PIOTR JARZEMSKI SKRYNING RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO ODDZIAŁ UROLOGII SZPITAL UNIWERSYTECKI nr 2 im dr. JANA BIZIELA w BYDGOSZCZY
SKRYNING 1. Choroba musi stanowić poważny problem społeczny. 2. Musi byćefektywny sposób leczenia a wczesne rozpoznanie choroby w niskim stopniu zaawansowania zmniejsza ryzyko niepowodzenia terapii. 3. Skryning musi byćprosty, szybki, tani, powtarzalny, bezpieczny i powinien mieć wysoką czułość. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING SKRYNING: Prowadzenie zaplanowanych na szeroką skalę, aktywnych, masowych badańpopulacji potencjalnie zdrowych osób. WCZESNA DIAGNOSTYKA: Prowadzenie okresowych badańzaplanowanych przez lekarza lub/i pacjenta celem wczesnego wykrycia choroby. UROLOGIA BYDGOSZCZ
CELE SKRYNINGU 1. Zmniejszenie śmiertelności z powodu raka stercza. Celem nie może byćwyłącznie zwiększenie liczby wykrytych nowych przypadków raka ale wydłużenie dzięki temu przeżycia populacji, z założeniem, że przeżycie silnie zależy od wczesnego wykrycia nowotworu. 2. Utrzymanie wyrażonej w czasie odpowiedniej jakości życia. EUA GUDELINES 2009 UROLOGIA BYDGOSZCZ
1995-1996
1995-1996
NATURALNA HISTORIA RAKA STERCZA Jawna postać raka stercza. Ukryta postać raka stercza. Klinicznie niemy rak, prawdopodobnie bez wpływu na przeżycie, rozpoznawany przypadkowo podczas sekcji. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING Utajona postać raka stercza 30% rak podczas autopsji mężczyzn w wieku ok. 50 lat. 70% rak podczas autopsji mężczyzn w wieku ok. 80 lat. Podobna liczba jest rozpoznawana podczas cystoprostatektomii z powodu nowotworów pęcherza moczowego. 20 25% raków może ujawnić się klinicznie. 3% liczba zgonów z powodu raka stercza aktualnie wynosi. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING Większośćraków stercza rozpoznawanych jest we wczesnym lub średnim stopniu zaawansowania. Dzisiaj nie dysponujemy danymi mogącymi odpowiedziećna pytanie czy i kiedy takie nowotwory mogąrozwinąćsięw formęagresywnąi staćsię przyczyna zgonu u mężczyzny. EUA GUDELINES 2009 UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING U 50 letniego mężczyzny: 42% - prawdopodobieństwo posiadania mikroskopowych komórek raka stercza, 9,5% -prawdopodobieństwo rozwoju klinicznej postaci raka, 2,9% - prawdopodobieństwo zgonu na raka stercza. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING TAK 1. DRE+ w 30% sąto raki zaawansowane, rozsiane. 2. U 30% pacjentów choroba rozwinie sięw okresie do 10 lat niezależnie od leczenia. 3. U 1/3 mężczyzn rozpoznamy nowotwór zbyt późno. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING TAK 1. W latach 1988 do 1992 w USA obserwowano stały wzrost liczby zgonów z powodu raka stercza. 2. Aktualnie liczba zgonów z powodu raka stercza zmniejsza sięw USA o 1% rocznie. 3. Procent pacjentów z rozpoznanym nowotworem zaawansowanym zmniejszyłsięz 25,3% do 21,2%. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING TAK Udoskonalono metody terapii wczesnych postaci raka, pozwalając na zachować wysoka jakość życia. 1. Radykalna prostatektomia. 2. Laparoskopowa radykalna prostatektomia. 3. Laparoskopowa radykalna prostatektomia z użyciem robota. 4. Brachyterapia. 5. Radioterapia. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO DRE (Digital Rectal Examination) PSA (Prostate-Specific Antigen)
SKRYNING RAKA STERCZA DRE (Digital rectal examination) W większości rak prostaty zlokalizowany jest strefie obwodowej. DRE+ jest absolutnym wskazaniem do biopsji. DRE potrafi rozpoznaćnowotwór o objętości powyżej 0,2 ml. U 18% z wszystkich pacjentów rak jest rozpoznawany na podstawie DRE. DRE+ i PSA > 2 ng/ml pozwala na rozpoznanie nowotworu z 5=30% pacjentów. UROLOGIA BYDGOSZCZ
SKRYNING RAKA STERCZA DRE (Prostate-Specific Antigen) Ryzyko rozpoznania raka w zależności od poziomu PSA PSA ng/ml Ryzyko raka stercza 0,0 0,5 6,6% 0,6 1 10,1% 1,1 2 17,0% 2,1 3 23,9% 3,1 4 26,9% UROLOGIA BYDGOSZCZ
Rola PSA w diagnozie klinicznej HEALTHY & BENIGN DISEASE CUTOFF PROSTATE CANCER PSA ng/ml? 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 100.0 20% FALSE NEG. 70% FALSE POS.
