Gonady Jądro UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI produkują gamety produkują hormony płciowe Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąŝszowa zawierająca: naczynia krwionośne, włókna nerwowe, komórki Leydiga błona graniczna - blaszka podstawna - cienka warstwa włókien kolagenowych - komórki mioidne (miofibroblasty) - warstwa naczyń chłonnych nabłonek plemnikotwórczy Nabłonek plemnikotwórczy komórki plemnikotwórcze komórki Sertolego Spermatogeneza: spermatocytogeneza mejoza Komórki plemnikotwórcze: spermatogonie spermatocyty I rzędu spermatocyty II rzędu spermatydy spermiogeneza 1
Spermiogeneza obejmuje następujące przekształcenia spermatydy: Dojrzały plemnik główka wytworzenie akrosomu wytworzenie witki zagęszczenie i zmiana kształtu jądra wytworzenie mankietu mitochondrialnego wytworzenie wyspecjalizowanych obszarów błony komórkowej usunięcie zbędnej cytoplazmy witka - wstawka - część główna - część końcowa wstawka część główna aksonema włókna białkowe cz. końcowa Osłonka włóknista mitochondria Komórki Sertolego Funkcje: podporowe i odŝywcze fagocytoza odrzuconej cytoplazmy spermatyd wytworzenie bariery kanalika nasiennego ( bariera krew-jądro ) regulacja poziomu hormonów płciowych na terenie kanalika regulacja częstości podziałów komórek plemnikotwórczych Komórki Leydiga... Strefy zamykające pomiędzy wypustkami komórek Sertolego tworzą barierę krew-jądro 2
...to typowe komórki steroidogenne, które zawierają duŝe kryształy białkowe Układ rozrodczy Ŝeński Komórki Leydiga produkują: testosteron Jajnik zawiązkowe wzrastający Pęcherzyki zawiązkowe Pęcherzyki wzrastające bezjamiste oocyt płaskie komórki pęcherzykowe blaszka podstawna powiększanie się oocytu wytworzenie osłonki przejrzystej wzrost i namnaŝanie się komórek pęcherzykowych (warstwa ziarnista) wytworzenie osłonki pęcherzyka (produkuje androgeny, przekształcane przez komórki pęcherzykowe do estrogenów) 3
Pęcherzyki wzrastające jamiste Wytworzenie jamy pęcherzyka wypełnionej płynem Pęcherzyk dojrzały (Graafa) Ciałko Ŝółte komórki ziarnisto-luteinowe komórki steroidogenne komórki osłonkowo-luteinowe produkują progesteron i estrogeny Ciałko Ŝółte ulega degeneracji i przekształca się w ciałko białawe NARZĄDY ZMYSŁÓW 4
Narządy zmysłów Błona węchowa wysoki nabłonek wielorzędowy gruczoły węchowe (Bowmana) w blaszce właściwej liczne pęczki nerwowe Nabłonek węchowy komórki podstawowe komórki podporowe komórki węchowe (dwubiegunowe neurony) - na zakończeniu dendrytu nieruchome migawki, w ich błonie receptory - akson przechodzi przez błonę śluzową i kieruje się do OUN komórka podporowa komórka węchowa komórka podstawowa gruczoł węchowy Kubek smakowy komórki walcowate (nabłonkowe) na powierzchni mikrokosmki z receptorami w dolnej części zakończenia nerwowe kubki smakowe Kubki smakowe NARZĄD WZROKU Oko moŝna porównać do kamery cyfrowej, wyposaŝonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony (adaptacja) matrycę z czujnikami fotoelektrycznymi (siatkówka z pręcikami i czopkami) 5
Warstwy ściany gałki ocznej: Warstwa włóknista: twardówka i rogówka Warstwa naczyniowa: naczyniówka właściwa, ciałko rzęskowe i tęczówka Warstwa nerwowa: siatkówka (część optyczna i ślepa ) Twardówka Rogówka Główne warstwy tkanka łączna zbita; nadaje ścianie gałki ocznej wytrzymałość mechaniczną i elastyczność nabłonek wielowarstwowy płaski zrąb (warstwa fibryli kolagenowych) nabłonek jednowarstwowy płaski Przejrzysta, działa jak soczewka (42 D) Regularny (równoległy) układ fibryli kolagenowych w zrębie powoduje przejrzystość rogówki. Naczyniówka właściwa Wiotka tkanka łączna bogata w naczynia krwionośne Twardówka Sclera Funkcja: odŝywianie siatkówki Siatkówka Retina 6
Ciałko rzęskowe łącznotkankowy zrąb mięśnie gładkie wyrostki pokryte nabłonkiem i połączone z soczewką więzadełkami Zinna Nabłonek ciałka rzęskowego Funkcje: - akomodacja - produkcja płynu wodnistego dwuwarstwowy sześcienny, jest przedłuŝeniem siatkówki (część ślepa ) komórki jasne produkują płyn wodnisty Tęczówka Soczewka zbudowana z włókien soczewkowych (wydłuŝone, zmodyfikowane bezjądrzaste komórki nabłonkowe) Ich regularny układ oraz zawarte w nich białka krystaliny powodują przejrzystość soczewki i jej zdolność załamywania światła (15 D) zrąb łącznotkankowy z licznymi melanocytami tylna powierzchnia pokryta nabłonkiem dwuwarstwowym sześciennym zwieracz i rozwieracz źrenicy Funkcja: adaptacja (do zmian intensywności oświetlenia) Siatkówka jest warstwowym układem komórek nerwowych i zawiera 3 pierwsze neurony drogi wzrokowej ułoŝone w odrębnych warstwach nabłonek barwnikowy komórki fotoreceptoryczne komórki fotoreceptoryczne komórki dwubiegunowe komórki dwubiegunowe komórki zwojowe komórki zwojowe 7
Komórki fotoreceptoryczne (pręciki i czopki) to dwubiegunowe komórki nerwowe, których dendryty zostały przekształcone w receptory Pręcik Czopek segment zewnętrzny (dyski błoniaste) segment wewnętrzny (mitochondria, szorstka siateczka, aparat Golgiego) perykarion akson synapsa plamka Ŝółta plamka ślepa Narząd słuchu i równowagi Ucho zewnętrzne małŝowina uszna przewód słuchowy gruczoły woskowinowe błona bębenkowa 8
Ucho środkowe Ucho wewnętrzne - błędnik kostny i błoniasty jama bębenkowa kosteczki słuchowe trąbka Eustachiusza przestrzeń wypełniona endolimfą przestrzeń wypełniona perylimfą kanały półkoliste przewody półkoliste kanał spiralny przewód ślimaka woreczek łagiewka przedsionek Obszary receptoryczne ucha wewnętrznego komórki podporowe komórki rzęsate (receptoryczne) na powierzchni posiadają stereocylia Zasada działania komórek rzęsatych: zginanie stereocyliów otwieranie kanałów jonowych pobudzenie komórki przekazanie sygnału na zakończenia włókien nerwowych Narząd Cortiego komórki rzęsate (słuchowe) kontaktują się z błoną nakrywkową - odbiór dźwięków 9
Komórki rzęsate plamek woreczka i łagiewki kontaktują się z błoną kamyczkową (odczuwanie przyspieszeń liniowych - pozycji głowy w stosunku do kierunku siły ciąŝenia) otolity stereocylia komórek rzęsatych osklepek Komórki rzęsate grzebieni kanałów półkolistych kontaktują się z osklepkiem (przestrzenne odczuwanie przyspieszeń kątowych) 10