Łódź, dnia stycznia 2009 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI ul. Kilińskiego 210, 90-980 Łódź 7 tel. 683-11-00 (fax) 683-11-29 skr. poczt. 243 P/08/001 LLO-410-29-05/08 Pan Czesław ISKRA Wójt Gminy Kiełczygłów WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi przeprowadziła w Urzędzie Gminy w Kiełczygłowie, zwanym dalej,,urzędem, kontrolę w przedmiocie gospodarowania mieniem stanowiącym gminny zasób nieruchomości w okresie od 1 stycznia 2007 r. do grudnia 2008 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 19 grudnia 2008 r. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Panu Wójtowi niniejsze wystąpienie. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia działania Urzędu w zakresie będącym przedmiotem kontroli. 1. Wg stanu na dzień 1 stycznia 2008 r. w rejestrze gminnego zasobu nieruchomości ujawnionych było 38 działek o łącznej powierzchni 22,38 ha, z czego działki o powierzchni 12,18 ha posiadały uregulowany stan prawny. W okresie objętym kontrolą nie były prowadzone działania w zakresie uregulowania stanu prawnego pozostałych nieruchomości - w okresie od stycznia 2007 r. do grudnia 2008 r. nie został złoŝony Ŝaden wniosek o ujawnienie w księgach wieczystych prawa własności
2 nieruchomości naleŝących do Gminy, poza jednym złoŝonym w trakcie kontroli NIK (dotyczył nieruchomości składającej się z jednej działki o powierzchni 0,35 ha.). Ponadto do czasu zakończenia kontroli skomunalizowano tylko 9 działek o powierzchni 9,54 ha zajętych pod drogi gminne (z ogólnej liczby 34 działek o powierzchni 29 ha), na podstawie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191, ze zm.). Z wykazu nieruchomości, który na podstawie art.1 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 191, poz. 1365) przekazał Panu Wójtowi Starosta Pajęczański wynika, Ŝe nieruchomości, niewykazane w rejestrze gminnym, a które jeszcze spełniają kryteria do ich komunalizacji, zajmują powierzchnię 148,6 ha. - głównie drogi o charakterze lokalnym, co do których Rada Gminy nie podjęła uchwał o nadaniu im statusu dróg gminnych. Stan taki wynika z braku działań w tym kierunku w okresie wcześniejszym (od momentu wejścia w Ŝycie ww. ustawy z dnia 10 maja 1990 r. upłynęło 18 lat) i uniemoŝliwia wystąpienie do odpowiedniego sądu rejonowego z wnioskiem o ujawnienie w księgach wieczystych prawa własności tych nieruchomości. W ocenie NajwyŜszej Izby Kontroli termin przewidziany na dokonanie tych czynności, określony w art. 2 ust. 3 ww. ustawy z dnia 7 września 2007 r., tj. do 19 listopada 2009 r., jest zagroŝony. NIK nie podziela podanego w wyjaśnieniu Pana Wójta stanowiska, Ŝe podstawową przyczyną stanowiącą przeszkodę w podjęciu działań mających na celu regulowanie stanu prawnego, jest brak dostatecznych środków budŝetowych przeznaczonych na ten cel, gdyŝ - jak podano wyŝej - sytuacja obecna wynika z braku systematycznych działań w dłuŝszym okresie czasu. NIK zauwaŝa ponadto, Ŝe przewidziane w strukturze organizacyjnej Urzędu stanowisko pracy ds. gospodarki gruntami jest nieobsadzone, a zadania z tego zakresu przypisano do wykonania pracownikowi zatrudnionemu w Referacie Finansowym na stanowisku podinspektora ds. wymiaru podatku (podatek rolny i leśny, podatek od nieruchomości oraz inne podatki i opłaty). 2. Rejestr nieruchomości stanowiących gminny zasób został zaprowadzony w Urzędzie dopiero w czasie niniejszej kontroli, chociaŝ art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz.
3 2603 ze zm.) stanowi, Ŝe gospodarowanie gminnym zasobem nieruchomości polega w szczególności na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1 tej ustawy, tj. m.in. ewidencjonowaniu nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości. Z wyjaśnienia Pana Wójta wynika, Ŝe przyczyną tej sytuacji była skromna obsada pracownicza oraz zaszłości z poprzednich lat. 3. Brak Rejestru nieruchomości stanowiących gminny zasób w okresie poprzedzającym niniejszą kontrolę skutkował tym, Ŝe przeprowadzone inwentaryzacje mienia komunalnego (dotyczy sporządzonych w ich trakcie arkuszy spisowych), oraz ewidencja środków trwałych odbiegały od stanu faktycznego. W arkuszach spisu sporządzonych w czasie ostatniej inwentaryzacji (17-31 grudnia 2007 r.), w zakresie nieruchomości gruntowych wykazano 7 działek (taką samą ilość działek gruntu wykazano w Księdze środków trwałych w grupie 0 grunty), podczas gdy w rejestrze działek takich wykazano 29 (oraz dodatkowo 9 działek zajętych pod drogi gminne). Naruszono tym samym postanowienia art. 26 ust.1 pkt 3 oraz art. 24 ust.2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r., Nr 76 poz. 694 ze zm.),co stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych w świetle postanowień art.18 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. (Dz. U. z 2005 r., Nr 14, poz.114, ze zm.). Ponadto nieprawidłowości te wyczerpują znamiona czynu wskazującego na podejrzenie popełnienia przestępstwa z art.77 pkt 1 ustawy o rachunkowości. W wyjaśnieniu złoŝonym w tej sprawie Przemysław KręŜel - Skarbnik Gminy podał, Ŝe (--) w księgach rachunkowych urzędu wykazanych zostało tylko 7 działek i w spisie z natury takŝe. Brak w arkuszach spisu pozostałych nieruchomości spowodowany został brakiem wiedzy o ich przekazaniu na rzecz gminy a takŝe brakiem wiedzy o istnieniu Rejestru nieruchomości stanowiących gminny zasób W złoŝonym dodatkowo wyjaśnieniu Pan Wójt podał min., iŝ Brak inwentaryzacji wszystkich nieruchomości, które wchodzą w skład gminnego zasobu nieruchomości spowodowany został poprzez nieprzekazanie do działu finansowego informacji, jak równieŝ dokumentacji świadczącej o jej istnieniu. W księdze środków trwałych wykazane zostały rzeczywiście działki w ilości 7. Taka sama liczba działek została wykazana w spisie z natury. Pozostałe nieruchomości nie zostały uwzględnione w arkuszach spisu z powodu braku informacji o ich przekazaniu. W chwili obecnej
4 podjęto działania mające na celu weryfikację gminnego zasobu nieruchomości, jego wyceny i wpisanie do księgi środków trwałych. 4. Urząd nie zgłosił Staroście Pajęczańskiemu zmiany danych objętych ewidencją gruntów, wynikającej z nabycia 4 działek na podstawie umowy darowizny lub decyzji komunalizacyjnych Wojewody. W złoŝonym wyjaśnieniu Pan Wójt podał, Ŝe w przypadkach 2 działek Starosta Pajęczański posiadał wiedzę o tym fakcie gdyŝ reprezentował Skarb Państwa (dotyczy umowy darowizny Skarbu Państwa), a w pozostałych, kopie odpowiednich decyzji nie zostały przekazane wskutek błędu pracownika. 5. Urząd przekazuje Wojewodzie miesięczne sprawozdania z obowiązku składania wniosków o ujawnienie prawa własności nieruchomości Gminy począwszy od lutego 2008 r. (pierwsze sprawozdanie było datowane na dzień 18 lutego 2008 r.). Zgodnie z art. 4 wymienionej w pkt. 1 niniejszego wystąpienia ustawy z dnia 7 września 2007 r., pierwsze takie sprawozdanie winno być złoŝone w terminie do 15 grudnia 2007 r. W złoŝonym wyjaśnieniu Pan Wójt podał, Ŝe przyczyną niedotrzymania tego terminu był błąd pracownika. 6. Dla Ŝadnej z 8 istniejących na obszarze Gminy wspólnot gruntowych, nie został sporządzony wykaz uprawnionych do udziału w tych wspólnotach, obszarów gospodarstw przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie dotyczy to sporządzonego przez Starostę wykazu, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. 28, poz. 169 ze zm.). W związku z powyŝszym nie zostały utworzone spółki do sprawowania zarządu nad tymi wspólnotami. Pan Wójt wyjaśnił, Ŝe podejmowane próby sporządzenia projektów wykazów nie powiodły się, a podstawową przyczyną były problemy z ustaleniem danych osób uprawnionych do udziału we wspólnocie, co wynikało m.in. z braku przeprowadzonych postępowań spadkowych. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: - zapewnienie organizacji pracy w Urzędzie Gminy umoŝliwiającej sprawne uregulowanie stanu prawnego wszystkich nieruchomości naleŝących do gminnego zasobu nieruchomości do dnia 19 listopada 2009 r., - kaŝdorazowe zgłaszanie w ustawowym terminie zmian w stanie nieruchomości
5 gminnych do ewidencji gruntów prowadzonej przez Starostę Pajęczańskiego. - doprowadzenie danych zawartych w ewidencji środków trwałych do stanu zgodnego ze stanem faktycznym. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Wójta w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania przedstawionych uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia tych działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury w Łodzi NajwyŜszej Izby Kontroli umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.