Raport o korkach w 7 największych miastach Polski Poznań Poznań 1 lutego 2011 r.
Raport 1. Wydatki miast na transport 2. Czas to pieniądz strategie transportowe miast 3. Miasta w korkach organizacja ruchu 3.1 Korkometr i wąskie gardła 3.2 Koszt korków 3.3 Zadowolenie mieszkańców 4. Podsumowanie ranking miast 2
Wydatki miast na transport Średnia wydatków, lata 2007-2010 Największa pozycja budżetowa w miastach to wydatki na transport (średnio 21 proc.) Duże różnice pomiędzy miastami w relatywnych poziomach wydatków oraz w podziale wydatków na drogi i transport zbiorowy Kluczową kwestią jest efektywność wydatków, gdyż nie jest sztuką wydać jak najwięcej pieniędzy podatników Poznań stosunkowo niski udział wydatków na transport w wydatkach ogółem. Wydatki na drogi w Poznaniu stanowią dużo mniejszą część wydatków na komunikację (37%) w porównaniu z innymi badanymi miastami. 3
Czas to pieniądz Transport służy ludziom, którzy muszą się przemieszczać z punktu A do punktu B w ściśle określonym czasie. Parametr czasu powinien być wymieniony explicite w każdej strategii transportowej, tak aby można było zweryfikować jej rezultaty. W przypadku Poznania brak w strategii transportowej jasnej weryfikacji przez wskaźnik czasu w przypadku transportu indywidualnego jest on brany pod uwagę w przypadku transportu zbiorowego. 4
Korkometr - metodologia badania Badanie występowania korków oparto na rzeczywistych pomiarach prędkości przejazdu poszczególnymi odcinkami dróg, wyznaczanych na podstawie danych o pozycjach GPS z ponad 70 tysięcy pojazdów w czasie rzeczywistym Obliczenia bazują na danych zebranych w systemie Targeo Traffic, w październiku 2010 Korkometr (KKM) jest wskaźnikiem opracowanym na potrzeby porównawczych badań ruchu drogowego pokazującym względne opóźnienie w stosunku do przejazdu bez utrudnień. źródło: Targeo.pl 5
7 największych polskich miast - zestawienie Średnia prędkość Miasto Średni czas przejazdu Korkometr (km/h) 10km z uwzględnieniem tranzytu Katowice 24% 8 min 63,1 Łódź 39% 12 min 38,1 Poznań 55% 17 min 43,9 Gdańsk 60% 19 min 43,7 Wrocław 71% 24 min 33,5 Warszawa 74% 25 min 37,7 Kraków 87% 28 min 41,1 Korkometr wyrażony procentowo pokazuje o ile z powodu korków wydłuży się przejazd statystyczną trasą w godzinach szczytu Średni czas przejazdu pokazuje ile czasu zajmie w godzinach szczytu pokonanie statystycznego odcinka trasy o długości 10 km Średnia prędkość na całej sieci drogowej objętej badaniem pokazuje średnią prędkość na całym obszarze miasta, z uwzględnieniem obwodnic i ruchu tranzytowego 6
Koszt korków równy nakładom na naukę w budżecie państwa Status quo Koszt korków dla pracujących (tys. PLN) Koszt korków dla gospodarki (tys. PLN) miesięcznie rocznie miesięcznie rocznie Katowice 8,929 107,152 7,551 90,607 Łódź 27,991 335,887 23,396 280,757 Gdańsk 29,754 357,054 25,536 306,431 Poznań 35,750 429,003 30,681 368,168 Kraków 45,987 551,844 39,024 468,286 Wrocław 38,628 463,530 33,104 397,246 Warszawa 164,175 1,970,106 145,197 1,742,364 RAZEM (A) 351,215 4,214,575 304,488 3,653,858 á la Katowice Koszt korków dla pracujących (tys. PLN) Koszt korków dla gospodarki (tys. PLN) miesięcznie rocznie miesięcznie rocznie