Analiza wyników sprawdzianu klas szóstych w 2015 roku.

Analiza wyników sprawdzianu klas szóstych w 2015 roku. 1. Opis arkusza standardowego Część pierwsza JĘZYK POLSKI I MATEMATYKA Arkusz egzaminacyjny w wersji standardowej zawierał 27 zadań, w tym 13 z języka polskiego (11 zamkniętych i 2 otwarte) i 14 z matematyki (11 zamkniętych i 3 otwarte). Były to w większości zadania sprawdzające umiejętności złożone, w tym analizowanie i interpretowanie informacji, planowanie i realizowanie rozwiązania. Wśród zadań zamkniętych występowały: zadania wyboru wielokrotnego, w których uczeń wybierał jedną z podanych odpowiedzi, zadania typu prawda-fałsz oraz zadania na dobieranie. Podstawę zadań zamkniętych i zadania otwartego krótkiej odpowiedzi z języka polskiego stanowił tekst publicystyczny z kontekstem przyrodniczym Słoń i inne mądrale Magdaleny Frender-Majewskiej oraz fragment komiksu Michaela Coa. Zadanie sprawdzające umiejętność tworzenia tekstu polegało na napisaniu opowiadania twórczego. Z zakresu matematyki dominowały zadania osadzone w kontekście praktycznym. Uzupełniono je rysunkami, tabelami i wykresem. Zadania otwarte wymagały od ucznia samodzielnego sformułowania rozwiązania. Za poprawne wykonanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 41 punktów, w tym 21 punktów z języka polskiego i 20 punktów z matematyki. Część druga JĘZYK ANGIELSKI Arkusz składał się z 40 zadań zamkniętych różnego typu (wyboru wielokrotnego, prawda/fałsz oraz zadań na dobieranie) ujętych w 11 wiązek. Zadania sprawdzały wiadomości oraz umiejętności określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla II etapu edukacyjnego w czterech obszarach: rozumienie ze słuchu (15 zadań), rozumienie tekstów pisanych (11 zadań), znajomość funkcji językowych (8 zadań) oraz znajomość środków językowych (6 zadań). Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 40 punktów 2. Wskaźniki statystyczne a) Część pierwsza język polski i matematyka Minimum cz.1 Maksimum cz.1 Średnia cz.1 Średnia język polski Szkoła 3% 100% 71% 81% 60% Polska 0% 100% 67% 73% 61% Polska szkoły publiczne 0% 100% 66% 72% 60% Średnia matematyka

b) Część druga język angielski Minimum Maksimum Średnia cz.2 język angielski Szkoła 38% 100% 86% Polska 0% 100% 78% Polska szkoły publiczne 0% 100% 78% c) Wyniki na skali staninowej Część 1 j.polski i Część 2 j. angielski matematyka Szkoła 7 7 Polska 6 5 3. Opanowanie wymagań egzaminacyjnych (%) Język polski tabela 1 Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji Analiza i interpretacja tekstów kultury Tworzenie wypowiedzi Szkoła 83% 73% 79% Polska 78% 67% 69% Matematyka tabela 2 Sprawność rachunkowa Wykorzystywanie i tworzenie informacji Modelowanie matematyczne Rozumienie i tworzenie strategii Szkoła 60% 73% 67% 55% Polska 54% 70% 63% 54% Język angielski- tabela 3 Rozumienie ze słuchu Znajomość funkcji językowych Znajomość środków językowych Rozumienie tekstów pisanych Szkoła 90% 88% 82% 79% Polska 84% 79% 72% 72%

Wykres tabeli 1 Wykres tabeli 2

Wykres tabeli 3 Uczniowie uzyskali wyniki powyżej średniej w Polsce ze wszystkich wymagań egzaminacyjnych. 4. Analiza zadań najtrudniejszych dla uczniów podczas sprawdzianu klas szóstych w 2015 roku Wykres wskaźnik łatwości część I

