Pan Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego

Kielce, dnia kwietnia 2009 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W KIELCACH Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 4 25-520 KIELCE tel. 344-55-75, tel./fax 344-66-15 e-mail: lki@nik.gov.pl P/08/006 LKI-410-02-1/2009 Pan Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (DzU z 2007 r. nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach przeprowadziła kontrolę w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach (Urząd), w zakresie powiązania budŝetów jednostek samorządu terytorialnego z budŝetem państwa, państwowymi funduszami celowymi oraz innymi państwowymi osobami prawnymi w 2008 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 31 marca 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Marszałkowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z zastrzeŝeniami ocenia działalność Urzędu w zakresie objętym kontrolą. 1. Prawidłowo realizowano dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami. Planowane na 2008 r. dochody w rozdziale 01008 Melioracje wodne z tytułu opłat za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych w kwocie 32 tys. zł, wykonano w wysokości 46,8 tys. zł (146,3%). Ponadto zrealizowano nieplanowane dochody w łącznej

2 wysokości 124,5 tys. zł, z tego w rozdziale 60003 Krajowe pasaŝerskie przewozy autobusowe z tytułu grzywien, mandatów i innych kar pienięŝnych od osób fizycznych w kwocie 90,9 tys. zł oraz 75011 Urzędy wojewódzkie, z opłat egzaminacyjnych na pilotów i przewodników turystycznych oraz za ocenę obiektów hotelarskich 33,6 tys. zł. Pobrane dochody Urząd przekazywał na rachunek Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach (ŚUW), w terminach wynikających z 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie planów finansowych zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami, przekazywania dotacji celowych i przekazywania pobranych dochodów związanych z realizacją tych zadań (DzU nr 135, poz. 955). Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (DzU z 2008 r. nr 88, poz. 539 ze zm.), na dochody własne Urzędu zaliczono 5% (8,5 tys. zł) wpływów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej. NaleŜności pozostałe do zapłaty wynosiły na koniec 2008 r. 47 tys. zł, w tym zaległości 31,3 tys. zł. Zaległości dotyczyły realizowanych przez Urząd grzywien, mandatów i innych kar pienięŝnych w kwocie 23,8 tys. zł oraz przez Świętokrzyski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Kielcach opłat za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych w wysokości 7,5 tys. zł. NIK pozytywnie ocenia objęcie całej kwoty zaległości postępowaniami windykacyjnymi. Uwagi NIK dotyczą braku zasad współdziałania Departamentu Infrastruktury, prowadzącego na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (DzU z 2007 r. nr 125, poz. 874 ze zm.), kontrole przewoźników i nakładającego w związku z tym kary pienięŝne, a Departamentem BudŜetu i Finansów, prowadzącym windykację tych kar. Stwierdzono przypadki, Ŝe Departament Infrastruktury przekazywał do Departamentu BudŜetu i Finansów dokumenty dotyczące nałoŝenia kar pienięŝnych z opóźnieniem, co uniemoŝliwiało bezzwłoczne wszczęcie egzekucji. 2. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z zastrzeŝeniami ocenia wykorzystanie dotacji celowych otrzymanych z budŝetu państwa oraz państwowych funduszy celowych. Dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami uzyskane w kwocie 58.351 tys. zł, wykorzystano w wysokości 58.204,7 tys. zł (99,7%).

