Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie - sprawozdanie - druk sejmowy nr 493 Posiedzenie Sejmowej Komisji Infrastruktury Warszawa, 9 czerwca 2016 r.
Obowiązek ustawowy Art. 140e. ust. 3 i 4 ustawy - Prawo o ruchu drogowym 3. Przewodniczący Krajowej Rady składa Radzie Ministrów corocznie, do końca marca, sprawozdanie dotyczące stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie. 4. Prezes Rady Ministrów składa Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie dotyczące stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie. 30 marca 2016 r. przyjęcie przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 13 kwietnia 2016 r. - przyjęcie przez Stały Komitet Rady Ministrów 22 kwietnia 2016 r. przyjęcie przez Radę Ministrów 2
Zawartość raportu 1. Informacje o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce w roku 2015 najważniejsze charakterystyki zdarzeń drogowych ocena sytuacji w Polsce i w każdym z województw 2. Roczne sprawozdanie z wykonania Programu Realizacyjnego 2015-2016 3. Pozostałe działania na rzecz brd (spoza Programu Realizacyjnego) realizowane w roku 2015 4. Monitoring zachowań uczestników ruchu drogowego 5. Rekomendacje na przyszłość 3
Polska na tle UE w 2015 r. Rys. Wskaźnik demograficzny: liczba zabitych/100 tys. mieszkańców w krajach UE w roku 2015 (źródło: SKRBRD na podstawie informacji uzyskanych od przedstawicieli poszczególnych krajów) 4
-66% -64% -61% -59% -56% -56% -51% -49% -47% -46% -44% -43% -43% -42% -42% -42% -40% -37% -37% -34% -33% -31% -30% -29% -27% -26% -22% -14% Polska na tle UE Zmiana wskaźnika demograficznego (liczba zabitych/100 tys. mieszkańców) w krajach UE w latach 2006-2015 0% EST LT E IRL SK SLO GR H GB S PL I DK HR CY LV CZ NL AT B PT D L F BG FIN RO M -10% -20% -30% -40% -50% -60% -70% -80% -90% zmiana 2006-2015 średnia UE -100% 5
Stan brd w Polsce 2015 r. SKUTKI ZDARZEŃ DROGOWYCH wypadki 32 967-5,7% zabici 2 938-8,2% ranni 39 778-6,5% ciężko ranni 11 200-4,2% kolizje 362 265 +4,1% 6
liczba ofiar zabitych i ciężko rannych Realizacja celów Narodowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013-2020 16 000 zabici - rzeczywista liczba ofiar śmiertelnych 14 000 zabici - cel wg NP BRD 12 000 ciężko ranni - rzeczywista liczba ofiar 10 000 11 200 ciężko ranni - cel wg NP BRD 8 000 8 904 6 000 4 000 2 938 2 000 2 794 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Rys. Barometr realizacji celów Narodowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego na lata 2013 2020 (źródło: KGP) 7
Ofiary śmiertelne wg rodzaju wypadku 2015 zderzenie czołowe 511 zderzenie boczne 548 zderzenie tylne 211 najechanie na pieszego 906 najechanie na drzewo 405 wywrócenie się pojazdu 170 pozostałe 187 2015 0 200 400 600 800 1000 8
Ofiary wypadków drogowych 25000 20000 19878 ofiary śmiertelne ofiary ranne 15000 11860 10000 8040 5000 0 1485 915 538 kierujący piesi pasażerowie 9
Sprawcy wypadków drogowych 30000 27307 25000 wypadki ofiary śmiertelne 20000 15000 10000 5000 0 kierujący 2010 2 619 piesi 450 10
Ofiary śmiertelne wypadków drogowych wg okoliczności zachowanie kierujących Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu 2015 743 Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu 313 Nieprawidłowe: wyprzedzanie 215 Nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego 224 Niezachowanie bezp. odl. między pojazdami 49 Jazda po niewłaściwej stronie drogi 85 Pozostałe 381 0 200 400 600 800 11
Ofiary śmiertelne wypadków drogowych wg okoliczności zachowanie pieszych 2015 Stanie na jezdni, leżenie 103 Chodzenie nieprawidłową stroną drogi 56 Wejście na jezdnię przy czerwonym świetle 21 Nieostrożne wejście na jezdnię: przed jadącym pojazdem 208 Nieostrożne wejście na jezdnię: zza pojazdu, przeszkody 12 Przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym 45 Zatrzymanie się, cofnięcie 0 0 100 200 300 400 12
216 211 210 192 201 217 233 231 216 217 258 275 275 266 272 251 293 273 280 272 312 323 320 326 Ofiary śmiertelne wypadków drogowych wg miesiąca zdarzenia 350 2014 2015 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 13
