowiednim kategoriom (A-D). Wstaw X we właściwe miejsca tabeli. Substancja 1. CuO 2. C 3. Cu 4. C0 2 A. Metal B. Niemetal C. Tlenek metalu D. Tlenek niemetalu Zadanie 12 (1 pkt) Wiedząc, że żelazo łączy się z siarką w stosunku masowym 7:4, oceń prawdziwość uzupełnień (a-c) poniższego zdania. Zaznacz P, jeżeli dokończenie zdania jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. Używając do reakcji 4 g siarki i 12 g żelaza, a. otrzymamy 16 g siarczku żelaza(ii). P / F b. otrzymamy 11g siarczku żelaza(ii). P / F c. 5 g żelaza nie połączy się z siarką. P / F Zadanie 13 (2 pkt) Oceń prawdziwość uzupełnień (a-c) poniższego zdania. Zaznacz P, jeżeli dokończenie jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. W wyniku elektrolizy 1,8 g wody powstało 0,2 g wodoru. Oznacza to, że a. masa powstałego tlenu jest dwa razy większa od masy powstałego wodoru. P / F b. masa powstałego tlenu jest osiem razy większa od masy powstałego wodoru. P / F c. aby otrzymać 0,5 g wodoru należy poddać elektrolizie 4,5g wody P / F
Zadanie 14 (2 pkt) Uczniowie poznawali właściwości fizyczne następujących kwasów: H 2 S0 4, HN0 3, H 3 P0 4, HCl. Korzystając z fragmentu układu okresowego pierwiastków, oceń poprawność zdań 1-3 dotyczących wymienionych kwasów. Zaznacz TAK, jeżeli informacja jest prawdziwa, lub NIE, jeżeli zawiera błąd. 1. Najmniejszą masę cząsteczkową ma kwas o wzorze HCl TAK NIE 2. Najmniejszą masę cząsteczkową ma kwas o wzorze HN0 3 TAK NIE 3. Kwasy o wzorach H 2 S0 4 i H 3 P0 4 mają takie same masy cząsteczkowe. TAK NIE Zadanie 15 (2 pkt) Ania, Tomek, Karol i Zuzia badali skład powietrza. W tym celu ścianki probówki obsypali wiórkami żelaza i probówkę wstawili do zlewki z wodą tak jak na rysunku obok. Po kilku dniach zauważyli, że żelazo zardzewiało, a woda wypełniła około 1/5 objętości probówki. Oceń poprawność wniosków sformułowanych przez uczniów. Zaznacz P, jeżeli wniosek jest poprawny, lub F, jeżeli jest błędny. 1. Ania napisała: 1/5 objętości powietrza stanowi tlen, który połączył się z żelazem. P / F 2. Tomek zapisał: 1/5objętości powietrza stanowi tlenek węgla(iv), który rozpuścił się w wodzie. P / F 3. Karol stwierdził, że 1/5 objętości powietrza stanowi azot, który przereagował z żelazem. P / F 4. Zuzia stwierdziła, że 4/5 objętości powietrza stanowi azot, dlatego woda zajęła tylko 1/5 objętości probówki. P / F Zadanie 16 (1 pkt) Do trzech kolb wypełnionych gazami: tlenem, azotem i powietrzem, włożono tlące się łuczywko. Obserwacje zilustrowano na rysunku.
Ustal, który z podanych w tabeli gazów był w każdej z trzech kolb. Wstaw X we właściwe miejsca tabeli. Numer kolby 1. 2. 3. Gaz Tlen Azot Powietrze Zadanie 17 (1 pkt) Na rysunkach przedstawiono sposoby zbierania niektórych gazów. Określ, który gaz można zbierać do cylindra A, a który do cylindra B. Zaznacz poprawne odpowiedzi i uzasadnienie każdej z nich. 1. Wodór można zbierać do cylindra A / B, ponieważ jest lżejszy / cięższy od powietrza. 2. Tlenek węgla(iv) można zbierać do cylindra A / B, ponieważ jest lżejszy / cięższy od powietrza. Zadanie 18 (1 pkt) Wśród wymienionych zaznacz wszystkie właściwości, które odnoszą się do tlenku węgla(iv). A Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. C Spala się bladoniebieskim płomieniem. B Powoduje mętnienie wody wapiennej. D Jest lżejszy od powietrza. E Jest gazem bezbarwnym. Zadanie 19 (1 pkt) Na zajęciach koła chemicznego uczniowie otrzymywali wodór, którym napełniali bańki mydlane. Bańki unosiły się w powietrzu, a dotknięte zapaloną zapałką wydawały charakterystyczny dźwięk. Na podstawie powyższych informacji oceń prawdziwość zdań 1-3. Zaznacz P, jeżeli informacja jest prawdziwa, lub F, jeżeli jest błędna. 1. Wodór jest gazem lżejszym od powietrza. P / F 2. Czysty wodór się nie pali. P / F 3. Bańki mydlane były wypełnione mieszaniną wodoru i powietrza. P / F Zadanie 20 (2 pkt) Reakcję fotosyntezy można schematycznie zapisać następująco: 6 C0 2 + 6 H 2 0 --- chlorofil,uv --> 6 0 2 + C 6 H 12 0 6. Oceń poprawność zdań 1-4, zaznaczając P, jeżeli informacja jest prawdziwa, lub F, jeżeli jest fałszywa. 1. Tlen jest produktem reakcji fotosyntezy. P / F 2. Tlenek węgla(iv) jest substratem reakcji fotosyntezy. P / F 3. Reakcję fotosyntezy zalicza się do reakcji syntezy. P / F 4 Reakcja fotosyntezy pozwala usuwać część tlenku węgla(iv) z powietrza. P / F
Zadanie 21 (2 pkt) Uzupełnij zdania, zaznaczając odpowiedzi wybrane spośród A-H w taki sposób, aby informacja była prawdziwa. Reakcja przedstawiona za pomocą równania: 2 Ca + 0 2 ---> 2 CaO to reakcja A / B. Produktem tej reakcji jest znalazł zastosowanie między innymi w G / H. C / D, zwyczajowo nazywany E / F, który A. syntezy B. analizy C. wapń i tlen D. tlenek wapnia E. wapnem palonym F. wapnem gaszonym G.jubilerstwie H. budownictwie Zadanie 22 (2 pkt) Do trzech probówek z wodą wapienną wprowadzono trzy różne gazy (zobacz rysunek). Określ, zaznaczając właściwą odpowiedź, czy woda wapienna zmętniała w danej probówce, a następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania poniżej. Zmętnienie wody wapiennej TAK NIE TAK NIE TAK NIE Wodę wapienną stosuje się do wykrywania A. 0 2 B. Cl 2 C. C0 2 Zadanie 23 (1 pkt) W wierszach poniższej tabeli podano przyczynę oraz skutek zjawiska wpływającego negatywn: na środowisko. W każdej parze wybierz i zaznacz tylko skutek danego zjawiska. 1A. Emisja dużych ilości gazów cieplarnianych. 2 A. Przenikanie nadmiernej ilości promieni ultrafioletowych do powierzchni Ziemi. IB. Zmiany klimatyczne, wzrost temperatury na Ziemi. 2B. Dziura ozonowa. 3A. Emisja dużych ilości tlenków siarki, azotu i węgla. 3B. Kwaśne deszcze.