3 Zrealizowane dotacje były wyŝsze w porównaniu do wykonania 2007 r., wynoszącego 15.518,2 tys. zł, o 42.686,5 tys. zł (275,1 %). Wzrost dotacji w 2008 r. spowodowany był głównie przyznaniem środków w sześciu rozdziałach klasyfikacji budŝetowej, które nie były dotowane w 2007 r. Analiza dotacji na realizację zadań z zakresu administracji rządowej w działach 010 Rolnictwo i łowiectwo oraz 750 Administracja publiczna, wykazała, Ŝe Urząd otrzymywał środki w wielkościach i w terminach umoŝliwiających pełne i terminowe wykonanie tych zadań. Urząd przekazywał dotacje podległym jednostkom organizacyjnym bez zbędnej zwłoki. Na realizację zadań własnych Urząd otrzymał dotacje celowe w kwocie 28.970 tys. zł, z tego wykorzystano 28.197 tys. zł (97,3%). Zrealizowane dotacje były wyŝsze w porównaniu do wykonania 2007 r., wynoszącego 17.125,8 tys. zł, o 11.071,2 tys. zł (64,6 %). Wzrost dotacji dotyczył głównie zwiększenia w 2008 r. w porównaniu do 2007 r. środków na realizację zadań objętych Kontraktem wojewódzkim. Analiza dotacji na zadania własne w rozdziałach 85111 Szpitale ogólne, 60013 Drogi publiczne wojewódzkie oraz 92109 Domy i ośrodki kultury, wykazała, Ŝe Urząd bez zbędnej zwłoki przekazywał otrzymane środki podległym jednostkom realizującym zadania. Uwagi NIK dotyczą nieprowadzenia przez Urząd kontroli prawidłowości wykonania zadań i wykorzystania dotacji przez Europejskie Centrum Bajki w Pacanowie realizującego zadania za 25.900 tys. zł oraz przez Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni realizującego zadania za 511,7 tys. zł. Niewykorzystane dotacje w łącznej kwocie 919,7 tys. zł, w tym na zadania z zakresu administracji rządowej 146,7 tys. zł oraz na zadania własne 773 tys. zł, zwrócono na rachunek ŚUW do 15 stycznia 2009 r., tj. w terminie określonym w art. 144 ust. 5 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (DzU z 2005 r. nr 249, poz. 2104 ze zm.). Zwrotów dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej dokonano w dziesięciu rozdziałach klasyfikacji budŝetowej. Wynikały one głównie z oszczędności środków lub mniejszego od planowanego zakresu realizowanych zadań (staŝe i specjalizacje medyczne). Natomiast w przypadku dotacji na zadania własne zwrotów dotacji dokonano w czterech rozdziałach klasyfikacji budŝetowej, głównie na skutek oszczędności w realizacji projektów finansowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

4 Prawidłowo zrealizowano pięć zadań na podstawie porozumień zawartych z organami administracji rządowej o łącznej wartości 840,5 tys. zł. Samorząd województwa świętokrzyskiego zawarł z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego cztery porozumienia w sprawie realizacji zadań rządowych za kwotę 683,2 tys. zł. Urząd przekazywał dotacje bez zbędnej zwłoki jednostkom realizującym zadania. NIK nie wnosi uwag do wykonania i rozliczenia analizowanego zadania p.n. Upowszechnianie i promocja twórczości artystycznej. Rozwój infrastruktury kultury, budowa, modernizacja, adaptacja nieruchomości na cele kulturalne i filmowe. Zakup i modernizacja wyposaŝenia na prowadzenie działalności kulturalnej i filmowej, za kwotę 394,5 tys. zł, realizowanego przez Filharmonię Świętokrzyską im. Oskara Kolberga w Kielcach. Z ministrem pracy polityki socjalnej podpisano umowę na wykonanie zadania pn. Organizacja Świętokrzyskiej Kampanii Przeciwdziałaniu Krzywdzeniu Dzieci za kwotę 157,3 tys. zł. Zadanie wykonano terminowo, zgodnie z zawartą umową. Prawidłowo wykorzystano dotacje z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w łącznej wysokości 187,1 tys. zł na dofinansowanie dwóch zadań. Analiza zadania pn. Dostawa i wdroŝenie systemu informatycznego do obsługi opłat za korzystanie ze środowiska, na które uzyskano dotację w kwocie 182,2 tys. zł wykazała, Ŝe zadanie zostało zrealizowane terminowo i zgodnie z podpisaną umową. 3. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (DzU z 2007 r. nr 223, poz.1655 ze zm.), przeprowadzono pięć analizowanych zamówień publicznych o łącznej wartości 2.443 tys. zł. Niezgodne z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (DzU nr 107, poz. 726 ze zm.), wydatki w kwocie 616 tys. zł związane z finansowaniem zadania pn. Usługa edukacji pracowników Urzędu w ramach menadŝerskich studiów podyplomowych MBA, zaewidencjonowano w 3020 Wydatki niezaliczane do wynagrodzeń, zamiast w paragrafie 4300 Zakup usług pozostałych. 4. NIK pozytywnie ocenia działania Urzędu na etapie przygotowań do podpisania w dniu 5 lipca 2007 r. Kontraktu wojewódzkiego obejmującego okres od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. Zgodnie z wymogami rozporządzenia Rady Ministrów z 3 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budŝetu państwa (DzU nr 120, poz. 831), Urząd posiadał program inwestycji Budowa Szpitala Powiatowego

