stan rzeczy - wyzwania

BIURO INFRASTRUKTURY URZEDU m. st. WARSZAWY XI FORUM OPERATORÓW SYSTEMÓW i ODBIORCÓW ENERGII i PALIW ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 stan rzeczy - wyzwania WARSZAWA 2014 03 GRUDNIA

POLSKA ENERGIA ELEKTRYCZNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii elektrycznej ale począwszy od 2014 roku dotychczasowa prawie proporcjonalna zależność pomiędzy zmianami PKB a zmianami zużycia energii elektrycznej jest wyraźnie inna WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA ELEKTRYCZNA w scenariuszu NP zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej ze wszystkich rodzajów energii i w latach 2011-2035 zwiększy się średniorocznie 2,2% co w 2035 roku daje zwiększenie konsumpcji o 169% tj więcej o 13 146 TW WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA PIERWOTNA popyt na energię pierwotną wg scenariusza NP zwiększy się w 2035 roku o ok 30% w relacji do 2011 roku i wystąpi dla wszystkich źródeł energii : przypomnijmy dla ropy o 13% dla węgla o 17% dla gazu ziemnego o 48 % dla energii jądrowej 66% dla OZE o 77% ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 SEKTOR ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 WYTWÓRCY ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 stan rzeczy ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 OSD - PO - OSP POLSKA ENERGIA PIERWOTNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii pierwotnej 99,66% przy jej pozyskaniu o 1,30% większym, w pierwszym półroczu 2014 roku energii pierwotnej zużyto o 4,5% więcej, przy jej pozyskaniu mniejszym o ponad 5% paliwa stałe, ciekłe i gazowe, z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów, woda i wiatr, odpady oraz energia elektryczna z saldem wymiany z zagranicą - - wyzwania Herbert Leopold GABRYŚ

WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA ELEKTRYCZNA w scenariuszu NP zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej ze wszystkich - rodzajów energii i w latach 2011-2035 zwiększy się średniorocznie 2,2% co w 2035 roku daje tj zwiększenie konsumpcji o 169% więcej o 13 146 TW ENERGIA PIERWOTNA popyt na energię pierwotną wg scenariusza NP zwiększy się w 2035 roku o ok 30% w relacji do 2011 roku i wystąpi dla wszystkich źródeł energii : dla ropy o 13% dla węgla o 17% dla gazu ziemnego o 48 % dla energii jądrowej 66% dla OZE o 77%

popyt na energię pierwotną do roku 2035 [Mtoe] USA 2 240 EUROPA 1 710 EURAZJA 1 370 BLISKI WSCHÓD CHINY 4 060 440 JAPONIA 1 050 BRAZYLIA 480 1 030 INDIE 1 540 1 000 AZJA POŁ WSCH AFRYKA WEO 2013 iea RAPORT na podstawie WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 RAPORT IEA PARYŻ LISTOPAD 2013 ORAZ PREZ W LONDYNIE 12 STYCZNIA 2014 Chiny są głównym odpowiedzialnym za rosnący popyt na energię w obecnej dekadzie ale w 2020 wyprzedzą je Indie i to one będą głównym sprawcą wzrostu zużycia

udział we wzroście światowego zapotrzebowania na energię pierwotną w podziale na regiony w scenariuszu NP [%] POZOSTAŁE POŁ WSCH AZJA INDIE CHINY 100 80 40% INNI 43% INNI 60 40 20 0 1900 6% P WS AZJA 10% INDIE 44% CHINY 2011 2035 13% PWS AZJA 26% INDIE 18% CHINY WEO 2012 iea RAPORT na podstawie WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 RAPORT IEA PARYŻ LISTOPAD 2013 ORAZ PREZ W LONDYNIE 12 STYCZNIA 2014 dynamika konsumpcji energii pierwotnej przenosi się wyraźnie w stronę Indii i obszaru Poł Wsch Azji

przypomnijmy światowe zapotrzebowanie na energię pierwotną w podziale na paliwa w roku 2035* [%] NUKLEARNA 7% WODA 3% BIOMASA 11% POZOSTAŁ E 4% WĘGIEL 24% GAZ 24% ROPA 27% WEO 2013 iea RAPORT na podstawie WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 RAPORT IEA PARYŻ LISTOPAD 2013 ORAZ PREZ W LONDYNIE 12 STYCZNIA 2014 popyt na węgiel wzrasta o 21% w strukturze zużycia energii pierwotnej ma stanowić nadal około jednej czwartej

przypomnijmy światowa produkcja energii elektrycznej w Scenariuszu NP [TWh] 40 000 30 000 20 000 CSP SKONC SOL EN MORSKA FOTOWOLTAIKA EN GEOTERM EN WIATROWA BIOENERGIA EN WODNA EN NUKLEARNA GAZ ROPA WĘGIEL 10 000 0 węgiel ok 28% 1990 2011 2020 2025 2030 2035 WEO 2013 iea RAPORT na podstawie WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 RAPORT IEA PARYŻ LISTOPAD 2013 niezmiennie dominującą pozycję zajmuje węgiel ze znaczącym i rosnącym udziałem gazu a zainstalowana moc wzrośnie o ponad 70% tj z 5 649 GW w roku 2012 do około 9 760 GW w roku 2035