MATEMATYKA Zadanie 15. (0 1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość I. Sprawność rachunkowa. 5. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń: 8) wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych, używając własnych, poprawnych strategii [ ]. 6 a 0,23 6 b 0,32 Szkoła 0,28 Polska 0,35 Uczniowie obydwu klas mają problemy z obliczeniami ułamkowymi. Należy więcej czasu poświęcić na ćwiczenie sprawności rachunkowej, zachęcać do samodzielnych ćwiczeń, proponować klasowe mistrzostwa rachunków itp. Umiejętności te należy rozwijać także na innych przedmiotach np.: technice, przyrodzie, wychowaniu fizycznym. Zadanie 22. (0 1) Wymaganie ogólne Wymagania szczegółowe Łatwość IV. Rozumowanie i tworzenie strategii. 2. Działania na liczbach naturalnych. Uczeń: 6) porównuje różnicowo i ilorazowo liczby naturalne. 11. Obliczenia w geometrii. Uczeń: 2) oblicza pola: kwadratu, prostokąta [...] przedstawionych na rysunku [...]. 14. Zadania tekstowe. Uczeń: 3) dostrzega zależności między podanymi informacjami. 6a 0,69 6 b 0,37 Szkoła 0,53 Polska -?

Uczniowie klasy 6b mają problemy z zaplanowaniem kolejnych kroków w: rozwiązywaniu zadań, korzystaniu z poznanych wzorów, wykorzystywaniu zamieszczonych rysunków. Należy ćwiczyć rozwiązywanie zadań różnymi sposobami, dbać o to, aby uczniowie samodzielnie dochodzili do rozwiązań, utrwalać zagadnienia związane z obliczeniami pól figur ( z rysunku, w życiu codziennym). Zadanie 27. (0 4) Wymaganie ogólne Wymagania szczegółowe Łatwość IV. Rozumowanie i tworzenie strategii. 14. Zadania tekstowe. Uczeń: 4) dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne, poprawne, wygodne dla niego strategie rozwiązania; 5) do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody. 11. Obliczenia w geometrii. Uczeń: 4) oblicza objętość [ ] prostopadłościanu przy danych długościach krawędzi; 5) stosuje jednostki objętości i pojemności: litr, mililitr, dm3, m3, cm3, mm3. 6 a 0,25 6 b 0,42 Szkoła 0,34 Polska? Uczniowie obydwu klas mają problem z dzieleniem zadań na etapy i stosowaniu własnych strategii rozwiązań. Trudność sprawiają im zadania praktyczne z geometrii przestrzennej. Należy ćwiczyć i utrwalać różne sposoby rozwiązań zadań geometrycznych z wykorzystaniem rysunku, tabel, grafów i innych poprawnych uczniowskich sposobów. Położyć nacisk na obliczanie objętości w praktyce, szacowaniu i ocenianiu prawdziwości wyników. Tego typu działania trzeba podejmować na różnych przedmiotach.

JĘZYK POLSKI W części dotyczącej języka polskiego zamieszczono 13 zadań 11 zadań zamkniętych i 2 zadania otwarte. W arkuszu znalazły się dobrze uczniom znane zadania wyboru wielokrotnego (WW) oraz, będące nowością na sprawdzianie, zadania na dobieranie (D) i zadania typu prawda fałsz. Zadania: 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 9., 10. oraz 11. posłużyły do sprawdzenia umiejętności związanych z odbiorem wypowiedzi i wykorzystaniem zawartych w nich informacji. Zadania 8. i 12. badały umiejętności analizowania i interpretowania tekstów kultury, a zadanie 13. polegało na przygotowaniu pisemnej wypowiedzi w określonej formie. Dla uczniów z naszej szkoły najtrudniejsze okazały się następujące zadania: Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Łatwość Zadanie 11. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury uczeń poznaje teksty kultury odpowiednie dla rozwoju emocjonalnego i intelektualnego [...], uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie Zadanie 13. Napisz opowiadanie zatytułowane Tajemnicze pudełko. III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się [...] w piśmie [...], dba o poprawność wypowiedzi własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu wypowiedzi. 2.10. Uczeń charakteryzuje i ocenia bohaterów. Uczeń musiał ocenić stosunek bohatera do dzieła rywala na podstawie sposobu wypowiedzenia kwestii i doboru słów (np. okrzyk Phi!), oraz jej kontekstu. 2.5. Uczeń pisze poprawnie pod względem ortograficznym. 6a 0,54 6b 0,68 Szkoła 0,61 Polska 0,62 6a 0,54 6b 0,79 Szkoła 0,67 Polska 0,44

