Przedmiot: Psychologia Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; rodzaj studiów: niestacjonarne, I stopnia; semestr: VI Wykładowca: dr hab. Robert Poczobut - wykłady: dwa sprawdziany pisemne w połowie i na koniec semestru; ocena końcowa stanowi średnią ocen uzyskanych z obu sprawdzianów; Tematy wykładów 30 godzin Działy i kierunki psychologii (introspekcjonizm, behawioryzm, psychoanaliza, ujęcie neurobiologiczne). Rodzaje i funkcje emocji. Rodzaje inteligencji (formalna, społeczna, emocjonalna i inne). Reakcje stresowe i sposoby radzenia sobie ze stresem. Empatia i mindreading. Elementy psychologii porównawczej. Procesy percepcyjne. Wyobraźnia. Struktura i zaburzenia pamięć. Natura świadomości. Psychologia różnic indywidualnych. Sytuacje kryzysowe. Elementy neuropsychologii. 1. R. J. Gerrig, Ph. G. Zimbardo, Psychologia i życie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2009. 2. Elliot Aronson, Człowiek - istota społeczna, przeł. Józef Radzicki, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. 3. Psychologia: podręcznik akademicki, t. 1, Podstawy psychologii, pod red. Jana Strelaua, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, Gdańsk, 2006. 4. Psychologia: podręcznik akademicki, t. 2, Psychologia ogólna, pod red. Jana Strelaua, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2006. 5. Psychologia: podręcznik akademicki, t. 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, pod red. Jana Strelaua, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2007. 1. Psychologia poznawcza, pod red. Edwarda Nęcki, Jarosława Orzechowskiego i Błażeja Szymury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007. 2. Alison Wadeley, Ann Birch, Tony Malim, Wprowadzenie do psychologii, przeł. Jerzy Bobryk, Jacek Suchecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006. 3. Hellmuth Benesch, Atlas psychologii, t. 1, Prószyński i S-ka, Warszawa, 2005. 4. Hellmuth Benesch, Atlas psychologii, t. 2, Prószyński i S-ka, Warszawa, 2005. Przedmiot: Socjologia Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; rodzaj studiów: niestacjonarne, I stopnia; semestr: VI Wykładowca: mgr Andrzej Nikitorowicz - wykłady: zaliczenie pisemne;
Tematy wykładów 30 godzin Podstawy życia społecznego biologiczne, demograficzne. Proces tworzenia więzi społecznych. Powstawanie grup społecznych: rodzaje (typologia) grup i ich charakterystyka; socjalizacja, kontrola społeczna. Analiza struktury społecznej pozycje społeczne, role społeczne; klasy i warstwy społeczne. Dynamika społeczeństwa stratyfikacja i ruchliwość społeczna. Zróżnicowanie i nierówności społeczne. Naród i procesy narodotwórcze. Władza i polityka jako zjawiska społeczne. Elity społeczne i polityczne analiza i charakterystyka zjawiska. Elity w państwie demokratycznym. Demokracja i społeczeństwo obywatelskie. Przemiany społeczeństwa zmiana społeczna, rozwój, postęp. Społeczeństwo postindustrialne; procesy globalizacji we współczesnym świecie. 1. P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2002; 2. A. Giddens, Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005; 3. B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003; 4. Encyklopedia Socjologii, t. 1-5, Oficyna Naukowa, Warszawa 2000. 