przypomnijmy 2035 światowa generacja energii elektrycznej w Scenariuszu NP w podziale na paliwa [TWh] OZE EN WODNA EN NUKLEARNA ROPA GAZ WĘGIEL 2020 2011 1990 0 5 000 10 000 15 000 20 000 25 000 30 000 35 000 40 000 WEO 2013 iea RAPORT na podstawie WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 RAPORT IEA PARYŻ LISTOPAD 2013 generacja z węgla kamiennego przy zwiększającej się roli nie będzie sprzyjać zamiarom porozumień w skali globalnej co do pakietu klimatycznego ONZ w 2015 i następnych latach

emisja CO 2 według regionów w Scenariuszu NP [%] 100 80 RESZTA ŚWIATA JAPONIA AZJA POŁ WSCH BL WSCH UE INDIE USA CHINY 60 40 ZNIKOMY UDZIAŁ UE 20 0 1900 2011 2035 WEO 2013 iea RAPORT na podstawie WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 RAPORT IEA PARYŻ LISTOPAD 2013 zmniejszenia emisji CO 2 w wysiłkach i kosztach UE nie mają większego znaczenie w skali globalnej wobec zwiększeń w pozostałej części świata

EMISJA CO 2 W LATACH 1970 2013 [mln t] wybrane państwa w zależności od rocznej emisji CO 2 jedynie ze spalania paliw kopalnych 1200 LATA 1970-2010 1000 ROK 2011 ROK 2012 ROK 2013 800 600 400 200 0 NIEMCY WIELKA BRYTANIA FRANCJA WŁOCHY POLSKA UKRAINA HISZPANIA HOLANDIA BELGIA CZECHY GRECJA RUMUNIA * WIKIPEDIA i ZBIORY WŁASNE

BEŁCHATÓW NOURATH NIEDERAUSSEN JANSCHWALDE STACION WIESSWEIELER DIMITROS SCHWARTZE PUMPE TERM BRINDISI MITTAL AT ETL- D EMISJA CO 2 Z WYKORZYSTANIA ENERGII ZA 2013 ROK* [mln t] MALTA CYPR ŁOTWA LUKSEMBURG LITWA SŁOWENIA CHORWACJA ESTONIA SŁOWACJA IRLANDIA SZWECJA WĘGRY DANIA BUŁGARIA FINLANDIA PORTUGALIA AUSTRIA RUMUNIA GRECJA BELGIA CZECHY HOLANDIA HISZPANIA POLSKA WŁOCHY FRANCJA W.BRYTANIA NIEMCY 25,5 40,2 39,7 59,3 96,5 224,1 290,2 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0 341,5 345,7 EMISJE 2012 [Mt] NIEDOBÓR EUA [Mt] PL EEKTROWNIA D KRAFTWERK D KRAFTWERK D KRAFTWERK UK DRAX POWER D KRAFTWERK G PS AGIOS D KRAFTWERK I CENTRALE F ARCELOR 454,9 759,9 0 100 200 300 400 500 600 700 800 * EUROSTAT i ZBIORY WŁASNE

UDZIAŁ WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY W EMISJA CO 2 [%] ZA 2013 ROK 3,0 2,4% UDZIAŁ W EMISJI ŁĄCZNEJ ŚWIATA 2,5 2,0 2,4% udział UE łącznie w skali globalnej emisji CO 2 stanowi 10,52% 1,5 1,5% 1,0 1,1% 1,1% 0,9% 0,9% 0,8% 0,7% 0,5 0,4% 0,3% 0,2% 0,2% 0 NIEMCY WIELKA BRYTANIA FRANCJA WŁOCHY POLSKA UKRAINA HISZPANIA HOLANDIA BELGIA CZECHY GRECJA RUMUNIA * WIKIPEDIA i ZBIORY WŁASNE

więcej hlg@onet.pl

POLSKA ENERGIA ELEKTRYCZNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii elektrycznej ale począwszy od 2014 roku dotychczasowa prawie proporcjonalna zależność pomiędzy zmianami PKB a zmianami zużycia energii elektrycznej jest wyraźnie inna WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA ELEKTRYCZNA w scenariuszu NP zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej ze wszystkich rodzajów energii i w latach 2011-2035 zwiększy się średniorocznie 2,2% co w 2035 roku daje zwiększenie konsumpcji o 169% tj więcej o 13 146 TW WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA PIERWOTNA popyt na energię pierwotną wg scenariusza NP zwiększy się w 2035 roku o ok 30% w relacji do 2011 roku i wystąpi dla wszystkich źródeł energii : przypomnijmy dla ropy o 13% dla węgla o 17% dla gazu ziemnego o 48 % dla energii jądrowej 66% dla OZE o 77% ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 SEKTOR ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 OSD - PO - OSP ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 WYTWÓRCY POLSKA ENERGIA PIERWOTNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii pierwotnej 99,66% przy jej pozyskaniu o 1,30% większym, w pierwszym półroczu 2014 roku energii pierwotnej zużyto o 4,5% więcej, przy jej pozyskaniu mniejszym o ponad 5% paliwa stałe, ciekłe i gazowe, z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów, woda i wiatr, odpady oraz energia elektryczna z saldem wymiany z zagranicą - RAMY ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 stan rzeczy POLITYKA - wyzwania KLIMATYCZNO ENERGETYCZNA DO ROKU 2030 Herbert Leopold GABRYŚ BRUKSELA 23 PAŹDZIERNIKA 2014 (OR. EN) SN 79/14 RADA EUROPEJSKA 23 i 24 PAŹDZIERNIKA 2014

