Rozwój energetyki gazowej w Polsce - szansa czy zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego?

Transkrypt

1 Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Rozwój energetyki gazowej w Polsce - szansa czy zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego? Adam Szurlej Jacek Kamiński Tomasz Mirowski Piotr Janusz Nałęczów, lutego 2014 r.

2 Plan prezentacji Bezpieczeństwo energetyczne Znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej Polski i UE Wybrane wyniki badań zespołu PAN-AGH-ISE, dotyczące roli gazu w bilansie energetycznym Polski do 2050 r. Podsumowanie

3 Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz z późn. zm.) Ustawa o zapasach z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. z 2012 r., poz z późn. zm.) Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 roku. (M.P. z 2010 roku, Nr 2, poz. 11) Komisja Europejska - Dyrekcja Generalna ds. Energii i Transportu Projekt ustawy Prawo energetyczne (Wersja 1.7 z dn r.) Bezpieczeństwo energetyczne, Bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej, Bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznej Projekt ustawy Prawo gazowe (Wersja z dn r.) Bezpieczeństwo dostarczania gazu ziemnego, Bezpieczeństwo techniczne

4 Składowe bezpieczeństwa energetycznego pewność dostaw dywersyfikacja dostaw zależność importowa samowystarczalność energetyczna poziom zapasów paliw wrażliwość systemów energetycznych na zakłócenia stan techniczny sektora ochrona środowiska wykorzystania energii odnawialnej wielkość i stan wykorzystania zasobów naturalnych poziom skojarzonego wytwarzania energii poziom kosztów zewnętrznych emisyjność Bezpieczeństwo energetyczne ekonomia ceny paliw koszty produkcji energii sytuacja ekonomiczna branż energetycznych zamożność odbiorców wymagania inwestycyjne warunki polityczno społeczne jakość ustawodawstwa otoczenie polityczne stabilność gospodarcza lokalizacja źródeł i dróg zaopatrzenia

5 Zależność Polski od importu nośników energii [%] Wyszczególnienie Całkowita zależność od importu nośników energii Gaz ziemny Ropa naftowa Węgiel Inne ,8 67,2 98,7-23,3-10, ,7 64,8 103,5-28,3-15, ,7 69,2 93,3-28,3-15, , ,3-15, ,2 66,5 99,1-26, ,4 98, , ,6 69, ,4-24, ,7 72,2 102,4-19,7-24, ,4 66,8 107,3-14,8-9, , ,5 1, ,2 66,1 103,4-5,1 0, ,2 69,4 101,3-5,4 4, ,3 75,1 99,2-0,7 0, ,2 73,8 99,7-7,01-1 5

6 Zależność od importu gazu ziemnego w okresie % 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% % -30% -40% -50% -60% -70% -80% -90% -100% -110% -120% -130% Szwecja Finlandia Dania Portugalia Irlandia Słowacja Czechy Austria Węgry Polska Hiszpania Francja Włochy Niemcy U.K. USA 6

7 Giełdy gazu ziemnego na świecie

8 USD/1000 m3 Ceny gazu ziemnego na światowych giełdach Nymex Henry Hub Algonquin SoCal UK NBP Dutch TTF Gaspool Germany Gaprom border price* Italian PSV NetConnect Germany GCI (OIL)**** Austria VTP Turkey*** FOB Middle East FOB Australia+ DES West India+ China** Japan Korea Market

9 Wielkość zużycia gazu ziemnego i energii elektrycznej przypadająca na jedna osobę w wybranych państwach UE 10 3 kwh Wielka Brytania Szwecja Hiszpania Słowacja Rumunia Portugalia Polska Holandia Litwa Włochy Irlandia Węgry Grecja Niemcy Francja Finlandia Dania Czechy Bułgaria Belgia & Luxemburg Austria PL=372 m 3 /rok UE =961 m 3 /rok PL=2929 kwh/rok UE =6065 kwh/rok m 3 Zużycie gazu na osobę [m3] Zużycie energi elektrycznej na osobę [kwh]

10 Znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej Polski Produkcja energii elektrycznej z gazu ziemnego w Polsce [TWh] Struktura mocy zainstalowanej w Polsce na koniec 2012 r.

11 Znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej EU Francja Holandia Hiszpania Niemcy Wielka Brytania Włochy Struktura mocy zainstalowanej w krajach UE 2012 r., % Kraje UE o największym zużyciu gazu ziemnego w energetyce, mld m 3 : ,5, ,5.