Ad.11. W trakcie omawiania tekstów większą uwagę należy poświęcić na określanie intencji wypowiedzi i kontekstu wypowiedzi. Ad.13. W pracy z uczniami w kolejnych latach należy zwrócić uwagę na doskonalenie poprawności ortograficznej (częstsze dyktanda, prace domowe z ortografii, konkursy ortograficzne). Zadanie 6.2. (0-1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 3. Świadomość językowa. Uczeń: 4) rozpoznaje w tekście formy przypadków [ ] rozumie ich funkcję w wypowiedzi. 6 a 0,15 6 b 0,37 Szkoła 0,26 Polska 0,5 Ad. 6.2 Należy duży naciski położyć na rozpoznawanie przypadków w różnych formach wypowiedzi. Wykres wskaźnika łatwości część II

JĘZYK ANGIELSKI Zadanie 4.2 (0-1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość Rozumienie wypowiedzi (ustnych) 2.4) Uczeń wyszukuje proste informacje szczegółowe w tekście słuchanym. 6a 0,46 6b 0,84 Szkoła 0,65 Polska 0,6 Uczniowie klasy 6a mają problem z wyszukiwaniem informacji szczegółowych w tekstach słuchanych. Nie kojarzą i nie rozpoznają wyrazów w kontekście. Należy zwiększyć ilość zadań słuchanych na lekcjach z wykorzystaniem ich różnorodności. Zadanie 2.1 (0-1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość Rozumienie wypowiedzi (ustnych) 2.6) Uczeń rozpoznaje rodzaje sytuacji komunikacyjnych. 6a- 0,62 6b 0.95 Szkoła 0,78 Polska 0,77 Uczniowie klasy 6a wykazali trudność w rozpoznawaniu sytuacji komunikacyjnych. Należałoby popracować nad bogactwem językowym oraz słownictwem charakterystycznym dla danych miejsc i wydarzeń.

Zadanie 8.2 (0-1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość I. Znajomość środków językowych Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych [ ]. 6a- 0,62 6b 0,63 Szkoła 0,62 Polska 0,55 Zadanie 8.3 (0-1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość I. Znajomość środków językowych Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych [ ]. 6a- 0,69 6b 0,47 Szkoła 0,58 Polska 0,41 Uczniowie mieli problem z niemal całym zadaniem 8. Mają trudności z dopasowaniem wyrazów w odpowiedniej formie, co może wynikać z nieznajomości słownictwa i środków językowych. Wydaje się, że uzupełnianie spójnego tekstu jest dla uczniów wyzwaniem. Należy powtarzać poznane środki językowe i ćwiczyć je w różnych kontekstach. Uczniowie powinni umieć wyeliminować samodzielnie błędne odpowiedzi, co można ćwiczyć na różnych przedmiotach. Zadanie 11.2 (0-1) Wymaganie ogólne Wymaganie szczegółowe Łatwość II. Rozumienie wypowiedzi (pisemnych) 3.2) Uczeń wyszukuje proste informacje szczegółowe w tekście. 6a- 0,62 6b 0,84 Szkoła 0,73 Polska 0,73 Uczniowie mieli pewne problemy z wyszukaniem informacji szczegółowych. Należy ćwiczyć na lekcjach wnikliwie czytanie tekstu ze zrozumieniem oraz selekcjonowanie informacji. Uczniowie powinni być świadomi częstych błędów i pułapek językowych w tego typu zadaniach. 5. Kontekstowa interpretacja wyników sprawdzianu 2015 a) klasa 6a Czynniki indywidualne Lp. Czynnik Niżej przeciętny Przeciętny Wyżej przeciętny 1. Inteligencja

