Załącznik Nr 1 Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na wykonanie badania ewaluacyjnego Analiza potrzeb szkoleniowych personelu medycznego oraz pracowników wykonujących zawody niemedyczne w ramach systemu opieki zdrowotnej w Polsce. I. Uzasadnienie i cele badania Ze względu na pojawiającą się możliwość uzyskania dodatkowych środków finansowych na realizację projektów o charakterze edukacyjnym w ramach Priorytetu II Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL), Działanie 2.3 Wzmocnienie potencjału zdrowia osób pracujących oraz poprawa jakości funkcjonowania systemu ochrony zdrowia 1, Instytucja Wdrażająca dla tego Działania (Ministerstwo Zdrowia Departament Funduszy Europejskich) podjęła decyzję o przeprowadzeniu badania ewaluacyjnego, którego celem jest określenie potrzeb szkoleniowych pracowników szpitali w Polsce. Przeprowadzenie tak ukierunkowanej ewaluacji powinno dostarczyć instytucji zlecającej badanie aktualnych i kompleksowych informacji o potrzebach szkoleniowych dwóch grup respondentów, tj.: 1) personelu medycznego pracującego (niezależnie od formy zatrudnienia) w szpitalach, tj. lekarzy, pielęgniarek, położnych, rehabilitantów, radiologów, techników medycznych oraz diagnostyków laboratoryjnych; 2) personelu administracyjnego pracującego w szpitalach, tj. kadry zarządzającej szpitali (dyrektorów, dyrektorów do spraw administracyjnych/ekonomicznych) oraz osób zatrudnionych na stanowiskach ds. finansowych (np. głównych księgowych). Uzyskane w ten sposób informacje zostaną wykorzystane przy podejmowaniu decyzji co do typu projektów, które po zabezpieczeniu odpowiednich środków finansowych będą mogły starać się o uzyskanie dofinansowania w ramach Działania 2.3 PO KL. Posłużą również identyfikacji grup docelowych tych projektów oraz będą mogły być wykorzystane przez 1 Dodatkowe informacje na temat celu, zakresu oraz realizowanych w ramach Działania 2.3 PO KL projektów dostępne są na stronie internetowej www.zdrowie.gov.pl, w zakładce Kapitał Ludzki. 1
potencjalnych projektodawców do określenia optymalnych form wsparcia. Ze względu na moment realizacji niniejszej ewaluacji badanie to powinno mieć zatem charakter ewaluacji ex-ante i w tym kontekście powinno stanowić wsparcie procesu planowania przyszłej interwencji. W przypadku nieotrzymania przez Ministerstwo Zdrowia dodatkowych środków finansowych wyniki ewaluacji zostaną wykorzystane w negocjacjach dotyczących kolejnego okresu programowania Europejskiego Funduszu Społecznego. Główne cele badania: identyfikacja potrzeb szkoleniowych ww. personelu medycznego szpitali, z punktu widzenia członków tego personelu; identyfikacja potrzeb szkoleniowych ww. personelu medycznego szpitali, z punktu widzenia: o kadry zarządzającej szpitali (w szczególności w kontekście zapewnienia prawidłowego funkcjonowania szpitali); o ordynatorów oddziałów (ewentualnie innych osób kierujących pracą oddziału szpitalnego) oraz pielęgniarek oddziałowych; identyfikacja potrzeb szkoleniowych kadry zarządzającej szpitali (dyrektorów i dyrektorów do spraw administracyjnych/ekonomicznych) oraz pracowników zatrudnionych na stanowiskach ds. finansowych (np. główny księgowy) z punktu widzenia tych osób. Cele szczegółowe badania zostały określone w poniższej tabeli. Cel badania Pytania ewaluacyjne 1. Identyfikacja deficytowych umiejętności 1. Jakiego rodzaju umiejętności/kompetencji personelu medycznego (w tym umiejętności personel medyczny nie posiada lub posiada stricte medycznych np. przeprowadzenia w niewystarczającym stopniu? specjalistycznych badań medycznych z 2. W jaki sposób ewentualny brak tych wykorzystaniem najnowszych technologii umiejętności/kompetencji wpływa na jakość oraz umiejętności tzw. miękkich np. obsługa udzielanych świadczeń? klienta) = identyfikacja tzw. luki 3. Na nabycie jakich kompetencyjnej. umiejętności/kompetencji powinny być Należy uwzględnić w tym zakresie: ukierunkowane ewentualne szkolenia? a) zadania stawiane przed personelem 2
