Szkoła Podstawowa w Dzierzgówku PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ JESTEŚMY CZĄSTKĄ PRZYRODY NA ROK SZKOLNY 2015/2016 Uchwalony przez Radę Pedagogiczną w dniu 15.09.2015 r. (uchwała nr 1.2015-2016)
Tobie została powierzona Ziemia jak ogród, rządź nią z mądrością św. Franciszek z Asyżu 2
Przewodnią myślą edukacji w naszej szkole jest wychowanie człowieka przyszłości, zorientowanego w złożonych problemach współczesnego świata i przygotowanego do twórczego udziału w jego przedmiotach. Realizacja tych zamierzeń wymaga działań integracyjnych, wiedzy z poszczególnych przedmiotów a jednocześnie kształtujących umiejętności dostrzegania zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie. Ważną rolę w programie wychowawczym naszej szkoły, w kształceniu świadomości człowieka odgrywa edukacja ekologiczna. Treści wynikające z podstawy programowej będą realizowane na zajęciach lekcyjnych i poza lekcyjnych, jak:, Koło Ekologiczne przez nauczycieli poszczególnych klas w oparciu o powstałą pracownię ekologiczną Moja wymarzona ekopracownia. To na nas nauczycielach spoczywa zadanie nauczenia dzieci szacunku do przyrody oraz czułą potrzebę jej ratowania. Obcowanie dzieci z roślinami, zwierzętami prowadzi do pełniejszego poznania zachować i wzajemnych zależności. Spotkania z przyrodą są najlepszym sposobem na związek z naturą, wyzwolenie chęci doznania nowych przygód, odkrycie piękna przyrody, które to bogaci nasze przeżycia emocjonalne. Należy także pamiętać o tym, że tereny wiejskie wymagają szczególnej ochrony ze względu na: ochroną źródeł wody pitnej, produkcję żywności oraz ochronę krajobrazu. Program ten ma na celu pogłębienie wiedzy przyrodniczej zarówno z zakresu ekologii jak i ochrony środowiska przyrodniczego. Najważniejszym celem jest jednak zwiększenie wrażliwości dzieci na piękno przyrody, na konieczność jej ochrony dla siebie i przyszłych pokoleń. W związku z powyższym edukacją ekologiczną nie można zajmować się doraźnie, ale musi to być ciąg zaplanowanych działań, dlatego jako rada pedagogiczna przyjęliśmy do realizacji w roku szkolnym 2014/2015 poniższy program. Cele: 1. Uświadomienie zagrożeń środowiska przyrodniczego, występujących w najbliższym środowisku i uwrażliwienie na problemy ochrony środowiska. 2. Budzenie szacunku do przyrody. 3. Wzbudzenie poczucia odpowiedzialności za środowiska. 4. Przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego działania na rzecz ochrony środowiska. 5. Rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą. 6. Nauka odpowiedzialności za zwierzęta domowe i dziko żyjące. 3
7. Kształtowanie i promowanie postaw sprzyjających trosce o środowisko w domu rodzinnym, na podwórku, klasie, szkole i jej okolicy. 8. Zaktywizowanie całej społeczności szkolnej oraz rodzin uczniów do działań na rzecz najbliższego środowiska. 9. Włączanie środowisk rodzinnych do edukacji ekologicznej prowadzonej w szkole. 10. Uświadamianie odpowiedzialności za stan środowiska w najbliższej okolicy. 11. Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie. 12. Uczestnictwo w działaniach mających na celu ochronę i zapobieganie dewastacji środowiska. 13. Ukazywanie możliwości współdziałania na rzecz ochrony środowiska. 14. Prowadzanie obserwacji i doświadczeń mających na celu ocenę aktualnego stanu najbliższego środowiska. 