Kryteria. oceniania uczniów

Kryteria oceniania uczniów z poszczególnych przedmiotów KLASA I Zespół Szkół w Mędrzechowie Gimnazjum im. T. Kościuszki Mędrzechów 2009

Spis treści Język Polski 3 Klasa I /pierwsza/ 4 Język Angielski 9 Klasa I /pierwsza/ 10 Język Niemiecki 14 Klasa I /pierwsza/ 15 Historia 21 Klasa I /pierwsza/ 22 Sztuka /Muzyka/ 47 Klasa I /pierwsza/ 48 Biologia 10 Klasa I /pierwsza/ 50 Edukacja zdrowotna i ekologiczna 59 Geografia 60 Klasa I /pierwsza/ 61 Chemia 71 Klasa I /pierwsza/ 72 Matematyka 80 Klasa I /pierwsza/ 81 Fizyka 991 Klasa I /pierwsza/ 92 Informatyka 100 Klasa I /pierwsza/ 101 Wychowanie Fizyczne 112 Klasa I /pierwsza/ 113 2

Język Polski 3

Język Polski klasa pierwsza Klasa I /pierwsza/ KRYTERIA OCENIANIA UCZNIÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM WG PROGRAMU BLIŻEJ SŁOWA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające i sytuują się na poziomie ponadprogramowym. Jego praca cechuje się samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy. Świadomie i funkcjonalnie posługuje się bogatym słownictwem terminologicznym. Samodzielnie analizuje i interpretuje teksty literatury pięknej, literatury faktu. Czyta, rozumie i wykorzystuje popularnonaukowe i naukowe. Potrafi analizować i interpretować dzieła malarskie z uwzględnieniem specyfiki środków języka malarskiego. Formułuje problemy, proponuje sposoby ich rozwiązania. Tworzy bezbłędne pod każdym względem wypowiedzi ustne i pisemne. Odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, publikuje swoje teksty. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania : Słuchanie : Wykorzystuje twórczo cudze wypowiedzi. Notuje informacje i główne myśli cudzej wypowiedzi. Rozpoznaje intencje zawarte w pytaniach i poleceniach. Mówienie : Tworzy rozbudowaną wypowiedź na podany temat, zachowuje logikę, spójność i kompozycję wypowiedzi. Stosuje funkcjonalnie różnorodne środki językowe. Bezbłędnie wymawia i akcentuje wyrazy. Tworzy wypowiedź o charakterze autoprezentacji. Opowiada fabułę utworu, świadomie wykorzystuje tempo mówienia, intonację. Komentuje sytuację liryczną. Opowiada akcję dramatu, eksponuje głosowo punkt kulminacyjny. Charakteryzuje i ocenia bohatera utworu, przedstawia i komentuje motywy jego postępowania. Określa uczucia i przeżycia bohaterów, uzasadnia swą wypowiedź odwołaniami do tekstu. Prezentuje własne stanowisko wobec wartości przedstawionych w tekście. Posługuje się wszystkimi rodzajami argumentów w dyskusji na różne tematy. Swobodnie posługuje się w wypowiedziach terminami i pojęciami. Formułuje pytania problemowe dotyczące wszystkich składników utworu. Interpretuje głosowo utwór. Czytanie. Odbiór tekstów literackich i innych tekstów kultury: Czyta tekst, uwzględnia jego organizację rytmiczną. Twórczo wykorzystuje informacje z tekstu we własnej pracy. Charakteryzuje postawę nadawcy wobec świata. Charakteryzuje adresata wypowiedzi lirycznej. Opisuje i komentuje obrazy poetyckie. Formułuje znaczenia wynikające z zastosowanych środków poetyckich. Uzasadnia dlaczego utwór należy do liryki. Wykorzystuje wiedzę o przynależności gatunkowej utworu lirycznego do interpretacji tekstu. Wyjaśnia, czym cechuje się ballada jako gatunek literacki. Określa narratora i narrację utworu. Komentuje przebieg akcji utworu. Rozpoznaje budowę fabuły. Uzasadnia, dlaczego utwór należy do epiki. Rozpoznaje różne rodzaje powieści. Wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego. Wyjaśnia rolę i funkcję ironii. Porównuje i komentuje sposób wykorzystania tego samego motywu literackiego w różnych tekstach. Posługuje się informacjami zaczerpniętymi ze słowników. Wyjaśnia rolę środków języka malarskiego w tworzeniu znaczeń obrazu. 4

Język Polski klasa pierwsza Pisanie : Stosuje funkcjonalnie bogate słownictwo. Tworzy tekst bez błędów, przejrzysty kompozycyjnie. Dba o estetykę zapisu. Redaguje użytkowe formy wypowiedzi zgodnie z wszystkimi cechami kompozycyjnymi i językowymi danej formy. Redaguje opis postaci, miejsca, przedmiotu, stosuje bogate słownictwo nazywające i określające cechy wyglądu, stosuje porównania. Redaguje twórcze opowiadanie zakończone puentą. Redaguje charakterystykę postaci, uzasadnia podane cechy, przedstawia ocenę postaci. Lektura : Bardzo dobra znajomość wszystkich lektur programowych, świadcząca o świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią. Dogłębna znajomość biogramów autorów lektur. Nauka o języku : Wyjaśnia, czym wyróżnia się czasownik spośród wszystkich części mowy. Rozpoznaje i tworzy formy czasownika : osobę, liczbę, rodzaj, czas, stronę, aspekt. Stosuje prawidłowo odmianę trudnych czasowników. Formułuje informacje, polecenia, prośby, przypuszczenia, stosując odpowiednie formy trybu, zapisuje je zgodnie z zasadami ortografii. Rozpoznaje rzeczowniki pospolite, własne abstrakcyjne, konkretne. Określa i tworzy prawidłowe formy gramatyczne. Rozpoznaje temat i końcówkę rzeczownika. Stosuje prawidłowo wszystkie formy rzeczowników o trudnej odmianie. Stosuje prawidłowe formy gramatyczne przymiotnika. Stosuje prawidłową odmianę i stopniowanie trudnych form przymiotnika. Prawidłowo stopniuje przysłówki. Stosuje prawidłowe formy liczebników ułamkowych i nieokreślonych. Stosuje prawidłową odmianę trudnych form liczebnika. Rozpoznaje zaimki ze względu na funkcję, jaką pełnią, stosuje je w wypowiedziach Używa poprawnie wszystkich form zaimków. Stosuje prawidłowo i funkcjonalnie wykrzykniki i partykuły w swych wypowiedziach. Stosuje celowo spójniki dla wyrażenia łączności, przeciwstawienia, rozłączności, wynikania. Wykorzystuje funkcjonalnie równoważniki w wypowiedziach. Tworzy logiczne struktury zdaniowe. Sprawnie posługuje się nazwami wszystkich części zdania. Rozpoznaje wszystkie rodzaje orzeczenia. Rozpoznaje i wskazuje wszystkie rodzaje podmiotu. Rozpoznaje zdania bezpodmiotowe. Rozpoznaje przydawki, dopełnienia, okoliczniki. Tworzy poprawny wykres zdania. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spęłnia poniższe wymagania : Słuchanie : Nawiązuje do cudzych wypowiedzi we własnej pracy. Selekcjonuje informacje z wysłuchanej wypowiedzi. Potrafi wyjaśnić sens pytań i poleceń. Mówienie : Porządkuje treść swojej wypowiedzi, świadomie ją komponuje. Stosuje urozmaicone słownictwo. Stara się przestrzegać zasad poprawnej wymowy i akcentowania. Przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej, stosuje odpowiednie słownictwo. Opowiada fabułę utworu kilkuwątkowego. Opowiada i dookreśla sytuację liryczną. Odtwarza akcję dramatu. Charakteryzuje i krótko ocenia bohatera utworu. Wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohaterów literackich. Omawia wartości przedstawione w tekście. Przedstawia argumenty w dyskusji dotyczącej tekstu literackiego. Wyjaśnia samodzielnie znaczenie terminów i pojęć. Formułuje pytania związane z przenośnymi znaczeniami utworu. Płynnie recytuje tekst, dobiera odpowiednie tempo, intonację. 5