SKRYNING 1. Poniesiemy niewspółmiernie wysoki koszt. 2. Rozpoznamy dużo nowotworów niemych, utajonych. 3. Wiele osób narazimy na stres związany z potencjalnym podejrzeniem raka. UROLOGIA BYDGOSZCZ
EUA GUDELINES 1. Wykonanie badania PSA winno byćuzgodnione pomiędzy lekarzem a pacjentem. 2. PSA oraz DRE powinno byćoferowane mężczyznom powyżej 45 roku życia i z perspektywa przeżycia minimum 10 lat. 3. Skryning nie powinien byćoferowany mężczyznom powyżej 75 roku życia i z PSA < 3 ng/ml. EUA GUDELINES 2009 UROLOGIA BYDGOSZCZ
The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Gerald L. Andriole, M.D., Robert L. Grubb III, M.D., Saundra S. Buys, M.D., David Chia, Ph.D., Timothy R. Church, Ph.D., Mona N. Fouad, M.D., Edward P. Gelmann, M.D., Paul A. Kvale, M.D., Douglas J. Reding, M.D., Joel L. Weissfeld, M.D., Lance A. Yokochi, M.D., E. David Crawford, M.D., Barbara O Brien, M.P.H., Jonathan D. Clapp, B.S., Joshua M. Rathmell, M.S., Thomas L. Riley, B.S., Richard B. Hayes, Ph.D., Barnett S. Kramer, M.D., Grant Izmirlian, Ph.D., Anthony B. Miller, M.B., Paul F. Pinsky, Ph.D., Philip C. Prorok, Ph.D., John K. Gohagan, Ph.D., and Christine D. Berg, M.D., for the PLCO Project Team*
The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study Fritz H. Schröder, M.D., Jonas Hugosson, M.D., Monique J. Roobol, Ph.D., Teuvo L.J. Tammela, M.D., Stefano Ciatto, M.D., Vera Nelen,M.D., Maciej Kwiatkowski, M.D., Marcos Lujan, M.D., Hans Lilja, M.D., Marco Zappa, Ph.D., Louis J. Denis, M.D., Franz Recker, M.D., Antonio Berenguer, M.D., Liisa Määttänen, Ph.D., Chris H. Bangma, M.D., Gunnar Aus, M.D., Arnauld Villers, M.D., Xavier Rebillard, M.D., Theodorus van der Kwast, M.D., Bert G. Blijenberg, Ph.D., Sue M. Moss,Ph.D., Harry J. de Koning, M.D., and Anssi Auvinen, M.D., for the ERSPC Investigators*
The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Gerald L. Andriole, M.D., Robert L. Grubb III, M.D., Saundra S. Buys, M.D., David Chia, Ph.D., Timothy R. Church, Ph.D., Mona N. Fouad, M.D., Edward P. Gelmann, M.D., Paul A. Kvale, M.D., Douglas J. Reding, M.D., Joel L. Weissfeld, M.D., Lance A. Yokochi, M.D., E. David Crawford, M.D., Barbara O Brien, M.P.H., Jonathan D. Clapp, B.S., Joshua M. Rathmell, M.S., Thomas L. Riley, B.S., Richard B. Hayes, Ph.D., Barnett S. Kramer, M.D., Grant Izmirlian, Ph.D., Anthony B. Miller, M.B., Paul F. Pinsky, Ph.D., Philip C. Prorok, Ph.D., John K. Gohagan, Ph.D., and Christine D. Berg, M.D., for the PLCO Project Team*