Rada Europejska uzgodniła, że do roku 2030 Unia zredukuje swoje emisje gazów cieplarnianych o co najmniej 40% w porównaniu z poziomem z roku 1990 - pkt 2 konkluzji obniżenie emisji zostanie zrealizowane redukcjami w sektorach objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji - ETS o 43 % oraz w sektorach nim nieobjętych o 30% w relacji do poziom emisji z roku 2005 - pkt 2.1 konkluzji PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 dla realizacji tak zapisanego celu pozostaje unijny system handlu emisjami rozszerzony o mechanizm MSR administracyjne stanowienie o wolumenie dostępnych uprawnień do emisji dla kreowania pożądanej ceny uprawnień - pkt 2.3 konkluzji

Rada Europejska uzgodniła, że dla sektorów NON ETS w zakresie redukcji będą obowiązywać do roku 2030 wszystkie elementy zastosowane w decyzjach pakietu do 2020 roku - pkt 2.10 konkluzji podział wysiłku redukcyjnego będzie ustalany na podstawie względnego PKB na mieszkańca a tam gdzie będzie wyższy niż średnia UE zostanie dostosowany aby sprawiedliwie ważyć efektywność kosztową - pkt 2.1.1 konkluzji PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 przed rokiem 2020, zostanie określona polityka dotycząca włączenia kwestii użytkowania gruntów w tym zmiany sposobu użytkowania gruntów i leśnictwa do ram łagodzenia skutków emisji gazów cieplarnianych do roku 2030 - pkt 2.1.4 konkluzji

Rada Europejska przyjęła, że w 2030 roku udział energii ze źródeł odnawialnych stanowił będzie co najmniej 27 % energii zużywanej w Unii Europejskiej - pkt 3 konkluzji cel wiążący na poziomie UE kraje wspólnoty mają wnosić swój wkład bez doprecyzowania ich obciążeń w jego realizację z prawem wnoszenia celów bardziej ambitnych PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 integracja systemowa OZE z nieprzewidywalnych i zmiennych charakterystyk produkcji energii będzie wymagać bardziej zintegrowanego rynku energii ze zwiększeniem wzajemnych połączeń oraz tworzeniem rezerw koordynowanych w razie potrzeby na rynkach krajowych

PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 Rada Europejska przyjęła na poziomie Unii Europejskiej orientacyjny cel co najmniej 27% poprawy efektywności energetycznej w roku 2030 - pkt 3 konkluzji odniesiony do prognoz zużycia energii w przyszłości przygotowanych w oparciu o obecne kryteria tu Rada wyraźnie podnosi racjonalność kosztową jego realizacji oraz skuteczność systemu ETS w roku 2020 będzie on przeglądnięty z myślą o jego ewentualnym zaostrzeniu do poziomu 30 % Komisja Europejska ma wskazać sektory, w których można byłoby uzyskać znaczny wzrost efektywności energetycznej

Rada Europejska uzgodniła potrzebę utworzenia przejrzystego systemu zarządzania dla usprawnienia zarządzania działaniami aby osiągnąć cele przyjętej polityki energetycznej z zachowaniem niezbędnej elastyczności dla państw członkowskich i poszanowaniem ich swobody w określaniu własnego koszyka energetycznego - pkt 6 konkluzji będzie się opierał na krajowych programach klimatycznych, krajowych programach dotyczących OZE i efektywności energetycznej PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5

Rada Europejska nie później niż w pierwszym kwartale 2015 roku przedłoży swój wkład w zakresie porozumień globalnych uzgodnionych w Warszawie przez strony Ramowej Konwencji w sprawie zmian klimatu przed konferencją COP11 w Paryżu - pkt 1 konkluzji powróci do tych kwestii (Polityki Klimatyczno Energetycznej) po konferencji w Paryżu PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5

więcej hlg@onet.pl

ENERGIA ELEKTRYCZNA POLSKA ENERGIA PIERWOTNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii pierwotnej 99,66% przy jej pozyskaniu o 1,30% większym, w pierwszym półroczu 2014 roku energii pierwotnej zużyto o 4,5% więcej, przy jej pozyskaniu mniejszym o ponad 5% paliwa stałe, ciekłe i gazowe, z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów, woda i wiatr, odpady oraz energia elektryczna z saldem wymiany z zagranicą - rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii elektrycznej ale począwszy od 2014 roku dotychczasowa prawie proporcjonalna zależność pomiędzy zmianami PKB a zmianami zużycia energii elektrycznej jest wyraźnie inna

energia pierwotna zużycie w kraju paliw stałych - węgiel kamienny i brunatny drewno oraz torf z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów bez istotnych zmian 99,61% zużycie paliw ciekłych - ropa naftowa i saldo wymiany zagranicznej oraz zmiana zapasów benzyn, olejów i gazu ciekłego zmniejszyło się o 4,06% zużycie paliw gazowych - gaz ziemny wysokometanowy oraz ziemny zaazotowany - zwiększyło się o 1,49% pozyskanie energii z wody i wiatru wzrosło o 35,75% a z paliw odpadowych było większe o 18,95% * opracowanie własne na podstawie materiałów ARE S.A.