Język Polski klasa pierwsza Czytanie. Odbiór tekstów literackich i innych tekstów kultury : Czyta płynnie tekst, dobiera odpowiednie tempo i intonację. Wydobywa i porządkuje istotne informacje. Określa relacje między nadawcą i adresatem w utworze lirycznym. Wyodrębnia obrazy poetyckie. Określa funkcję różnych środków poetyckich. Wyjaśnia, czym cechują się utwory liryczne. Wyjaśnia, czym jest fraszka. Wskazuje w balladzie cechy różnych rodzajów literackich. Wyjaśnia rolę narratora w tekście. Wyodrębnia etapy akcji utworu. Wyjaśnia, czym cechują się utwory epickie. Wyjaśnia czym cechuje się powieść, opowiadanie. Wskazuje brak narratora i cechy budowy jako ważne wyróżniki rodzajowe dramatu. Dostrzega w tekstach ironię. Zestawia teksty, w których występuje ten sam motyw literacki. Samodzielnie korzysta z odpowiednich słowników. Wskazuje elementy symboliczne. Pisanie : Łączy logicznie zdania. Pisze tekst przejrzysty kompozycyjnie. Stosuje akapity. Redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo, środki językowe podkreślające intencję wypowiedzi. Redaguje rozwinięty opis postaci, stosuje bogate słownictwo nazywające cechy. Lektura : Dobra znajomość wszystkich lektur programowych świadcząca o świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią. Dobra znajomość biogramów autorów lektur. Nauka o języku : Rozróżnia czasowniki w formie osobowej i nieosobowej. Odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych, określa aspekt czasownika. Stosuje i prawidłowo zapisuje formy czasu przeszłego czasowników zakończonych na ąć. Przekształca zdania, wykorzystując różne formy trybu czasownika. Zapisuje poprawnie cząstkę by. Odróżnia rzeczowniki konkretne i abstrakcyjne. Potrafi wyodrębnić temat i końcówkę rzeczownika. Stosuje prawidłowo formy rzeczowników typu : sędzia, oczy, Amerykanin. Wie, że przymiotnik podlega stopniowaniu. Stosuje prawidłowe formy stopniowania przymiotników trudnych. Wie od jakich części mowy tworzone są przysłówki. Wie, kiedy należy użyć liczebników zbiorowych, stosuje prawidłowe ich formy. Rozpoznaje zaimki ze względu na część mowy, którą zastępują. Wie, co można wyrazić za pomocą partykuł. Rozpoznaje przyimki złożone, stosuje je w wypowiedzi. Rozpoznaje orzeczenie imienne, prawidłowo używa go w zdaniu. Wskazuje podmiot logiczny, szeregowy i towarzyszący. Wie jakimi częściami mowy może być wyrażana przydawkę, dopełnienie, okolicznik. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania : Słuchanie : Słucha uważnie całości wypowiedzi nauczyciela i kolegów. Odtwarza pełną treść cudzej wypowiedzi. Odtwarza własnymi słowami treść pytań i poleceń. Mówienie: Wypowiada się na podany temat, zachowuje wewnętrzną logikę wypowiedzi. Unika powtórzeń wyrazów, stara się prawidłowo je wymawiać i akcentować. Przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej. Opowiada własnymi słowami fabułę krótkiego utworu epickiego. Opowiada własnymi słowami sytuację liryczną zobrazowaną w wierszu. Odtwarza główne wydarzenia, akcję dramatu. Wstępnie charakteryzuje bohatera utworu. Nazywa i krótko przedstawia uczucia bohaterów literackich. Krótko wypowiada się na temat wartości przedstawianych w tekście. Przedstawia rzeczowe i emocjonalne argumenty w dyskusji na temat znanych mu z doświadczenia problemów. Przedstawia znaczenie terminów i pojęć, wykorzystując 6