PROSTATE, LUNG, COLORECTAL, OVARIAN (PLCO) CANCER SCREENING TRIAL 1993-2001 76 693 mężczyzn w USA 38 343 skryning 38 350 grupa kontrolna Ocenędokonano po 7 i 10 latach UROLOGIA BYDGOSZCZ
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial SKRYNING 6 lat PSA (punkt odcięcia 4 ng/ml) 4 lata DRE wykonywane przez: lekarza, pielęgniarkę, asystenta lub lekarza (kryterium guzek lub asymetria stercza) GRUPA KONTROLNA Częstość wykonywania PSA (skryningu) w grupie kontrolnej wynosiła: 40% w pierwszym roku 52% w okresie 6 lat.
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial 7 letnie wyniki. 2820 raków w grupie skryningowej (116 / 10 tys.) 2322 raków w grupie kontrolnej ( 96 / 10 tys.) Gleason: 5 6 głównie w rupie kontrolnej 8 10 więcej w grupie kontrolnej (289 do 341) T2 głównie w grupie skryningowej T3 i T4 podobne w obu grupach 122 i 134 UROLOGIA BYDGOSZCZ
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial ZGONYZ POWODU RAKA STERCZA W okresie 7 lat 50 w grupie skryningowej (2,0 / 10tys.) 44 w grupie kontrolnej (1,7 / 10tys.) W okresie 10 lat obserwacji (67% wyników) 92 w grupie skryningowej 82 w grupie kontrolnej.
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Zgony związane ze stopniem zaawansowania Skryning 60% T1 lub 2 3% T3 36% T4 Grupa kontrolna 52% T1 lub T2 4% T3 39% T4
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Ogólna liczba zgonów w okresie 7 lat 2544 w grupie skryningowej 2596 w grupie kontrolnej. Ogólna liczba zgonów w okresie 10 lat 3953 w grupie skryningowej 4058 w grupie kontrolnej.
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial 7 letni sryning pozwoliłna wzrost wykrywalności raka stercza 22% w porównaniu z grupą kontrolną. Skryning nie spowodowałzmniejszenia zgonów z powodu raka stercza w okresie 7 i 10 lat badań. W okresie 10 lat zmarło z innych powodów niżrak 312 w grupie skryningowej i 225 w kontrolnej. Więcej w grupie skryningowej najprawdopodobniej z powodu przediagnozowania.
