PROGRAM DORADCZO - COACHINGOWY PI Model wielostronnej diagnozy kompetencji ON szansą na ich skuteczną aktywizacją zawodową w Wielkopolsce
I. Testowanie ścieżki diagnostycznej Zalecenia: Podział grupy osób niepełnosprawnych biorących udział w testowaniu na 4 podgrupy. Podział ten ma zapewnić testowanie z wielu stron ścieżki diagnostycznej: A) według schematu zalecanego w narzędziu formularz, predyspozycje i oczekiwania, oraz motywację, B) według odwróconego schematu narzędzia motywacja, predyspozycje i oczekiwania, oraz na końcu wypełnianie formularza, C) według pomieszania schematu narzędzia predyspozycje i oczekiwania, motywacja, oraz wypełnianie formularza, D) według pomieszania schematu narzędzia predyspozycje i oczekiwania, wypełnianie formularza, oraz motywacja. Wiemy, że praca z osobą niepełnosprawną wymaga większego zaangażowania w pracy doradczej, zbudowania dobrej atmosfery podczas rozmowy, większej cierpliwości i wyrozumiałości w zakresie pewnych ograniczeń związanych z niepełnosprawnością. Najważniejsze w procesie doradczym są relację doradca osoba z niepełnosprawnością. Może okazać się, że dla zbudowania relacji ważna będzie kolejność zastosowanych w ścieżce diagnostycznej czynności badawczych. W procesie doradczym z osobą niepełnosprawną zakłada się również dłuższy okres czasu procesu. I Ilość spotkań w fazie realizacji indywidualnych spotkań diagnostycznych uzależniona jest od zaangażowania osoby z niepełnosprawnością. Czasem mogą wystarczyć dwa spotkania, a czasem ON będzie wymagała większej ilości spotkań ze względu na opór, czy potrzeby rozmowy z doradcą. Ilość spotkań będzie uzależniona też od rodzaju dysfunkcji i możliwości zastosowania odpowiednich modułów, np. przy badaniu wstępnej motywacji. Scenariusz opracowany na 4 spotkania. Opisany jest wg grupy A, pozostałe scenariusze wystarczy inaczej uszeregować.
GRUPA A Spotkanie pierwsze z osobą niepełnosprawną: 1. Nawiązanie relacji z osobą niepełnosprawną rozmowa, wzajemne poznanie się. 2. Przygotowanie gruntu do wypełnienia formularza i rozpoczęcie oceny pod kątem społecznym ON. Wnioski weryfikujące trafność (przykłady): czy nawiązanie kontaktu było proste, osoba ON była dobrze nastawiona do rozmowy, czy była zainteresowana wzięciem udziału w diagnozie, czy ocena społeczna blokowała ON, czy nie była zbyt osobista, czy ON nie czuła się źle udzielając odpowiedzi, czy wypełnianie danych nie zniechęciło ON do dalszej pracy, czy i jakie z podanych informacji okazały się przydatne dla dalszego procesu. Spotkanie drugie z osobą niepełnosprawną: 1. Pogłębienie relacji pytania o samopoczucie, o nastawienie, 2. Pytanie wstępne czy ON ma coś do dodania w ocenie społecznej, może sobie coś przypomniała i chciałby o tym powiedzieć, może coś się zmieniło, 3. Rozmowa w kontekście oceny medycznej i zawodowej. Wnioski weryfikujące trafność (przykłady): Czy ON była dobrze nastawiona do rozmowy, nie unikała odpowiedzi? Czy ocena medyczna blokowała ON, czy nie była zbyt osobista, czy ON nie czuła się źle udzielając odpowiedzi? Czy ocena zawodowa blokowała ON, czy nie była zbyt osobista, czy ON nie czuła się źle udzielając odpowiedzi? Czy wypełnianie danych nie zniechęciło ON do dalszej pracy? Czy i jakie z podanych informacji okazały się przydatne dla dalszego procesu? Czy ON widziałaby to inaczej, jak? Spotkanie trzecie z osobą niepełnosprawną: 1. Pogłębienie relacji pytania o samopoczucie, o nastawienie. 2. Omawianie predyspozycji i oczekiwań wg opisu narzędzia.