medycznym, b) warunki pracy, c) wymagane kwalifikacje zawodowe. 2. Identyfikacja grup pracowników szpitali o niskich kwalifikacjach zawodowych, ocena skali tego zjawiska (w szczególności w kontekście ewentualnego zagrożenia utratą zatrudnienia) oraz identyfikacja potrzeb szkoleniowych tych grup pracowników. 3. Identyfikacja potrzeb szkoleniowych personelu medycznego z uwzględnieniem: a) trendów demograficznych oraz epidemiologicznych występujących w polskim społeczeństwie; b) potrzeb w zakresie kształcenia specjalistycznego oraz w zakresie deficytowych umiejętności węższego typu 2. 1. Wśród jakich grup pracowników zatrudnionych w szpitalach w największym stopniu uwidacznia się brak kwalifikacji zawodowych? 2. Jakie grupy pracowników szpitali przez brak kwalifikacji zawodowych są najbardziej narażone na utratę zatrudnienia? 3. Z jakich obszarów tematycznych/w zakresie jakich umiejętności w pierwszej kolejności należy przeszkolić tych pracowników? 4. Jakie są najbardziej oczekiwane formy/tryb podnoszenia kwalifikacji przez tych pracowników? 1. Jakie są priorytetowe potrzeby szkoleniowe personelu medycznego? 2. Z jakich obszarów tematycznych/w zakresie jakich umiejętności w pierwszej kolejności należy przeszkolić poszczególne grupy personelu medycznego? 3. Jakie są najbardziej oczekiwane formy/tryb podnoszenia kwalifikacji przez członków personelu medycznego? 4. Czy istnieją bariery w dostępie do szkoleń? Jeśli tak, jakie są ich przyczyny? Jakie są możliwości eliminacji takich przeszkód? 2 m. in. zgodnie z założeniami do projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Projekt ustawy dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia pod linkiem: http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=q491&ms=382&ml=pl&mi=382&mx=0&mt=&my=131&ma=01535 5 3
4. Identyfikacja potrzeb szkoleniowych pracowników szpitali wykonujących zawody niemedyczne, tj. dyrektorów szpitali, dyrektorów do spraw administracyjnych/ekonomicznych oraz osób zatrudnionych na stanowiskach ds. finansowych (np. główny księgowy). 1. Jakie są potrzeby szkoleniowe pracowników szpitali wykonujących zawody niemedyczne? 2. Z jakich obszarów tematycznych/w zakresie jakich umiejętności w pierwszej kolejności należy przeszkolić kadrę zarządzającą ZOZ? 3. Z jakich obszarów tematycznych/w zakresie jakich umiejętności w pierwszej kolejności należy przeszkolić pracowników pionów administracyjnych szpitali (dyrektorów do spraw administracyjnych/ekonomicznych oraz osób zatrudnionych na stanowiskach ds. finansowych)? 4. Jakie są najbardziej oczekiwane formy/tryb podnoszenia kwalifikacji przez kadrę zarządzającą szpitali oraz pracowników pionów administracyjnych? 5. Czy istnieją bariery w dostępie do szkoleń? Jeśli tak, jakie są ich przyczyny? Jakie są możliwości eliminacji takich przeszkód? Na podstawie ww. celów badania i pytań ewaluacyjnych wykonawca powinien dokonać analizy potrzeb szkoleniowych personelu medycznego oraz pracowników szpitali wykonujących zawody niemedyczne i w tym kontekście sformułować odpowiednie rekomendacje. Rekomendacje powinny wskazywać, jakie obszary z punktu widzenia potrzeb osób objętych badaniem wymagają wsparcia w postaci szkoleń, studiów podyplomowych itp. W zakresie rekomendacji dotyczących potrzeb szkoleniowych personelu medycznego wykonawca musi wziąć pod uwagę występujące aktualnie w polskim społeczeństwie trendy demograficzne (np. starzenie się społeczeństwa, wzrost zapotrzebowania na usługi medyczne dla osób starszych) oraz trendy epidemiologiczne (np. choroby cywilizacyjne). 4
Zaproponowane w ramach rekomendacji obszary szkoleń personelu medycznego muszą uwzględniać zdiagnozowane w tym kontekście potrzeby sektora ochrony zdrowia. Odnośnie potrzeb szkoleniowych personelu medycznego należy także dokonać podziału potrzeb w zakresie kształcenia specjalistycznego oraz w zakresie deficytowych umiejętności węższego typu (rozumiane zgodnie z założeniami do projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty ( ) jako określone kwalifikacje i kompetencje zawodowe, mające zastosowanie w systemie ochrony zdrowia oraz zabezpieczenia społecznego, obejmujące część zakresu danej medycyny albo kilku dziedzin medycyny lub będące umiejętnością udzielania określonego świadczenia zdrowotnego projekt ustawy dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia pod linkiem: http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=q491&ms=382&ml=pl&mi=382&mx=0&mt=&my =131&ma=015355). Zgodnie z zapisami dokumentu pn. Zintegrowany