5 w Opatowie planowanej wg ww. Kontraktu wojewódzkiego do finansowania ze środków dotacji budŝetu państwa w wysokości 24.000 tys. zł. Opracowany przez Starostwo Powiatu Opatowskiego program tej inwestycji odpowiadał wymogom 6 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z 3 lipca 2006 r. Uwagi NIK dotyczą niezapewnienia w 2008 r., zgodnie z wymogami 5 ust. 1 Kontraktu Wojewódzkiego skutecznego nadzoru nad realizacją inwestycji pn. Budowa Szpitala Powiatowego w Opatowie. Pomimo opóźnień w realizacji tej inwestycji w 2008 r., w tym dokonania czterech zmian harmonogramu realizacji robót (ostatniej zmiany dokonano 10 grudnia 2008 r.), Urząd dopiero 21 listopada 2008 r. przeprowadził wspólnie z ŚUW kontrolę tej inwestycji. Kontrola wykazała, Ŝe zaplanowany na 2008 r. zakres rzeczowofinansowy tej inwestycji, o wartości 11.113 tys. zł nie zostanie zrealizowany. 5. Przyznana w 2008 r. subwencja ogólna w wysokości 122.014 tys. zł została przekazana przez ministra finansów w wielkościach i terminach określonych w art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W trakcie roku subwencję ogólną zwiększono o środki z rezerwy subwencji ogólnej w kwocie 1.686 tys. zł, z przeznaczeniem na budowę drogi wojewódzkiej nr 728. 6. NIK pozytywnie z zastrzeŝeniami ocenia realizację projektów przewidzianych do dofinansowania ze środków bezzwrotnych pochodzących z funduszy strukturalnych w ramach perspektywy finansowej 2004-2006. Wszystkie projekty przyjęte do realizacji zostały zakończone, a wskaźniki postępu rzeczowego zostały osiągnięte w 100% i powyŝej. Przyznane na realizację tych projektów środki finansowe nie zostały jednak w pełni wykorzystane, co wynikało m.in. z oszczędności po przeprowadzonych przetargach. W czterech projektach realizowanych w ramach Priorytetu IV Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) Pomoc Techniczna wydłuŝano czas ich realizacji, co spowodowane było niewydatkowaniem w pierwotnym terminie kwot załoŝonych w projektach. WydłuŜenie terminu zakończenia realizacji projektów pozwalało na zwiększenie stopnia wykorzystania przyznanych środków. Pomimo obowiązku wynikającego z umów o dofinansowanie projektów zawieranych z Instytucją Pośredniczącą (wojewodą świętokrzyski), Urząd prowadził ewidencję księgową wydatków w zakresie Pomocy Technicznej ZPORR w podziale na działania, a nie na poszczególne projekty. Prowadzenie ewidencji księgowej w sposób niezgodny z podpisanymi umowami spowodowane było przyjętym przez Departament Funduszy Strukturalnych Urzędu sposobem realizacji tych projektów, w którym wydatki realizowane

6 były ze środków własnych, a dopiero na koniec okresu realizacji danego projektu wnioskowano o dofinansowanie. Analiza wydatków poniesionych na realizację projektów z Pomocy Technicznej w ramach perspektywy finansowej 2007-2013 wykazała, Ŝe zostały one prawidłowo ujęte w ewidencji księgowej Urzędu na wyodrębnionych kontach analitycznych. W niewielkim stopniu wydatkowano środki dotacji z rozwojowej, przyznanej w 2008 r. na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego (RPOWŚ) na lata 2007 2013. Z przekazanej kwoty 171.035 tys. zł wydatkowano w 2008 r. jedynie 6.879 tys. zł (4%). Przyczyną tego było późne przyjęcie RPOWŚ oraz innych dokumentów programowych, późne podpisanie Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Świętokrzyskiego, niezgodność prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska, a takŝe brak rozporządzeń ministra rozwoju regionalnego regulujących udzielanie pomocy publicznej w ramach regionalnych programów operacyjnych. W ramach RPOWŚ poniesiono w 2008 r. wydatki jedynie na projekty tzw. osi priorytetowej 7 Pomoc Techniczna. Między innymi ze środków Planu Realizacji Działań w ramach Pomocy technicznej RPOWŚ na rok 2008 (Działanie 7.1 Wsparcie procesu wdraŝania) sfinansowane zostały całkowite koszty udziału 22 pracowników Urzędu w podyplomowych studiach menedŝerskich Executive Master of Business Administration (MBA) w WyŜszej Szkole Ekonomii i Prawa im. prof. E. Lipińskiego w Kielcach w wysokości 616 tys. zł. Uwagi NIK dotyczą skierowania na studia dwóch pracowników Urzędu z naruszeniem 2 ust. 3 zarządzenia nr 27/2008 Marszałka Województwa Świętokrzyskiego z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie powołania członków zespołów oceniających do przeprowadzenia oceny merytoryczno-technicznej oraz innych dwóch pracowników, którzy nie realizują zadań bezpośrednio związanych z przygotowaniem, zarządzaniem, wdraŝaniem, monitorowaniem, oceną, audytem, certyfikacją i kontrolą oraz promocją i informacją projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej. Koszt udziału jednego pracownika w ww. studiach podyplomowych wynosi 28 tys. zł. Zdaniem NIK, Urząd nie wykazał naleŝytej staranności przy wyborze programu podyplomowych studiów menedŝerskich. Wybrano program o nieznanej jakości kształcenia, mimo, iŝ w tej samej cenie i realizowany przez ten sam podmiot był program o zweryfikowanej przez niezaleŝne instytucje wysokiej jakości kształcenia. NIK nie moŝe uwzględnić argumentów Pana Marszałka podniesionych w złoŝonym wyjaśnieniu,