Wnioski weryfikujące trafność (przykłady): Czy ON była dobrze nastawiona do rozmowy, chętnie udzielała odpowiedzi? Czy wypełnianie danych nie zniechęciło ON do dalszej pracy? Czy i jakie z podanych informacji okazały się przydatne dla dalszego procesu? Spotkanie czwarte z osobą niepełnosprawną: 1. Pogłębienie relacji pytania o samopoczucie, o nastawienie. 2. Badanie motywacji jedną z podanych metod w zależności od dysfunkcji osoby z niepełnosprawnością, zaleca się przy stosowaniu metody A wykorzystanie równomierne obu wariantów. Wnioski weryfikujące trafność (przykłady): Czy ON była dobrze nastawiona do rozmowy, do wykonywania czynności? Czy pytania, czynności sprawiały dużą trudność? Czy ON bawiła się podczas pracy, była radosna, otwarta? Czy wnioski końcowe okazały się przydatne dla dalszego procesu? Czy ON widziałaby to inaczej, jak?
II. Testowanie diagnozy kompetencji miękkich Zalecenia: testowanie na poziomie diagnozy umiejętności miękkich ma na celu przede wszystkim określenie, na ile trafnie osoby prowadzące proces zdiagnozowały obszary do przepracowania z osobą niepełnosprawną. W zależności od obszaru wskazanego w diagnozie program doradczo coachingowy powinien być indywidualnie dobrany przez coacha, który zastosuje swoje metody pracy by wzmocnić ON w danych kompetencjach. POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI Samoocena Praca nad tym obszarem nie może być prowadzona w oderwaniu od innych filarów, na których opiera się pww. Samoocena to przekonanie i zaleca się pracę na przekonaniach. Jest wiele technik pracy nad przekonaniami, które wykorzystuje coach, najważniejsze to dobranie odpowiedniej dla konkretnej osoby z niepełnosprawnością. Znajomość dysfunkcji ON pozwoli na dokonanie dobrego sposobu pracy. Przekonania wspierające mają na celu wzmocnić wiarę osoby z niepełnosprawnością, że: ma prawo do istnienia, ma prawo traktować swoje potrzeby i pragnienia za ważne, ma prawo szanować i być szanowanym, jego życie należy do niego, ma spełniać swoje oczekiwania, a nie innych, zasługuje na miłość i podziw, zasługuje, by być traktowanym przez innych uprzejmie, zasługuje na szczęście, może myśleć to, co sam chce myśleć.
Samoświadomość Świadome życie i świadomość siebie to bardzo istotne aspekty powodujące, że osoba z niepełnosprawnością nabiera pewności siebie. Jeżeli diagnoza wskaże, że w tym obszarze ON wymaga wsparcia, zaleca się pracę nad uświadomieniem ON, że lepiej żyć świadomie niż w umysłowej mgle. ON powinna w wyniku pracy nabrać przekonania, że: im bardziej uświadomi sobie, co wpływa na jego zainteresowania, wartości i potrzeby, tym lepsze będzie jej życie, lepiej korygować błędy, niż ich unikać, rozumienie szerszej perspektywy życia wpływa na efektywniejszą pracę, żeby być skutecznym, należy poszerzyć wiedzę, poznanie siebie jest imperatywem samospełnienia, życie i dobrobyt zależą od właściwego wykorzystania świadomości. Samoakceptacja Samoocena jest to doznanie, samoakceptacja czymś co robimy. Jeżeli osoba z niepełnosprawnością wymaga pracy w tym obszarze, należy pracować nad tym, by była po swojej stronie, by była swoim sprzymierzeńcem. Zaakceptowanie niepełnosprawności jest dla ON sprawą pierwszej wagi, bo tylko wtedy zacznie prawidłowo funkcjonować w świecie, wśród ludzi i w pracy. ON powinna lubić się od zewnątrz i od wewnątrz, a po procesie doradczo coachingowym powinna akceptować to, że: uznanie faktu niepełnosprawności nie stanowi, że to niepełnosprawność stanowi o jej życiu, a cierpienie, lęki i trudności nie stanowią sedna życia, to, co jest, jest; a fakt jest faktem, zamykanie oczu na fakt nie sprawia, że prawda staje się nieprawdą, tylko samoakceptacja pozwoli na rozwój i zmianę.