1. J.H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Poznań 1998 2. J. Turowski, Socjologia. Małe struktury społeczne, Lublin 1998 3. J. Turowski, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Lublin 1998 4. E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2000 5. J. Wiatr, Socjologia polityki, Wydawnictwa Naukowe Scholar, Warszawa 2002 Przedmiot: Transport wewnątrzzakładowy Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; rodzaj studiów: niestacjonarne, I stopnia; semestr: VI Wykładowca: dr inż. Sławomir Obidziński - wykłady: kolokwium zaliczeniowe; - ćwiczenia laboratoryjne: kolokwia cząstkowe, sprawozdania; Transport w produkcji rolnej i spożywczej. Zastosowanie środków transportu w procesach technologicznych. Charakterystyka poszczególnych rodzajów transportu. Charakterystyka materiałów transportowanych i środków transportu. Dobór środków transportowych. Budowa i działanie przenośników taśmowych, pneumatycznych, zgrzebłowych, płytowych, ślimakowych, grawitacyjnych, wibracyjnych, itp. Wózki akumulatorowe. Charakterystyka form składowania produktów. Eksploatacja środków transportowych Wymogi BHP. Tematy ćwiczeń laboratoryjnych 10 godzin Budowa, zasada działania i badania przenośników płytkowych. Budowa, zasada działania i badania przenośników taśmowych. Budowa, zasada działania i badania przenośników pneumatycznych. Budowa, zasada działania i badania przenośników wibracyjnych. Budowa,
zasada działania i badania przenośników ślimakowych. Budowa, zasada działania i badania cyklonu. Burski Z., Krasowski E.: Maszyny i urządzenia transportowe w przemyśle rolnospożywczym. Wydaw. AR w Lublinie, Lublin 2000. Polański A.: Mechanizacja wewnętrznego transportu. PWN, Warszawa-Poznań. 1988. Korzeń Z.: Logistyczne systemy transportu bliskiego i magazynowania, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2003 Korzeń Z.: Ekologistyka. Biblioteka Logistyki. Poznań 2001. Przedmiot: Eksploatacja techniczna Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; rodzaj studiów: niestacjonarne, I stopnia; semestr: VI Wykładowca: dr inż. Sławomir Obidziński - wykłady: kolokwium zaliczeniowe; - ćwiczenia laboratoryjne: kolokwia cząstkowe, sprawozdania; Techniczne i ekonomiczne aspekty eksploatacji środków transportowych. Budowa i znaczenie warstwy wierzchniej w procesach trybologicznych. Rodzaje tarcia. Zużycie trybologiczne. Smarowanie. Użytkowanie maszyn i urządzeń. Utrzymanie maszyn i urządzeń w gotowości technicznej. Trwałość i niezawodność maszyn i urządzeń. Zużycie nietribologiczne. Diagnostyka techniczna. Systemy eksploatacji maszyn i urządzeń. Hałas i bezpieczeństwo w użytkowaniu maszyn i urządzeń. Tematy ćwiczeń laboratoryjnych 10 godzin Wyznaczanie współczynnika tarcia ślizgowego i tocznego. Oznaczanie właściwości fizycznych (gęstości, lepkości, penetracji) podstawowych płynów eksploatacyjnych i smarów plastycznych. Ocena zużycia trybologicznego i nietribologicznego elementów maszyn po procesach eksploatacji i ich analiza pod kątem stanu zdatności użytkowej. Oznaczanie natężenia hałasu maszyn i urządzeń transportowych. 1. Legutko S.: Eksploatacja maszyn. Wyd. Pol. Poznańskiej, Poznań, 2007. 2. Kaźmierczak J.: Eksploatacja systemów technicznych. Wyd. Pol. Śląskiej. Gliwice, 2000 3. Żółtowski B.,_WIK Z.: Leksykon diagnostyki technicznej. ISBN 83-900853-3-X. Wyd. ATR. Bydgoszcz. 2002 1. Czarny R. Smary plastyczne. WNT, W-wa, 2004
2. Hebda M. Eksploatacja samochodów ITEkspl. Radom, 2006 Przedmiot: Zarządzanie zasobami ludzkimi Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; rodzaj studiów: niestacjonarne, I stopnia; semestr: VI Wykładowca: dr Dorota Łangowska, mgr Danuta Stelmaszek - wykłady: kolokwium; - ćwiczenia: aktywność, prezentacje;, wybrane zagadnienia 1. Motywacja i teoria motywacji. Model oczekiwanej wartości Vrooma. Teorie samoregulacji. Teoria potrzeb. Dwuczynnikowa teoria Herzberga. Motywująca organizacja pracy. 2. Zespoły robocze. Zmienne dynamiczne. Umiejętności interpersonalne. Normy i standardy. Zróżnicowanie ról w grupie. Wyniki działania grupy. Synergia (wartość dodana). 3. Istota pracy kierowniczej. Role kierownicze. Style kierowania. Umiejętności kierownicze. 