15. Poznanie niekorzystnych skutków ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze. 16. Kształtowanie nawyków życia we własnym domu. 17. Kształtowanie poczucia własnej wartości i własnych możliwości. 18. Doskonalenie integracji i współpracy w klasie oraz między klasami. 19. Promowanie wśród uczniów zdrowego trybu życia. 20. Poznawanie form ochrony przyrody. 21. Poznanie sposobów ochrony bliższego i dalszego środowiska. Kształcone umiejętności Obserwowanie zjawisk i procesów zachodzących w środowisku. Dostrzeganie zależności między człowiekiem, a przyrodą. Dokonywanie oceny działalności człowieka i jego wpływu na stan środowiska. Przeprowadzanie prostych badań oceny stanu środowiska najbliższej okolicy. Wnioskowanie na podstawie danych zebranych w wyniku obserwacji. Korzystanie z różnych źródeł informacji. Kształcone postawy Kształtowanie nawyków kulturalnego obcowania z przyrodą podczas zajęć terenowych, wycieczek oraz w życiu codziennym. Przekonanie o odpowiedzialności człowieka za stan środowiska przyrodniczego. Przekonanie, że środowisko należy tak wykorzystać, aby zachować je dla przyszłych pokoleń. 4
Kształtowanie wrażliwości na środowisko przyrodnicze, szacunek dla niego, wrażliwość na piękno przyrody. Pobudzanie do aktywnego działania na rzecz ochrony środowiska. Świadome planowanie i organizowanie działań służących poprawie stanu środowiska w najbliższym otoczeniu. Współodpowiedzialność za ochronę środowiska. Wyrabianie pozytywnych cech charakteru jak: pracowitość, spostrzegawczość, systematyczność, dokładność, zdyscyplinowanie, odpowiedzialność. Procedury osiągania celów Program zakłada jak najczęstsze odchodzenie od systemu klasowo-lekcyjnego, a proponuje następujące procedury osiągania celów: Zorganizowanie wycieczek pieszych, rowerowych. Gromadzenie informacji na określony temat z prasy, TV, radia, książek, Internetu, materiałów źródłowych. Analizowanie map, przewodników, zdjęć. Zorganizowanie wystawy zdrowej żywności" Zorganizowanie i przeprowadzenie w szkole zbiórki makulatury, baterii, plastikowych opakowań. Akcja - SPRZĄTANIE ŚWIATA. Obchody Dnia Ziemi, akcja Czysty las. Przygotowanie festynu Ekologia i Zdrowie. Wykonywanie zielników. Wykonywanie spisu drzew rosnących w okolicy szkoły. Opieka nad terenami zielonymi wokół szkoły. Opieka nad roślinami doniczkowymi w klasach konkurs na najpiękniejsze kwiaty doniczkowe w klasie. Opieka nad zwierzętami. Dokarmianie ptaków, budowa karmników. Zorganizowanie i branie udziału w konkursach plastycznych dotyczących ekologii. Zorganizowanie i branie udziału w konkursach sprawdzających wiedzę przyrodniczą i ekologiczną. Projektowanie i kolportaż ulotek proekologicznych dla rodziców i innych mieszkańców wsi konkurs. 5
Badanie czystości powietrza za pomocą skali porostowej. Badanie kwasowości opadów atmosferycznych. Określanie stopnia zanieczyszczenia wody poprzez obserwację organizmów wodnych. Porównywanie życia w glebie naturalnej oraz przekształconej przez człowieka. Obserwacja uszkodzeń liści drzew. Obserwacje prowadzone w oczyszczalni ścieków, na wysypisku śmieci, w lesie i na terenach zurbanizowanych. Przewidywane osiągnięcia Uczniowie potrafią: Samodzielnie poznawać świat przyrody. Rozwijać zainteresowania