Język Polski klasa pierwsza podane definicje. Formułuje pytania związane z dosłownymi znaczeniami utworu. Płynnie recytuje tekst, przestrzega intonacji zdaniowej. Czytanie. Odbiór tekstów literackich i innych tekstów kultury: Czyta płynnie tekst, uwzględnia znaki interpunkcyjne. Samodzielnie wydobywa z tekstu najważniejsze informacje. Odczytuje tekst na poziomie dosłownym. Nazywa i określa nadawcę i adresata wypowiedzi lirycznej. Przedstawia sytuację liryczną. Rozpoznaje i nazywa podstawowe środki poetyckie. Wymienia podstawowe cechy liryki jako rodzaju literackiego. Wymienia główne cechy gatunkowe fraszki. Wie, że ballada ma cechy różnych rodzajów literackich. Rozpoznaje narratora w tekście. Szereguje wydarzenia wątku. Wymienia podstawowe cechy epiki jako rodzaju literackiego. Wymienia główne cechy powieści i opowiadania. Rozpoznaje w tekście dialogi i monologi. Rozpoznaje elementy realistyczne i fantastyczne, dostrzega ciągłość podstawowych motywów literackich. Wyszukuje w odpowiednich słownikach wskazane informacje. Komentuje warstwę przedstawieniową obrazu. Pisanie : Tworzy poprawnie zdania rozwinięte i złożone. Nie popełnia błędów zakłócających komunikację językową. Redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi. Zachowuje podstawowe cechy każdej z form wypowiedzi. Redaguje samodzielnie opis postaci, miejsca, przedmiotu. Redaguje samodzielnie opowiadanie, wprowadza dialogi. Redaguje samodzielnie charakterystykę postaci. Lektura : Zadowalająca znajomość wszystkich lektur programowych, świadcząca o zapoznaniu się z ich treścią. Zadowalająca znajomość biogramów autorów lektur. Nauka o języku : Rozróżnia czasowniki nazywające czynności i stany. Rozpoznaje i tworzy stronę czynną i bierną. Stosuje prawidłowo odmianę czasowników o poszerzonym temacie (umieć, rozumieć ) Rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego. Zna zasady pisowni cząstki by. Odróżnia rzeczowniki pospolite i własne. Określa i tworzy prawidłowe formy przypadków, liczby, rodzajów. Zna rzeczowniki odmieniające się tylko w liczbie mnogiej. Wie na jakie pytania odpowiada przymiotnik. Wie przez jakie formy się odmienia. Wie co nazywają i na jakie pytania odpowiadają przysłówki. Rozpoznaje liczebniki główne i porządkowe, stosuje prawidłowo ich formy. Rozpoznaje zaimki wśród innych części mowy. Wie co można wyrazić za pomocą wykrzykników. Używa prawidłowych form przypadków rzeczownika w wyrażeniach przyimkowych. Zastępuje zdania ich równoważnikami. Przekształca zdania oznajmujące w pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe. Rozpoznaje orzeczenie czasownikowe. Wskazuje podmiot gramatyczny. Rozpoznaje podmiot domyślny. Wie, że przydawka jest określeniem rzeczownika. Wie, że dopełnienie jest określeniem czasownika. Wie, że okolicznik jest określeniem czasownika. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania : Słuchanie : Słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i kolegów. Odtwarza podstawową treść cudzej wypowiedzi. Rozumie treść pytań i poleceń. Mówienie: Krótko wypowiada się na podany temat. Przestrzega poprawności gramatycznej, prawidłowo wymawia wyrazy. Przedstawia się w kilku zdaniach. Opowiada własnymi słowami wybrane wydarzenie z fabuły utworu epickiego. Krótko przedstawia sytuację zobrazowaną w utworze lirycznym. Odtwarza wybrane wydarzenie akcji dramatu. Krótko przedstawia bohatera utworu, 7

Język Polski klasa pierwsza prezentuje jego wygląd. Nazywa uczucia bohaterów literackich. Nazywa wartości przedstawiane w tekście. Przedstawia rzeczowe argumenty w dyskusji na temat problemów znanych z codziennego życia.. Odtwarza zawartość treściową definicji. Formułuje pytania dotyczące warstwy przedstawieniowej utworu. Płynnie wygłasza tekst z pamięci. Czytanie. Odbiór tekstów literackich i innych tekstów kultury : Czyta płynnie tekst. Wydobywa z tekstu wskazane informacje. Odtwarza elementy świata przedstawionego w tekście. Wskazuje formy pozwalające rozpoznać nadawcę i adresata w utworze lirycznym. Wydobywa z tekstu informacje pozwalające określić sytuację liryczną. Wie, że język utworu lirycznego cechuje się obecnością różnych środków poetyckich. Odróżnia lirykę od innych rodzajów literackich. Kojarzy pieśń, fraszkę z liryką jako rodzajem literackim. Zna balladę jako gatunek. Odróżnia narratora od autora utworu. Rozróżnia pojęcia : wątek, fabuła, akcja. Odróżnia epikę od innych rodzajów literackich. Kojarzy powieść i opowiadanie z epiką jako rodzajem literackim. Odróżnia dramat od innych rodzajów literackich. Odróżnia tekst główny od tekstu pobocznego. Odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości. Rozpoznaje w tekstach podstawowe motywy literackie. Zna podstawowe słowniki. Wymienia elementy warstwy przedstawieniowej obrazu. Pisanie : Tworzy poprawne związki wyrazowe. Buduje logiczne zdania. Pisze zgodnie z podstawowymi normami poprawnościowymi. Redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi : streszczenie, ogłoszenie, list, dedykację, życzenia, instrukcję, notatkę, gratulacje, ogłoszenie, zaproszenie, podziękowanie. Redaguje według podanego wzoru : opis postaci, miejsca, przedmiotu. Przy niewielkiej pomocy redaguje opowiadanie, nadaje mu tytuł. Redaguje według podanego wzoru charakterystykę postaci. Lektura : Ogólna znajomość lektur programowych świadcząca o zapoznaniu się z ich treścią. Nauka o języku : Rozpoznaje czasownik wśród innych części mowy. Wie, że czasownik jest odmienną częścią mowy. Rozpoznaje i tworzy formę osoby, liczby, rodzaju, czasu. Stosuje prawidłowo odmianę czasowników ruchu (iść, wejść ) w czasie przeszłym. Rozpoznaje formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego. Rozpoznaje rzeczownik wśród innych części mowy. Tworzy prawidłowe formy przypadków i liczby. Wie, że istnieją rzeczowniki odmieniające się według odmiennych reguł. Rozpoznaje przymiotnik wśród innych części mowy. Wie, że niektóre przymiotniki mają trudną odmianę. Rozpoznaje przysłówki wśród innych części mowy. Rozpoznaje liczebnik. Wie, co określają liczebniki. Wie, że zaimki mogą zastępować różne części mowy. Używa poprawnie dłuższych i krótszych form zaimków. Wie, że wykrzykniki i partykuły to nieodmienne części mowy. Odróżnia przyimki od spójników. Odróżnia zdanie od równoważnika zdania. Rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe. Wie o czym informuje orzeczenie, podmiot, na jakie pytania odpowiada. Wie, że przydawka, dopełnienie, okolicznik to części zdania. Wymienia pytania, na które odpowiada przydawka, dopełnienie i okolicznik. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, koniecznych związku z tym nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności wyklucza osiągnięcie nawet minimalnego postępu. 8