7 iŝ o wyborze programu zdecydowały względy językowe. Zajęcia walidowane przez RSM Erasmus University prowadzone są częściowo w języku angielskim. Pracownicy zaangaŝowani we wdraŝanie RPOWŚ uczestniczą w kursach językowych, jednak stosowane na zajęciach rzeczowe i biznesowe słownictwo mogłoby okazać się zbyt trudne przez co zajęcia nie byłyby w pełni efektywne dla słuchaczy. Kontrola wykazała, Ŝe spośród 22 pracowników skierowanych na studia MBA 18 zadeklarowało w kwestionariuszach osobowych znajomość języka angielskiego na poziomie średnim, dobrym lub biegłym. 7. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia funkcjonujący w Urzędzie system kontroli finansowej obejmujący równieŝ procedury dotyczące realizacji zadań finansowanych środkami przekazanymi z budŝetu państwa oraz pobierania i odprowadzania dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i wykorzystania otrzymanych dotacji. 8. NajwyŜsza Izba Kontroli nie wnosi uwag do skuteczności nadzoru sprawowanego nad gminami przez Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej, w zakresie prawidłowości i terminowości wydatkowania dotacji w ramach Programu Integracji Społecznej (PIS), w którym w latach 2008 2009 uczestniczą 42 gminy z terenu województwa świętokrzyskiego Trzy gminy: Bieliny, Michałów i Wiślica posiadają aktualną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych i w związku z tym nie sporządzały Planów działania gminy w ramach PIS i mogły w pełni skorzystać z przydzielonych środków. Pozostałe 39 gmin w okresie od marca do maja 2008 r. sporządziło Plany działania gminy w ramach PIS, uprawniające do skorzystania ze środków w wysokości do 33% zaplanowanych. Wielkość alokacji środków dla wszystkich 42 gmin województwa świętokrzyskiego uczestniczących w PIS wynosiła 13.456,4 tys. zł, z tego wykorzystano w 2008 r. 3.810,9 tys. zł (28,2%). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Ustalenie zasad współdziałania Departamentu Infrastruktury Urzędu, wydającego decyzje w sprawie nałoŝenia kar pienięŝnych, z Departamentem BudŜetu i Finansów prowadzącym windykację tych kar, warunkujących bezzwłoczne wszczynanie egzekucji. 2. Prowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystania dotacji i wykonania zadań przez podległe jednostki organizacyjne. 3. Wyeliminowanie przypadków niezgodnego z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla

8 budŝetu państwa, budŝetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych, ewidencjonowania wydatków związanych z dokształcaniem pracowników. 4. Zapewnienie skutecznego nadzoru nad realizacją inwestycji realizowanych w ramach Kontraktu Wojewódzkiego. 5. Wyeliminowanie przypadków kierowania na studia podyplomowe finansowane ze środków Unii Europejskiej pracowników Urzędu z naruszeniem 2 ust. 3 zarządzenia nr 27/2008 Marszałka Województwa Świętokrzyskiego z dnia 6 maja 2008 r. oraz pracowników, którzy nie realizują zadań bezpośrednio związanych z przygotowaniem, zarządzaniem, wdraŝaniem, monitorowaniem, oceną, audytem, certyfikacją i kontrolą oraz promocją i informacją projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Marszałka w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Marszałkowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Kielcach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Rozdzielnik: 1. Departament Administracji Publicznej. 2. Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego. 3. Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia. 4. Adresat. 5. a/a.