2. Aspiracje 3. Motywacja do nauki 4. Czas przeznaczony na naukę 5. Nieobecność uczniów 6. Poziom intelektualny ucz. z obniżonymi wymaganiami edukacyjnymi ucz. dyslektycznych Nasze szacunki odnoszą się do całego oddziału i polegają na przyporządkowaniu danego czynnika do jednego z trzech ogólnie ujętych przedziałów (niżej przeciętny, przeciętny, wyżej przeciętny). Zakładamy przy tym, iż jeśli dany czynnik szacujemy jako niżej przeciętny to powinien być ujemny. To założenie będzie miało szczególne znaczenie w trakcie porównania wyników naszych uczniów z wynikami krajowymi (przeciętnymi). Czynniki środowiskowe Lp. Czynnik Niżej przeciętny Przeciętny Wyżej przeciętny 1. Wykształcenie rodziców 2. Status społecznoekonomiczny 3. Warunki pracy domowej 4. Współpraca rodziców ze szkołą 5. Aspiracje grupy rówieśniczej

Wszystkie kontekstowe czynniki indywidualne oraz środowiskowe oszacowane dla klasy VI, jako niżej przeciętne i przeciętne naszym zdaniem miały dodatni wpływ na wyniki uczniów w tej klasie. Czynniki pedagogiczne CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYNIKI SPRAWDZIANU Czynniki TAK NIE OBOJĘTNE Program szkoły Liczba uczniów w klasie Zasoby materialne szkoły (środki dydakt.) Szkolny zestaw programów Rozkład zajęć Nieobecność nauczycieli i organizacja zastępstw Metody nauczania i sprawdzania osiągnięć Doskonalenie zawodowe nauczycieli Podręczniki Organizacja i przebieg zajęć lekcyjnych Organizacja zajęć pozalekcyjnych Praca domowa uczniów Współpraca między nauczycielami kształtującymi te same umiejętności Jak widać z powyższego zestawienia, opracowanego przez nauczycieli, w dużej mierze na wyniki sprawdzianu mają wpływ czynniki pedagogiczne, na które jako nauczyciele możemy wpływać. b) klasa 6b

Czynniki indywidualne Lp. Czynnik Niżej przeciętny Przeciętny Wyżej przeciętny 2. Inteligencja 3. Aspiracje 4. Motywacja do nauki 5. Czas przeznaczony na naukę 6. Nieobecność uczniów 7. Poziom intelektualny ucz. z obniżonymi wymaganiami edukacyjnymi ucz. dyslektycznych Nasze szacunki odnoszą się do całego oddziału i polegają na przyporządkowaniu danego czynnika do jednego z trzech ogólnie ujętych przedziałów (niżej przeciętny, przeciętny, wyżej przeciętny). Zakładamy przy tym, iż jeśli dany czynnik szacujemy jako niżej przeciętny to powinien być ujemny. To założenie będzie miało szczególne znaczenie w trakcie porównania wyników naszych uczniów z wynikami krajowymi (przeciętnymi). Czynniki środowiskowe Lp. Czynnik Niżej przeciętny Przeciętny Wyżej przeciętny 2. Wykształcenie rodziców 3. Status społecznoekonomiczny 4. Warunki pracy domowej X