Stan brd w Polsce 2015 r. Odsetek kierujacych przekraczających prędkość : 66,75% wiosną / 56,29% jesienią Autostrady - 58%/62% Drogi ekspresowe 56%/52,7% Drogi krajowe 46%/43,6% Drogi wojewódzkie 32%/30,2% Przebiegające przez wsie i małe miasta: Drogi krajowe 80%/54,5% Drogi wojewódzkie 84%/57,1% Drogi powiatowe 83%/73,3% Drogi powiatowe 25%/14% Ulice dwujezdniowe w stolicach województw 80%/72,5% Ulice jednojezdniowe w stolicach województw 69%/43% 14
Stan brd w Polsce 2015 r. Udział pojazdów jadących z niebezpiecznymi odstępami: 8-26% (w zależności od rodzaju drogi) Stosowanie pasów bezpieczeństwa: 95% kierujących, 96% pasażerów z przodu oraz 76% pasażerów z tyłu Stosowanie fotelików dziecięcych: 93% Stosowanie kasków ochronnych: - motocykliści: 99% - motorowerzyści: 99% - rowerzyści: 14% Używanie telefonów komórkowych: 3,1% Koszty zdarzeń drogowych w 2014 r.: 48,6 mld zł (2,81% PKB): - wypadki: 34,8 mld zł - kolizje: 13,8 mld zł 15
BRD w województwach Ofiary śmiertelne /100 wypadków 6 9 10 15 17 14 11 12 8 14 7 6 8 15 5 8 16
BRD w województwach Udział wypadków spowodowanych nadmierną prędkością 21% wszystkich wypadków w Polsce 14,0% 22,8% 19,7% 31,4% 20,1% 24,6 % 19,0 % 20,4% 21,0% 16,8% 15,4% 20,1% 22,6% 22,1% 23,2% 20,6% 17
BRD w województwach Odsetek wypadków z udziałem pieszych 26% wszystkich wypadków w Polsce 31,6% 24,8% 29,0% 20,4% 23,0% 25,7% 25,1% 29,6% 25,7% 24,5% 25,4% 22,8% 18,5% 29,0% 23,1% 26,3% 18
19
Program Realizacyjny na lata 2015-2016 4 System Zarządzania BRD 5 Bezpieczny Człowiek 9 Bezpieczne Drogi 6 Bezpieczna Prędkość Sekretariat KRBRD 9 1 KGP 2 0 GDDKiA 2 2 GITD 2 1 MZ 0 1 3 Ratownictwo MSWiA 1 1 5 1 Bezpieczny pojazd Legislacja MIiB 1 1 MS 0 2 zestaw konkretnych działań, których wykonanie służy realizacji strategicznych priorytetów zdefiniowanych w Narodowym Programie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego na lata 2013-2020 20
Trendy w latach 2004-2015 Piesi - ofiary śmiertelne 2500 2000 1500 1000 500 1990 1756 1802 1951 1882 1467 1235 1408 1157 1140 1116 915 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ofiary śmiertelne wypadków wynikających z nadmiernej prędkości 2100 1800 1500 1200 900 600 300 0 1670 1720 1795 1623 1687 1479 1271 1148 1105 966 855 743 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 21
Stan wykonania Programu Realizacyjnego 2015-2016 działania niezrealizowane 26% działania zrealizowane 50% działania z celem okreslonym na lata późniejsze 24% 22
Program Realizacyjny 2015-2016 - przykłady działań zrealizowanych 23
Program Realizacyjny 2015-2016 - przykłady działań niezrealizowanych Nr zad. Zadanie Lider (koordynator) Wskaźnik produktu Stan 31.12.2014 Stan 31.12.2015 Cel 31.12.2015 Status i uwagi D.2 Zarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury drogowej na drogach krajowych (także poza TEN-T) GDDKiA a) Odsetek dróg krajowych objętych klasyfikacją b) Liczba audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego w danym roku c) % sieci/długość dróg objętych kontrolą bezpieczeństwa ruchu drogowego a) 100% b) 102 c) 100% a) 100% b) 113 c) 100% a) 100% b) 161 c) 100% NIEZREALIZOWANE Przyczyną niewykonania zaplanowanej na 2015 r. liczby 161 audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego w zdecydowanej większości wypadków są opóźnienia w opracowaniu dokumentacji projektowych i opóźnienia terminów realizacji robót. Dochodzą do tego zmiany w planie przygotowania inwestycji i realizacji robót oraz opóźnienia terminów w systemie projektuj i buduj. W niektórych wypadkach oddziały GDDKiA jako przyczynę nieprzeprowadzenia lub opóźnień w przeprowadzeniu audytu BRD wskazywały nadmiar obowiązków audytorów BRD, zatrudnionych w GDDKiA. R.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego: - wsparcie istniejących i budowa nowych szpitalnych oddziałów ratunkowych - rozwój Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (wsparcie i budowa nowych lądowisk i baz LPR) - integracja systemu dysponowania poprzez budowę nowych dyspozytorni medycznych MZ a) Liczba nowych SOR b) Liczba lądowisk przyszpitalnych c) Liczba nowych i zmniejszenie liczby dyspozytorni medycznych a) 216 b) 229 c) 119 a) 220 b) 237 c) 108 a) 216+X* b) 229+A** c) 45 NIEZREALIZOWANE Niepełna realizacja celu związana jest z komplikacjami i opóźnieniami, które towarzyszą procesowi wdrażania Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego (SWD PRM). Dopiero uruchomienie tego systemu we wszystkich skoncentrowanych dyspozytorniach medycznych da możliwość zakończenia pracy pozostałych 63 dyspozytorni. 24