Język Angielski 9

Język Angielski klasa pierwsza Klasa I /pierwsza/ Ocena dopuszczająca Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: zna: nazwy godzin, dni tygodnia, liczebniki porządkowe, nazwy kolorów, nazwy pomieszczeń w mieszkaniu oraz nazwy mebli, nazwy ubrań, nazwy przedmiotów szkolnych, zwroty potoczne użyte w foto historyjce, nazwy produktów żywnościowych i napojów, nazwy różnych rodzajów sklepów, nazwy sportów i zajęć typowych dla czasu wakacyjnego, nazwy zawodów, wyrażenia pomagające mówić o przyszłości, nazwy członków rodziny, nazwy zainteresowań zaimki pytające, zna przyimki miejsca, formy przymiotników dzierżawczych, formy zaimków dopełnieniowych, okoliczniki częstotliwości oraz zasady określające ich miejsce w zdaniu, formy zaimków dzierżawczych, formy czasownika be w czasie Past Simple, wyrażenia okolicznikowe czasu charakterystyczne dla czasu Past Simple zasadę tworzenia regularnej liczby mnogiej rzeczowników oraz przykłady nieregularnej liczby mnogiej zasady budowy i stosowania struktury There is / There are (A) zasadę tworzenia formy dzierżawczej rzeczownika znaczenie, formy oraz zasady tworzenia zdań twierdzących, przeczących, pytających i krótkich odpowiedzi z czasownikiem: have/has got, to be, can, should, must, zasady tworzenia zdań twierdzących, tworzenia zdań pytających i krótkich odpowiedzi w czasie Present Simple, Present Continuous, Past Simple, Future Simple, zasady tworzenia zdań twierdzących, przeczących, pytających i krótkich odpowiedzi ze strukturą be going to zasady użycia czasu Present Continuous do opisania zaplanowanych przyszłych czynności zasady tworzenia przysłówków regularnych i nieregularnych zasady stosowania some i any w zdaniu (A) zasady tworzenia zdań warunkowych typu poprawnie powtarza wymowę słów podpisuje ilustracje właściwymi słowami rozpoznaje w zdaniach rzeczowniki niepoliczalne poprawnie wymawia końcówkę -ed w czasownikach w czasie Past Simple. Ocena dostateczna Uczeń zna słownictwo i materiał gramatyczny określony na ocenę dopuszczającą oraz potrafi: odczytać godzinę na zegarze, daty ustawić nazwy miesięcy we właściwej kolejności złożyć poprawne zdanie z podanych elementów uzupełnić dialog wyrazami z ramki, podanymi słowami, poprawną formą czasownika to be, formularz swoimi danymi personalnymi, dialog słowami z menu pytania zaimkami pytającymi: what, when, where lub how zdania rzeczownikami w liczbie mnogie, formą czasownika z końcówką ing, właściwymi formami zaimków dopełnieniowych, prawidłowymi formami czasowników w czasie Present Continuous, Present Simple, Past Simple, Future Simple zdania, używając There is / There are, a/an lub some, some lub any pytania i krótkie odpowiedzi właściwymi elementami gramatycznymi (np. operatorem 10

Język Angielski klasa pierwsza tekst formami przeszłymi podanych czasowników dopasować słowa i zwroty do ich definicji odpowiedzi do pytań pytania do podanych odpowiedzi zwroty do podanych sytuacji zwroty z czasownikami frazowymi do ilustracji zdjęcia do usłyszanych wypowiedzi układać pytania z podanych wyrazów łączyć części zdania w logiczne całości tworzyć zdania twierdzące, przeczące, pytające i krótkie odpowiedzi w czasie Present Continuous, Present Simple, Past Simple, Future Simple oraz struktury be going to budować pełne zdania z podanych elementów podpisać ilustracje właściwymi słowami sporządzić listę ulubionych przedmiotów szkolnych wstawić okoliczniki częstotliwości we właściwe miejsca w zdaniu łączyć fragmenty zdań w logiczne, pełne zdania segregować rzeczowniki na policzalne i niepoliczalne wybierać właściwą z dwóch podanych formę czasownika w zadaniach dobierać właściwą reakcję do wypowiedzi (z dwóch podanych) wybierać właściwą (z trzech podanych) reakcję do sytuacji segregować formy przeszłe czasowników na formy czasowników regularnych i nieregularnych zastępować przymiotniki dzierżawcze w zdaniu strukturami z użyciem zaimków dzierżawczych stwierdzić czy podane zdania są prawdziwe na podstawie podanych informacji decydować czy podane zdania na temat usłyszanych wypowiedzi, są prawdziwe układać tekst maila w odpowiedniej kolejności streszczać jednym zdaniem treść listu, wybierając jedną z trzech możliwości dobierać właściwe zwroty do sytuacji na podstawie przeczytanego tekstu wybierać jedną z trzech podanych odpowiedzi na pytania. Ocena dobra i bardzo dobra Uczeń zna słownictwo i materiał gramatyczny określony na ocenę dopuszczającą i dostateczną oraz potrafi: przedstawić się i zawrzeć znajomość pytać o kraj pochodzenia rozmówcy, wiek, dane personalne, godzinę, miejsce i datę urodzin, różne budynki /miejsca w mieście, rodzinę, umiejętności, kolor, preferencje, upodobania, ulubione przedmioty szkolne, częstotliwość wykonywania pewnych czynności, zajęcia domowe, preferencje kulinarne, dyscypliny sportowe i odpowiadać na nie powiedzieć, jaką porę roku lubi najbardziej zadawać pytania miesiące z użyciem liczebników porządkowych zainteresowania bohaterów nagrania i odpowiadać na pytania partnera partnerowi o to, co robił wczoraj i odpowiadać na pytania partnera partnerowi o to, co musi, a czego nie musi robić w domu, oraz odpowiadać na pytania partnera to, co znajduje się na ilustracji partnera, w celu znalezienia różnic oraz odpowiadać na pytania partnera opisać prostymi zdaniami swoje mieszkanie, miejscowość, w której mieszka, jakiego koloru są poszczególne ubrania, 11

Język Angielski klasa pierwsza typowy dzień w szkole, kto w domu wykonuje poszczególne zajęcia, zdjęcie, odpowiadając na podane pytania swojego bohatera/bohaterkę napisać zdania z czasownikiem can na podstawie informacji z tabeli krótki list, w którym zawiera informacje według podanego wzoru krótki e-mail o tym, jak organizuje jedno z trzech podanych do wyboru wydarzeń proste zdania o tym, co musi, a czego nie musi robić notatkę o preferencjach kulinarnych partnera według wzoru e-mail na temat spędzanych wakacji, dniu/weekendzie podsumowanie ankiety proste zdania o pracy przyjaciela lub kogoś z rodziny krótką notatkę o swoich preferencjach kulinarnych, odpowiadając na pytania układać pisemnie i ustnie zdania ze strukturą There is / There are na podstawie ilustracji zdania w trybie rozkazującym na podstawie ilustracji zdania zgodnie z sytuacjami przedstawionymi na rysunkach, korzystając z podanych czasowników i wyrażeń dialog na podstawie podanego wzoru i ilustracji powiedzieć, gdzie usytuowane są różne przedmioty, używając przyimków miejsca samodzielnie uzupełniać brakujące fragmenty pytań krótko opowiadać o swoich zainteresowaniach, jak również o tym, czego nie lubi robić w prostych zdaniach porównywać plan lekcji bohaterki nagrania ze swoim planem lekcji porównywać (z partnerem lub w większej grupie) dzień w szkole danej osoby z dniem w swojej szkole zamówić posiłek w restauracji (dialog według wzoru) na podstawie przeprowadzonej z koleżanką/kolegą rozmowy uzupełnić tabelę informacjami na jej/jego temat odpowiadać na pytania dotyczące słynnych miejsc i uczelni układać pytania do ankiety (i sporządzić ankietę) przedstawić wyniki ankiety w formie wykresu przygotować prezentację w formie plakatu zaprezentować wyniki ankiety przed kolegami w klasie przygotować plakat na temat swojego bohatera i wygłosić prezentację w klasie relacjonować innemu partnerowi odpowiedzi partnera z wcześniejszej rozmowy na temat tego co robił wczoraj porównywać własne wybory z wyborami partnera na temat tego, co jest potrzebne, aby osiągnąć sukces dyskutować z partnerem, w jaki sposób osoby, które nie są sławne mogą być osobami sukcesu kontynuować dialog z podręcznika, wykorzystując nowe podane zwroty prowadzić dialog z innym partnerem na temat jego/jej planów zawodowych, wykorzystując wcześniej podany wzór, jednocześnie wprowadzając element improwizacji wyrażać swoją opinie na temat życia w przeszłości lub przyszłości przygotować plakat informacyjny na temat osoby, którą podziwia wygłaszać krótką prezentację poszukiwać w różnych źródłach informacji na temat wybranej osoby sukcesu odpowiadać na ukierunkowujące pytania, w celu przygotowania ustnej prezentacji o wybranej osobie prezentować wyszukane informacje przed klasą rozpoznawać akcentowane miejsce w słowie 12