* liczone jako relacja importu energii pierwotnej do zużycia w kraju wg metodyki Polskiej w [PJ] za rok 2007-42,9% zależność energetyczna Polski* od dostaw zewnętrznych zwiększyła się nieznacznie za rok 2013-47,32% w roku 2011-46,8

więcej hlg@onet.pl

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ROK 2011 ROK 2012 ROK 2013 10 MCY 2014 ROCZNE ZMIANY W KRAJOWYM ZUŻYCIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ [%] ODBIORCY FINALNI NA TLE ZMIAN PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO ROK/ROKU [%] 8 PKB ZMIANY ROK DO ROKU [%] ZMIANY KONSUMPCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ROK DO ROKU [%] 6 4,48 4 2 0-2 0,8 1,1 2,9 3,7 1,8 0,2-1,7 1,1-0,7-0,8 3,3 2,36 0,6 3,5 2,3-0,3 1,9% 1,6% 1,01 0,40% - 0,57% 3,3** 3,1* 0,29% - 2,9% - 4 OPRACOWANIE HLG W/G PSE OPERATOR Z KSE W TRAKCIE PROWADZENIA RUCHU * szacowane HLG pełne dane porównawcze w metodol ESA95 niedostępne **w ujęciu ESA2010 zużycie energii elektrycznej w kraju pozostaje w mniejszej niż do tej pory zależności od sytuacji gospodarczej zmiana konsumpcji z ich dynamiką charakterystyczne dla okresów załamań koniunktury bądź ożywień do roku2012 w proporcji dziś się zmienia

PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZA I PÓŁROCZE 2014 NA TLE PRODUKCJI Z LAT 2013 i 2012 [GWh] WYMIANA Z ZAGRANICĄ [TWh] I PÓŁROCZA 2014/2013 [%] 2012 2013 6 M-CY 2014/ 2013 80 000 8,00 6,00 221,3% 105,3% - razem na koniec CZERWCA 78 329,9GWh 95,5% W RELACJI DO 2012 ROKU 60 000 4,00 - EL na węgiel KAMIENNY razem 29 325,1 GWh 40 000 20 000 2014 6 m-cy 92,2% 2014 6 m-cy 94,4% 2,00 0,0 IMPORT POBRANIE 2014 6 m-cy 118,5% EKSPORT ODDANIE 2014 6 m-cy 95,1% 2014 6 m-cy 92,3% - EL na węgiel BRUNATNY razem 26 111,1 GWh 2014 6 m-cy 130,9% 0 ELEKTROWNIE : - WEGIEL KAMIENNY - WEGIEL BRUNATNY - WODNE i POZ OZE - PRZEMYSŁOWE CIEPLNE EC W KAMIENNY EC GAZOWE 2014 6 m-ce 73,7% OZE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A. po I PÓŁROCZU 2014 przy produkcji energii elektrycznej ogółem mniejszej o 4,5% oraz konsumpcji porównywalnej- na węglu kamiennym dynamika jest zbliżona do niekorzystnej z roku 2012 a na brunatnym mniejsza po raz pierwszy od wielu lat

PRODUKCJA i ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [TWh] ORAZ WĘGLA KAMIENNEGO W ENERGETYCE [mln ton] W KRAJU ŁĄCZNIE W LATACH 1999-2013 PRODUKCJA EE : ZUŻYCIE EE : OGÓŁEM W KRAJU - EL W KAMIENNYM - EC W KAMIENNY - EL W BRUNATNY - OGÓŁEM W KRAJU 180 160 REZERWA 6 700 MW - 27,8% REZERWA 2 052 MW - 10,9% 140 120 ZUŻYCIE WĘGLA EL i EC : - RAZEM - NA PROD EN EL 100 80 UDZIAŁ W PRODUKCJI OGÓŁEM : 41,30% 44,50% IMPORT WĘGLA ENERG: - ŁĄCZNIE 39,42% 60 40 20 0 42,39 42,66 40,08 33,94 35,33 32,13 12,47 2,77 7,85 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 OPRACOWANIE HLG ZE ZBIORÓW WŁASNYCH ARE S.A. ORAZ W/G PSE OPERATOR Z KSE W TRAKCIE PROWADZENIA RUCHU produkcja i zużycie energii elektrycznej w kraju w latach 2001 2013 zwiększyły się odpowiednio o 18,78TWh tj o 12,90% oraz 20,88 TWh tj o 15,03% były wyraźnie mniejsze od prognoz kolejnych projekcji Polityki Energetycznej Polski a zużycie węgla od 2008 roku było w znaczącej części zaspokajane jego importem

