WOJEWÓDZKI SZPITAL SZPECJALISTYCZNY W LEGNICY PROCES PIELĘGNOWANIA W PIGUŁCE PORADNIK DLA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH ZATRUDNIONYCH W WOJEWÓDZKIM SZPITALU SPECJALISTYCZNYM W LEGNICY AUTOR Przewodniczący Komisji Ds. wdrażania dokumentacji Procesu Pielęgnowania Mgr Krystyna Przybyła AKCEPTACJA Naczelna Pielęgniarka Mgr Beata Łabowicz Legnica 2009
PROCES PIELĘGNOWANIA. Koncepcja procesu pielęgnowania zrodziła się na gruncie amerykańskim w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku. W kręgach polskich pielęgniarek od początku lat 80 XX wieku mówi się i pisze o tym procesie. Od lat stanowi on przedmiot nauczania w szkołach pielęgniarskich i doskonalenia realizowanego na różnych poziomach. Proces pielęgnowania jest propozycją takiej opieki, która wykorzystuje świadome rozpoznanie stanu biologicznego, psychicznego i społecznego podmiotu opieki (pacjent, rodzina, inna niż rodzina grupa społeczna), a także podejmowanie celowych i świadomych działań, mających przyczyniać się do utrzymania lub zmiany dotychczasowego stanu oraz ocenianie uzyskanych wyników. Opieka oparta na założeniach procesu pielęgnowania jest działalnością złożoną, bowiem obiektem jej troski jest cała osoba, a także rodzina, środowisko nauczania, pracy czy jego wypoczynek. W procesie pielęgnowania, czyli nowocześnie rozumianym i praktykowanym pielęgnowaniu, pielęgniarka nie jest jedyna osobą, która (powinna) świadczyć opiekę na rzecz podmiotu opieki. Rodzina, osoby bliskie oraz sam pacjent racjonalnie wspierani przez pielęgniarkę, włączają się w sprawowanie opieki. Pielęgniarka pomaga im w tym, przekazując niezbędną wiedzę i wyposażając w potrzebne umiejętności. Świadomy, planowy udział pacjenta, rodziny i innych profesjonalistów w realizacji procesu pielęgnowania wzbogaca pielęgnowanie, głównie przez ukazywanie nowych możliwości. Pielęgniarka występuje w procesie pielęgnowania jako osoba niezależna od innych członków zespołu terapeutycznego w sprawach związanych z pielęgnowaniem. Cechy procesu pielęgnowania : Wieloetapowość proces pielęgnowania składa się z kilku, kolejno następujących po sobie etapów; Ciągłość i dynamika cykl czterech etapów może być powtarzany wielokrotnie, liczba powtórzeń zależy od zmian w stanie podmiotu opieki oraz skuteczności podejmowanych działań opiekuńczych; Logiczność i następstwo czasowe uzasadnione, konsekwentne przechodzenie od fazy do fazy; przestrzeganie zasady logiczności
i następstwa czasowego jest ważne, ponieważ wyklucza, a przynajmniej minimalizuje możliwość wystąpienia chaosu w pielęgnowaniu; Etapy procesu pielęgnowania: I. Rozpoznanie stanu podmiotu opieki dokonuje się w oparciu o zgromadzone informacji, pochodzące z różnych źródeł (obserwacja, wywiad, pomiar, analiza dokumentów), a następnie formułuje diagnozę pielęgniarską (rozpoznanie pielęgniarskie); II. Planowanie pielęgnowania na tym etapie ustalamy jaka opieka będzie świadczona pacjentowi (i/lub rodzinie), oraz kto?, co? i jak? wykona zaplanowane czynności; III.Realizowanie planu pielęgnowania na tym etapie wprowadza się do praktyki to co zostało zaplanowane i odzwierciedlone w planie pielęgnowania; IV.Ocenianie wyników pielęgnowania ocena formułowana w IV etapie stanowi wynik porównania stanu rozpoznanego w etapie I, z uzyskanym po podjęciu celowych i planowych działań; Zasady dokumentowania w procesie pielęgnowania. Jednym z podstawowych obowiązków pielęgniarki, wynikających z założeń procesu pielęgnowania, jest dokumentowanie istotnych dla pielęgnowania zgromadzonych danych, obrazujących stan biopsychospołeczny, rozpoznanie pielęgniarskie, plan opieki, wyniki oceny. Na podstawie dokonanych zapisów pielęgniarka uzyskuje wyraźny obraz tego, co i dlaczego w zakresie opieki, w odniesieniu do pacjenta już było zrobione, aktualnie jest czynione, czy też będzie zrobione w niezbyt odległej przyszłości. W skład dokumentacji związanej z procesem pielęgnowania wchodzą: Arkusz do nanoszenia danych o podmiocie opieki jest to przewodnik, wzór, przy użyciu, którego pielęgniarka gromadzi niezbędne dane i odnotowuje; Arkusz do nanoszenia planu opieki pielęgniarskiej- może funkcjonować jako samodzielny dokument, jednak ściśle łączy się z arkuszem do gromadzenia danych. Wszystko to co zostało rozpoznane ( diagnoza pielęgniarska) znajduje odzwierciedlenie w tym arkuszu. Wartość dokumentowania w procesie pielęgnowania.
