Przydatność rzeźna loszek po odchowaniu pierwszego miotu Kierownik projektu: prof. dr hab. Wojciech Kapelański dr inż. Maria Bocian, dr inż. Jolanta Kapelańska, dr inż. Jan Dybała, dr inż. Hanna Jankowiak, dr inż. Salomea Grajewska, mgr inż. Milena Biegniewska, mgr inż. Joanna Wiśniewska, mgr inż. Aleksandra Cebulska
Cel pracy Badano różne sposoby i metody przyspieszania dojrzałości rozrodczej loszek w celu skrócenia cyklu produkcyjnego - specyficzne żywienie z zastosowaniem diety insulinogennej zwiększające poposiłkowy wyrzut insuliny - biotechniczne sposoby indukcji i synchronizacji rui, hormonalne i naturalne Ocena wartości rzeźnej tuszy i jakości mięsa loszek po odchowaniu pierwszego miotu. Opracowanie instrukcji wdrożeniowej z podaniem metody podwójnej stymulacji rui gwarantującej wystąpienie płodnej rui.
Dieta insulinogenna i jej oddziaływanie na występowanie dojrzałości płciowej loszek - Poprzez zastosowanie diety insulinogennej, pobudzającej cykliczne poposiłkowe wydzielanie insuliny (Van den Brandt i wsp., 1997; Kapelański i wsp., 2002; 2003; Zięcik i wsp., 2002), można uzyskać skuteczny okresowy wzrost poziomu tego hormonu w surowicy krwi (Zięcik i wsp., 2002) co w następstwie zwiększa masę jajników, masę macicy, liczbę owulacji i liczbę prosiąt w miocie (Kapelański i wsp., 2000; Kapelański i Zięcik, 2001). Insulinogenne działanie diety można uzyskać poprzez wprowadzenie do paszy (przy zachowaniu izokaloryczności dawki) łatwostrawnych cukrów, najlepiej glukozy.
insulina (µiu/ml) Stężenie insuliny w osoczu krwi po karmieniu dietą wzbogaconą glukozą (S), tłuszczem (F) i dietą standardową (N) karmienie trzykrotne 75 dieta S dieta F dieta N 50 25 0-60 -48-36 -24-12 0 12 24 36 48 120 150 220 czas (min.)
Biotechniczna metoda hormonalnej stymulacji rui - Poprzez iniekcję w odpowiednim czasie hormonów gonadotropowych, PMSG (pregnant mare serum gonadotropin) i hcg (human chorionic gonadotropin). - PMSG przyspiesza rozwój pęcherzyków jajnikowych a hcg indukuje owulacje. Przydatność tych preparatów jako metody regulacji reprodukcji u loszek i loch potwierdziło szereg badań i obserwacji (Dybała i wsp., 2002; Kapelański i wsp., 2002; 2003; 2010).
Połączenie oddziaływania diety insulinogennej i hormonów gonadotropowych - Uzyskuje się wówczas zwiększoną receptywność układu rozrodczego na iniekowanie PMSG i hcg. Wykazano w doświadczeniach prowadzonych przez Kapelańskiego i wsp. (2002), że zastosowanie przez 25 dni diety wzmagającej wydzielanie insuliny i następnie iniekcyjne podanie PMSG i hcg przyspieszyło wystąpienie pierwszej rui i spotęgowało jej objawy (P 0,05). - Ponowna aplikacja 400 IU PMSG / hcg po upływie 18 dni synchronizowała wystąpienie drugiej rui i zwiększała skuteczność krycia.