awaryjność elektrowni * klasyfikowane wg przyczyn [%] RÓŻNE INNE 20,3% PALIWO 1,2% NIEWŁAŚCIWA EKSPLOATACJA 0,3% ZAKŁÓCENIA BEZ USZKODZEŃ 1,0% ZŁA JAKOŚĆ URZĄDZEŃ LUB ROBÓT 5,2% DZIAŁANIE ŻYWIOŁÓW 1,8% OSOBY POSTRONNE 0,0% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. za 2013rok ZUŻYCIE MATERIAŁU 70,2% za 2011 rok 63,6%

awaryjność elektrowni * w latach 2008 i 2013 wg urządzeń [%] WŁAŚCIWA TURBINA 5,8% 8,4% URZADZENIA CIEPŁOWNICZE 0,0% 0,0% URZADZENIA STER NUMERYCZNE 0,0% URZADZENIA STACJI ELEKTROENERG 0,2% URZADZENIA POMOCN KOTŁA URZADZENIA POMOCN 0,0% 11,9% TURBINY 7,0% 4,5% 4,9% 0,0% GOSPODARKA WODNA 0,0% 0,0% GOSPODARKA ODPADAMI 0,5% 0,1% URZADZENIA NAWĘGLANIA 0,0% 0,0% GENERATOR 22,7% 8,3% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. za 2008 rok za 2013 rok WŁAŚCIWY KOCIOŁ 54,4% 66,3% w 2013 roku udział awarii z kotła i urządzeń pomocniczych kotła licząc łącznie stanowi już prawie ¼ z całości zdarzeń ale co istotne w trwałej tendencji powiększeń - w relacji do 2008 roku większy o 7%!

do roku 2020 z systemu odstawionych zostanie conajmniej 6 000 MW z przyczyn zużycia i niespełnienia wymogów ekologicznych i trwałej utraty rentowności GORZÓW BL GAZOWY 138 MW WŁOCŁAWEK BL GAZOWO PAROWY 473 MWe RAZEM 5796 MW KOZIENICE BL WĘGLOWY 1075 MW pomiędzy 2020 a 2030 rokiem z systemu odstawionych zostanie kolejne 9 500 MW BOGATYNIA BL NA W BRUNATNY 450 MW OPOLE 2 BL WEGLOWE W SUMIE 1800 MW ST WOLA BL GAZOWY 450 MW z przyczyn jak wyżej TYCHY BL KOGENERACYJNY 50 MWe i 86 MWt JAWORZNO BL WEGLOWY 910 MW RZESZÓW BL KOGENERACYJNY 450 MWe i 26 MWt OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH

PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ [TWh] NTUA* DLA KE 300 GAZ ZIEMNY EN JĄDROWA OZE WĘGIEL SUMA KAM i BRUN 250 200 nierealne - zatem z jakich źródeł 150 100 50 0 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG LUTY 2014 i ZBIORÓW WŁASNYCH * NATIONAL TECHNIKAL of ATENS 2013 ROK projekcja na użytek rozstrzygnięć strategicznych z lutego 2014 roku już jest niewiarygodna bowiem założenie pozyskania znaczącej produkcji energii elektrycznej w 2030 roku z elektrowni atomowej jest nierealne /w warunkach POLSKI to nie tylko wyzwania inwestycyjne/

więcej hlg@onet.pl

POLSKA ENERGIA ELEKTRYCZNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii elektrycznej ale począwszy od 2014 roku dotychczasowa prawie proporcjonalna zależność pomiędzy zmianami PKB a zmianami zużycia energii elektrycznej jest wyraźnie inna WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA ELEKTRYCZNA w scenariuszu NP zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej ze wszystkich rodzajów energii i w latach 2011-2035 zwiększy się średniorocznie 2,2% co w 2035 roku daje zwiększenie konsumpcji o 169% tj więcej o 13 146 TW WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA PIERWOTNA popyt na energię pierwotną wg scenariusza NP zwiększy się w 2035 roku o ok 30% w relacji do 2011 roku i wystąpi dla wszystkich źródeł energii : przypomnijmy dla ropy o 13% dla węgla o 17% dla gazu ziemnego o 48 % dla energii jądrowej 66% dla OZE o 77% ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 SEKTOR ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 WYTWÓRCY ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 stan rzeczy ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 OSD - PO - OSP POLSKA ENERGIA PIERWOTNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii pierwotnej 99,66% przy jej pozyskaniu o 1,30% większym, w pierwszym półroczu 2014 roku energii pierwotnej zużyto o 4,5% więcej, przy jej pozyskaniu mniejszym o ponad 5% paliwa stałe, ciekłe i gazowe, z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów, woda i wiatr, odpady oraz energia elektryczna z saldem wymiany z zagranicą - - wyzwania Herbert Leopold GABRYŚ

2013 WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI NA DZIAŁALNOŚCI ENERGETYCZNEJ W PODSEKTORACH W LATACH 2002-2013 [%] - WYTWÓRCY EL i EC - EL WIATROWE z zaliczkami na pokrycie kosztów osieroconych 25,0 20,0 - PRZESYŁ do 2007 obejmuje PGE S.A. - SD rok 2007 tylko I półrocze - PO od 2008 obejmuje PGE S.A. - PO SD rok 2007 tylko II półrocze - OSD rok 2007 tylko II półrocze OSD 19,3% 6 m-cy 22,2% 6 m-cy 19,7% 1 5,0 PRZESYŁ 12,9% 6 m-cy 10,3% 1 0,0 WYTW 5,8% 5,0 PO SD 5,6% 6 m-cy 7,2% 0-2,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A.