Katowice 8,929 107,152 7,551 90,607 Łódź 18,251 219,007 15,255 183,061 Gdańsk 15,273 183,275 13,108 157,290 Poznań 17,468 209,614 14,991 179,890 Kraków 15,571 186,852 13,213 158,560 Wrocław 16,867 202,401 14,455 173,458 Warszawa 56,481 677,773 49,952 599,423 RAZEM (B) 148,839 1,786,074 128,524 1,542,289 Pracujący w 7 miastach tracą w korkach co najmniej 4,2 mld PLN rocznie, czyli średnio na kierowcę 3 tys. PLN rocznie. Gospodarka traci na korkach co najmniej 3,7 mld PLN rocznie. Pracujący Poznaniacy tracą w korkach co najmniej 429 milinów PLN rocznie, a gospodarka Poznania ponad 368 mln PLN rocznie. Gdyby w Poznaniu udało się osiągnąć płynność ruchu taką jak w Katowicach pracujący Poznaniacy traciliby stojąc w korkach mniej o prawie 220 milionów PLN rocznie a gospodarka Poznania mniej o 188 mln PLN rocznie. RÓŻNICA (A-B) 202,376 2,428,501 175,964 2,111,569 7
Badanie satysfakcji mieszkańców Poznania 80%+ 70%+ 60%+ 50%+ 40%+ 30%+ 20%+ 10%+ 0%+ Czystość pojazdów Stan techniczny pojazdów Punktualność Kultura kierowców Położenie przystanków Łatwość przesiadki między różnymi środkami komunikacji miejskiej Połączenia do różnych miejsc (trasy linii) Ceny biletów\kart miejskich Dostępność miejsc siedzących, tłok 8
Badanie satysfakcji mieszkańców Poznania na tle innych miast Zadowolenie z transportu publicznego (skala od 1 do 5) Uwaga: strzałka zielona istotnie lepsze oceny niż średnia, strzałka żółta oceny na poziomie średniej, strzałka czerwona istotnie słabsze oceny niż średnia. 9
Zadowolenie mieszkańców z transportu w miastach Miasto Zadowolenie z transportu publicznego Zadowolenie z transportu indywidualnego Kraków 3.43 1.75 Poznań 3.37 1.74 Gdańsk 3.32 1.80 Warszawa 3.29 1.68 Wrocław 3.19 1.75 Katowice 3.09 1.77 Łódź 2.91 1.73 Miasto Zadowolenie z organizacji transportu i ruchu Poznań 3.43 Warszawa 3.37 Kraków 3.32 Katowice 3.29 Gdańsk 3.19 Wrocław 3.09 Łódź 2.91 Łączna ocena zadowolenia mieszkańców z organizacji transportu jest słaba ze średnią na poziomie 2,94 (w skali ocen od 1 do 5) Zadowolenie mieszkańców z transportu publicznego jest dużo wyższe niż z transportu indywidualnego 3,23 w porównaniu z 1,74 (w skali ocen od 1 do 5) Mieszkańcy najbardziej narzekają: - w transporcie zbiorowym na: tłok, ceny biletów, punktualność i czystość - w transporcie indywidualnym na: brak miejsc parkingowych i płynność świateł Zadowolenie z organizacji transportu i ruchu w Poznaniu jest na najwyższym poziomie spośród badanych miast. 10
Ranking (1) Na naszą ostateczną ocenę miały wpływ 4 zestawienia: korkometr, koszty, satysfakcja mieszkańców i jakość strategii transportowej Nie braliśmy pod uwagę środków finansowych wydawanych przez miasta na drogi i komunikację zbiorową, gdyż liczą się efekty a nie ilość wydanych pieniędzy Poza jednym wyjątkiem, żadne z miast nie zajmowało permanentnie miejsca w czołówce Zdecydowanym liderem są Katowice, które wygrały w 3 z 4 zestawień, a pozostałe miasta wypadają znacznie słabiej, w tym najgorzej Wrocław i Warszawa Nasz raport i ranking pokazuje jak wiele jest do zrobienia i to szybko, żeby miasta i cała gospodarka nie utknęły za chwilę w gigantycznych korkach 11
Ranking (2) 12
Jak usprawnić transport w miastach? Wykorzystać rezerwy proste! 13 propozycji raportu wykorzystania rezerw prostych: 1. Wykonywanie i publikacja niezależnych od miasta i przewoźników analiz natężenia ruchu, w tym automatyczne zliczanie pojazdów na pętlach indukcyjnych i pasażerów komunikacji zbiorowej za pomocą odpowiednich urządzeń. Pozwoli to na weryfikację wskaźników strategii transportowych dla miast i optymalizację obiegów taboru. 2. Usprawnienie koordynacji miejskich spółek transportowych i wzrost efektywności wykorzystania taboru, w tym ukrócenia praktyki dublowania tras, wykorzystanie torowisk jako bus-pasów, łączenie przystanków tramwajowych i autobusowych. 3. Obliczanie kosztu alternatywnego korków i wykorzystania go jako jedno z kryteriów w przetargach na inwestycje drogowe koszt (w przetargu) remontu drogi powinien uwzględniać utracone korzyści powodowane przez nowe utrudnienia w ruchu. Inwestycje i remonty mogą okazać się nieco droższe, ale będą realizowane szybciej. Z drugiej strony, kary za nieterminowe wykonanie prac również powinny uwzględniać koszt alternatywny większych korków. 4. Zakaz jazdy samochodów ciężarowych po lewym pasie poprzez odpowiednie oznakowanie i zawężenie lewego pasa ruchu. 5. Przywrócenie strzałek do skrętu w prawo. 6. Likwidacja przycisków do świateł dla pieszych. 13
Jak usprawnić transport w miastach? Wykorzystać rezerwy proste! Ciąg dalszy. 13 propozycji raportu wykorzystania rezerw prostych: 14 7. Wyznaczenie na skrzyżowaniach tzw. yellow-box, czyli obszaru gdzie wjazd pojazdów bez możliwości zjazdu ze skrzyżowania byłby zakazany. Obecnie prawo nie przewiduje takiego znaku, choć policja może i powinna karać kierowców za blokowanie skrzyżowań w miastach. 8. Zasadnicze zmniejszenie ilości znaków drogowych, w tym ujednolicenie ograniczeń prędkości pojazdów w miastach np. do dwóch (50 km/h i 80 km/h). 9. Regulacja świateł! Można inwestować w zintegrowane systemy zarządzania ruchem. Ale można też po prostu wyregulować światła drogowe z zegarkiem w ręku, zwłaszcza po zakończeniu każdego procesu inwestycyjnego. 10. W centrum miast zamiana ulic z dwukierunkowych na jednokierunkowe z zakazem skrętu w lewo. Będzie się jeździło dalej i nie w linii prostej, ale za to szybciej. 11. Wydłużenie pasów do skrętów w lewo kosztem pasów zieleni pomiędzy jezdniami oraz likwidacja przewężeń ulic. 12.Zakaz parkowania na drodze. Jednocześnie tworzenie miejsc parkingowych w miejscach ekonomicznie uzasadnionych, w tym zwłaszcza przed punktami usługowymi. Znaczącą rezerwę dla miejsc parkingowych stanowią pasy trawy w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni. 13. Przy okazji prowadzonych remontów obniżanie torowisk tramwajowych do poziomu drogi pod kątem wykorzystania przez bus-pasy oraz zintegrowanie przystanków tramwajowych i autobusowych.
Kontakt Rafał Antczak Wiceprezes Deloitte Tel.: +48 22 511 00 43 rantczak@deloittece.com Rafał Mikołajczak Prezes Indigo Sp. z o.o. Tel.: +48 22 45 89 777 Rafal.Mikolajczak@indigo.pl Dr Michał Beim Politechnika w Kaiserslautern Tel.: +49 631 205 38 13 Michal.Beim@imove-kl.de 15
Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas Member of Deloitte Touche Tohmatsu 2011 Deloitte Polska