Język Angielski klasa pierwsza na podstawie przeczytanego tekstu wskazać właściwe informacje odpowiadać na pytania ogólne i szczegółowe uzupełniać tabelę informacją wyszukać konkretną informację formułować argumenty za i przeciw uczeniu się przyporządkować tytuły paragrafów odpowiednim paragrafom tekstu uzupełnić zdania słowami wyszukanymi w tekście dopasować pytania do odpowiednich paragrafów tekstu ustawić ilustracje w kolejności odzwierciedlającej kolejność akapitów w tekście określić i porządkować intencje autorów listów wyrażać krótko opinię o bohaterach tekstu na podstawie słuchanego tekstu (dialogu, piosenki) wskazać właściwe informacje odpowiadać na pytania ogólne i szczegółowe uzupełniać tabelę informacją szeregować dialogi w kolejności, w jakiej słyszy je w nagraniu uzupełnić formularz Otrzymanie oceny dobrej lub bardzo dobrej zależy od sprawności w posługiwaniu się powyższymi umiejętnościami. Ocena celująca Ocenę celującą w klasie I otrzymuje uczeń, który przejawia umiejętności z w/w zakresów sprawności językowej znacznie przekraczające przewidziane przez program języka angielskiego dla klasy I. W wypowiedziach ustnych i zadaniach pisemnych wykazuje się dużą znajomością słownictwa, który wykracza poza obowiązkowy. Jest laureatem olimpiad i konkursów wewnętrznych i zewnętrznych z języka angielskiego. 13

Język Niemiecki 14

Język Niemiecki klasa pierwsza Klasa I /pierwsza/ Ocenę celujący otrzymuje uczeń, który: GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - uczeń opanowuje materiał prezentowany na zajęciach fakultatywnych lub spotkaniach indywidualnych z nauczycielem, - potrafi stosować nowe konstrukcje i słownictwo, SŁUCHANIE - rozumie teksty w rozszerzonym zakresie (przerabiane na fakultetach lub opanowane indywidualnie, MÓWIENIE - potrafi stosować nowe słownictwo w nowych, innych niż stereotypowe (przerobione na lekcjach), sytuacjach, - nie ma kłopotów z płynnym mówieniem i stosowaniem prawidłowej intonacji zdaniowej, - nie popełnia wiele błędów podczas mówienia, PISANIE - potrafi opisać nowe sytuacje przy pomocy nowego słownictwa i konstrukcji zdaniowych (przerobionych na zajęciach fakultatywnych lub opanowanych indywidualnie), - nie robi błędów w szyku, nie robi błędów ortograficznych, - pisanie nie sprawia mu trudności. Ocenę bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - uczeń dobrze opanował struktury dla teraźniejszości, (przeszłości, przyszłości grupy zaawansowane), formy twierdzące i przeczące, - potrafi budować pytania i przeczenia we wszystkich znanych czasach - stosuje poprawny szyk wyrazów w zdaniach twierdzących, przeczących i pytających, - opanował słownictwo dot. codziennych sytuacji życiowych (nie robi błędów), SŁUCHANIE - potrafi zrozumieć różnorodne krótkie teksty i rozmowy z życia codziennego, - umie wybrać najistotniejsze informacje z tekstu: imiona, miejsca i zapisuje je, 15

Język Niemiecki klasa pierwsza - potrafi sprawdzić, czy usłyszana informacja jest zgodna z informacją usłyszaną i umie poprawić ją (nie potrzebuje wskazówek nauczyciela przy pełnym zrozumieniu), MÓWIENIE - potrafi wymawiać pojedyncze dźwięki np.: ä, ö, ü, - umie powiedzieć o sobie, o sytuacjach z życia codziennego, np. opisać ludzi, miejsca, zdarzenia, - umie zadawać pytania, nie robi błędów w szyku zdania, - umie wyrazić potrzebę objaśnienia i poprosić o powtórzenie, - dysponuje odpowiednim zakresem funkcji językowych, by wyrazić np. prośbę, powitanie, uczucia, opinie (nie wymaga pomocy nauczyciela). CZYTANIE - potrafi odszukać wymagane informacje w krótkich autentycznych tekstach, np. w zawiadomieniach, w rozkładach jazdy czy w ogłoszeniach, - rozumie różnorodne krótkie teksty, np. listy, pocztówki i dialogi na codzienne tematy (nie potrzebuje pomocy nauczyciela), - umie wyszukać w słowniku znaczenie nie znanych sobie wyrazów, PISANIE - potrafi napisać kilka informacji o sobie np. w krótkim liście, - umie wykonać krótki opis zdarzeń, opis ludzi, miejsc, - nie robi błędów ortograficznych ani w szyku. Ocenę dobry otrzymuje uczeń, który: GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - potrafi i zna zasady obowiązujące przy ocenie bardzo dobry z tym, że zdarza mu się popełniać błędy, które wskazane przez nauczyciela, on sam jest w stanie poprawić np. szyk wyrazów w zdaniu, SŁUCHANIE - rozumie teksty i potrafi zrozumieć ok. 70% - 80% materiału podanego, MÓWIENIE - mówi płynnie o sobie i sytuacjach, - ma pewne brak w słownictwie, które przy pomocy nauczyciela potrafi zniwelować, CZYTANIE - rozumie ok. 80% informacji przeczytanego tekstu, 16