The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study Fritz H. Schröder, M.D., Jonas Hugosson, M.D., Monique J. Roobol, Ph.D., Teuvo L.J. Tammela, M.D., Stefano Ciatto, M.D., Vera Nelen,M.D., Maciej Kwiatkowski, M.D., Marcos Lujan, M.D., Hans Lilja, M.D., Marco Zappa, Ph.D., Louis J. Denis, M.D., Franz Recker, M.D., Antonio Berenguer, M.D., Liisa Määttänen, Ph.D., Chris H. Bangma, M.D., Gunnar Aus, M.D., Arnauld Villers, M.D., Xavier Rebillard, M.D., Theodorus van der Kwast, M.D., Bert G. Blijenberg, Ph.D., Sue M. Moss,Ph.D., Harry J. de Koning, M.D., and Anssi Auvinen, M.D., for the ERSPC Investigators*
Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study SKRYNING 182 000 mężczyzn w wieku 50 do 74 lata 162,243 w wieku 55 69 lat Randomizacja na dwie grupy I Skryning co 4 lata II Bez skryningu
European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer (ERSPC)
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial MĘŻCZYŹNI WŁĄCZENI DO BADANIA KRAJ Liczba ogólna Skryning Kontrola Holandia 34833 17443 17390 Belgia 8562 4307 4255 Szwecja 11852 5901 5951 Finlandia 80379 31970 48409 Włochy 14517 7265 7252 Hiszpania 2197 1056 1141 Szwajcaria 9903 4948 4955 Suma 162243 72890 89353
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial WYNIKI BADAŃ KRAJ PSA > 3-4 ng/ml % Biopsja % Holandia 7707 22,3 89,9 Belgia 984 16,3 74 Szwecja 2751 18,5 86,6 Finlandia 5528 11,3 90,3 Włochy 1267 11,1 65,4 Hiszpania 354 19,2 74,3 Szwajcaria 1846 20,7 77 Suma 20437 16,2 85,8
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial ROZPOZNANIE RAKA W GRUPIE SKRYNINGOWANEJ KRAJ Rak stercza % populacji % biopsji Holandia 1736 10 22 Belgia 363 8,4 25 Szwecja 697 11,8 23,1 Finlandia 2493 7,8 29,6 Włochy 280 3,9 21,7 Hiszpania 68 6,4 22,8 Szwajcaria 353 7,1 18,6 Suma 5990 8,2 24,1 Fałszywie dodatni wynik 75,9%
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial ROZPOZNANIE RAKA W GRUPIE KONTROLNEJ KRAJ Rak stercza % populacji Holandia 685 3,9 Belgia 252 5,9 Szwecja 421 7,1 Finlandia 2633 5,4 Włochy 133 1,8 Hiszpania 24 2,1 Szwajcaria 160 3,2 Suma 4307 4,8
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial ROZPOZNANIE RAKA W GRUPIE KONTROLNEJ SUMA Liczba Skryning Gr kontrolna Suma 162243 72890 89353 Rak stercza 5990 4307 % 8,2 4,8
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Liczba rozpoznanych nowotworów z przerzutami do kości lub PSA > 100 ng/ml 0,23 / 1000 grupa skryningowana 0,39 / 1000 grupa kontrolnna Różnica 41% na korzyść grupy skryningowanej (p<0,001)
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Gleason < 6 72,2% grupa skryningowana 54,8% grupa kontrolnna Gleason > 7 27,8% grupa skryningowana 45,2% grupa kontrolnna
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial ZGONY z powody raka stercza 214 grupa skryningowana 326 grupa kontrolna
Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study
Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study
Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial Współczynnik zgonów w grupie skryningowej wynosił0,80 i rozdziela sięod grupy kontrolnej po 7 8 latach obserwacji i powiększa się. Bezwzględna różnica pomiędzy grupąskryningowąa kontroląwynosi 0,71 zgonów z powodu raka na 1000 mężczyzn. Oznacza to żżeby zapobiec zgonom z powodu raka należy badać1410 średnio 1,7 raza na 9 lat. Rozpoznanie raka wzrośnie do 34 /1000 w porównaniu z grupąkontrolną. Oznacza to że 48 mężczyzn/1000(1410/1000x34) powinno być leczonych żeby zapobiec zgonowi na raka stercza.
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial 1. PSA skryning ma związek z redukujązgonów z powodu raka stercza 0,71/1000 w okresie 8,8 lat obserwacji. 2. Skryning relatywnie zmniejsza o 20% liczbęzgonów z powody raka. 3. Chcąc ograniczyćzgony z powodu raka na każde 1410 skryningowanych mężczyzn powinniśmy 48 leczyć. 4. Overdiagnosis (utajony guz) może wynosić50% w grupie skryningowej, stanowiąc największy problem. 5. Overdiagnosis, overtreatment, jakość życia, koszt. 6. Konieczny dłuższy okres badań.
ODDZIAŁ UROLOGII SZPITAL UNIWERSYTECKI nr 2 im dr. JANA BIZIELA w BYDGOSZCZY www.urologia.biziel.pl
Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial