Arkusz opisu przedmiotu do Katalogu Przedmiotów ECTS 1 Nazwa przedmiotu Controlling operacyjny i strategiczny 2 Kod przedmiotu (wypełnia koordynator ECTS) 5 Liczba punktów ECTS (wypełnia koordynator ECTS) 7 Semestry (rok, semestr, semestry na których jest przedmiot) (np. I rok semestr I zimowy, II rok semestr IV letni) II rok semestr III zimowy, II rok semestr IV - letni 10 Język nauczania 3 Formuła przedmiotu 4 Typ przedmiotu (obowiązkowy, ograniczonego wyboru, swobodnego wyboru) 6 Poziom przedmiotu (opcjonalnie) 8 Liczba godzin w semestrze 9 Liczba godzin w tygodniu Wyk. Ćw. Lab. Sem. Proj. Wyk. Ćw. Lab. Sem. Proj. 20 10 11 Wykładowca 12 Wymagania wstępne Znajomość podstaw rachunkowości oraz sprawozdawczości finansowej. 13 Cel nauczania Celem nauczania jest stworzenie warunków umożliwiających studentom nabycie wiedzy z zakresu funkcjonowania i projektowania systemu sprawozdawczości wewnętrznej w przedsiębiorstwie, projektowania przepływów finansowych i oceny projektów inwestycyjnych oraz pozyskanie umiejętności praktycznego wykorzystania poznanych technik. 14 Program nauczania 1. Rachunkowość zarządcza a controlling - wprowadzenie a. rachunek kosztów: pojęcia, cele, budowa rachunku kosztów; b. rachunkowość zarządcza: pojęcia; c. rola rachunkowości zarządczej w procesie zarządzania firmą; d. rachunkowość zarządcza a rachunkowość finansowa; e. rachunkowość zarządcza a controlling. 2. Konstrukcja systemu controllingu w przedsiębiorstwie a. formułowanie celów przedsiębiorstwa; b. wyodrębnienie ośrodków odpowiedzialności ewidencja przychodów i Utworzony przez Rafał Olczuk Strona 1 z 5 SZP-232-458/PN/2011
kosztów; c. budżetowanie i rozliczanie budżetów analiza odchyleń; d. system raportowania; e. zasady oceny centrów odpowiedzialności oraz system motywacyjny jako istotny element systemu controllingu; f. systemy wskaźników i zasady ich tworzenia. 3. Klasyfikacja kosztów a. koszty rodzajowe; b. koszty według typów działalności; c. koszty proste, złożone; d. koszty bezpośrednie i pośrednie; e. koszty stałe i zmienne. 4. Rozliczanie kosztów pośrednich a. cele grupowania i rozliczania kosztów pośrednich; b. grupowanie kosztów pośrednich; c. rozliczanie kosztów pośrednich. 5. Systemy rachunków kosztów a. rachunek kosztów pełnych; b. rachunek kosztów zmiennych; c. rachunek kosztów wielowymiarowych. 6. Rachunek kosztów działań ABC a. wprowadzenie do activity based costing; b. etapy wdrażania activity based costing; c. identyfikacja obiektów kosztów, identyfikacja działań, ustalenie kosztów działań, ustalenie nośników kosztów działań, rozliczenie kosztów na obiekty kosztów. 7. System ewidencji zdarzeń gospodarczych a. plan kont jako system ewidencji przychodów i kosztów; b. księgowanie operacji gospodarczych; c. dostosowanie planu kont do potrzeb zarządczych. 8. Rachunek kosztów a krótkoterminowe decyzje finansowe a. znaczenie krótkoterminowego rachunku kosztów zmiennych w ocenie rentowności produktów / usług / rynków; b. rachunku kosztów zmiennych a analiza progów rentowności (analiza CVP); c. wykorzystanie wieloasortymentowego progu rentowności w ocenie decyzji cenowych. 9. Wstęp do planowania finansowego Utworzony przez Rafał Olczuk Strona 2 z 5 SZP-232-458/PN/2011
a. omówienie podstawowych sprawozdań finansowych (bilans, rachunek zysków i strat, b. planowanie przychodów, kosztów. 10. Zarządzanie kapitałem obrotowym a. planowanie salda należności, zobowiązań, zapasów; b. planowanie nakładów na kapitał obrotowy; c. zarządzanie należnościami, zobowiązaniami i zapasami. 11. Planowanie finansowe opracowanie planu finansowego case study. 12. Budżetowanie i analiza odchyleń sterowanie budżetowe a. budżetowanie operacyjne a budżetowanie kapitałowe; b. sterowanie budżetowe, architektura budżetu; c. budżetowanie w budżetach cząstkowych; d. zależności zachodzące pomiędzy budżetami cząstkowymi - zestawienia finansowe pro forma; e. organizacyjne aspekty budżetowania (budżetowanie odgórne i oddolne, rola procedury budżetowej, typy budżetowania); f. wybrane problemy budżetowania w centrach odpowiedzialności - budżet elastyczny, analiza odchyleń od wartości budżetowanych. 13. Budżetowanie i analiza odchyleń opracowanie budżetu przedsiębiorstwa case study część 1 14. Budżetowanie i analiza odchyleń opracowanie budżetu przedsiębiorstwa case study część 2 15. Budżetowanie i analiza odchyleń opracowanie budżetu przedsiębiorstwa case study część 3 Utworzony przez Rafał Olczuk Strona 3 z 5 SZP-232-458/PN/2011
16. Wdrożenie systemu controllingu operacyjnego a. analiza potrzeb zarządczych spółki; b. opracowanie dostosowanej do potrzeb zarządczych spółki koncepcji systemu controllingu; c. wdrożenie systemu controllingu. 17. System sprawozdawczości wewnętrznej a. zasady tworzenia systemu raportowania; b. konstrukcja systemy raportowania poszczególne elementy systemu oraz powiązania między nimi; c. system sprawozdawczości wewnętrznej przykład. 18. Controlling strategiczny a. charakterystyka controllingu strategicznego; b. zadania controllingu strategicznego; c. etapy projektowania controllingu strategicznego. 19. Wprowadzenie do koncepcji wartości bieżącej a. procent prosty; b. procent składany; c. rachunek rent. 20. Metody oceny efektywności inwestycji a. narzędzia oceny projektów b. metody oceny opłacalności inwestycji nie uwzględniające wartości pieniądza w czasie; c. zasady korzystania z metod dyskontowych w ocenie projektów d. zastosowanie różnych metod oceny projektów inwestycyjnych w zależności od rodzajów projektów e. zasady kalkulacji wolnych przepływów pieniężnych na użytek wyceny inwestycji koncepcja FCFF i FCFE. 15 Metody i formy oceny pracy studenta Metody nauczania: zajęcia będą miały charakter ćwiczeń podczas których będą rozwiązywane studia przypadków Forma zaliczenia: Egzamin pisemny 16 Zalecana lektura i materiały pomocnicze Literatura podstawowa: I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Najnowsze tendencje, procedury i ich zastosowanie w przedsiębiorstwach, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006 M. Sierpińska, Bogusław Niedbała, Controlling operacyjny w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 Utworzony przez Rafał Olczuk Strona 4 z 5 SZP-232-458/PN/2011
Literatura uzupełniająca: T. Wnuk, Zarządzanie kosztami. Budżetowanie i kontrola, Wydawnictwo INFOR, Warszawa 2002 M. Dobija, Rachunkowość zarządcza i controlling, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 17 Uwagi dodatkowe - Utworzony przez Rafał Olczuk Strona 5 z 5 SZP-232-458/PN/2011