System Zarządzania Wnioskami i Rekomendacjami (dokument dostępny na stronie www.ewaluacja.gov.pl w zakładce Dokumenty systemowe) zawarte w raporcie końcowym tabele rekomendacji muszą odpowiadać niniejszemu wzorowi: Część A - rekomendacje operacyjne 3 Lp. Tytuł raportu Wniosek (strona w raporcie) Rekomendacja (strona w raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Termin realizacji Część B - rekomendacje kluczowe 4 Wniosek Rekomendacja Tytuł Lp. (strona w (strona w raportu raporcie) raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Termin realizacji 3 rekomendacje operacyjne - dotyczące kwestii bieżącej realizacji programu oraz usprawnień w jego obrębie, często o charakterze technicznym (ich wdrożenie nie determinuje w sposób bardzo istotny skutecznej i efektywnej realizacji programu). 4 rekomendacje kluczowe - dotyczące istotnych kwestii realizacji programu, w sposób znaczący wpływających na jego skuteczną i efektywną realizację (dotyczące zarówno systemu wdrażania, jak i kształtu strategii). 5
Część C - rekomendacje horyzontalne 5 Wniosek Rekomendacja Tytuł Lp. (strona w (strona w raportu raporcie) raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Termin realizacji Wniosek wniosek na podstawie którego sformułowana została rekomendacja powinien być zwięzły i jednoznaczny. Konieczne jest wskazanie odpowiedniej strony lub stron w raporcie końcowym z badania. Rekomendacja podobnie jak wniosek powinna być zwięzła i jednoznaczna. Konieczne jest wskazanie odpowiedniej strony lub stron w raporcie końcowym z badania. Adresat rekomendacji instytucja (instytucje) odpowiedzialna za wdrożenie rekomendacji. Sposób wdrożenia syntetyczne przedstawienie sposobu wdrożenia rekomendacji. Termin realizacji planowana (lub faktyczna) data wdrożenia rekomendacji (w kwartałach). II. Kryteria ewaluacyjne Ze względu na charakter i cele badania (ewaluacja ex-ante, wsparcie procesu planowania założeń przygotowywanych projektów) wykonawca musi uwzględnić przede wszystkim kryterium trafności, tj. wskazać takie rozwiązania, które w największym stopniu będą odpowiadały potrzebom szkoleniowym występującym w sektorze ochrony zdrowia, w odniesieniu do personelu medycznego oraz kadry zarządzającej i pracowników administracyjnych szpitali. Jeżeli z punktu widzenia wykonawcy uzasadnione będzie zastosowanie dodatkowych kryteriów ewaluacyjnych, wykonawca zaproponuje je w przedstawionej przez siebie ofercie. III. Odbiorcy wyników ewaluacji Odbiorcą badania ewaluacyjnego jest Instytucja Wdrażająca dla Działania 2.3 PO KL Departament Funduszy Europejskich Ministerstwa Zdrowia. Dodatkowo wyniki badania zostaną przekazane Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu II PO KL Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej oraz Instytucji Zarządzającej PO KL Ministerstwu Rozwoju Regionalnego i zostaną wykorzystane w trakcie prac nad przygotowywaniem projektów, które 5 rekomendacje horyzontalne - rekomendacje wykraczające poza program będący przedmiotem ewaluacji, a często również poza politykę spójności oraz bieżącą perspektywę finansową funduszy europejskich. 6
w miarę posiadanych środków finansowych mogłyby być realizowane w ramach Działania 2.3 PO KL, ewentualnie w negocjacjach dotyczących kolejnego okresu programowania. IV. Metodologia badania Zamawiający wymaga przeprowadzenia badania zgodnie z niniejszą metodologią: 1. Analiza dokumentów: a. Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Projekt dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia pod linkiem: http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=q491&ms=382&ml=pl&mi=382&mx=0& mt=&my=131&ma=015355; b. dostępne dokumenty/raporty w zakresie trendów epidemiologicznych i demograficznych występujących w polskim społeczeństwie (w tym mi. in. adekwatne dokumenty dostępne na stronie www.pzh.gov.pl). Wybór i zgromadzenie dokumentów będzie jednym z zadań wykonawcy badania. 