WYNIK NA DZIAŁALNOŚCI ENERGETYCZNEJ - SEKTOR ZA PIERWSZE PÓŁROCZE 2014 [mln PLN] 10 000,00 8 000.00 6 000,00 8 666,7 4 374,2 - SEKTOR* - WYTWÓRCY - PO SD - OSD - PO - OSP 4 000,00 2 185,6 2 000,00 1 477,9 361,6 0 I PÓŁROCZE 2009 I PÓŁROCZE 2010 I PÓŁROCZE 2011 I PÓŁROCZE 2012 I PÓŁROCZE 2013 I PÓŁROCZE 2014 267,5 * W ZŁ NIE INDEKSOWANYCH LICZONY ŁĄCZNIE - WYTWARZANIE, OBRÓT EN EL I CIEPŁEM DLA WYTWÓRCÓW, DYSTRYBUCJA DLAOSD, ORAZ SPRZEDAŻ DLA PO SD i PO oraz OSP OPR HLG NA PODST ZB WŁASNYCH i ARE S.A. wynik łączny lepszy o 26,9% tj więcej o 1 837,9 mln zł, w grupie wytwórców łącznie także lepszy, nadal stabilna dynamika wyników w OSD o 7,1% to więcej o 144,8 mln zł, w spółkach obrotu gorzej o 31,6% z czego w PO SD to mniej o 650,9 mln zł w PO mniej o 198,9 ml zł a OSP o 19,7% gorzej tj o 93,9 mln zł mniej

WYNIK NA DZIAŁALNOŚCI ENERGETYCZNEJ WYTWARZANIE* ZA PIERWSZE PÓŁROCZE 2014 [mln PLN] 5 000,00 - WYNIK - ŁĄCZNIE - SPRZEDAŻ PRAW MAJĄTKOWYCH OZE - POKRYCIE KOSZTÓW OSIEROCONYCH KDT - KOSZTY ZAKUPU UPRAWNIEŃ DO EMISJI 4 000.00 4 374,2 3 000,00 2 000,00 1 000,00 1 692,4 1 338,4 579,5 0 I PÓŁROCZE 2009 I PÓŁROCZE 2010 I PÓŁROCZE 2011 I PÓŁROCZE 2012 I PÓŁROCZE 2013 I PÓŁROCZE 2014 * W ZŁ NIE INDEKSOWANYCH LICZONY ŁĄCZNIE - ELEKTROWNIE ZAWODOWE W KAMIENNEGO i W BRUNATNEGO, EC ZAWODOWE, EL WODNE i WIATROWE - OPR HLG NA PODST ARE S.A. wynik łączny większy o 151,0% - to 2 631,8 mln zł lepiej, dla EL W KAMIENNEGO1 362 mln więcej a W BRUNATNEGO o 1 053 mln zł, w EC GAZOWYCH wynik dodatni /w I PÓŁROCZU 2013 był ujemny/, generacja z biomasy nadal ze stratą,a w generacji wiatrowej zysk /przy zwiększeniu mocy zainstalowanej o ok. 35%/, w EL WODNYCH zysk ale o prawie o 20% mniejszy

JEDNOSTKOWE KOSZTY ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZA I PÓŁROCZE 2014 [zł/ MWh] NA TLE WYNIKÓW ZA CAŁY ROK 2012 i 2013 KOSZT : - TECHNICZNY WYTWARZANIA 2012 2013 - SPRZEDANEJ ENERGII 2012 400,0 386,7 6 m-cy 2014 2013 350,0 300,0 254,0 250,0 206,2 184,5 200,0 150,0 134,1 153,0 100,0 ELEKTROWNIE : - NA WĘGIEL - NA WĘGIEL - GAZOWE - WODNE - WIATROWE KAMIENNY BRUNATNY * opracowanie własne HLG na podstawie materiałów ARE S.A. warto zauważyć zmniejszone koszty techniczne i sprzedaży zarówno w elektrowniach węgla kamiennego jak i brunatnego ale także po raz pierwszy od pewnego czasu w generacji na gazie

PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY UPRAWNIEŃ DO EMISJI CO 2 KOSZTY ICH ZAKUPU i WYNIK ZA I PÓŁROCZA 2014 i 2013 [mln zł] ½ 2013 ½ 2014 200 100 0,0-200 -400-600 - 800-785 -579-710 -520 na zakup uprawnień do emisji CO 2 wydano w EL na w kamiennym 203 mln zł w EL na w brunatnym 326 mln zł od roku 2013 do roku 2020 darmowe uprawnienia do emisji CO 2 będą wydawane po poniesieniu nakładów inwestycyjnych - 1 000 PRZYCHODY KOSZTY WYNIK OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A. rok 2013 rozpoczął zmiany w systemie przyznawania darmowych uprawnień do emisji CO 2 Koszt zakupu brakujących uprawnień będzie istotnie wpływał na wyniki finansowe wytwórców. Ceny uprawnień jednostek EUA w kontraktach SPOT w I PÓŁROCZU zmieniały się od 4,35 EUR/tonę do 7,12 EUR/tonę

więcej hlg@onet.pl

POLSKA ENERGIA ELEKTRYCZNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii elektrycznej ale począwszy od 2014 roku dotychczasowa prawie proporcjonalna zależność pomiędzy zmianami PKB a zmianami zużycia energii elektrycznej jest wyraźnie inna WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA ELEKTRYCZNA w scenariuszu NP zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej ze wszystkich rodzajów energii i w latach 2011-2035 zwiększy się średniorocznie 2,2% co w 2035 roku daje zwiększenie konsumpcji o 169% tj więcej o 13 146 TW WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA PIERWOTNA popyt na energię pierwotną wg scenariusza NP zwiększy się w 2035 roku o ok 30% w relacji do 2011 roku i wystąpi dla wszystkich źródeł energii : przypomnijmy dla ropy o 13% dla węgla o 17% dla gazu ziemnego o 48 % dla energii jądrowej 66% dla OZE o 77% ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 SEKTOR ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 OSD - PO - OSP ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 WYTWÓRCY RAMY POLSKA ENERGIA PIERWOTNA PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii pierwotnej 99,66% przy jej pozyskaniu o 1,30% większym, w pierwszym półroczu 2014 roku energii pierwotnej zużyto o 4,5% więcej, przy jej pozyskaniu mniejszym o ponad 5% paliwa stałe, ciekłe i gazowe, z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów, woda i wiatr, odpady oraz energia elektryczna z saldem wymiany z zagranicą -

Polska będzie miała prawo sprzedać 984 mln ton uprawnień do emisji CO 2 na aukcjach poczynając od 2021 roku naliczone z sumy uprawnień na ok. 706 mln ton udziału liczonych historycznie i ok. 278 mln ton udziału z puli 10% ETS dla państw o PKB niższym niż 90% średniego UE w 2013 roku - pkt 2.5 i 2.8 konkluzji pula uprawnień do emisji dostępna na aukcjach będzie od 2021 zmniejszana co roku szybciej niż dotychczas współczynnik jej redukcji zwiększy się z obecnego 1,74 % do 2,2 % rocznie PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 dla Polski z przyjętych ustaleń będzie to wskaźnik redukcji dotychczasowy 1,74% rocznie

Rada ustaliła, że kraje członkowskie o PKB poniżej 60 % unijnej średniej mogą postanowić o dalszym przydzielaniu bezpłatnych uprawnień sektorowi energetycznemu do 2030 roku PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 - pkt 2.5 konkluzji Polska znajduje się w grupie tych krajów a maksymalna pula przyznawanych bezpłatnie uprawnień po 2020 roku nie powinna przekroczyć 40 % ilości przydzielonych do zbycia na aukcjach państwom członkowskim, które z takiej możliwości skorzystają dla Polski znaczy to szansa na ok. 282 mln ton bezpłatnych uprawnień dla energetyki a rząd deklaruję wolę należytej staranności aby tak się stało energetyka nie otrzyma tych uprawnień bezwarunkowo tu zapisy konkluzji są tu bardzo nieprecyzyjne choć zalecają poprawienie obecnych uwarunkowań, w tym przejrzystości, aby zapewnić wykorzystanie środków finansowych na propagowanie realnych inwestycji służących modernizacji sektora energetycznego przy unikaniu zakłóceń na wewnętrznym rynku energii

PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 Rada przedłuża instrument współfinansowania CCS oraz odnawialnych źródeł energii ze zwiększoną pulą uprawnień do poziomu 400 mln ton NER 400 do którego będą kwalifikowały się projekty ze wszystkich krajów członkowskich - pkt 2.6 konkluzji Rada ustanowiła 2 % rezerwę dla państw o poziomie PKB poniżej 60% z której środki finansowe będą służyły zaspokojeniu szczególnie wysokich potrzeb w zakresie dodatkowych inwestycji zwiększających efektywność energetyczną i modernizację systemów energetycznych - pkt 2.7 konkluzji

Z decyzji Rady Polska poza wymienionymi otrzyma ok. 345 mln ton uprawnień do emisji CO 2 które mogą otrzymać sektory poza energetyką zagrożone tzw. carbon leakage (ucieczką emisji) PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY NA LATA 2020 2030 BRUKSELA RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 - pkt 2.4 konkluzji wzorce porównawcze benchmarki, dla przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji będą okresowo poddawane przeglądowi stosownie do postępu technologicznego w odnośnych sektorach przemysłu tu uwzględnione zostaną zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie koszty emisji zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa utrzymane zostaną zachęty dla przemysłu w zakresie innowacji, a obciążenia administracyjne nie zwiększą się także uwzględniona zostanie kwestia zapewnienia przystępnych cen energii oraz unikania nieoczekiwanych zysków