Język Niemiecki klasa pierwsza PISANIE - pisze poprawnie z nielicznymi błędami ortograficznymi, które potrafi poprawić, gdy zostaną mu wskazane. Ocenę dostateczny otrzymuje uczeń, który: GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - potrafi rozróżnić podstawowe struktury gramatyczne (czasy grupa zaawansowana, zdania twierdzące i przeczące), ale ma kłopoty z ich stosowaniem, przy pomocy nauczyciela je stosuje, SŁUCHANIE - rozumie podstawowe informacje w usłyszanych tekstach 50%, przy powtórnym słuchaniu (3-4 razy) potrafi zrozumieć więcej, MÓWIENIE - ma kłopoty z wymawianiem trudnych głosek i grup głosek, - ma trudności z budową zdań, robi to przy wydatnej pomocy nauczyciela, - powie o sobie w zakresie podstawowych informacji (imię, wiek, zamieszkanie, pochodzenie, rodzina), - umie odpowiadać na pytania nauczyciela dot. życia codziennego, - ma kłopoty z intonacją zdaniową, - potrafi przekazywać myśli, ma kłopoty z formułowaniem ich, CZYTANIE - potrafi bezbłędnie czytać i rozumie ok. 50% informacji z tekstu, - potrafi zadać pytanie do tekstu przy pomocy nauczyciela, - potrafi posługiwać się dwujęzycznym słownikiem, PISANIE - potrafi napisać kilka prostych zdań o sobie (i zainteresowaniach), - wymaga pomocy nauczyciela przy formułowaniu krótkich zdań, - potrafi przekazać informację, ale czyni to niepoprawnie i ulega pewnej interferencji języka polskiego, - robi błędy i nie potrafi ich poprawić. Ocenę dopuszczający otrzymuje uczeń, który: GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - potrafi odmienić czasownik i zna podstawowe pytania (szyk) dot. jego osoby, 17

Język Niemiecki klasa pierwsza - rozróżni zdanie twierdzące, pytające i przeczące, ale tylko przy pomocy nauczyciela zbuduje proste krótkie zdanie, - ma braki w opanowaniu słownictwa zna tylko podstawowe czasowniki, SŁUCHANIE - nie jest w stanie zrozumieć tekst, - słyszy pewne proste informacje np. imiona, liczebniki oraz proste podstawowe czasowniki, - wielokrotne słuchanie i pomoc ze strony nauczyciela pomaga usłyszeć i zrozumieć dalsze treści, - zrozumienie tekstów ok. 20% - 30%, MÓWIENIE - potrafi przeprowadzić dialog (lub monolog) dot. jego osoby, w bardzo wąskim zakresie (podstawowe pytania), - potrafi odpowiedzieć ja, nein na zadane pytania, nie odpowie pełnym zdaniem, - zna liczebniki i prawidłowa ich wymowę, CZYTANIE - potrafi czytać, - potrafi poprawić wskazane przez nauczyciela błędy, ale ma kłopoty ze zrozumieniem tekstu, - przy pomocy nauczyciela zrozumie sens tekstu ok. 30% treści, PISANIE - potrafi napisać proste, krótkie zdania (o sobie), robi przy tym wiele błędów, - nie potrafi poprawić błędów po wskazaniu ich przez nauczyciela, - wymaga wydatnej pomocy nauczyciela przy formułowaniu myśli Ocenę niedostateczny otrzymuje uczeń, który: GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - nie potrafi odmienić czasowniki regularne i nieregularne, - nie zna szyku zdań oznajmiających i pytających, - nie zna zasad stosowania zaprzeczeń, - nie zna podstawowych pytań i odpowiedzi z sytuacji dnia codziennego (jakie można zadać przy przeprowadzeniu wywiadu z niemieckim kolegą), SŁUCHANIE - nie potrafi zrozumieć krótkich tekstów, - nie potrafi opowiedzieć podstawowej treści wysłuchanego tekstu, MÓWIENIE 18

Język Niemiecki klasa pierwsza - ma problemy z wyjaśnieniem pojedynczych dźwięków np.: ä, ö, ü lub grupą dźwięków np. anziehen, - nie potrafi opowiedzieć o sobie, sytuacjach z życia codziennego, - nie potrafi zadać pytań (bo nie zna zasad i nie zna słownictwa), - nie potrafi odpowiedzieć na zadane pytanie (nawet przy pomocy nauczyciela), CZYTANIE - ma problemy z czytaniem przerobionego tekstu, - nie rozumie (w ogólnym zarysie) znaczenia przeczytanego tekstu, PISANIE - nie potrafi napisać prawidłowo kilku zdań o sobie, - nie potrafi napisać paru zdań dotyczących życia dnia codziennego (nie zna szyku, nie zna słownictwa, nie zna zasad ortografii). Zasady oceniania (w tym przewidywane sprawdziany wiedzy i umięjętności) Nauczyciel, oprócz ocen, wstawia do dziennika plusy i minusy; za 5 plusów, otrzymuje się ocenę bardzo dobrą, zaś za 5 minusów, ocenę niedostateczną np. aktywność na zajęciach, zadania domowe, praca w grupach.. Pojedyncze plusy liczone są na koniec roku do średniej jako 0.25, a minusy jako 0.25 - nauczyciel ma 2 tygodnie czasu na sprawdzenie i ocenienie sprawdzianu pisemnego - uczeń ma 2 tygodnie czasu na poprawienie oceny 1. Sprawdziany są obowiązkowe 2. Nieobecność nieusprawiedliwiona na sprawdzianie - ocena ndst 3. Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian powinien go napisać w ciągu dwóch tygodni od powrotu do szkoły 4. Sprawdziany są zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej i omówiony jest ich zakres i kryteria wymagań 5. Podobnie jest dla lekcji powtórzeniowych 6. Poprawa jest dobrowolna, odbywa się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac i tylko jeden raz 7. Za pracę niesamodzielną na sprawdzianie (tzw. ściąganie) uczeń dostaje ocenę niedostateczną 19

Język Niemiecki klasa pierwsza 8. Nauczyciel może sprawdzać, czy uczeń pisał pracę samodzielnie, także po terminie jej pisania. - w przypadku stwierdzenia tzw. ściągania uczeń dostaje ocenę niedostateczną. 9. Kartkówki z trzech ostatnich lekcji są nie zapowiadane i nie podlegają poprawie 10. Uczniowie nieobecni na zapowiadanej kartkówce mogą pisać ją lub odpowiadać w najbliższym terminie. 11. Wśród ocen cząstkowych winny być: ocena wiedzy i ocena umiejętności 12. Nieprzygotowanie powinno zostać zgłoszone na początku lekcji - w przeciwnym razie w przypadku odpytania uczeń otrzyma adekwatną ocenę 13. Uczeń nie może zgłosić nieprzygotowania do lekcji powtórzeniowej lub sprawdzianu 14. Udział z powodzeniem w olimpiadach i konkursach jest podstawą do oceny celującej 15. Wszystkie oceny uczniów są rejestrowane i na prośbę ucznia lub jego rodzica są motywowane 16. Uczeń mający kłopoty z opanowaniem materiału może zwrócić się do nauczyciela w celu ustalenia formy wyrównania braków lub pokonania trudności 17. Na podstawie pisemnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej wymagania edukacyjne w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe, mogą być obniżone 18. Na prośbę ucznia otrzymane przez niego oceny będą wpisywane przez nauczyciela do dzienniczka lub zeszytu przedmiotowego 19. Uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym powinny znajdować się zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń ustnych lub pisemnych prac domowych. Zeszyt powinien być prowadzony systematycznie 20. Uczeń w przypadku nieobecności w szkole powinien zeszyt uzupełnić. 20