2. Badanie ankietowe wykonawca powinien szczegółowo doprecyzować w ofercie, jakie metody/techniki/narzędzia badawcze zamierza wykorzystać w ramach badania ankietowego z następującymi grupami respondentów: a. dyrektorzy/kierownictwo szpitali w Polsce - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 200 osób; b. dyrektorzy ds. administracyjnych/ekonomicznych szpitali w Polsce - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 100 osób; c. osoby zatrudnione na stanowisku ds. finansowych w szpitalach w Polsce (np. główny księgowy) - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 100 osób; d. ordynatorzy oddziałów szpitalnych lub inne osoby kierujące pracą oddziału szpitalnego - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób; e. pielęgniarki oddziałowe - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób; f. lekarze - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 100 osób; g. pielęgniarki - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 100 osób; h. położne - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób; i. rehabilitanci - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób; j. radiolodzy - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób; 7
k. technicy medyczni - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób; l. diagnostycy laboratoryjni - zamawiający wymaga skutecznej realizacji próby co najmniej 50 osób. Wskazane powyżej, wymagane przez zamawiającego wielkości prób badawczych są wielkościami minimalnymi. Oferty zawierające zwiększenie liczebności poszczególnych prób badawczych w badaniu ankietowym (tj. zwiększenie liczebności poszczególnych grup respondentów) otrzymają na etapie oceny ofert dodatkowe punkty w odniesieniu do każdej z grup respondentów odrębnie (tj. łącznie max. 36 pkt), zgodnie ze wzorem: Z = D D B N 3 pkt Z liczba punktów za zwiększenie próby badawczej określonej grupy respondentów, obliczona do dwóch miejsc po przecinku bez zaokrąglania DB liczebność próby określonej grupy respondentów w ofercie badanej DN liczebność próby określonej grupy respondentów w ofercie zawierającej największą liczebność próby tej grupy respondentów Oferty nie zawierające zwiększenia liczebności próby badawczej przynajmniej w jednej grupie respondentów nie będą podlegały ocenie wg. załączonego wzoru i nie otrzymają z tego tytułu dodatkowych punktów. W ramach badania ankietowego wykonawca powinien uwzględnić podział administracyjny kraju na województwa, tj. badanie ankietowe powinno zostać zrealizowane we wszystkich województwach oraz w różnych rodzajach szpitali, tj. szpitale kliniczne, wojewódzkie, powiatowe, miejskie, jednostki badawczo rozwojowe. 3. Analiza ekspercka analiza uzyskanych w ramach badania wyników (potrzeb szkoleniowych) w kontekście trendów demograficznych i epidemiologicznych z udziałem eksperta ds. demograficznych oraz eksperta ds. epidemiologicznych. V. Harmonogram i sposób prezentacji wyników badań W trakcie prowadzenia badania ewaluacyjnego wykonawca przedstawi zamawiającemu raport wstępny (metodologiczny) i raport końcowy. 8
Poniżej został przedstawiony harmonogram badania. 1) w terminie do 14 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy przygotowanie projektu raportu metodologicznego; raport przekazany zostanie zamawiającemu w formie elektronicznej (e-mail); w terminie do 3 dni roboczych od dnia przekazania projektu raportu zamawiający przekaże uwagi do projektu raportu metodologicznego; w terminie do 3 dni roboczych od dnia otrzymania uwag zamawiającego do projektu raportu metodologicznego wykonawca przekaże poprawiony projekt raportu metodologicznego w formie elektronicznej (e-mail); w przypadku nieuwzględnienia lub niekompletnego uwzględnienia uwag zamawiającego wykonawca dokona uzgodnień z zamawiającym, a w szczególności ewentualnych dalszych poprawek raportu - w terminie do 28 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy. 2) w terminie do 28 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy przygotowanie ostatecznej wersji raportu metodologicznego. Za ostateczną wersję raportu metodologicznego badania traktowana będzie wersja, która uzyskała akceptację Zamawiającego; raport przekazany zostanie zamawiającemu w formie elektronicznej (płyta CD) i drukowanej (3 egzemplarze w kolorze, druk dwustronny). Raport metodologiczny powinien zawierać m. in. następujące elementy: identyfikację obszaru badawczego; pełną metodologię planowanej oceny (w tym proponowane techniki i narzędzia badawcze oraz liczebność i strukturę próby badawczej przewidzianej w badaniu); harmonogram i dokładny opis organizacji pracy badawczej z podziałem zadań i odpowiedzialności członków zespołu badawczego oraz informację, jakie elementy oceny będą w pierwszej kolejności rozpatrywane; 3) w terminie do 77 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy przedstawienie projektu raportu końcowego; raport przekazany zostanie zamawiającemu w formie elektronicznej (e-mail); w terminie do 4 dni roboczych od dnia przekazania projektu raportu zamawiający przekaże wykonawcy uwagi do projektu raportu końcowego; 9