4. Dobór personelu i zarządzanie zasobami ludzkimi. Ocena pracowników. Wynagradzanie pracowników. Konflikt płac. Tematy ćwiczeń 10 godzin, wybrane zagadnienia 1. Transformacja pracy i funkcji personalnej (Kwestionariusz - Badanie postaw studentów wobec pracy). Aspekty prawne zatrudniania i zwalniania pracowników, zatrudnienie nieformalne (na przykładzie własnej działalności gospodarczej). 2. Systemy motywowania pracowników (mierzenie motywacji osiągnięć, stymulowanie pracowników, czynniki różnicujące produktywność grupy pracowników np. w jednostce budżetowej ). 3. Wynagrodzenia (ustalanie i naliczanie wynagrodzeń, projekt systemu wynagrodzeń np. regulamin wynagradzania i premii). Borkowska St., Zarządzanie zasobami ludzkimi i tworzenie kapitału ludzkiego organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012 Piśmiennictwo uzupełniające (wybrane pozycje): Borkowska St., Skuteczne strategie wynagrodzeń tworzenie i zastosowanie, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012 Januszkiewicz K., Zachowanie ludzi w organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, Łangowska D., Zastosowanie japońskiej filozofii pracy Kaizen na przykładzie suwalskiej grupy Litpol Malow [w:] Polska Wschodnia Zarządzanie Rozwojem, WSAP, Białystok 2008,
Miś A., Instrumenty zarządzania kapitałem ludzkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków 2012 Stelmaszek D., Analiza zarządzania zasobami ludzkimi spółki cywilnej Marinex, [w:] R. Przygodzka (red), Przedsiębiorczość teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2010 Przedmiot: Przetwórstwo surowców pochodzenia roślinnego Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Przetwórstwo rolnospożywcze; Wykładowca: dr inż. Joanna Szaciło - wykłady: egzamin pisemny; - ćwiczenia laboratoryjne: sprawdziany z przygotowania do zajęć, sprawozdania; Schematy ideowe i technologiczne. Podstawy obliczeń bilansowych linii produkcyjnych. Przetwórstwo ziarna zbóż. Piekarstwo i ciastkarstwo. Podstawowe technologie produkcji mieszanek paszowych. Technologie produkcji tłuszczów roślinnych. Produkcja krochmalu i mączki ziemniaczanej. Produkcja płatków i krajanki ziemniaczanej. Przetwarzanie ziemniaków na produkty spożywcze (chipsy, frytki i prażynki) oraz puree. Technologia produkcji cukru. Produkty uboczne w cukrownictwie. Podstawy technologii produkcji: koncentratu pomidorowego, soków zagęszczonych i pitnych, nektarów i kremogenów, Technologie produkcji win, mrożonek, konserw, marynat oraz kiszonek. Technologie wytwarzania wyrobów mrożonych. Technologie i linie produkcyjne do suszenia żywności. Technologie produkcji piwa i spirytusu etylowego. Tematy ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Ocena jakości różnych rodzajów mąki. Technologia wytwarzania ciasta. Ocena jakości pieczywa. Technologia półproduktów owocowych i warzywnych. Technologia i analiza kawy instant. Charakterystyka koncentratów przypraw. Charakterystyka surowców oleistych i olejów jadalnych. Przetwórstwo ziemniaków. Technologia produkcji biomasy drożdżowej i ocena drożdży piekarskich. Biotechnologia żywności (red. W. Bednarski, A. Reps, M. Adamczak [et al.]). - Wyd. 2 zm. WNT, Warszawa, 2003. Surowce spożywcze pochodzenia roślinnego (red. K. Świetlikowska, R. Kazimierczak [et al.]. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2006. Oszmiański J. Technologia i analiza produktów z owoców i warzyw: wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław, 2002. Biller E. Technologia żywności: wybrane zagadnienia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2005. Wybrane zagadnienia z technologii żywności (red. Marta Mitek, Mirosław Słowiński). Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2006.
