KINEZYTERAPIA 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej 1.1. Nazwa przedmiotu (zajęć): Kinezyterapia 1.2. Forma przedmiotu: Wykłady, ćwiczenia 1.3. Przedmiot wprowadzający (poprzedzający): Kinezjologia 1.4. Instytut/ Zakład/Katedra koordynująca przedmiot (zajęcia): Zakład Fizjoterapii 1.5. Kierunek kształcenia: Fizjoterapia 1.6. Liczba godzin zajęć przewidziana planem studiów: stacjonarnych: 60 godzin wykładów + 150 godzin ćwiczeń niestacjonarnych: 40 godzin wykładów + 110 godzin ćwiczeń 1.7.Szacowany przez nauczyciela nakład pracy studenta niezbędny do osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia (określony w godzinach): 250 godzin 1.8.Liczba punktów ECTS: 9 1.9. Osoba prowadząca przedmiot (zajęcia): dr n. med. Jerzy Samusik, mgr Jarosław Karasewicz, mgr M. Wojciuk 1.10. Osoba koordynująca przedmiot (zajęcia): dr n. med. Jerzy Samusik 2. Cel zajęć, efekty kształcenia oraz sposób ich weryfikacji 2.1. Cel zajęć: - zapoznanie z miejscem kinezyterapii w procesie leczenia chorych, - przedstawienie znaczenia stosowania ruchu jako środka leczniczego. - nauczenie badania podmiotowego i przedmiotowego dla celów kinezyterapii z opanowaniem podstawowych metod diagnostycznych stosowanych w badaniu narządu ruchu, - zapoznanie ze sposobami oceny postawy ciała i metodami korekcji poszczególnych wad, - przyswojenie przez studentów systematyki i metodyki prowadzenia ćwiczeń usprawniających, - zapoznanie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami do prowadzenia kinezyterapii, - zapoznanie z podstawami stosowania ćwiczeń i zabiegów z zakresu kinezyterapii stosowanych w schorzeniach poszczególnych układów i narządów, - opanowanie techniki i metodyki wykonywania ćwiczeń leczniczych, - zapoznanie z metodyką prowadzenia kinezyterapii w warunkach szpitalnych i ambulatoryjnych, - nauczenie opracowywania programu usprawniania w zależności od przebiegu choroby pacjenta, - opanowanie metodyki ćwiczeń w różnych grupach wiekowych. 2.2. Efekty kształcenia po zakończonym kursie w zakresie: A. Wiedzy: 1) charakteryzuje miejsce kinezyterapii w procesie leczenia chorych, 2) objaśnia znaczenie stosowania ruchu jako środka leczniczego. 3) opisuje badanie podmiotowe i przedmiotowe dla celów kinezyterapii oraz podstawowe metody diagnostyczne stosowane w badaniu narządu ruchu, 4) wskazuje sposoby oceny postawy ciała i metody korekcji poszczególnych wad,
5) opisuje systematykę i metodykę prowadzenia ćwiczeń usprawniających, 6) wylicza wskazania i przeciwwskazania do prowadzenia kinezyterapii, 7) objaśnia zasady stosowania ćwiczeń i zabiegów z zakresu kinezyterapii w schorzeniach poszczególnych układów i narządów, 8) charakteryzuje techniki i metodyki wykonywania ćwiczeń leczniczych, 9) rozróżnia metodyki prowadzenia kinezyterapii w warunkach szpitalnych i ambulatoryjnych, 10) wybiera program usprawniania w zależności od przebiegu choroby pacjenta, B. Umiejętności: 1) wykonuje badanie podmiotowe i przedmiotowe dla potrzeb kinezyterapii, 2) prowadzi ćwiczenia bierne zwykłe i redresyjne, ćwiczenia czynno-bierne, czynne w odciążeniu, czynne wolne, z dawkowanym oporem, oporowe z użyciem różnorodnych urządzeń i metod ich stosowania, 3) umie zaprojektować ćwiczenia indywidualne i zespołowe z uwzględnieniem toku lekcyjnego i opracowaniem osnowy lekcyjnej, 4) nakreśla program kinezyterapii dla pacjentów z najczęściej spotykanymi dysfunkcjami narządu ruchu oraz chorobami kardiologicznymi i pulmonologicznymi, 5) przeprowadza pionizację pacjentów i naukę chodzenia w różnych schorzeniach narządu ruchu. C. Kompetencji społecznych: Student wykazuje: 1) aktywną