12 Znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej EU NIEMCY Udział węgla kamiennego i brunatnego w produkcji energii elektrycznej w 2013 r. wyniósł 45,5% i w porównaniu do 2012 r. wzrósł o 1,5%, z węgla brunatnego w 2013 r. wytworzono 162 TWh energii elektrycznej (1/4 całkowitej produkcji), co odpowiada dokładnie całkowitej produkcji energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. WIELKA BRYTANIA Wykorzystanie węgla kamiennego, gazu ziemnego i elektrowni jądrowej w produkcji energii elektrycznej w latach , mln toe Węgiel kamienny Gaz ziemny En. jądrowa

13 Elektrownie zawodowe o mocy zainstalowanej powyżej 100 MW uporządkowane wg. daty uruchomienia Elektrownia Rok uruchomienia Moc elektryczna zainstalowana (MW) Wiek [lata] ZE PAK Elektrownia Konin Elektrownia Skawina BOT Elektrownia Turów ZEPAK Elektrownia Adamów Elektrownia Stalowa WoLA PKE SA Elektrownia Łagisza PKE S.A. Elektrownia Siersza PKE SA Elektrwonia Łaziska Elektrownia Ostrołęka ZE PAK Elektrownia Pątnów ZE Dolna Odra Elektrwonia Rybnik PKE SA Elektrownia Jaworzno III Elektrownia Kozienice PKE SA Elektrownia Blachownia PKE SA Elektrowenia Halemba Elektrownia Północ BOT Elektrownia Bełchatów BOT Elektrownia Opole SUMA

14 [GW] Miks energetyczny Polski 2050 (1/6) Prognoza ubytków mocy osiągalnej netto w sektorze wytwarzania energii elektrycznej do 2050 r. [GW]

15 Miks energetyczny Polski 2050 (2/6) Ceny stałe paliw* [PLN 2011/GJ] * * * Uwzględniono koszty transportu węgla kamiennego. ** Przeliczono w oparciu o deflatory PKB. Deflator jest wskaźnikiem inflacji, rozumianej jako procentowa zmiana cen wszystkich dóbr, wchodzących w skład PKB, pomiędzy rokiem bazowym, a bieżącym.

16 Miks energetyczny Polski 2050 (3/6) Ceny gazu ziemnego Pod względem zapotrzebowania na gaz ziemny najkorzystniejsze byłyby scenariusze, w których założono wysokie ceny uprawnień do emisji CO 2, a także niskie ceny gazu (wariant ROZ) REF ROZ Ścieżki cenowe gazu ziemnego dla energetyki: wariant referencyjny (REF) oraz rozwojowy (ROZ) [zł 2011/GJ] Źródło: MG2013

17 Miks energetyczny Polski 2050 (4/6) Zestawienie wyników wybranych scenariuszy REF Sc. 1 STATUSQUO Sc. 7 GAZOWY-CO2WYS Sc. 10 JĄDROWY-MIX Sc. 11

18 Miks energetyczny Polski 2050 (5/6) Produkcja energii elektrycznej netto w podziale na paliwa [TWh]

19 Miks energetyczny Polski 2050 (6/6) Struktura zapotrzebowania sektora paliwowo-energetycznego na energię pierwotną [PJ] sc. 1 sc. 7 sc. 10 sc. 11

20 Podsumowanie uzależnienie Polski od importu gazu ziemnego to ok. 70%, w porównaniu do krajów UE należy wielkość wskaźnik oceniać pozytywnie, analiza wielkości udokumentowanych złóż gazu ziemnego (w złożach konwencjonalnych) oraz poziomu wydobycia, jak również prowadzone obecnie prace poszukiwawcze (złoże konwencjonalne i niekonwencjonalne) dają nadzieję na wzrost pozyskania gazu ze złóż rodzimych, zmiany zachodzące na krajowym rynku energii elektrycznej (m.in. wzrost znaczenia OZE) oraz bliska perspektywa ubytków mocy zainstalowanej będzie sprzyjać zwiększeniu wykorzystania gazu ziemnego w energetyce (w budowie bloki gazowo parowe w Stalowej Woli, Włocławku oraz Gorzowie), największy wpływ na szersze wykorzystaniu gazu w energetyce będzie mieć wysokość ceny gazu, a zwłaszcza relacja ceny gazu do innych nośników energii oraz poziom cenowy uprawnień do emisji CO 2, jednoczesne zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego w energetyce oraz wzrost bezpieczeństwa energetycznego Polski, ocenianego przez pryzmat samowystarczalności energetycznej, będzie możliwe przy wzroście podaży gazu ziemnego ze złóż krajowych.