5. Współpraca rodziców ze szkołą 6. Aspiracje grupy rówieśniczej Wszystkie kontekstowe czynniki indywidualne oraz środowiskowe oszacowane dla klasy VI, jako niżej przeciętne i przeciętne naszym zdaniem miały dodatni wpływ na wyniki uczniów w tej klasie. Czynniki pedagogiczne CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYNIKI SPRAWDZIANU Czynniki TAK NIE OBOJĘTNE Program szkoły Liczba uczniów w klasie Zasoby materialne szkoły (środki dydakt.) Szkolny zestaw programów Rozkład zajęć Nieobecność nauczycieli i organizacja zastępstw Metody nauczania i sprawdzania osiągnięć Doskonalenie zawodowe nauczycieli Podręczniki Organizacja i przebieg zajęć lekcyjnych Organizacja zajęć pozalekcyjnych Praca domowa uczniów Współpraca między nauczycielami kształtującymi te same umiejętności

Jak widać z powyższego zestawienia, opracowanego przez nauczycieli, w dużej mierze na wyniki sprawdzianu mają wpływ czynniki pedagogiczne, na które jako nauczyciele możemy wpływać. Wnioski: 1. Należy opracować program uwzględniający kształcenie umiejętności w standardach: pisanie, rozumowanie, korzystanie z informacji i wykorzystanie wiedzy w praktyce, wyszukiwanie informacji szczegółowych. 2. Ćwiczyć rachunek pamięciowy na lekcjach matematyki. 3. Ćwiczyć korzystanie z różnych źródeł i nośników informacji. 4. Tworzyć sytuacje edukacyjne, w których uczeń będzie wykorzystywał umiejętności w praktyce. 5. Bardziej motywować uczniów do nauki przy współpracy z rodzicami. 6. Ćwiczenie selekcjonowania informacji zawartych w tekstach na lekcjach języka angielskiego. 7. Systematyczne zadawanie pracy domowej oraz skuteczne jej egzekwowanie. 6.Porównanie ocen końcowych z wynikami sprawdzianu KLASA 6A Numer w dzienniku j. polski % Matematyka % Część I % Część II % Język polski ocena Język angielski ocena Matematyka ocena 1 86 50 68 93 4 4 4 2 62 90 76 93 4 5 4 3 90 60 76 93 4 4 4 4 71 40 56 90 3 3 4 5 90 75 83 100 5 6 5 6 76 70 73 85 4 4 5 7 90 90 90 100 5 5 5 8 57 35 46 38 3 2 3

Numer w dzienniku POLSKI MATEMATYKA ANGIELSKI SPR. CZĘŚĆ I SPR.CZĘŚĆ II 1 4 4 4 71% 73% 2 4 5 5 90% 98% 3 5 4 5 71% 98% 4 4 4 5 88% 90% 5 4 5 6 83% 100% 6 3 3 3 56% 48% 7 5 5 5 98% 95% 8 4 5 5 95% 100% 9 3 4 4 76% 85% 10 3 3 3 56% 70% 11 4 4 5 73% 100% 12 4 3 5 59% 93% 13 4 4 4 85% 98% 14 4 4 4 73% 98% 15 5 5 5 71% 85% 16 2 3 3 63% 78% 17 5 5 6 93% 90% 18 3 3 3 41% 85% 19 3 4 4 73% 85% 9 76 45 61 90 4 5 4 10 57 20 39 73 3 3 2 11 81 75 78 83 4 4 4 12 71 50 61 80 3 3 3 13 52 55 54 63 3 3 3 14 74 58 66 83 3 3 3 Średnie wyniki klasy z I części sprawdzianu są na poziomie średniej krajowej, a z II części sprawdzianu są aż o 5 % wyższe od średniej krajowej, co wskazuje na skuteczność nauczania przez nauczycieli przedmiotów, a także zadowalający poziom wiedzy samych uczniów. Znaczna część uczniów klasy uzyskała średnie wyniki z I części egzaminu. Prawie wszyscy uczniowie uzyskali wynik powyżej 70 % w drugiej części egzaminu. Należy obserwować uczniów słabszych, którzy mają problemy z rozwiązywaniem zadań egzaminacyjnych i utrwalać z nimi zakres materiału oraz umiejętność wykonywania zadań również pod kątem sprawdzianu szóstoklasisty. KLASA 6B