SAMODZIELNOŚĆ Obszar samodzielności obejmuje pracę nad planowaniem i organizacja pracy. Jeżeli w tym zakresie osoba z niepełnosprawnością wymaga wsparcia, należy pracować w coachingu nad tymi umiejętnościami. Najlepszą formą będą ćwiczenia w planowaniu, w organizacji stanowiska pracy, dnia itp. zadania. KREATYWNOŚĆ W procesie doradczo coachingowym, należy przeprowadzić trening na myślenie pytajne twórcze widzenie świata, by wzbudzić w osobie z niepełnosprawnością ciekawość. Dodatkowo na myślenie kombinacyjne i przekształceniowe. Najlepszą formą są różnego rodzaju ćwiczenia kreatywności czy zabawy. MOTYWACJA Coach w procesie doradczo coachingowym ma wiele sposobów na motywowanie osoby z niepełnosprawnością, kiedy ma ona zdrowe poczucie własnej wartości praca nad motywacją może iść w kierunku automotywacji. Jeżeli osoba z niepełnosprawnością ma dużą sterowność zewnętrzną, można wykorzystać efekt Pigmaliona. KOMUNIKATYWNOŚĆ Ten obszar pracy polega na pokonywaniu wyzwań w relacjach z innymi. Coach pracuje nad komunikatywnością werbalną lub niewerbalną w zależności od dysfunkcji osoby z niepełnosprawnością. Pracuje nad śmiałością, otwartością i cierpliwością w kontaktach z innymi ludźmi. Nad umiejętnością zawierania znajomości, życzliwością do innego człowieka i radzenia sobie z odmową. Zwrócić należy uwagę na komunikacje pozytywną ze względu na większe niż u innych ludzi problemy u osób niepełnosprawnych. CELOWOŚĆ Osoba z niepełnosprawnością, której zaleci się pracę w obszarze celowości powinna popracować nad celowym funkcjonowaniem w życiu. Nauczyć się odpowiedzialności za świadome formułowanie swoich celów, nad określeniem działania w kierunku ich realizacji. Równocześnie nauczyć się sprawdzania swoich zachowań, które powinny korelować z celami, przy jednoczesnej obserwacji, czy zmierzają one w prawidłowym kierunku. Coach powinien popracować nad tym, by osoba z niepełnosprawnością chciała odnieść sukces, by nauczyła się wyznaczania celów, obmyślania i wprowadzania w życie swoich planów.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Kiedy osobie z niepełnosprawnością zaleca się pracę w tym obszarze to znaczy, że ma ona tendencje do obarczania winą za swoje niepowodzenia chorobę lub innych ludzi. Coach pracuje nad tym, by ON uświadomiła sobie, że to ona jest odpowiedzialna za: swoją egzystencje bez względu na niepełnosprawność, realizację swoich marzeń, poziom swojego wykształcenia, świadomości, podchodzenie do pracy i innych swoich działań, poziom świadomości, z jakim podchodzi do relacji z ludźmi, swoje zachowanie wobec innych ludzi, współpracowników, kolegów, rodziny, dysponowaniem swoim czasem, za jakość swojej komunikacji, za swoje szczęście, za podnoszenie samooceny (nikt jej nie da poczucia własnej wartości).