Program Realizacyjny 2015-2016 - przykłady działań z celem określonym na lata późniejsze - Opracowanie podręcznika zawierajacego Wytyczne organizacji bezpiecznego ruchu rowerowego (Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego) - Raport z Badania efektywności przekroju 2+1 pasowego ze szczególnym uwzględnieniem różnych rozwiązań rozdzielających kierunki ruchu (GDDKiA) - Modernizacja sprzętu i doposażenie służb ratownictwa drogowego (Ministerstwo Zdrowia) 25
Rekomendacje na przyszłość Reforma systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego, w tym formuły funkcjonowania i zakresu kompetencji KRBRD; Analiza przepisów prawa determinujących obszar bezpieczeństwa ruchu drogowego, a następnie przedstawienie propozycji nowych zapisów (w dłuższej perspektywie czasowej analiza opracowania odrębnego aktu prawnego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego); Budowa systemu gromadzenia i udostępniania informacji o bezpieczeństwie ruchu drogowego, który usprawni prowadzenie polityki w tym obszarze opartej na faktach na każdym poziomie zarządzania; w tym usprawnienie procesu zbierania danych przez Policję (np. poprzez wprowadzenie dedykowanych narzędzi IT do gromadzenia danych z miejsca zdarzenia drogowego), określenie procedur i standardów w gromadzeniu i udostępnianiu danych, ujednolicenie definicji i kategorii danych stosowanych lokalnie, w perspektywie długookresowej wprowadzenie w Polsce skali MAIS3+; Zakończenie procesu ewaluacji i ew. korekta NPBRD; Analiza możliwości i ew. utworzenie niezależnej komisji ds. badań wypadków drogowych; Zwiększenie środków finansowych na bezpieczeństwo ruchu drogowego / wzmocnienie finansowania bezpieczeństwa ruchu drogowego i zapewnienie stałych i stabilnych źródeł tego finansowania; Zwiększenie zaangażowania w realizację celów i wdrażanie NPBRD wśród wszystkich instytucji na poziomie centralnym i regionalnym; 26
Wdrożenie permanentnej oceny wpływu podejmowanych działań na bezpieczeństwo ruchu drogowego (w szczególności w odniesieniu do celów NPBRD), prowadzenie badań skuteczności środków i metod poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, kontynuacja i rozszerzanie systematycznego monitoringu zachowań uczestników ruchu drogowego; Aktywizacja WRBRD i ich sekretariatów, jako odpowiedników KRBRD i SKRBRD na poziomie województwa; Zaktywizowanie współpracy z sektorem organizacji pozarządowych; Stopniowe rozszerzanie obowiązku wykonania audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogi niższej kategorii doprowadzenie do wzrostu liczby audytorów bezpieczeństwa ruchu drogowego; Uporządkowanie kwestii oznakowania dróg (w tym m.in. problemu przeznakowania oraz zasadności stosowania danego oznakowania); Zwiększenie nacisku na edukację bezpieczeństwa ruchu drogowego w szkołach; Uporządkowanie kwestii zarządzania prędkością (zarządzanie fotoradarami, ujednolicenie limitów prędkości w dzień i w nocy na terenie zabudowanym); Dalsze doposażenie służb nadzoru i ratownictwa drogowego; Budowa nowoczesnej i bezpiecznej infrastruktury drogowej, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb niechronionych uczestników ruchu drogowego / budowa dróg o przekroju 2+1; 27
Realizacja Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych na drogach krajowych; Zwiększenie nacisku na problematykę osób starszych w ruchu drogowym; Opracowanie i wdrożenie systemu pomocy ofiarom wypadków drogowych; Opracowywanie i rozpowszechnianie wytycznych / katalogów dobrych praktyk; w pierwszej kolejności w zakresie zarządzania prędkością i przejść dla pieszych; Kompleksowa diagnoza potrzeb szkoleniowych, opracowanie i wdrożenie systemu permanentnych szkoleń kadr bezpieczeństwa ruchu drogowego; Analiza i ew. zmiany w kwestii nakładania kar za łamanie przepisów ruchu drogowego; Uproszczenie procedur przygotowania drobnych projektów inwestycyjnych na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego; Powrót do dyskusji nad kwestią zmian prawnych w zakresie praw i obowiązków pieszych w ruchu drogowym; Wprowadzenie odpowiedzialności zarządców dróg publicznych za ich nieprawidłowe oznakowanie; Rozważanie dopuszczenia do udziału w działaniach ratowniczych innych pojazdów niż dotychczas wykorzystywane (np. motocykle, quady). 28
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ 29