PODSTAWY ERGONOMII i BiHP Zmęczenie



Podobne dokumenty
ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne

Fizjologia człowieka

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego

Trener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ

ZAGADNIENIA KIERUNKOWE.

Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

zmęczenie Fizjologia człowieka

EEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu

Czym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger)

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11

Fizjologia, biochemia

Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

Wysiłek krótkotrwały o wysokiej intensywności Wyczerpanie substratów energetycznych:

Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

Szafy, garderoby, zabudowy wnęk Rydułtowy ul. Bema 3 Turza Śląska ul.. Bogumińska 21 tel./fax (032)

Fizjologia człowieka

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie

Instytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek

-Trening Personalny : -Trener Personalny: -Kulturystyka: -Sporty siłowe: -Trening motoryczny: -Zajęcia funkcjonalne: -Wysiłek fizyczny : -Zmęczenie:

Eksperyment 11. Badanie związków między sygnałem a działaniem (wariant B) 335

Źródła danych: Wyniki pomiarów. Dane technologiczne

STRESORY, inaczej źródła stresu

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J

Zdolności KOMPLEKSOWE ZWINNOŚĆ

Temat: Fizjologia pracy

Biorytmy, sen i czuwanie

PSYCHO-HORMONALNE PRZEJAWY PRZETRENOWANIA U WYCZYNOWYCH SPORTOWCÓW. dr Zbigniew Obmiński Instytut Sportu Zakład Endokrynologii

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska

John Broadus Watson ( )

Organizacja Procesów Pracy Laboratorium. Dr Beata Basińska Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska

ObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w

Test wydolności fizycznej Zachęcamy Cię do przeprowadzania jej co trzy miesiące i odnotowywania wyników w poniższej tabeli.

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku

Fizjologia człowieka

7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA

Wspieranie ogólnego rozwoju młodzieży poprzez dobór ćwiczeń

Stopnie niepełnosprawności

WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE

SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA

EKG (Elektrokardiogram zapis czasowych zmian potencjału mięśnia sercowego)

Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon

Od słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA. malyska.edu.pl

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Czynniki warunkujące mistrzostwo sportowe

Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera?

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

Kąpiel kwasowęglowa sucha

Wszelkie prawa zastrzeŝone Mazowieckie Centrum Profilaktyki UzaleŜnień DOPALACZE. nowy problem: medyczny, prawny, społeczny, moralny

Dobór zabiegów terapeutycznych

Praca a zdrowie i umiejętności poznawcze pokolenia 50+ Iga Magda współpraca: Aneta Kiełczewska

Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT

Częstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.

PODSTAWY ERGONOMII i BiHP Charakterystyka pracy i jej fizjologii, obciąŝenie człowieka pracą

Pozytywny wpływ aktywności fizycznej na psychikę człowieka

Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłuŝej niŝ 4 godziny, moŝe być uciąŝliwa, gdyŝ:

ROZGRZEWKA. w treningu taktycznym

Zabezpieczenie sieci przed uderzeniem hydraulicznym

Fizjologia człowieka

Co to jest proces motywacyjny?

Test stopniowany przeprowadzony dnia: w Warszawie

OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ

Badanie czasu i metod pracy - chronometraż

DEFINICJA ERGONOMII. ERGONOMIA - nauka zajmująca się projektowaniem systemów pracy, produktów i środowiska zgodnie z fizycznymi.

Fizjologia człowieka

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul. Dr. Józefa Rostka Bytom tel; ,

Fizjoterapia w praktyce. Opóźniona bolesność mięśniowa DOMS: Delayed Onset Muscle Soreness

Regulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

ĆWICZENIA IX. 3. Zaproponuj metodykę, która pozwoli na wyznaczenie wskaźnika VO nmax w sposób bezpośredni. POŚREDNIE METODY WYZNACZANIA VO 2MAX

KONCENTRACJA. TRENING UWAGI.