Metoda indukcji płodnej rui loszek (Kapelański i Zięcik, 2003)
Tabela 1. Stymulacja wystąpienia rui obecnością knura (A 1 i A 2 ) lub iniekcją PMSG/hCG (B 1 i B 2 ) i wyniki reprodukcyjne loszek krytych w 1 lub 2 rui. Badana cecha Stymulacja rui obecnością knura Stymulacja rui PMSG / hcg A 1 A 2 B 1 B 2 Liczba loszek, n 20 20 20 20 Wiek występowania 1 rui, dni 171,6 A ± 11,2 181,6 B ± 9,2 193,4 C ± 9,2 181,4 B ± 6,9 Wiek występowania 2 rui, dni - 204,3 b ± 3-212,4 a ± 10,1 Skuteczność krycia, % 89 90 75 100 Liczba prosiąt żywo urodzonych, n 8,8 ± 0,99 10,2 b ± 1,3 8,6 a ± 1,3 9,9 b ± 3,3 a, b istotne przy P 0,05 A, B istotne przy P 0,01
Tabela 2. Porównanie tuszy loszek jednorazówek i loszek tuczników (Kapelańska i wsp., 2002) Badana cecha Jednorazówki Loszki Tuczniki Liczba loszek, n 65 39 Wiek przy uboju, dni 346,9 A ± 13,04 191,5 B ± 10,9 Masa ciała przy uboju, kg 141,6 A ± 13,2 105,2 B ± 6,3 Powierzchnia oka polędwicy, cm 2 51,3 A ± 7,5 45,6 B ± 4,1 Mięsność tuszy, ULTRA-FOM, % 50,7 ± 5,3 48,8 ± 5,0 Zawartość mięsa w półtuszy (SKURTCh), kg 27,5 A ± 2,7 21,3 B ± 1,6 % 52,5 ± 3,7 51,9 ± 3,3 Średnia grubość słoniny (5 pom.), cm 1,9 A ± 0,4 2,7 B ± 0,4 A, B istotne przy P 0,01
Tabela 3. Ocena jakości mięsa loszek jednorazówek (D) i loszek tuczników (K) (Kapelańska i wsp., 2002) Badana cecha Jednorazówki Loszki Tuczniki ph 1 6,63 A ± 0,43 6,34 B ± 0,36 ph k 5,48 ± 0,06 5,48 ± 0,11 WHC woda luźna, % 20,97 ± 2,45 21,55 ± 1,50 Plastyczność, cm 2 2,36 a ± 0,23 2,22 b ± 0,17 Swobodny wyciek soku, % 2,02 A ± 1,19 5,11 B ± 3,85 Dominująca długość fali, nm 588,6 A ± 2,26 585,3 B ± 1,83 Nasycenie barwy, % 26,00 A ± 3,29 23,84 B ± 3,08 Jasność barwy, % 20,45 A ± 2,38 25,29 B ± 2,45 Barwniki mięśniowe, μg/g 77,34 A ± 29,22 49,27 B ± 11,62 Klasyfikacja jakości mięsa 3,02 ± 0,18 2,95 ± 0,11 Mięso normalne, % 100,00 100,00 a, b istotne przy P 0,05 A, B istotne przy P 0,01
Tabela 4. Ekonomiczna analiza przydatności loszek jednorazówek krytych w 1 lub 2 rui do produkcji wieprzowiny (Kapelański i wsp., 2005) Wyszczególnienie Wartość za grupę (zł/grupę) 1 ruja 2 ruja Liczba zwierząt 40 40 Wartość produkcji ogółem 36.381,94 41.591,07 Materiał do chowu i hodowli 6.000,00 6.000,00 Pasze z zakupu 21.299,69 24.087,55 Inne koszty 1.336,46 1.183,27 Koszty bezpośrednie 28.636,15 31.271,27 Dochód bezpośredni 7.745,79 10.319,80 Różnica 2.574,01
WNIOSEK W świetle przytoczonych wyników i opinii wielu badaczy, rzeźne użytkowanie loszek jednorazówek może stanowić metodę korzystnej produkcji wieprzowiny. Na wysoką wartość tusz i jakość mięsa loszek pierwiastek składały się istotnie mniejsze otłuszczenie tusz, lepsze umięśnienie, ciemniejsza i bardziej pożądana barwa mięsa oraz wyższe walory smakowe mięsa w ocenie konsumentów.