przyrodnicze. Samodzielnie szukają informacji na określony temat (biuletyny, czasopisma, Internet). Słuchają i oglądają audycje oświatowe. Dokonywać pomiarów i obserwacji przyrody w terenie. Dokumentować wyniki obserwacji i pomiarów, analizować i interpretować wyniki obserwacji i pomiarów. Orientować się w terenie. Wnioskować i przewidywać skutki wpływu różnych czynników na środowisko naturalne. Korzystać racjonalnie i bezpiecznie z zasobów przyrody. Wskazywać działania ekologiczne w skali lokalnej i globalnej. Wskazywać walory przyrodnicze regionu i kraju. Wskazywać działania służące poprawie środowiska. Rozpoznawać przedstawicieli flory i fauny. Promują zdrowy styl życia. 6
Harmonogram zadań w na rok 2015/2016, realizowanych w oparciu o ekopracownię Moja wymarzona Ekopracownia w Szkole Podstawowej w Dzierzgówku Miesiąc Wrzesień Październik Rodzaj zajęć Tematyka zajęć 1. Wybory zarządu Szkolnego Koła. 2. Opracowanie planu pracy. 3. Wykonanie gazetki na korytarzu. 4. Przygotowanie apelu odn. Sprzątania świata 1. Miejsce ekologii i ochrony środowiska wśród nauk przyrodniczych. 2. Recykling szansą na ratowanie środowiska, udział w akcji Sprzątanie świata. Odpowiedzialni B. Kowalski Wychowawcy 1-3 Akcje/projekty Sprzątanie świata 21.09. kl. IIa, b kl. III 1. Pokaz multimedialny krajobrazy Polski. 2. Rozpoznawanie zwierząt, poznanie ich środowiska życia 1. Jakie typy krajobrazów występują w Polsce? 1. Ekologicznie czyli logicznie 1. Obserwacja odlotu ptaków. 2. Spotkanie z leśniczym. 3. Ogłoszenie akcji Zbiórka makulatury. 1. Obszary chronione na terenie Gminy Nieborów. 2. Na tropach dzikich wysypisk śmieci wycieczka. Sporządzenie dokumentacji fotograficznej. Akcje/projekty Akcja Zbierasz makulaturę - oszczędzasz las Festyn Ekologia i zdrowie Konkursy kl. IIa, b Wystawa Owoce jesieni Dobre rady na odpady 1. Pokaz multimedialny środowisko życia zwierząt egzotycznych. klas Wychowawca klasy, wychowawcy klas 1. Gospodarstwo ekologiczne. Uwagi o realizacji 7
Listopad Grudzień kl. III 1. Grzybobranie las jesienią. Wychowawca klasy 1. Poznajemy Bolimowski Park Krajobrazowy. 2. Rozpoznawanie drzew i krzewów w okolicy szkoły. 1. Odnawialne źródła energii: woda, słońce, wiatr, biomasa. 2. Gleby w Polsce. Badanie czystości gleby. Akcje/projekty Akcja Zbierasz makulaturę - oszczędzasz las Akcja zbierania zużytych baterii opakowań i nakrętek plastikowych. kl. IIa, b Akcje/projekty kl. IIa, b 1. Oglądanie prezentacji zasobów wody na kuli ziemskiej. 1a, 1b 1. Drzewa korzyści z lasu. y 1. Poznajemy największe rzeki w Polsce. 1. Opracowanie regulaminu konkursu pod hasłem Zimowy Karmnik". 2. Dlaczego dokarmiamy ptaki? 1. Poznanie skali porostów. Porosty pionierskie. 2.Ekologiczne znaki graficzne. Akcja zbierania zużytych baterii i nakrętek plastikowych. 1. Rozróżnianie zmysłów. Przeprowadzenie doświadczenia z różnymi zmysłami. 2. Pokaz multimedialny śnieżynek. 3. Badanie właściwości śnieżynek doświadczenie. 1. Zimowe kryjówki zwierząt zachowanie zwierząt w czasie zimy. 1. Jak zwierzęta szykują się do snu? Wychowawca klasy = Wychowawca klasy 8