DEK-I-0. (dla wzoru deklaracji obowiązującej za okresy sprawozdawcze od do ) 1. PODSTAWA PRAWNA

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Po prostu ćwicz! Ćwiczenia relaksacyjne przy odrabianiu lekcji w domu. Opracowanie: Izabela Mańkowska, Małgorzata RoŜyńska

OBCIĄśENIE STATYCZNE I DYNAMICZNE W CZASIE PRACY

IMPULSOWY PRZEKSZTAŁTNIK ENERGII Z TRANZYSTOREM SZEREGOWYM

Mając na względzie poprawienie kondycji oraz wzmocnienie układu krążenia powinniśmy się kierować podczas treningu następującymi wartościami;

ERGONOMIA W ŻYCIU CODZIENNYM I PRACY ZAWODOWEJ

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich

dr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie

MAREK FELBUR student WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

Psychologia RóŜnic Indywidualnych Funkcjonalne znaczenie temperamentu Zajęcia 2 Katarzyna Popek

LEKCJA 2 ŹRÓDŁA STRESU, FAZY ORAZ REAKCJE NA STRES

Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych

EUROBAROMETR przegląd wyników badań opinii publicznej nt. euro z lat w zakresie wybranych zagadnień

FRUSTRACJA reakcja organizmu na przeszkodę PRZESZKODA

voice to see with your ears

Multi-CZUJNIK 68. Programowany Multi-CZUJNIK zawierający czujnik. położenia, uderzenia i spadku napięcia.

fizycznego na organizm człowieka

LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TERAPEUTA ZAJĘCIOWY

SPRAWNY JAK SENIOR! RZECZ O AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ WIEKU PODESZŁEGO. Mgr Radosław Perkowski

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

Agenda. Stres - wybrane stresory - reakcja stresowa (wybrane aspekty) Zaburzenia termoregulacji - przegrzanie - udar cieplny

Transkrypt:

PODSTAWY ERGONOMII i BiHP Zmęczenie

Zmęczenie - przejściowe zmniejszenie zdolności do pracy spowodowane przez brak rezerw energetycznych. W czasie zamiany cukru w energię, organizm wytwarza teŝ kwas mlekowy, który gromadzi się w mięśniu uŝywanym w danej chwili i wywołuje uczucie zmęczenia. W wypadku odczuwania zmęczenia, naleŝy połoŝyć się i nie dopuścić do utraty ciepła przez ciało. Zmęczenie jest reakcją fizjologiczną chroniącą przed dalszą zbyt intensywną pracą. Źródło: Wikipedia Rodzaje zmęczenia: zmęczenie miejscowe (mięśniowe); zmęczenie ogólne (nerwowe).

Zmęczenie miejscowe związane jest z zakłóceniami związanymi z dostarczaniem przez krew elementów energetycznych oraz odbiorem produktów spalania. Zmiany w mięśniach, spowodowane powstaniem powyŝszych zakłóceń, pobudzają nerwy czuciowe, które przekazują do ośrodkowego układu nerwowego odpowiednie sygnały rejestrowane w świadomości jako zmęczenie mięśniowe. Zmęczenie ogólne powstaje na skutek pracy o małej intensywności, lecz absorbującej organizm przez dłuŝszy czas. Podczas praca fizyczna na poziomie 30 35% maksymalnych moŝliwości, organizm ludzki odpowiednio się adaptuje i po przerwaniu pracy stosunkowo szybko się regeneruje. W granicach 35 50% potrzebna jest dodatkowa motywacja, a organizm osiąga bardzo wysokie zmęczenie mięśniowe i ogólne. Gdy wysiłek przekracza 65% maksymalnych moŝliwości organizm włącza mechanizmy obronne które nakazują zaprzestanie pracy, jej kontynuowanie wymaga bardzo silnej motywacji np. lęk o Ŝycie własne lub rodziny.

