Scenariusz lekcji biologii dla klasy pierwszej gimnazjum opracowany przez Marzannę Przekop TEMAT: PASOŻYTNICTWO 1. PODSTAWA PROGRAMOWA: Relacje wewnątrz i międzygatunkowe w przyrodzie. 2. PROGRAM: DKW-4014-78/99 Autor: zespół pod redakcją Andrzeja Jerzmanowskiego Klasa: pierwsza gimnazjalna Temat w podręczniku: Zjadający i zjadani. 3. CEL OGÓLNY: Poznanie zasad funkcjonowania układu pasożyt żywiciel. 4. CELE SZCZEGÓŁOWE: Uczeń po zajęciach Poziom Kategoria Standard Wiadomości: - wymienia przykłady pasożytów - wyjaśnia pojęcia: pasożyt, żywiciel, żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny A II.2.f I.1.b Umiejętności: - dokonuje podziału pasożytów na wewnętrzne i zewnętrzne - podaje przykłady pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych - wymienia przykłady przystosowań pasożytów do prowadzonego trybu życia - opisuje sposoby ochrony organizmów przed pasożytami - porównuje drapieżnictwo i pasożytnictwo Ponadpodstawowy Ponadpodstawowy C D II.2.c,f,g II.2.a,f II.2.e,f II.2.c,e,f II.2.b,c,g IV.1.b Postawy: - aktywnie uczestniczy w lekcji - korzysta z karty pracy - zachowuje dyscyplinę w czasie lekcji 5. FORMY PRACY: praca indywidualna praca zbiorowa
2 6. METODY: praktyczna ( wypełnianie kart pracy, obserwacje mikro- i makroskopowe) podająca ( prezentacja, pogadanka, elementy wykładu ) problemowa ( gra dydaktyczna dobieranka ) 7. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: gra dydaktyczna karty pracy tekst do uzupełnienia ( na ksero) zeszyty i podręczniki uczniów tablica graficzna z cyklem rozwojowym tasiemca preparaty mikroskopowe pchły i wszoła ilustracje przedstawiające pasożyty preparaty tasiemca, mięsa z wągrami oraz glisty ludzkiej w formalinie 8. STRUKTURA LEKCJI zgodnie z załącznikiem nr 1. 9. Załącznik nr 2 wzór karty pracy 10. Załącznik nr 3 tekst do uzupełnienia Opracowanie: Marzanna Przekop
3 Załącznik nr 1. Struktura lekcji: PASOŻYTNICTWO. I. FAZA WSTĘPNA: 1. Sprawdzenie obecności. 2. Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji. - Jakie relacje międzygatunkowe omawialiśmy na poprzedniej lekcji? - Jak zwierzęta przystosowały się do drapieżnictwa? - W jaki sposób ofiary chronią się przed drapieżnikami? - Jakie przystosowania wytworzyły zwierzęta roślinożerne? - Jak rośliny chronią się przed zjedzeniem? 3.Wprowadzenie do tematu II. FAZA REALIZACJI: 1. Podanie tematu lekcji. 2. Realizacja tematu: a) rozdanie kart pracy z wyjaśnieniem, jak je uzupełniać b) przypomnienie pojęcia pasożyt uczeń ochotnik c) przykłady pasożytów należących do poszczególnych królestw świata żywego - pogadanka - gra dydaktyczna ( dobieranka - przyporządkowanie pasożytów do poszczególnych grup systematycznych ) d) podział pasożytów na wewnętrzne i zewnętrzne - pogadanka e) zakwalifikowanie znanych pasożytów do odpowiedniej grupy - dobieranka f) omówienie przystosowań do pasożytnictwa oraz sposobów ochrony organizmów przed pasożytami analiza tablicy graficznej z cyklem rozwojowym tasiemca g) wprowadzenie pojęć żywiciel, żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny h) obserwacje makro- i mikroskopowe pasożytów i) porównanie pasożytnictwa i drapieżnictwa pogadanka III. FAZA KOŃCOWA: 1. Podsumowanie wiadomości z lekcji czytanie wypełnionych kart pracy ( uczeń ochotnik ). 2. Sprawdzenie stopnia opanowania wiadomości z nowej lekcji-uzupełnianie tekstu z luką. 3. Zadanie pracy domowej. 4. Porządkowanie pracowni. PRACA DOMOWA( dla wszystkich): Wymień różnice między pasożytnictwem i drapieżnictwem. Dla chętnych: Co to jest półpasożyt? Podaj przykład takiego organizmu.
4 Załącznik nr 2. KARTA PRACY: 1. Pasożytem nazywamy organizm, który żyje...... 2. Organizm, w którym żyje pasożyt nazywamy... 3. Organizm, w którym żyje postać larwalna pasożyta to......, natomiast organizm, w którym żyje dorosła postać pasożyta to... 4. Pasożyty ze względu na miejsce występowania w organizmie żywiciela dzielimy na:... i... 5. Pasożyty zewnętrzne, to np. ( podaj 3 przykłady )... Pasożyty wewnętrzne, to np. ( podaj 3 przykłady )... 6. Pasożyty przystosowały się do prowadzonego trybużycia poprzez: a)... b)... c)... 7. Organizmy bronią się przed pasożytami poprzez...
5 Załącznik nr 3. TEKST DO UZUPEŁNIENIA 1. Pasożyt, to organizm, który żyje... 2. Organizm, w którym żyje pasożyt nazywany jest... 3. Uzupełnij wykres ( podział pasożytów ze względu na miejsce występowania w ciele innego organizmu): Pasożyty np. np............. 4. Podaj dwa przykłady przystosowania organizmów do pasożytnictwa: a)... b)... 5. Wymień dwie różnice między pasożytnictwem i drapieżnictwem: a)... b)... 6. Ochrona przed pasożytami polega na.........