Jankowski S. Zarys technologii młynarstwa i kaszarstwa. WNT, Warszawa, 1991. Postolski J., Gruda Z. Zamrażanie żywności. WNT Warszawa, 1999. Niewiadomski H. Technologia tłuszczów jadalnych. WNT, Warszawa, 1993. Grochowicz J. Technologia produkcji mieszanek paszowych. PWRiL, Warszawa 1996. Przedmiot: Przetwórstwo surowców pochodzenia zwierzęcego Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Przetwórstwo rolnospożywcze; Wykładowca: dr inż. Joanna Szaciło - wykłady: egzamin pisemny; - ćwiczenia laboratoryjne: sprawdziany z przygotowania do zajęć, sprawozdania; Technologia pozyskiwania surowców zwierzęcych. Ubój drobiowy, wołowy i wieprzowy. Technologia produkcji wędlin i konserw mięsnych. Dodatki funkcjonalne stosowane w przetwórstwie mięsa. Przetwórstwo i przechowalnictwo jaj. Technologia pozyskiwania i przetwórstwo ryb. Technologia produkcji mleka i przetworów mlecznych. Tematy ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Analiza organoleptyczna i fizykochemiczna mięsa świeżego, dysekcja surowców mięsnych. Określenie wpływu dodatków funkcjonalnych na właściwości mięsa. Analiza organoleptyczna i fizykochemiczna konserw produkowanych metodą laboratoryjną. Badanie jakości mięsa peklowanego i tłuszczów zwierzęcych. Badanie jakości jaj i proszku jajecznego oraz ich przydatności technologicznej. Ocena jakości ryb surowych, wędzonych i konserw rybnych. Analiza jakości mleka i mlecznych napojów fermentowanych, masła i serów podpuszczkowych. Miłek M., Słowiński M.: Wybrane zagadnienia z technologii żywności. Wyd. SGGW, Warszawa. 2006. Sobczyński A., Zmudziński W.: Ocena jakości produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Wyd. AE, Poznań, 2006. Skrabka Błotnicka T.: Technologia żywności pochodzenia zwierzęcego. Wyd. AE, Wrocław.2007. Ziajka S.: Mleczarstwo zagadnienia wybrane. Wydaw. ART., Olsztyn.1997. Florczyk E., Korczak J.: Towaroznawstwo wybranych produktów spożywczych. WAR, Poznań, 2004
Przedmiot: Szkodniki produktów przechowywanych Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Przetwórstwo rolnospożywcze; Wykładowca: dr inż. Elżbieta Wołejko - wykłady: zaliczenie pisemne; - ćwiczenia: zaliczenie kolokwiów z poszczególnych ćwiczeń; Charakterystyka gromad szkodników produktów przechowywanych. Wpływ czynników abiotycznych na występowanie szkodników magazynowych. Preferencje pokarmowe szkodników produktów przechowywanych. Metody wykrywania szkodników produktów przechowywanych. Prawidłowa budowa magazynów i przechowalni. Metody fizyczne, chemiczne, biologiczne, prewencyjne i integrowane wykorzystywane do walki z szkodnikami produktów przechowywanych. Elementy ekonomiki ochrony produktów. Tematy ćwiczeń 10 godzin Morfologia i rozwój szkodników. Rozkruszki - szkodniki produktów przechowywanych. Rybiki, skorki i gryzki - szkodniki produktów przechowywanych. Karaczany - rozróżnianie, ich bionomia, szkodliwość w tym zagrożenie dla zdrowia człowieka i ich zwalczanie. Przegląd chrząszczy szkodliwych w przechowalniach. Rozróżnianie najważniejszych szkodników z rzędu chrząszczy, ich bionomia, szkodliwość i zwalczanie. Przegląd motyli szkodliwych w przechowalniach. Rozróżnianie najważniejszych szkodników z rzędu motyli, ich bionomia, szkodliwość i zwalczanie. Ślimaki w przechowalniach. Gołębiowska Z., Nawrot J. Szkodniki magazynowe. PWRiL, Warszawa, 1976. Nawrot J. Owady-szkodniki magazynowe. Themar, Warszawa, 2002. Boczek J., Czajkowska B. Roztocze magazynowe i kurzu domowego. Themar, Warszawa, 2003. Dzienniki ustaw i monity rządowe dotyczące ochrony fitosanitarnej. Chodyniecki A. Szkodniki żywności w przetwórstwie rybnym. PWN, Warszawa, 1986. Ignatowicz S. 2003. Gryzki, ich szkodliwość i zwalczanie, Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, nr 4, 24 25. Krajewski A., Witomski P. Ochrona drewna, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2003. Nawrot J. Klucz do rozpoznawania stadiów larwalnych szkodników magazynowych. Themar, Warszawa, 2003. Przedmiot: Zarządzanie w przetwórstwie rolno-spożywczym Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Przetwórstwo rolnospożywcze; Wykładowca: mgr Piotr Łukowski