Formy zmęczenia: 1. Zmęczenie ostre w wyniku bardzo intensywnego wysiłku mięśniowego czy neuropsychicznego, znajdujące wyraz w stanie zupełnego (choć przemijającego) wyczerpania organizmu. Pojawia się ono przy nierównomiernie rozłoŝonym wysiłku, w sytuacjach awaryjnych. 2. Zmęczenie umiarkowane występuje przy pracy o średnim natęŝeniu, trwającej przez dłuŝszy czas; jest to zjawisko normalne. 3. Przemęczenie, które powstaje przy nakładaniu się stanów zmęczenia w warunkach niedostatecznego wypoczynku. Jest to zjawisko podobne do stanów chorobowych. Daje ono złe samopoczucie, przygnębienie, zły wygląd, łatwość zmęczenia, zaburzenia snu itp. 4. ZnuŜenie, czyli forma zmęczenia charakterystyczna dla stanu wyczerpania potencjału roboczego. Do odzyskania tegoŝ potencjału konieczny jest odpoczynek. Często jednak znuŝenie następuje bez wyczerpania potencjału roboczego zwłaszcza przy znudzeniu pracą, przy stanach alienacji. 5. Zmęczenie psychiczne, znajduje wyraz w zahamowaniu działalności ośrodków korowych, którego efektem jest rozluźnienie uwagi, zwolnienie i zahamowanie zdolności obserwacji, zmniejszenie dynamizmu człowieka oraz jego sprawności fizycznej i intelektualnej.

Postacie zmęczenia ze względu na przyczyny: 1. Zmęczenie wzrokowe spowodowane zaangaŝowaniem w pracy analizatora wzroku. 2. Ogólne zmęczenie fizyczne, wywołane zaangaŝowaniem całego ustroju w pracy. 3. Zmęczenie psychiczne wywołane pracą umysłową. 4. Zmęczenie nerwowe spowodowane jednostronnym zaabsorbowaniem funkcji psychomotorycznych. 5. Zmęczenie wywołane monotonią pracy lub otoczenia. 6. Zmęczenie chroniczne wywołane sumowaniem się przyczyn zmęczenia długotrwałego. Pewne procesy zachodzące w mózgu wydają się wspólne, niezaleŝne od rodzaju zmęczenia. Związane są one z zjawiskami pobudzania i hamowania. Fizjologowie odkryli w mózgu takie ośrodki, które draŝnione impulsami elektrycznymi wywołują efekt zmęczenia.

Objawy zmęczenia: 1. Obiektywne: spadek wydajności pracy; wzrost liczby braków produkcyjnych, uszkodzeń narzędzi, wypadków przy pracy itp. 2. Subiektywne: doznania bólowe w intensywnie pracujących mięśniach; uczucie ogólnego osłabienia, rozdraŝnienia lub przygnębienia; stany znuŝenia występujące zwłaszcza przy pracy monotonnej. W kompensowaniu wpływu zmęczenia na wyniki pracy szczególną rolę mogą odgrywać bodźce materialne lub moralne. Fizjologiczny rytm pracy Stwierdzono, Ŝe pracownik posiada pewien rytm pracy, który wygląda następująco. Na początku zmiany następuje faza rozgrzewki, która trwa około 30 minut, po niej wydajność pracy stale rośnie, aŝ osiągnie pewien maksymalny poziom. Około południa następuje spadek wydajności, niezaleŝnie od tego czy jest wtedy przewidziana przerwa, po południu ponowny, aŝ do osiągnięcia przedpołudniowego maksimum, a potem spadek do końca zmiany.