Historia 21

Historia klasa pierwsza Klasa I /pierwsza/ Roczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do programu nauczania Śladami przeszłości Wymagania na poszczególne oceny Temat lekcji Co to jest historia? 1. Prahistoria człowieka Zagadnienia - historia jako nauka - definicja źródeł historycznych - podział źródeł historycznych - archeologia jako nauka pomocnicza historii - epoki historyczne - dawne sposoby mierzenia czasu - pochodzenie człowieka - ewolucja człowieka i jej etapy - cechy charakterystyczne poszczególnych gatunków Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca - poprawnie posługuje się terminami: historia, źródło historyczne, nasza era, przed naszą erą, wiek - dokonuje prostej klasyfikacji źródeł historycznych - podaje przykłady źródeł pisanych i niepisanych - określa wiek danego wydarzenia terminami: australopitek, homo sapiens, koczowniczy tryb życia - wskazuje na mapie kolebkę ludzkości terminami: archeologia, epoki historyczne, chronologia, prahistoria - wymienia nazwy epok historycznych w kolejności chronologicznej: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność - umiejscawia wydarzenia w odpowiedniej epoce historycznej - wyjaśnia, na czym polega praca historyka i archeologa - wymienia stosowane w przeszłości sposoby mierzenia czasu - określa ramy chronologiczne epok historycznych ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI CYWILIZACJI terminami: homo habilis, homo erectus, homo neandertalensis, homo sapiens, ewolucja, paleolit - wymienia w kolejności etapy ewolucji człowieka - opisuje warunki życia ludzi w czasach prahistorycznych - określa ramy chronologiczne kolejnych etapów ewolucji człowieka - podaje najistotniejsze cechy wyglądu różnych gatunków człowiekowatych - omawia rolę źródeł historycznych w procesie poznawania dziejów - rozumie potrzebę tworzenia systemu datacji i posługiwania się nim - omawia znaczenie tworzenia i praktycznego zastosowania narzędzi oraz opanowania umiejętności krzesania ognia dla rozwoju człowieka - wyjaśnia, na czym - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć 22

Historia klasa pierwsza człowiekowatych - osiągnięcia człowieka pierwotnego - podaje nazwy najważniejszych wynalazków człowieka z czasów prahistorycznych i ich umiejętności - wskazuje na mapie kierunki i trasy ekspansji gatunku ludzkiego polegała zależność człowieka od przyrody - wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi Tajemnice sprzed wieków Jak zbadano pochodzen ie człowieka? 2. Czas wielkich przemian - teorie dotyczące powstania człowieka - Karol Darwin i jego odkrycie - zadania antropologii - wpływ zmian klimatu na życie człowieka - rewolucja neolityczna - początki rolnictwa i hodowli - pierwsze osady - budowle megalityczne - początek metalurgii - przedstawia główne założenia teorii Karola Darwina - wymienia teorie dotyczące powstania człowieka terminami: rewolucja neolityczna, osiadły tryb życia, osada, epoka brązu, epoka żelaza - przedstawia zmiany, które zaszły w życiu człowieka w okresie neolitu - podaje nazwy metali wykorzystywanych przez praludzi do wytopu broni, narzędzi, ozdób terminami: ewolucjonizm, antropologia - opisuje, czym zajmuje się antropolog - omawia sposoby ustalania wieku znalezisk terminami: neolit, megalit - określa ramy chronologiczne rewolucji neolitycznej - opisuje życie codzienne ludzi przed rewolucją neolityczną - omawia sposób wytopu brązu i żelaza - omawia teorię ewolucji Karola Darwina - wyjaśnia różnice między teorią kreacjonizmu a ewolucjonizmu - przedstawia wpływ zmian klimatycznych na tryb życia człowieka pierwotnego - omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu - nazywa i lokalizuje na mapie pozostałości najstarszej znanej osady ludzkiej - wskazuje na mapie miejsce położenia - przedstawia znaczenie badań naukowych oraz wykorzystania różnych technologii dla poznania historii człowieka - omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu - charakteryzuje wygląd osad neolitycznych - opisuje wygląd i funkcje budowli megalitycznych - prezentuje argumenty zwolenników i przeciwników ewolucjonizmu Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - uzasadnia słuszność określenia rewolucja dla zmian, które zaszły w życiu człowieka w okresie neolitu Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób 23

Historia klasa pierwsza 3. W kraju Sumerów 4. Babilonia i Asyria - położenie geograficzne i warunki naturalne Mezopotamii - powstanie pierwszych państw - organizacja państwa Sumerów - osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej - państwo babilońskie - Hammurabi i jego kodeks prawny - Babilon - państwo asyryjskie - organizacja armii asyryjskiej terminami: cywilizacja, Mezopotamia, system irygacyjny, Sumerowie, miasto-państwo - lokalizuje na mapie Mezopotamię - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Mezopotamii - wymienia osiągnięcia Sumerów terminami: Babilon, Kodeks Hammurabiego, politeizm - określa, kim był i czym zasłynął Hammurabi - lokalizuje na mapie państwo babilońskie i asyryjskie - omawia najważniejsze zasady prawne zapisane w - podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji sumeryjskiej terminami: Żyzny Półksiężyc, król-kapłan, zikkurat - określa rolę rzek w starożytnej Mezopotamii - opisuje wygląd miast sumeryjskich - zna wydarzenia związane z datami: ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VII w. p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w. p.n.e. terminami: Aszur, Niniwa, wiszące ogrody, rydwan - określa, kim byli czym zasłynęli: Nabuchodonozor II, Sargon II Wielki, najbardziej znanej budowli megalitycznej - wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły w życiu człowieka dzięki opanowaniu umiejętności wytopu metali - charakteryzuje oddziaływanie warunków naturalnych na życie mieszkańców Mezopotamii - omawia organizację państwa babilońskiego - prezentuje najważniejsze fakty z historii Asyrii i Babilonii - interpretuje zasadę oko za oko, ząb za ząb - omawia system religijny starożytnej - omawia organizację państwa Sumerów - przedstawia związek między budową i utrzymaniem sieci irygacyjnej a powstaniem pierwszych państw - ocenia starożytny system prawny - omawia system religijny starożytnej Babilonii - wymienia czynniki, które umożliwiły Asyryjczykom prowadzenie skutecznej polityki podbojów - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - wyjaśnia, jaki wpływ na organizację pierwszych państw miało ich położenie geograficzne oraz warunki naturalne Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - wyjaśnia znaczenie kodyfikacji prawa dla sprawnego funkcjonowania państwa Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje 24