- wykłady: zaliczenie pisemne; - zajęcia laboratoryjne: sprawdzian z wiedzy teoretycznej, aktywność na zajęciach, przygotowanie planu biznesowego; Istota zarządzania. Charakterystyka i znaczenie branży przetwórczej - jej pozycja na rynku i znaczenie dla gospodarki krajowej oraz regionalnej. Podstawowe elementy zarządzania strategicznego oraz zarządzania przez jakość w przetwórstwie. Logistyka zaopatrzenia, produkcji oraz dystrybucji. Finansowanie przedsięwzięć z sektora rolno-spożywczego. Uproszczony plan biznesowy przedsięwzięcia. Tematy ćwiczeń 10 godzin Ocena zasadności tworzenia lub rozwijania działalności przetwórczej. Koszty i korzyści związane z zarządzaniem przez jakość. Uproszczone łańcuchy logistyczne. Wartość pieniądza w czasie. Uproszczony plan biznesowy przedsięwzięcia z zakresu przetwórstwa rolno - spożywczego. Kołożyn-Krajewska D. zarządzanie bezpieczeństwem żywności. Teoria i praktyka. Beck 2010. Kaleta A. "Przetwórstwo rolno-spożywcze. Wybrane aspekty inżynieryjno-produkcyjne i energetyczne", SGGW 2008 ; Ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi, Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, Narodowy Plan Rozwoju ; Brejwo J., Burzycki J. i inni, Poradnik dla producentów żywności. Nowoczesne formy zarządzania jako nowa szansa dla przedsiębiorców sektora rolno-spożywczego w województwie lubuskim, ZCO 2003 Przedmiot: Gospodarka odpadami Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Zarządzanie środowiskiem; Wykładowca: dr inż. Joanna Kazanowska, mgr Waldemar Sowiński - wykłady: egzamin pisemny; - ćwiczenia: prace zaliczeniowe pisemne, aktywność na zajęciach; Tematy wykładów 20 godzin Zarządzanie gospodarką odpadami w przedsiębiorstwie i gminie - planowanie i monitorowanie gospodarki odpadami w gminie; pozwolenie w zakresie gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie (pozwolenie zintegrowane, pozwolenie na wytwarzanie odpadów, odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie i transport); wnioski i decyzje dla przedsiębiorstwa i
gminy w zakresie gospodarki odpadami, klasyfikacja odpadów, ewidencja i sprawozdawczość w przedsiębiorstwie i gminie w zakresie zagospodarowania odpadów. Gospodarka odpadami opakowaniowymi w Polsce (obowiązki przedsiębiorców i gmin) - recykling i odzysk odpadów opakowaniowych i poużytkowych: baterii, akumulatorów, olejów, świetlówek, opon, urządzeń klimatycznych i chłodniczych, zużytych pojazdów, sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Technologie recyklingu papieru, szkła, metali, tworzyw sztucznych. Gospodarka odpadami składowanie, odzysk, utylizacja. Zasady korzystania oraz ochrony środowiska naturalnego w przedsiębiorstwie przemysłu rolno-spożywczego (Prawo Ochrony Środowiska, Ustawa o Odpadach z późniejszymi zmianami oraz rozporządzenia Ministra Środowiska). Charakterystyka i klasyfikacja odpadów rolno-spożywczych: definicja, zakres pojęcia, kryteria klasyfikacji odpadów, właściwości. Utylizacja odpadów z przemysłu cukrowniczego. Charakterystyka odpadów powstających podczas przetwarzania buraków cukrowych - przetwarzanie wysłodków buraczanych, otrzymywanie pektyny spożywczej, główne kierunki wykorzystania melasy przetwarzanie, otrzymywanie etanolu. Utylizacja odpadów z przemysłu owocowego - charakterystyka odpadów powstających podczas przetwarzania owoców; główne kierunki wykorzystania odpadów owocowych: na cele paszowe, wytwarzanie