Synchronizacja rui: jakie są dostępne metody?

Transkrypt

1 .pl Synchronizacja rui: jakie są dostępne metody? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 24 lutego 2017 Synchronizacja rui jest bardzo pomocnym narzędziem służącym poprawie wskaźników rozrodu w stadach bydła mlecznego i mięsnego. Dzięki czemu hodowcy mogą zwiększyć efektywność produkcji skracając okres międzywycieleniowy. Jakie są zatem dostępne metody synchronizacji rui? Synchronizacja rui może być dużym ułatwieniem dla hodowcy. Oprócz zysków, można efektywniej planować wycielenia oraz przychody pochodzące ze sprzedaży cieląt lub opasów. Należy pamiętać, że synchronizacja rui może być prowadzona w stadach prowadzonych prawidłowo- zbilansowane żywienie z uwzględnieniem potrzeb energetycznych, białkowych, mineralnych i witaminowych, podział na grupy technologiczne (krowy mleczne) oraz przy odpowiednich warunkach utrzymania 1 / 7

2 .pl i dobrym statusie zdrowotnym stada. Hormony działają skutecznie gdy inne czynniki wpływające na rozród są dostosowane do potrzeb organizmu. Krowy mięsne utrzymywane systemem ekstensywnym, pastwiskowo i wraz z cielętami, mają często zatrzymany cykl rozrodczy do momentu kiedy cielę pije mleko rzadziej lub wcale. Źródło agrofoto, użytkownik startom Na początku musimy zastanowić się nad tym co chcemy poprawić i jakimi metodami. Warto się z nimi zapoznać, jednak określony model synchronizacji rui i tak powinien zaproponować terenowy lekarz weterynarii, ponieważ to on będzie podawał hormony lub ich pochodne. Dobranie odpowiedniej metody synchronizacji rui zależy od kilku czynników: cel synchronizacji (regulacja i kontrola terminu porodu, poprawa wskaźników rozrodu, terapia schorzeń układu rozrodczego lub uwidocznienie objawów rujowych u krów/jałówek z cichą rują) aktywność/ brak aktywności jajników (czy krowa zaczęła już owulację po porodzie? czy ma objawy rujowe?) bydło mięsne lub mleczne (w zależności od systemu utrzymania- pastwisko, obora uwięziowa, wolnostanowiskowa) jałówki lub dorosłe krowy Metody synchronizacji rui dla krów o aktywnej cykliczności jajników System oparty na prostaglandynie PGF2 2 / 7

3 .pl Jednokrotne, lub dwukrotne podanie PGF2 stymulacja układu rozrodczego jest to system kontrolujący fazę lutealną pojawienie się owulacji i objawów rui zależy od tego w jakiej fazie cyklu jest krowa jeżeli pęcherzyk dominujący jest gotowy, to po podaniu PGF2, ruja powinna pojawić się po 2-3 dniach jeżeli pęcherzyk dominujący nie jest gotowy do owulacji to po podaniu PGF2 ruja pojawi się dopiero po 5-7 dniach około 40% krów wchodzi w ruję w 3-5 dniu po podaniu hormonu krowy muszą być obserwowane po podaniu PGF2 (objawy rujowe) nie można inseminować na ślepo, tylko po zauważeniu typowych objawów rujowych Inny wariant to podanie hormonu w celu wzmocnienia pęcherzyka dominującego. Zabieg inseminacji wykonywany jest kilka dni po podaniu, niezależnie od tego czy objawy są czy ich nie ma- mówi hodowca Rutynowe podawanie PGF2 3 / 7

4 .pl Na dużych fermach wielkim ułatwieniem jest inseminacja na ślepo, nie trzeba obserwować objawów rujowych. Źródło: AgroFoto.pl, użytkownik: ankhazoot W dużych fermach bydła mlecznego stosuje się trzykrotne podanie PGF2 w 21 dniu po porodzie, w 35 dniu w 49 dniu W 52 dniu, jeśli nie pojawiają się objawy rui, należy krowę zainseminować. Warunkiem zastosowania tej metody jest cykliczna aktywność jajników po porodzie. Zaletą tej metody jest stosunkowo niski koszt. Krowy którym podano PGF2 są oddzielane od reszty stada, dzięki czemu ich obserwacja jest ułatwiona. System oparty na prostaglandynie PGF2 i gonadotropinie GnRH Polega na kontroli fazy lutealnej (regresja ciałka żółtego) i fali pęcherzykowej (wzrost i uwolnienie pęcherzyka dominującego).najpopularniejszym systemem opartym na połączeniu działania PGF2 i GnRH jest Ovsynch. polega na zastosowaniu dwukrotnego podania gonadotropiny i jednokrotnym prostaglandyny owulacja następuje po godzinach po drugiej dawce GnRH można wykonać zabieg inseminacji na ślepo w h po podaniu GnRH system Ovsynch posiada wiele modyfikacji (często zależy to od techniki jaką kieruje się dany lekarz weterynarii) Synchronizacja rui była stosowana w moim stadzie. Prowadzona była zazwyczaj w 2 wariantach. Podawanie hormonu jednego dnia i powtórka za 7 dni, później oczekiwanie na ruję- mówi pan 4 / 7