Świadczenie opieki pielęgniarskiej wówczas, kiedy dokładnie wiadomo, co, jak, w jakim celu, a także przez kogo ma być wykonane, staje się zdaniem łatwym oraz przynosi korzyści. Pacjent: ma podstawy, aby własne pielęgnowanie postrzegać jako działania usystematyzowane, uporządkowane, postępujące mimo zmieniających się na dyżurach pielęgniarek ; odnajduje w nim odbicie tego, co przekazał pielęgniarkom, a co zadecydowało o dopasowaniu opieki do jego indywidualnych oczekiwań i możliwości; Pielęgniarka : może postępować zgodnie z przyjętą linią opieki; skupić się na zadaniach do wykonania widzieć postęp w dążeniu do celu opieki zweryfikować wcześniej przyjęte ustalenia; Dokumentacja procesu pielęgnowania gwarantuje bezpieczeństwo, ciągłość i jakość opieki. Stanowi podstawowy instrument codziennej pracy pielęgniarek. Przyjęta w zakładzie opieki zdrowotnej dokumentacja procesu pielęgnowania pozwala na: zapewnienie indywidualnej i ciągłej opieki pielęgniarskiej oraz jej zapisywanie w profesjonalny sposób, co ma szczególne znaczenie przy zespołowej i zmianowej organizacji pracy pielęgniarek i położnych; systematyczne gromadzenie danych o pacjencie i analizowanie ich w celu wyłonienia tego, co dla samego pacjenta jest najważniejsze ze względów pielęgnacyjnych z uwagi na jego stan; ustalenie planu opieki, pozwalającego skutecznie rozwiązywać rozpoznane problemy, z uwzględnieniem stanu pacjenta i lokalnych możliwości (wyposażenie oddziału, organizacja pracy itp.); realizowanie planu opieki w sposób ciągły, zgodny z wcześniejszymi ustaleniami, modyfikowanie planu zgodnie ze zmieniającym się stanem pacjenta, zaplanowanymi badaniami czy zaleceniami lekarskimi; bieżące ocenianie podjętych działań pielęgnacyjnych z możliwością ich weryfikowania oraz wyciągania wniosków na przyszłość; zagwarantowanie kontynuacji opieki pielęgniarskiej realizowanej w szpitalu przez pielęgniarki środowiskowe, jak i opieki nieprofesjonalnej realizowanej przez rodzinę lub pacjenta;
Wprowadzenie dokumentacji w praktyce pielęgniarskiej zobowiązuje wszystkie pielęgniarki zatrudnione w oddziałach szpitalnych do ścisłego dokumentowania wszystkich danych o pacjencie, planowanych i realizowanych działań oraz oceny realizowanego procesu pielęgnowania. Bibliografia: 1. Górajek- Jóźwik J.: -Proces pielęgnowania (materiały dla nauczycieli) W-wa 1993 2. Zahradniczek K.:- Pielęgniarstwo PZWL W-wa 2004 3. Sztembis B.: -Przewodnik do prowadzenia dokumentacji pielęgniarskiej w oddziałach szpitalnych Chełm 1996 4. Ciechaniewicz W.:- Pielęgniarstwo ćwiczenia PZWL W-wa 2001 Opracowała mgr K. Przybyła