alkoholowych destylatów owocowych, pozyskiwanie kwasu cytrynowego, odzyskiwanie aromatów i barwników. Utylizacja odpadów z przemysłu warzywnego - charakterystyka odpadów powstających podczas przetwarzania warzyw; wykorzystanie odpadów owocowo-warzywnych i rolniczych do produkcji furfuralu; wykorzystanie odpadów warzywnych w kierunku wytwarzania kompostów. Charakterystyka, utylizacja odpadów: powstających podczas pozyskiwania oleju z nasion oleistych, podczas przetwarzania ziemniaków oraz powstających przy wytwarzaniu koncentratów spożywczych. Utylizacja odpadów z przemysłu piwowarskiego i gorzelnictwa - charakterystyka odpadów powstających podczas otrzymywania produktów pochodzenia fermentacyjnego. Utylizacja odpadów z przemysłu mleczarskiego - charakterystyka odpadów powstających podczas przetwarzania mleka; serwatka jako światowy problem ekonomiczny i ekologiczny; główne kierunki wykorzystania serwatki. Utylizacja odpadów z przemysłu mięsnego i tłuszczowego - utylizacja, neutralizacja odpadów. Zasady lokalizacji, budowy i wyposażenia wysypisk śmieci. Zasady kompostowania odpadów organicznych, technologie kompostowania. Wykorzystanie fermentacji metanowej w utylizacji odpadów przemysłu rolno-spożywczego. Zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych - opakowania po środkach ochrony roślin, azbest, odpady opakowaniowe, olejowe. Zagospodarowanie ścieków i odpadów komunalnych stałych w gminie. Zasady przyrodniczego zagospodarowania osadów ściekowych. Hodowla dżdżownic kalifornijskich jako metoda wykorzystania odpadów, wytwarzanie biogazu z odpadów. Tematy ćwiczeń 20 godzin Zagadnienia prawne obowiązujące w Polsce dotyczące gospodarki odpadami (Prawo Ochrony Środowiska, Ustawa o Odpadach, Rozporządzenia Ministra Środowiska). Katalog odpadów; określanie grupy, podgrupy i rodzajów odpadów oraz ich kody, odpady niebezpieczne; podstawa metoda klasyfikowania odpadów, kryteria klasyfikacji - wykonanie ćwiczenia na postawie otrzymanej tabeli określenie kodu i rodzaju odpadu, oznaczanie odpadów niebezpiecznych, metody zagospodarowania odpadów zgodnie z załącznikiem nr 1- procesy odzysku i załącznikiem nr 2 procesy unieszkodliwiania. Plany gospodarki odpadami; system
obowiązujący w Polsce krajowy i wojewódzki plan gospodarki odpadami; regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych; rozmieszczenie podstawowych rodzajów instalacji gospodarki odpadami komunalnymi. Wykonanie ćwiczenia na podstawie Planu Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego należy obliczyć szacunkową ilość wytwarzanych odpadów komunalnych z podziałem na obszary, na postawie składu morfologicznego odpadów komunalnych oznaczenie kodu, rodzaju oraz metody zagospodarowania odpadów. Wymagania wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach; definicje, obowiązki właścicieli nieruchomości, zadania gmin, wady i zalety systemów opłat za odbiór odpadów. Wykonanie ćwiczenia na podstawie wariantów stawek w systemie zbiórki odpadów: zmieszane i sortowane, obliczanie kwoty do zapłaty przez mieszkańców, ocena poszczególnych systemów. Podstawowe warunki funkcjonowania czasowych miejsc do gromadzenia odpadów. Wykonanie ćwiczenia określenie ilości pojemników do gromadzenia odpadów na podstawie wskaźników nagromadzenia oraz gęstości nasypowej odpadów. Mechaniczno-biologiczne procesy przetwarzania odpadów (MBP), główne i szczegółowe cele zagospodarowania odpadów na przykładzie woj. podlaskiego. Wykonanie ćwiczenia wykonanie bilansu odpadów na poszczególnych elementach linii sortowniczej wg rodzaju; określenie poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła na podstawie zaplanowanej linii do sortowania odpadów funkcjonującej w ramach regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów. Termiczne