Średnie wyniki klasy z obu części są wyższe od średnich wyników Polski co wskazuje na skuteczność nauczania przez nauczycieli przedmiotów, a także zadowalający poziom wiedzy samych uczniów. Zdecydowana większość uczniów uzyskała ponad 70% z części pierwszej i ponad 80% z części drugiej. Tylko nieliczni uczniowie osiągnęli wyniki poniżej 60%. Należy obserwować uczniów słabszych, którzy mają problemy z rozwiązywaniem zadań egzaminacyjnych i utrwalać z nimi zakres materiału oraz umiejętność wykonywania zadań również pod kątem sprawdzianu szóstoklasisty. 7. Wnioski i rekomendacje Język polski 1) Najtrudniejsze dla szóstoklasistów było funkcjonalne wykorzystanie wiedzy z zakresu świadomości językowej (odmiana rzeczownika przez przypadki). Zadania dotyczące tych zagadnień mogą się pojawiać na każdym sprawdzianie; wynika to z wymagań ujętych w podstawie programowej przedmiotu język polski obowiązującej uczniów kończących szkołę podstawową. Umiejętność ta wymaga utrwalania poprzez odpowiednie ćwiczenia, np. polegające na rozpoznawaniu przypadków danych wyrazów w kontekście zdań, w których te wyrazy występują. 2) Odbiór tekstów kultury ze świadomością ich specyfiki, odczytywanie sensu utworu to dla szóstoklasistów umiejętności umiarkowanie trudne, które należy doskonalić. Uczniowie wymagają systematycznego kształcenia umiejętności wyszukiwania informacji w tekstach różnego typu, analizowania ich i wnioskowania na tej podstawie. 3) Ze sformułowaniem uzasadnienia na podstawie przesłania, które niósł komiks, uczniowie poradzili sobie w zadowalającym stopniu, jak na wysoki poziom trudności konieczność charakteryzowania i oceny bohaterów historyjki obrazkowej. Warto w czasie zajęć utrwalać percepcję czytelniczą uczniów na innych tekstach niż literackie, np. opisywać obrazy czy analizować afisze teatralne. 4) Należy kształtować wrażliwość uczniów szkoły podstawowej na zagadnienia poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej. Proponujemy nauczycielom, aby czasami w pracach uczniów tylko podkreślali błędy, które uczeń miałby samodzielnie poprawić. Warto również położyć większy nacisk na kwestię stosowności doboru środków językowo-stylistycznych do przyjętej formy wypowiedzi.

Matematyka 1) Uczniowie dobrze poradzili sobie z wykonywaniem działań na liczbach naturalnych i ułamkach zwykłych oraz z rozpoznaniem odcinka będącego wysokością trójkąta. 2) Zdający mieli kłopot z wykonywaniem działań na ułamkach dziesiętnych. Istotne więc wydaje się zwiększenie liczby ćwiczeń utrwalających prawidłowe stosowanie algorytmów działań na ułamkach dziesiętnych. Ważne jest, aby uczniowie dobrze rozumieli reguły dotyczące przesuwania przecinka w liczbach dziesiętnych przy ich mnożeniu lub dzieleniu. 3) Szóstoklasistom trudność sprawiało obliczanie objętości prostopadłościanu, szczególnie w przypadku, gdy konieczne było posłużenie się odpowiednim wzorem. Mylili również objętość bryły z polem powierzchni. Dobrze byłoby w procesie nauczania uwzględnić większą liczbę ćwiczeń kształtujących pojęcia objętości i pola powierzchni, np. przez budowanie brył z podanych elementów, rozklejanie modeli brył i rozkładanie ich na płaszczyźnie. Język angielski Powyższa analiza wyników sprawdzianu powinna zachęcić nauczycieli języka angielskiego do położenia nacisku na: 1) rozwijanie umiejętności rozumienia tekstów pisanych. Osiągnięcie najwyższych wyników w sprawdzianie zależy w dużej mierze od dobrze rozwiniętej umiejętności czytania. Zachęcamy do wykorzystywania różnego typu tekstów, odzwierciedlających różnorodność sytuacji z życia codziennego, w tym tekstów użytkowych różnego typu. Dobrze byłoby wprowadzić zwyczaj wyznaczania limitów czasowych w trakcie ćwiczeń na rozumienie tekstów pisanych. Czas powinien być odpowiednio dostosowywany tzn. odpowiednio krótki zwłaszcza w przypadku ćwiczeń, których celem jest doskonalenie umiejętności ogólnego rozumienia tekstu (jego głównej myśli, kontekstu, intencji ).

2) rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań sprawdzających umiejętność wyszukiwania informacji szczegółowych, zarówno w tekście pisanym, jak i słuchanym. Należy zachęcić uczniów do uważnego czytania poleceń i niepodejmowania decyzji o wyborze odpowiedzi zbyt pochopnie. Wskazane jest uświadomienie uczniom jak istotne jest uważne i dokładne przeczytanie/wysłuchanie każdego tekstu do końca, jak również niesugerowanie się kolejnością informacji, w jakiej pojawiają się w danym tekście. Nauczyciele powinni zwracać uwagę na to, żeby uczniowie w trakcie czytania/słuchania skupiali się nie tylko na pojedynczych słowach, ale przede wszystkim na kontekście oraz celu, w jakim te słowa zostały użyte. Ćwicząc z uczniami tę umiejętność pomocne może być również zachęcanie uczniów do wyszukiwania w tekście nie tylko fragmentów tekstu stanowiących uzasadnienie poprawnej odpowiedzi, ale też znajdowania tych fragmentów, które pozwalają stwierdzić, dlaczego pozostałe odpowiedzi nie są poprawne i jakie informacje lub wyrażenia użyte w tekście na to wskazują. 3) rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań sprawdzających znajomość środków językowych, w szczególności zadań opartych na tekście. Dobrą praktyką powinno być zachęcenie uczniów do podzielenia pracy nad tym zadaniem na dwa etapy. Najpierw uczniowie powinni zrozumieć ogólny sens całego tekstu, zastanowić się, jakich informacji w nim brakuje i w ten sposób dokonać wstępnej selekcji słów, które logicznie, zgodnie z kontekstem mogłyby pasować do danej luki. Ostateczna selekcja może być jednak dokonana dopiero po rozważeniu, które z branych pod uwagę opcji uzupełnienia luk pasują również pod względem gramatycznym (np. zgodność liczby, stopnia przymiotnika, formy czasownika, zaimka). 4) rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań sprawdzających znajomość funkcji językowych. Szczególnie trudne, zwłaszcza dla uczniów, którzy uzyskali najniższe wyniki, są te zadania, w których cała sytuacja opisana jest w języku angielskim. Może to świadczyć o tym, że nauczyciele nie używają języka angielskiego jako języka komunikacji na lekcjach. Zachęcamy więc do ograniczenia użycia języka ojczystego podczas zajęć oraz motywowania uczniów do interakcji między sobą jak również z nauczycielem w języku obcym i zbliżenia komunikacji w klasie do naturalnych sytuacji komunikacyjnych. Pomocnym może się okazać angażowanie uczniów w ćwiczenia wymagające od nich ustnego reagowania w typowych sytuacjach życia codziennego, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności wyszczególnionych w podstawie

programowej np. zadawania pytań o wiek, miejsce zamieszkania, upodobania, emocje innych osób itp.