RADA EUROPEJSKA 23 24 PAŹDZIERNIKA 2014 EUCO 169 /14 CO EUR 13 CONKL 5 gdyby upraszczając policzyć koszty jednostkowe wytwarzania energii elektrycznej po pierwszym półroczu z opłatami za uprawnienia do emisji z założeń na 2020 rok w realiach znanych dziś z przyjętej polityki klimatycznej to będą znaczące!

jednostkowy koszt energii elektrycznej sprzedanej [zł/mwh] 450 400 350 300 - JEDNOSTKOWY KOSZT ENERGII SPRZEDANEJ - OPŁATA ZA UPRAWNIENIA DO EMISJI CO 2-60% 2014 I PÓŁROCZE 2020-2030 250 200 150 100 50 0 12,00 EUR 18,00 EUR 25,00 EUR na w BRUNATNYM 12,00 EUR 18,00 EUR 25,00 EUR na w KAMIENNYM 12,00 EUR 18,00 EUR na GAZOWE 25,00 EUR w 2013 roku wyprodukowano : - na węglu kamiennym 84 566 000 MWh - na węglu brunatnym 56 959 000 MWh - w generacji na gazie 3 149 000 MWh * EMISYJNOŚC ZAŁOŻONA WB1,1 t/mwh WK 0,9 t/mwh GAZOWE 0,4 t/mwh PRZY EURO 4,20 ZŁ jeśli przyjąć uproszczone założenia dla oszacowania skutków z opłat (produkcja 2013 - koszt jednostkowy 2014 - opłata 60% - cena uprawnienia 18 EUR) to dla generacji z węgla kamiennego znaczy to wyższe koszty w skali roku o 5 753 mln zł, brunatnego 4 736 mln zł i generacji na gazie 95 mln zł

jednostkowy koszt techniczny wytworzenia energii elektrycznej [zł/mwh] 300 - JEDNOSTKOWY KOSZT TECHN WYTWARZANIA* - OPŁATA ZA UPRAWNIENIA DO EMISJI CO 2-60% 2014 I PÓŁROCZE 2020-2030 250 200 150 100 50 0 12,00 EUR 18,00 EUR 25,00 EUR na w BRUNATNYM 12,00 EUR 18,00 EUR 25,00 EUR na w KAMIENNYM 12,00 EUR 18,00 EUR na GAZOWE 25,00 EUR w 2013 roku wyprodukowano : - na węglu kamiennym 84 566 000 MWh - na węglu brunatnym 56 959 000 MWh - w generacji na gazie 3 149 000 MWh * EMISYJNOŚC ZAŁOŻONA WB1,1 t/mwh WK 0,9 t/mwh GAZOWE 0,4 t/mwh PRZY EURO 4,20 ZŁ jeśli przyjąć uproszczone założenia dla oszacowania skutków z opłat (produkcja 2013 - koszt jednostkowy 2014 - opłata 60% - cena uprawnienia 18 EUR) to dla generacji z węgla kamiennego znaczy to wyższe koszty w skali roku o 5 753 mln zł, brunatnego 4 736 mln zł i generacji na gazie 95 mln zł

POLSKA ENERGIA ELEKTRYCZNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii elektrycznej ale począwszy od 2014 roku dotychczasowa prawie proporcjonalna zależność pomiędzy zmianami PKB a zmianami zużycia energii elektrycznej jest wyraźnie inna WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA ELEKTRYCZNA w scenariuszu NP zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej ze wszystkich rodzajów energii i w latach 2011-2035 zwiększy się średniorocznie 2,2% co w 2035 roku daje zwiększenie konsumpcji o 169% tj więcej o 13 146 TW WORLD ENERGY OUTLOOK 2013 iea RAPORT PARYŻ LISTOPAD 2013 ENERGIA PIERWOTNA popyt na energię pierwotną wg scenariusza NP zwiększy się w 2035 roku o ok 30% w relacji do 2011 roku i wystąpi dla wszystkich źródeł energii : przypomnijmy dla ropy o 13% dla węgla o 17% dla gazu ziemnego o 48 % dla energii jądrowej 66% dla OZE o 77% ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 SEKTOR ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 OSD - PO - OSP POLSKA ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 WYTWÓRCY ENERGIA PIERWOTNA rok 2013 był w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim charakterystyczny porównywalnym zużyciem energii pierwotnej 99,66% przy jej pozyskaniu o 1,30% większym, w pierwszym półroczu 2014 roku energii pierwotnej zużyto o 4,5% więcej, przy jej pozyskaniu mniejszym o ponad 5% paliwa stałe, ciekłe i gazowe, z saldem wymiany zagranicznej i zmianą zapasów, woda i wiatr, odpady oraz energia elektryczna z saldem wymiany z zagranicą - RAMY POLITYKA KLIMATYCZNO ENERGETYCZNA DO ROKU 2030

DZIĘKUJEMY HERBERT LEOPOLD GABRYŚ hlg@onet.pl