przetwarzanie odpadów; zastosowanie, metody, warunki dla procesu spalania, utylizacja popiołów, schemat instalacji, porównanie spalania rusztowego i fluidalnego, bilans energetyczny. Opłaty za korzystanie ze środowiska. Wykonanie ćwiczenia opłata produktowa za niewykonany recykling; opłata produktowa za niewykonany odzysk. Odpady przemysłowe, szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów, podział, główne kierunki wykorzystania. Decyzje związane z gospodarką odpadami, system zezwoleń, wnioski i decyzje administracyjne, wpis do rejestru. Zaliczenie ćwiczeń ocena omawianych technologii zagospodarowania odpadów(mbp, spalanie, składowisko); wybór najlepszej technologii wraz z uzasadnieniem. Wybrane metody utylizacji odpadów organicznych wycieczka do wybranego zakładu przerobu odpadów, np. kompostowania Dano w Suwałkach. Znane metody odzysku i recyklingu odpadów w świecie prezentacja technologii. Bartkiewicz B., Lisicka E., Przywecki W.: Podręcznik gospodarki odpadami : teoria i praktyka. Wyd. "Seidel-Przywecki", Warszawa 2006. Konieczny P., Uchman W.: Zakład mięsny a środowisko naturalne. Wyd. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań 1997. Kumider J., 1996. Utylizacja odpadów przemysłu rolno-spożywczego. Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Rosik-Dulewska C.: Podstawy gospodarki odpadami. Wyd. PWN, Warszawa 2008. Siuta J.: Przyrodnicze użytkowanie odpadów. Wyd. IOŚ, Warszawa 2002. Pezacki W., 1991. Przetwarzanie surowców rzeźnych. Wpływ na środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.
Niewiarowicz A., 1993. Niejadalne produkty z uboju drobiu. Technologia mięsa drobiowego. Praca zbiorowa pod redakcją T. Grabowskiego, Warszawa. Bień J.B. i in.: Problemy gospodarki osadowej w ochronie środowiska, Wyd. Politechnika Częstochowska 1998. Czech K.: Uwarunkowania ochrony środowiska : aspekty krajowe, unijne, międzynarodowe. Wyd. Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2006. Kumider J., Zielnica J.: Bioenergetyka szansą dla środowiska naturalnego: wybrane zagadnienia. Wyd. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 2006. Przedmiot: Zarządzanie zasobami naturalnymi Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Zarządzanie środowiskiem; Wykładowca: prof. dr hab. Józefa Wiater - wykłady: egzamin pisemny; - ćwiczenia: zaliczenie prezentacji; Tematy wykładów 20 godzin 1.Środowisko i zasoby naturalne, związki systemu społeczno-gospodarczego ze środowiskiem. 2. Podstawowe problemy wykorzystania i ochrony środowiska. 3. Źródła zanieczyszczeń w działalności człowieka. 4. Gospodarcze i społeczne konsekwencje degradacji środowiska 5. Wykorzystanie zasobów i degradacja środowiska a procesy gospodarcze. 6. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych - rozwój, podejścia, zakres. 7. Środowiskowe efekty zewnętrzne - podstawy teoretyczne, ujęcie modelowe, skutki dla gospodarki. 8. Internalizacja efektów zewnętrznych. 9. Zastosowanie teorii ekonomicznych i narzędzi analitycznych do problemów środowiska i zasobów naturalnych, 10. Wartościowanie środowiska i strat środowiskowych - metody. 11. Analiza kosztów i korzyści. 12. Wykorzystanie argumentacji ekonomicznej dla wyjaśniania problemów i podejmowania decyzji w sferze korzystania ze środowiska. 13. Instrumenty ekonomiczne ochrony środowiska. 14. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych a rozwój zrównoważony 15. Polityka ekologiczna państwa. Tematy ćwiczeń 20 godzin 1. Identyfikacja źródeł zanieczyszczeń środowiska 2. Metody wyceny warunkowej środowiska. 3. Obliczanie strat gospodarczych spowodowanych zanieczyszczeniem środowiska. 4. Zastosowanie metod oceny ekonomicznej efektywności inwestycji w zakresie ochrony środowiska. 5. Analiza kosztów i korzyści środowiskowych.