postawę w prowadzeniu ćwiczeń zespołowych z grupą pacjentów o różnych schorzeniach i panowania nad grupą chorych wykazujących niejednolity stopień sprawności, 2) kreatywność w uatrakcyjnianiu ćwiczeń przez zastosowanie różnorodnych przyborów, wprowadzenia współzawodnictwa oraz elementów gier sportowych, 3) dbałość w prowadzeniu ćwiczeń w formie zabawowej dla dzieci, 4) współpracę z lekarzami różnych specjalności, z psychologiem, asystentem socjalnym, terapeutą zajęciowym, 5) otwartość w nawiązywaniu kontaktu z rodziną pacjenta i przekazywaniu jej instruktażu ćwiczeń prowadzonych z pacjentem w domu. 2.3.Określenie w skali 0-3 pkt. efektów kształcenia: a) w zakresie wiedzy: 3 pkt b) w zakresie umiejętności: 3 pkt c) w zakresie kompetencji personalnych i społecznych: 3 pkt 2.4. Sposób weryfikacji (oceny) efektów kształcenia: - egzamin w formie pisemnej testowej, poprawne udzielenie odpowiedzi na 60 % zadanych pytań, - praktyczne wykonanie ćwiczeń. 3. Treści kształcenia - tematyka poszczególnych zajęć oraz liczba godzin zajęć dotyczących danego tematu Wykłady: studia stacjonarne 60 i niestacjonarne 40 1. Miejsce kinezyterapii w procesie leczenia; rys historyczny; podział kinezyterapii; wpływ ruchu na organizm; badanie narządu ruchu 2 (1) 2. Pomiary linijne kończyn i tułowia; pomiary ruchomości kręgosłupa 2 (1)
3. Pomiary zakresu ruchów w stawach kończyn górnych i dolnych 2 (2) 4. Ocena siły mięśniowej; zasady i techniki badania siły mięśni; testowanie mięśni tułowia i kończyn górnych i dolnych oraz szyi i twarzy metodą Lovetta po 6 (2) 5. Rodzaje ćwiczeń leczniczych i zasady ich wykonywania; leczenie ułożeniowe 2 (2) 6. Ćwiczenia bierne i ćwiczenia bierne redresyjne zasady i techniki ich stosowania; wskazania i przeciwwskazania; autoregresja 2 (2) 7. Manipulacje, mobilizacje, trakcje; wybrane metody terapii manualnej; trakcje kręgosłupa. wyciągi redresyjne 4 (2) 8. Ćwiczenia czynno-bierne, czynne wspomagane, czynne w odciążeniu, czynne wolne i ćwiczenia relaksacyjne 2 (2) 9. Ćwiczenia czynne oporowe; ćwiczenia synergistyczne; ćwiczenia czynne z wykorzystaniem zjawiska biologicznego sprzężenia zwrotnego 4 (2) 10. Ćwiczenia ogólnie usprawniające; ćwiczenia ogólno kondycyjne: osnowa lekcyjna; tok lekcyjny. Ćwiczenia w wodzie; gimnastyka poranna; nordic walking 2 (2) 11. Ćwiczenia oddechowe 2 (2) 12. Kinezyterapeutyczne metody reedukacji nerwowo-mięśniowej; metody mechaniczne, neurofizjologiczne i edukacyjne 2 (2) 13. Postawa ciała i jej wady; metody badania i ocena postawy; kinezyterapia w wadach postawy; boczne skrzywienia kręgosłupa; kinezyterapia w bocznych skrzywieniach kręgosłupa 4 (2) 14. Chód i jego patologia; zasady i metodyka nauki chodzenia 2 (1) 15. Złamania kończyn; zasady kinezyterapii pacjentów leczonych z powodu złamań kończyn 2 (1) 16. Amputacje kończyn. Kinezyterapia w amputacjach kończyn dolnych i górnych 2 (2) 17. Kinezyterapia w usprawnianiu para- i tetraplegików 2 (2) 18. Kinezyterapia w niedowładach połowiczych 2 (2) 19. Kinezyterapia w niektórych schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego - choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, usprawnianie chorych z ataksją 2 (2) 20. Kinezyterapia w uszkodzeniach obwodowego układu nerwowego 2 (1) 21. Kinezyterapia w bólach kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowym 2 (2) 22. Kinezyterapia w chorobach reumatoidalnych i zwyrodnieniowych stawów 2 (1) 23. Kinezyterapia w chorobach układu krążenia (choroba wieńcowa, dławica piersiowa, zawał mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze, zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń); kinezyterapia