5. W Egipcie faraonów 6. Piramidy, mumie i hieroglify - położenie geograficzne i warunki naturalne Egiptu - Nil i jego rola - organizacja państwa egipskiego - społeczeństwo starożytnego Egiptu - religia Egipcjan - wiara w życie pozagrobowe - osiągnięcia cywilizacji egipskiej - pochówek zmarłych mumifikacja, grobowce, piramidy Historia klasa pierwsza Kodeksie Hammurabiego Asurbanipal Babilonii - przedstawia osiągnięcia cywilizacji asyryjskiej - wymienia rodzaje wojsk wchodzących w skład armii asyryjskiej terminami: Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon - lokalizuje na mapie Egipt - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Egipcie terminami: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, hieroglify - wymienia imiona najważniejszych bogów egipskich - przedstawia największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej - zna wydarzenia związane z datami: ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31 r. p.n.e. - podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji egipskiej - przedstawia najważniejsze dokonania Ramzesa II - charakteryzuje strukturę społeczeństwa egipskiego - określa zakres władzy faraona - zna wydarzenia związane z datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e. terminami: sfinks, Dolina Królów - podaje nazwy najsłynniejszych piramid egipskich - wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju cywilizacji egipskiej - omawia organizację państwa egipskiego - opisuje państwo egipskie za panowania Ramzesa II - wymienia cechy charakterystyczne wyglądu wybranych bogów egipskich - omawia rolę religii w życiu starożytnych Egipcjan - podaje przyczyny mumifikacji zwłok - tłumaczy, czym były i jak budowano egipskie piramidy - uzasadnia słuszność określenia Egipt darem Nilu - tłumaczy, jaką rolę odgrywały poszczególne warstwy społeczeństwa egipskiego - prezentuje dzieje Egiptu w I tysiącleciu p.n.e. - wyjaśnia przeznaczenie Doliny Królów - opisuje etapy procesu mumifikacji - określa cechy religii starożytnego Egiptu problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - wskazuje i ocenia źródła potęgi starożytnego Egiptu Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - ocenia wkład mieszkańców Egiptu w rozwój cywilizacji Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć 25

Historia klasa pierwsza Tajemnice sprzed wieków Jak dawniej badano zabytki starożytne go Egiptu? 7. Starożytny Izrael 8. Indie i Chiny - początki archeologii w Egipcie - odkrycie grobowca Tutenchamona - powstanie państwa Izrael - położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny - panowanie Dawida i Salomona - niewola babilońska - judaizm - Biblia - położenie geograficzne i warunki naturalne Indii i Chin - powstanie państw terminami: Hebrajczycy, Palestyna, Jahwe, Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok, Mesjasz, monoteizm, judaizm, dekalog - określa, kim byli i czym zasłynęli: Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon - lokalizuje na mapie Izrael - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny - określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin terminami: Ariowie, kasta, system kastowy, - określa ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego terminami: Kanaan, menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza - przedstawia dokonania Cyrusa II Wielkiego - opisuje wygląd świątyni jerozolimskiej terminami: Harappa, Mohendżo Daro, cytadela, terakotowa armia, humanitaryzm - przedstawia dokonania postaci: Howarda Cartera, lorda Carnarvona - omawia okoliczności odkrycia grobowca Tutenchamona - opisuje wygląd grobowca Tutenchamona - opowiada, czego dotyczy tzw. klątwa Tutenchamona - wskazuje na mapie szlak wędrówki Izraelitów z Egiptu do Kanaan i omawia jej przebieg - omawia sytuację narodu żydowskiego po śmierci Salomona - przedstawia okoliczności upadku państwa żydowskiego - charakteryzuje system wierzeń Izraelitów - przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów - zna wydarzenia związane z datami: 1798 r., 1922 r. - przedstawia dokonania Tutenchamona - wyjaśnia różnice między dawną a współczesną archeologią - określa okoliczności, w których doszło do rozpoczęcia badań archeologicznych w Egipcie - ocenia postawę pierwszych badaczy dziejów Egiptu - opisuje okoliczności powstania państwa Izrael - określa rolę proroków i Mesjasza w życiu Hebrajczyków - omawia różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych - porównuje założenia buddyzmu i hinduizmu - prezentuje zasięg terytorialny buddyzmu w przeszłości i - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - ocenia rolę Biblii jako źródła historycznego Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą: aktywność w czasie zajęć - ocenia wpływ konfucjanizmu na budowę Cesarstwa Chińskiego 26

Historia klasa pierwsza 9. Od rysunków naskalnyc h do alfabetu Tajemnice sprzed wieków Jak odczytano pismo Egipcjan? na Półwyspie Indyjskim oraz w dorzeczu Huangho i Jangcy - buddyzm - hinduizm - organizacja państwa chińskiego - konfucjanizm - osiągnięcia cywilizacji Indii i Chin - ewolucja pisma - rodzaje pisma - materiały piśmiennicze - alfabet - osiągnięcia Fenicjan - Kamień z Rosetty - okoliczności odczytania pisma starożytnych Egipcjan - znaczenie hieroglifów egipskich buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki Mur Chiński - lokalizuje na mapie Indie i Chiny - omawia położenie geograficzne oraz warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej - wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej terminami: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, papirus, alfabet, Fenicjanie - wymienia rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne - podaje nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności terminami: hieroglif, pismo demotyczne i hieratyczne, alfabet grecki - zna i krótko charakteryzuje postaci Buddy i Konfucjusza - podaje daty powstania poszczególnych rodzajów pisma - określa rolę pisma w starożytności - opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan - wyjaśnia, kim był i czym zasłynął Jean-François Champollion terminami: Kamień z Rosetty, kartusz - opisuje organizację państwa chińskiego - wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego - charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza - wyjaśnia przyczyny powstania pisma - przedstawia historię pisma - opisuje sposób produkcji papirusu - wyjaśnia zasady posługiwania się hieroglifami - podaje okoliczności odnalezienia Kamienia z Rosetty współcześnie - tłumaczy, na czym polega wyższość pisma alfabetycznego nad pismem obrazkowym - zna wydarzenia związane z datami: 1799 r., 1824 r. - opisuje, w jaki sposób odszyfrowano hieroglify egipskie - wymienia cechy charakteryzujące rzetelnego badacza Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - ocenia znaczenie powstania pisma dla rozwoju cywilizacji ludzkiej Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć - ocenia wpływ pisma hieroglificznego na inne cywilizacje w obszarze Żyznego Półksiężyca Ponadto: - samodzielnie 27