6. Naliczanie opłat za.pobór wody i odprowadzanie ścieków oraz opłat za emisję zanieczyszczeń do powietrza i opłat za umieszczenie odpadów na składowisku. 7. Naliczanie kar za przekroczenie warunków ustalonych w pozwoleniu wodno-prawnym 8. Wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie 1. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, T. Żylicz, PWE, Warszawa 2004. 2. Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, B. Fiedor (red.), Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2002. 1. Brurchard- Dziubińska M. Ekologiczne i ekonomiczne aspekty restrukturyzacji przemysłu. Ekonomia i Środowisk, Białystok 1998. 2. Broniewicz E., Miłaszewski R., Godlewska J. Ekonomika i zarządzanie Ochroną Środowiska. Przedmiot: Gospodarowanie obszarami przyrodniczo cennymi Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji; specjalność: Zarządzanie środowiskiem; Wykładowca: prof. dr hab. Helena Kubicka-Matusiewicz - wykłady: zaliczenie pisemne na ocenę; - ćwiczenia: aktywność na zajęciach, przygotowanie prezentacji; Geneza Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Problem zachowania różnorodności biologicznej Europy. Rozwój sieci Natura 2000 w Unii Europejskiej. Proces wyznaczania obszarów sieci Natura 2000 w Polsce. Wigierski Park Narodowy elementy symbiozy i konfliktu w gospodarce rolnej, charakterystyka, realizacja funkcji ochronnej. Największy w kraju Biebrzański Park Narodowy charakterystyka, realizacje funkcji ochronnej w gospodarce rolnej. Najstarszy w kraju Białowieski Park Narodowy charakterystyka uwarunkowań społecznych i gospodarczych planu ochrony. Analiza projektu w zakresie zasobów gospodarczych Parku Narodowego w sferze turystycznej, gospodarcze funkcje, relacje ekonomiczne z lokalnymi podmiotami gospodarczymi, uwarunkowania społeczne. Budowanie relacji Parku Narodowego ze społeczeństwem lokalnym. Szanse i bariery rozwojowe obszarów objętych siecią natura 2000 w Polsce. Tematy ćwiczeń 10 godzin Tereny objęte ochroną: Parki Narodowe, Parki Krajobrazowe, Pomniki przyrody, Obszary Natura 2000, Rośliny i zwierzęta chronione, Ochrona organizmów na terenie ogrodów botanicznych i zoologicznych. Zasady gospodarowania terenami chronionymi. Wizyta w Wigierskim Parku Narodowym i Suwalskim Parku Krajobrazowym.
Bołtromiuk A., 2011: Zrównoważony rozwój obszarów przyrodniczo cennych. Tom 2. w: Gospodarcze i społeczne aspekty funkcjonowania sieci Natura 2000 w parkach narodowych. Białystok. Kozłowski S., 2008: Zrównoważony rozwój program na jutro. Wyd. Abrys, Warszawa. Baranowski M., Makomaska-Juchiewicz M., 2004: System ostoi siedliskowych Natura 2000 w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej. W: Problemy organizacji i funkcjonowania systemu ostoi siedliskowych Natura 2000 w Polsce, red. T.J. Chmielewski. Zeszyty Naukowe Komitetu. Człowiek i Środowisko. PAN nr 38, Warszawa-Lublin.