Mierzenie zmęczenia Trudności pomiaru zmęczenia. NaleŜy najpierw ustalić o jaki rodzaj zmęczenia chodzi. Zmęczenie mięśniowe moŝna próbować określić za pomocą stęŝenia kwasu mlekowego (powstającego na skutek wysiłku) we krwi. Im więcej kwasu tym większy poziom zmęczenia. Jednak układ mięśniowy moŝe być nierówno obciąŝony, a w skrajnych przypadkach obciąŝenie jednego mięśnia moŝe doprowadzić do przerwania pracy, a ilość kwasu mlekowego będzie stosunkowo mała. MoŜna równieŝ próbować mierzyć np. częstość uderzeń tętna, czy ilość powietrza przepływającego przez płuca. Jednak mierząc częstość uderzeń tętna nie jesteśmy w stanie wyeliminować innych przyczyn które równieŝ powodują zwiększenie częstości tętna. Pomiar zmęczenia, zwłaszcza zmęczenia ogólnego jest bardzo trudny i komplikowany. MoŜe się odbywać jedynie w sposób pośredni.

Metody pomiaru zmęczenia: 1. Krytyczna częstość migotania świetlnego. 2. Aktywność elektryczna kory mózgowej. 3. Czas reakcji. 4. Wartość progów wraŝliwości i róŝnicy. 5. Precyzja czynności sensomotorycznych. Krytyczna częstość migotania świetlnego Wykorzystano tu zjawisko związane z faktem obserwacji migocącegoźródła bodźców świetlnych, Przykładowo osoba która na początku seansu filmowego dostrzega migotania, to na koniec seansu juŝ tego zjawiska nie dostrzega. Dokładniejsze badania stwierdziły, Ŝe powyŝsze zjawisko przebiega trójfazowo: początkowo częstość ta wzrasta (w fazie odpowiadającej wdroŝeniu się do pracy), następnie spada, wreszcie pod koniec zmiany ponownie wzrasta pod wpływem znacznego pobudzenia. Ta trójfazowość ujawnia się przy pracy zarówno fizycznej jak i umysłowej.

Aktywność elektryczna kory mózgowej PowyŜsza aktywność jest rejestrowana przez elektroencofalografy, które wykazują częstotliwość i amplitudę fal emitowanych przez korę mózgową. Tak zwany indeks alfa w początkowej fazie pracy znacznie się zmniejsza, a następnie stopniowo wzrasta. MoŜe to mieć odniesienie do stopniowego rozwoju procesów hamowania pod wpływem narastającego zmęczenia. Zjawisko to jest bardzo podobne podczas pracy umysłowej i fizycznej. Czas reakcji Stwierdzono, Ŝe jednym z kryteriów zmęczenia moŝe być przedłuŝenie się czasu reakcji na napływające bodźce, a przede wszystkim w opóźnieniu ruchów świadomych zawiadowanych przez ośrodki ruchowe kory mózgowej. Przeprowadzono badania które stwierdziły, Ŝe bezpośrednio po rozpoczęciu zmiany czas reakcji jest nieco dłuŝszy od przyjętej normy, po dwóch godzinach pracy ulega on nieznacznemu skróceniu. Natomiast wyraźne skrócenie następuje po zakończeniu 15 minutowej przerwy (po 4 godzinie pracy), w dalszych godzinach pracy czas reakcji stopniowo się wydłuŝa osiągając swoje maksimum pod koniec zmiany.

Wartość progów wraŝliwości i róŝnicy Jest to specyficzne kryterium zmęczenia analizatorów wywołanego pracą umysłową. Test polega na badaniu progu wraŝliwości określającego najmniejszą wartość bodźca, który wywołuje reakcję analizatora, albo teŝ progu róŝnicy (czułości), który określa najmniejszą dostrzegalną róŝnicę między wartościami dwóch bodźców. Wraz ze wzrostem zmęczenia wartość tych progów równieŝ wzrasta. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe na wartość progów mają równieŝ wpływ inne czynniki np. warunki środowiska, motywacja itp. Precyzja czynności sensomotorycznych Test polega na mierzeniu precyzji koordynowania czynności oka i ręki lib innych czynności sensomotorycznych. Zmniejszenie precyzji odzwierciedla stan zmęczenia psychicznego.