Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego w naczyniu krwionośnym, do przestrzeni moczowej Bowmana, filtruje się osocze krwi, tworząc ultrafiltrat. Przedostają się tam : woda, cząsteczki o masie cząsteczkowej mniejszej od masy albuminy a więc: kationy i aniony niezwiązane z białkami (np. Na+, K+), glukoza, mocznik, kwas moczowy, bilirubina, witamina C, aminokwasy, małocząsteczkowe toksyny. W skład ultrafiltratu nie wchodzą: białka, elementy morfotyczne krwi, jony i witaminy tworzące trwałe kompleksy z białkami (np.ca2+, Wit. B1).
Co zawdzięczamy nerkom? Filtrat z torebki Bowmana jest transportowany do kanalika bliższego (kanalik kręty I rzędu) gdzie zachodzi resorpcja (wchłanianie) obligatoryjna. Z powrotem do krwi trafia 100% substancji potrzebnych organizmowi takich jak glukoza i aminokwasy. Na tym etapie wchłania się ok. 60% jonów sodu. Następnie w pętli Henlego zachodzi zagęszczanie i kolejno rozcieńczanie moczu prowadzące do odzyskania kolejnych 25% jonów sodu. W ostatniej części nefronu kanaliku dalszym (kanaliku krętym II rzędu) zachodzi wchłanianie fakultatywne, zależne od potrzeb organizmu (np. wchłanianie wody pod wpływem wazopresyny) oraz sekrecja (wydzielanie) kanalikowa. Do światła kanalika wydzielane są jony wodorowe, potasu, moczany,metabolity leków itp
Mocz ostateczny Mocz ostateczny zawiera: wodę, Na + (1% jonów obecnych we krwi), K +, H +, mocznik, kwas moczowy, bilirubina, zbędne produkty przemiany materii, toksyny, metabolity leków, substancje obecne we krwi w stężeniu przewyższającym ich próg nerkowy.
Co zawdzięczamy nerkom? Usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii, Zatrzymywanie składników niezbędnych dla organizmu, które ulegają przefiltrowaniu do moczu pierwotnego (resorpcja), regulacja objętości płynów ustrojowych, wpływ na ciśnienie tętnicze krwi (układ renina-angiotensynaaldosteron), wpływ na prawidłową erytropoezę (produkcja erytropoetyny), wpływ na równowagę kwasowo-zasadową (ph krwi), dzięki możliwości zakwaszania moczu, wpływ na układ kostny przez produkcję aktywnych postaci witaminy D3.
Jak pracują nerki? Unaczynienie nerek stanowią tętnice nerkowe odchodzące od aorty brzusznej. Przepływ krwi przez nerki wynosi około 1200 ml na minutę, co stanowi około 25% krwi pompowanej przez serce.
Wieloczynnikowy charakter progresji przewlekłej niewydolności nerek. (A.K. Salahudeen, Nephrol Dial Transp, 2002,17,1871-1875) Zaburzena gospodarki tłuszczowej Niski status ekonomiczny Palenie papierosów Renina, angiotensyna, aldosteron Endotelina Dieta wysokobiałkowa Cukrzyca Nadciśnienie tętnicze Uzależnienie od alkoholu i leków Wolne rodniki tlenowe Tlenek azotu Predyspozycja genetyczna prostaglandyny AGEs Starzenie się Choroby układu sercowonaczyniowego Popularne leki przeciwbólowe Cytokiny i czynniki wzrostu Białkomocz Niska masa urodzeniowa Zaburzenia gospodarki wapniowofosforanowej Otyłość Niski poziom edukacyjny Niedokrwistość Progresja niewydolności nerek
Zapobieganie progresji chorób nerek - dieta ubogobiałkowa Dieta nisko białkowa wiąże się ze zmniejszeniem śmiertelności o ok. 39% i opóźnia potrzebę leczenia nerko-zastępczego w porównaniu z grupą kontrolną (normalna dieta białkowa)
Czynniki wpływające na progresję przewlekłej niewydolności nerek - Zaburzenia gospodarki tluszczowej Badania kliniczne wykazały, że chorzy z cukrzycą lub niecukrzycową chorobą nerek i podwyższonymi stężeniami cholesterolu, trójglicerydów wykazują szybszą progresję choroby w kierunku niewydolności nerek niż chorzy bez takich zaburzeń lipidowych.
Czynniki wpływające na progresję przewlekłej niewydolności nerek - Zaburzenia gospodarki tluszczowej. Aterogenne lipoproteiny podobnie jak w tętnicach stymulują wytwarzanie wolnych rodników tlenowych w kłębuszkach nerkowych i aparacie przykłębuszkowym co przyczynia się do: Zahamowania zależnego od tlenku azotu rozszerzania się naczyń; Stymulacji uwalniania reniny i generacji nadciśnienia tętniczego; Modyfikacji wzrostu, apoptozy i proliferacji komórek mezangialnych (komórki komórek kłębuszka nerkowego) Uszkodzenia cewek nerkowych (przez albuminy związane z wolnymi kwasami tłuszczowymi i lipoproteiny będące składowymi białkomoczu)i pobudzenie odpowiedzi zapalnej w tkance śródmiąższowej.
Wodonercze