Styczeń Luty Marzec kl. II a, b kl. IIa, b 1. Rozstrzygniecie konkursu pod hasłem Zimowy Karmnik. 2. Akcja dokarmiania ptaków. 1. Formy ochrony przyrody w Polsce. Co to są gatunki rzadkie, zagrożone i ginące? 1. Doświadczenie mierzenie temperatury powietrza. 2. Badanie właściwości lodu zimowe zjawiska atmosferyczne. 1. Dokarmiamy ptaki zimą. 1. Nasi skrzydlaci przyjaciele budowanie karmników. Wychowawca klasy 1. Wycieczka po okolicy obserwacja ptaków, dokarmianie ptaków. 1. Co zawiera Czerwona Opiekun Koła Księga Roślin i zwierząt? 2. Poznajemy czasopisma o tematyce ekologicznej 1. Praca z mapą Gdzie leżą Tatry. Oznaczenia na mapie. 1. Ochrona roślin i zwierząt y w Polsce. 1. Żyjemy w przyjaźni ze zwierzętami. 1. Szkolny Turniej Wiedzy Przyrodniczej. 2. Ogłoszenie konkursu fotograficznego Przyroda w obiektywie. 1. Rodzaje zanieczyszczeń człowieka dyskusja w oparciu o własne obserwacje i film. 2. Wpływ zanieczyszczenia na powietrze na świat roślin, zwierząt, człowieka badanie czystości powietrza. 3. Szkody wyrządzane przez posypywanie dróg solą (reakcja roślin na sól). Wychowawca klasy 9
Kwiecień Maj kl. IIa, b Wycieczki Akcje/projekty kl. II a, b 1. Ryby w akwarium. Wyposażenie akwarium. 1. Znaczenie wody dla życia ludzi, zwierząt, roślin. 1. Przyroda bywa groźna. Wychowawca klasy 1. Organizacja obchodów Międzynarodowego Dnia Ziemi. 2. Opracowanie scenariusza akademii. 1. Badanie stanu środowiska w pobliżu szkoły. 2. Konkurs plastyczny z wykorzystaniem opakowań i plastiku. Zwiedzanie Oczyszczalni Ścieków w Skierniewicach. Dzień Ziemi - akcja Czysty las. 1. Co to jest ekologia? 2. Rośliny i zwierzęta chronione. Święto Ziemi. 1. Rodzaje drzew i krzewów. Ekologiczne uprawy warzyw i owoców. 1. Zapraszamy na przejażdżkę Wychowawca klas rowerową. 1. Rozstrzygnięcie konkursu fotograficznego Przyroda w obiektywie 2. Rajd rowerowy do BPK. 3. Wycieczka do Rogowa. 1. Badanie czystości wody. 2. Obserwacja mikroskopowa kropli wody. Wycieczki 1. Wycieczka do Rogowa. 2. Zielona Szkoła w góry. kl. 1a, b kl. IIa, b 1. Cztery żywioły przyczyny i skutki ich występowania. Przeprowadzenie doświadczenia z wodą i powietrzem 2. Prezentacja multimedialna Dwie twarze Bałtyku. 1. Funkcje ZOO w ratowaniu ginących zwierząt. Życie zwierząt egzotycznych. 10
Czerwiec kl. II a i b 1. Spacerkiem po lesie. Wychowawca klasy 1. Wycieczki nad staw i na łąkę połączone z obserwacjami zwierząt i roślin oraz monitorowanie wody na rzece Skierniewce. 2. Podsumowanie całorocznej pracy. 1. Monitoring czystości rzeki Skierniewki 2. Spotkanie z leśniczym. Podsumowanie działalności koła. Wręczenie nagród książkowych i dyplomów dla aktywnych, młodych ekologów i działaczy. 1. Sztuczne wywoływanie tęczy doświadczenie. 2. Mieszkańcy łąk i zagrożenia ze strony człowieka. 1. Ekologia wokół nas czyste środowisko. 1. Parki narodowe w Polsce Wychowawca klasy Ewaluacja Powodzenie programu zależy w znacznej mierze od trafnego doboru treści jak również od sposobu ich przekazu odpowiednich dla specyfiki danego środowiska. Stąd konieczność krytycznego spojrzenia na skuteczność tego edukacyjnego przedsięwzięcia. Narzędziami do zbierania informacji będą: anonimowe ankiety skierowane do rodziców i uczniów, testy i zadania kierowane do uczniów, wymagające praktycznych umiejętności, Metody i formy pracy obserwacja, wyjścia w teren, eksperymenty, badania, dyskusja, wywiad, ankieta, 11
projekt, pisanie, drama, film, prezentacja, ekspozycja (plakaty), drzewko decyzyjne kula śnieżna. 12