5 .pl Tomasz, hodowca bydła mlecznego z powiatu szczycieńskiego, w województwie warmińskomazurskim- Skuteczność jest wysoka, 2 z 3 krów zostały zacielone. Kosztu zabiegu nie pamiętam. Rodzaju hormonów nie znam, ale weterynarz najczęściej mówi o metodzie GnRH lub OVSYNCH, ewentualnie ich łączenie. Przez 5 lat z blisko 30 szt tylko jedna krowa została brakowana z powodu braku skuteczności w usuwaniu torbieli. System Co-Synch polega na tej samej technice działania jak w przypadku Ovsynch, tylko unasienia się w tym samym dniu, w którym podano GnRH System Heat-Synch W Unii Europejskiej od 2006 roku wprowadzono zakaz stosowania estradiolu i jego pochodnych, warto o tym pamiętać. Prowadzone są prace badawcze w celu odnalezienia metody o podobnej skuteczności przy zastosowaniu substancji zastępczych dla estradiolu. Metody synchronizacji rui dla krów o nieaktywnej cykliczności jajników Metody te są stosowane w przypadku bydła mięsnego utrzymywanego w systemie pastwiskowym, bardzo często wraz z cielętami. Również dla krów mlecznych o wysokiej wydajności, które nie powróciły jeszcze po porodzie do cyklicznej aktywności jajników. Metoda ta charakteryzuje się wysoką skutecznością w przypadku jałówek, u których występują ciche ruje oraz krów mlecznych wysokowydajnych, które są dojone częściej niż trzy razy dziennie i aktywność cykliczna jajników nie 5 / 7

6 .pl wznowiła się jeszcze po porodzie, a hodowcę ten stan niepokoi. System oparty na gonadoliberynie GnRG i PGF2 Jest to system oparty na głównym hormonie stymulującym (aktywującym) prawidłową, cykliczną pracę jajników. Zalecana jest dla bydła mięsnego, ale nie dla jałówek. jednokrotne podanie GnRG może wywołać owulację i objawy rujowe już po 36 godzinach, ale nie musi w przypadku kiedy nie pojawiają się objawy rujowe, podaje się dodatkowo po tygodniu zastrzyk z PGF2 u krów mlecznych można zastosować tą metodę do inseminacji na ślepo wykonując schemat GnRG, PGF2 po tygodniu, GnRG po dwóch dniach od podania PGF2, inseminacja po godzinach Metoda oparta na działaniu progesteronu w formie wkładek dopochwowych 6 / 7

7 Powered by TCPDF ( Synchronizacja rui umożliwia odchów kilku cieląt w podobnym wieku i masie, co przekłada się na oszczędność nakładów pracy oraz większego zastrzyku gotówki przy sprzedaży żywca. Źródło agrofoto.pl, użytkownik dabaz Istnieje również metoda oparta na działaniu progesteronu, czyli wkładki dopochwowe. Zawierają odpowiednie stężenie progesteronu, które uwalnia się stopniowo podczas 6 dni. W 6 dniu należy dokonać iniekcji PGF2, dzień później wkładkę wyjmujemy. W 8-11 dniu powinna pojawić się ruja. Na rynku dostępne są dwa rodzaje wkładek, trójkątne i w kształcie litery Y. Działają na innej zasadzie. Hamują aktywność jajników, w momencie wyjęcia wkładki następuje prawie natychmiastowy wyrzut hormonów odpowiedzialnych za wywołanie owulacji oraz objawy rui. Hormonalna stymulacja układu rozrodczego krów stanowi cenną metodę, dzięki której zwiększymy procent zacielonych krów, skrócimy okres międzywycieleniowy i zwiększymy opłacalność hodowli bydła mlecznego i mięsnego. Należy pamiętać o tym, że hormony nic nie zdziałają jeśli dane stado jest nieprawidłowo żywione, a warunki utrzymania niepoprawne. 7 / 7