w terminie do 5 dni roboczych od dnia otrzymania uwag zamawiającego do projektu raportu końcowego wykonawca przekaże poprawiony projekt raportu końcowego w formie elektronicznej (e-mail); w przypadku nieuwzględnienia lub niekompletnego uwzględnienia uwag zamawiającego wykonawca dokona uzgodnień z zamawiającym, a w szczególności ewentualnych dalszych poprawek raportu - w terminie do 105 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy. 4) w terminie do 105 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy przedstawienie ostatecznej wersji raportu końcowego. Za ostateczną wersję raportu końcowego badania traktowana będzie wersja, która uzyskała akceptację Zamawiającego; raport przekazany zostanie zamawiającemu w formie elektronicznej (płyta CD) i drukowanej (3 egzemplarze w kolorze, druk dwustronny). Zamawiający, w zależności od swojego uznania, będzie mógł zażądać jednokrotnego przedstawienia raportu końcowego w formie prezentacji multimedialnej na terenie Warszawy w terminie do 14 dni od dnia otrzymania ostatecznej wersji raportu końcowego. Zamawiający poinformuje wykonawcę o tym żądaniu co najmniej na 7 dni przed planowaną prezentacją. Raport końcowy powinien być opracowany w języku polskim (streszczenie raportu również w języku angielskim) i mieć następującą strukturę: 1) streszczenie raportu nie więcej niż 6 stron A4 dla każdej z wersji (polskiej i angielskiej); 2) spis treści; 3) wprowadzenie (opis przedmiotu badania, głównych założeń i celów badania, opis okoliczności towarzyszących badaniu); 4) opis zastosowanej metodologii oraz źródła informacji wykorzystanych w badaniu; 5) opis wyników badania (prezentacja pytań badawczych, analiza i interpretacja danych oraz prezentacja wyników); 6) wnioski i rekomendacje; 7) aneksy (opis użytych danych, wykorzystanych źródeł itp.) Wszystkie raporty powstałe w ramach niniejszego zamówienia będą własnością zamawiającego. Jakiekolwiek dystrybuowanie raportów winno być pisemnie uzgodnione z zamawiającym. 10
VI. Zarządzanie realizacją przedmiotu zamówienia Zamawiającym jest Ministerstwo Zdrowia Departament Funduszy Europejskich, ul. Miodowa 15, 00 952 Warszawa. Od wykonawcy oczekuje się: sprawnej i terminowej realizacji badania oraz współpracy z zamawiającym, konsultowania metodologii badania i narzędzi badawczych, zapewnienia respondentom pełnej anonimowości podczas badania, pozostawania w stałym kontakcie z zamawiającym (spotkania odpowiednio do potrzeb, na bieżąco kontakty telefoniczne i e-mail), informowania o stanie prac, pojawiających się problemach i innych zagadnieniach istotnych dla realizacji badania. VII. Identyfikacja wizualna Przedmiot zamówienia jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Pomocy technicznej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W związku z powyższym wszystkie materiały (papierowe oraz elektroniczne) muszą zawierać system identyfikacji wizualnej, zgodny z Księgą Identyfikacji Wizualnej Narodowej Strategii Spójności, która stanowi Załącznik nr 1 Strategii komunikacji Funduszy Europejskich w Polsce w ramach Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013. Ze względu na charakter materiałów możliwe jest zmniejszenie logotypów przy zachowaniu proporcji i układu. Ciąg logotypów powinien być umieszczony w miejscu widocznym. Ponadto, wszystkie materiały muszą zawierać następującą informację: Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. VIII. Źródła informacji W celu prawidłowej realizacji badania wykonawca powinien zapoznać się m. in. z informacjami zawartymi w dokumentach programowych (Program Operacyjny Kapitał Ludzki wraz ze Szczegółowym Opisem Priorytetów PO KL 2007 2013) oraz na stronie internetowej www.zdrowie.gov.pl, w zakładce Kapitał Ludzki. 11