przed i po zabiegach kardiochirurgicznych 4 (1) 24. Kinezyterapia w chorobach nowotworowych; zapobieganie obrzękom i przykurczom stawowym po mastektomii 2 (1) Ćwiczenia: studia stacjonarne 150 i niestacjonarne 110 1. Omówienie regulaminu pracowni kinezyterapii i przepisów BHP. Badanie narządu ruchu: wywiad i badanie przedmiotowe dla potrzeb kinezyterapii 5 (4) 2. Pomiary obwodów i długości kończyn górnych 2 (2) 3. Pomiary obwodów i długości kończyn dolnych; prowadzenie dokumentacji 3 (2) 4. Ocena ruchomości kręgosłupa i pomiary linijne tułowia 5 (4)
5. Ocena zakresu ruchów w stawach kończyn górnych 5 (4) 6. Ocena zakresu ruchów w stawach kończyn dolnych 5 (4) 7. Ocena siły mięśni twarzy, szyi i tułowia 5 (4) 8. Ocena siły mięśni kończyny górnej 5 (4) 9. Ocena siły mięśni kończyny dolnej 5 (4) 10. Leczenie ułożeniowe 5 (4) 11. Ćwiczenia bierne 10 (6) 12. Ćwiczenia redresyjne, autoregresja 5 (4) 13. Wyciągi odciążające, wyciągi redresyjne, wyciągi kręgosłupa 5 (4) 14. Ćwiczenia czynno-bierne, ćwiczenia prowadzone, ćwiczenia wspomagane i samo wspomagane 5 (4) 15. Ćwiczenia relaksacyjne (metoda Jacobsona, trening autogenny Schultza, poizometryczne rozluźnianie mięśni 5 (4 ) 16. Ćwiczenia czynne w odciążeniu, sposoby odciążania 5 (4) 17. Ćwiczenia czynne wolne, ćwiczenia w odciążeniu z dawkowanym oporem 5 (4 ) 18. Ćwiczenia czynne z oporem, metody: De Lorma, Mc Qeena, Hettingera i Müllera, krótkie ćwiczenia izometryczne 10 (8) 19. Ćwiczenia synergistyczne, wzorce synergii bezwzględnej i względnej, ćwiczenia ipsilateralne i kontralateralne 5 (4) 20. Ćwiczenia oddechowe 5 (4) 21. Ćwiczenia ogólnie usprawniające indywidualne i zespołowe 5 (4) 22. Prowadzenie ćwiczeń zespołowych w różnych jednostkach chorobowych z opracowaniem odpowiedniego konspektu ćwiczeń 15 (10) 23. Pionizacja, nauka chodzenia i asekuracji 5 (4) 24. Zapoznanie z mechanicznymi metodami kinezyterapeutycznymi (metody Klappa, Majocha, Dobosiewicz, system stacyjny wg Nowotnego) 10 (6) 25. Zapoznanie z neurofizjologicznymi metodami kinezyterapeutycznymi (PNF, metoda Bobath, ćwiczenia odruchowe wg Vojty) 10 (6) 4. Literatura przedmiotu: Podstawowa: 1) Andrzej Zembaty (red.): Kinezyterapia t. I i II. Wyd. Kasper, Kraków 2002. 2) Janusz Nowotny: Podstawy fizjoterapii cz. 1,2 i 3. Wyd. Kasper, Kraków 2004. 3) Robert Walaszek, Tadeusz Kasperczyk, Leszek Magiera: Diagnostyka w kinezyterapii i masażu. Wyd. Biosport, Kraków 2007. 4) Adam Rosławski, Tadeusz Skolimowski: Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych. PZWL, warszawa 2005. 5) Jerzy Kiwerski (red.): Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 2006. 6) Janusz Nowotny: Edukacja i reedukacja ruchowa. Kasper, Kraków 2003. Uzupełniająca: 1) Małgorzata Paprocka-Borowicz, Marcin Zawadzki: Fizjoterapia w chorobach układu ruchu. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2007. 2) Herbert Frisch, Jacques Roex: Terapia manualna. PZWL, Warszawa 2005. 3) Janusz Nowotny (red.): Podstawy kliniczne fizjoterapii w dysfunkcjach narządu ruchu. Wyd. Medipage, Warszawa 2006. 4) S. Sastre Fernandez: Metoda leczenia skolioz, kifoz i lordoz. Wydawnictwo Markmed Rehabilitacja S.C, Ostrowiec Świętokrzyski 2007. 5) Kazimierz Rąpała (red.): Zespoły bólowe kręgosłupa. PZWL, Warszawa 2006.
6) Lorenzo Carrero: Usprawnianie po udarze mózgu. Disability and Rehabilitation WHO. Elipsa-Jain s.c., Kraków 2002. 7) Roczniki Postępy Rehabilitacji, Rehabilitacja Medyczna, Rehabilitacja w praktyce, Fizjoterapia Polska. 5. Inne pomoce dydaktyczne: Pokaz multimedialny, pokaz czynności, praca w zespołach kilkuosobowych.