Łódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie łódzkim Jęczmień ozimy 2018 Sulejów, marzec 2019 1
Przewodniczący Łódzkiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego dr inż. Przemysław Majchrowski Stacja Koordynująca PDO w woj. łódzkim CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Sulejowie ul Polna 10, 97-330 Sulejów tel.: 44 6162039 e-mail: sdoo.sulejow@coboru.pl www.sulejow.coboru.pl Opracowanie: mgr inż. Joanna Kilańczyk Redakcja merytoryczna: dr inż. Przemysław Majchrowski Wydawca: SDOO w Sulejowie Rozpowszechnianie danych zawartych w publikacji z podaniem COBORU SDOO w Sulejowie jako źródła informacji 2
4. Jęczmień ozimy 0prac. mgr inż. Joanna Kilańczyk Jęczmień ozimy jest gatunkiem o bardzo dużym potencjale plonowania. Wyjątkowa odporność na późnowiosenne susze, wysoka wartość paszowa ziarna (wyższa niż żyta) i krótszy okres wegetacji w stosunku do innych gatunków zbóż ozimych zachęcają do uprawy jęczmienia ozimego. Pomimo wielu zalet, udział tego gatunku w strukturze zasiewów ozimin jest niewielki. Uprawa jęczmienia ozimego wiąże się z ryzykiem, ponieważ w porównaniu do innych zbóż ozimych jest mało odporny na wymarzanie. Krajowy rejestr obejmuje 33 odmiany jęczmienia ozimego, z czego 28 to odmiany wielorzędowe pastewne, 4 dwurzędowe pastewne i dwurzędowa browarna. W marcu 2018 roku zarejestrowano 4 nowe odmiany: Impala, Mirabelle, SU Jule i Yukon. W doświadczeniach porejestrowych, realizowanych na terenie województwa łódzkiego w sezonie 2017/2018 badano 11 odmian jęczmienia ozimego, wśród nich znajdowało się 10 kreacji typu wielorzędowego pastewnego i 1 odmiana dwurzędowa pastewna. Doświadczenia zlokalizowano w Lućmierzu, Masłowicach i Sulejowie. Ze względu na błąd statystyczny pominięto wyniki z ZDOO w Lućmierzu i w opracowaniu wykorzystano wyniki z ZDOO w Kawęczynie. W wyniku niekorzystnego przebiegu pogody w sezonie zimowym 2015/2016 wiele plantacji jęczmienia ozimego wymarzło. Na skutek słabego przezimowania odmian doświadczenia w województwie łódzkim musiały zostać zlikwidowane. Wyniki w tegorocznej publikacji pochodzą z lat 2015, 2017 i 2018. Badania prowadzono na dwóch poziomach agrotechnicznych podstawowym (a1) i intensywnym (a2). Agrotechnika na poziomie a2 różniła się od agrotechniki na poziomie a1 zwiększonym nawożeniem azotowym o 40 kg/ha, ochroną przed chorobami, stosowaniem dolistnych preparatów wieloskładnikowych oraz zapobieganiem przeciw wyleganiu z użyciem regulatora wzrostu. Na podstawowym poziomie agrotechniki (a1) nawożenie azotowe najwyższe było w Sulejowie i kształtowało się na poziomie 117 kg N/ha, najniższe w Masłowicach 90 kg N/ha. Wysokości dawek nawożenia fosforowego i potasowego dostosowane były do zasobności gleb w te składniki. Nawożenie fosforowe wynosiło 20-50 kg P2O5/ha, natomiast potasowe 75-90 kg K2O/ha. Plonowanie jęczmienia ozimego w ww. doświadczeniach PDO w roku 2018 kształtowało się na poziomie 5,9 t/ha w uprawie podstawowej (a1) i 7,1 t/ha w uprawie intensywnej (a2). Intensyfikacja uprawy (a2) wpłynęła na zwyżkę plonowania jęczmienia ozimego średnio o 1,2 t/ha. Wyniki plonowania uzyskane w poszczególnych punktach doświadczalnych były zróżnicowane. Najniższy plon uzyskano w Kawęczynie gdzie na podstawowym poziomie agrotechniki (a1) średni plon ziarna badanych odmian wynosił ok. 4,5 t/ha i 5,1 t/ha na intensywnym poziomie agrotechnicznym (a2). Najwyższy plon jęczmienia ozimego uzyskano w Masłowicach, gdzie zbiory ziarna na podstawowym poziomie agrotechniki (a1) wynosiły 7,6 t/ha, a na intensywnym poziomie agrotechnicznym (a2) 8,9 t/ha. Powyżej wzorca, na obu poziomach agrotechnicznych, plonowały odmiany: KWS Kosmos, Kaylin, KWS Astaire oraz Jakubus na podstawowym poziomie agrotechnicznym (a1) i KWS Higgins na intensywnym poziomie agrotechnicznym (a2). Najdorodniejszym ziarnem na obu poziomach agrotechnicznych charakteryzowały się odmiany: Zita, Nele, KWS Higgins i Titus. Stopień porażenia przez choroby był zróżnicowany (tabela 6). Najmniej wrażliwe na porażenie przez mączniaka były odmiany: Zita, KWS Astaire, Titus, przez rynchosporiozę Zita, KWS Astaire, Arenia, przez ciemnobrunatną plamistość Kaylin, 3
KWS Higgins i Nele, z kolei przez plamistość siatkową Kaylin, KWS Kosmos i KWS Higgins. W żadnym z opisywanych doświadczeń nie wystąpiło wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej. Przed zbiorem odmiany wyległy w bardzo niewielkim stopniu. Największą odpornością na wyleganie cechowały się odmiany KWS Kosmos i Titus. Biorąc pod uwagę wyniki uzyskane z doświadczeń porejestrowych Łódzki Zespół PDO zdecydował o utworzeniu dla jęczmienia ozimego Listy Odmian Zalecanych do uprawy na terenie województwa (LOZ). Lista jest efektywną formą rekomendacji najodpowiedniejszych odmian do praktyki rolniczej. W dużym stopniu pozwala ograniczać napływ odmian, których uprawa może łączyć się z ryzykiem. Zawiera jedynie odmiany najwartościowsze do uprawy w danym regionie, a tym samym ułatwia rolnikom dokonanie trafnego wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania. Lista Odmian Zalecanych do uprawy (LOZ): 1. Jakubus R 2. KWS Astaire R 3. KWS Kosmos R - odmiana wstępnie rekomendowana 4
Tabela 1. Jęczmień ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 2018 Rok wpisania Rok do włączenia Odmiana Krajowego Lp. do Rejestru LOZ Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 1 Titus 2012 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 2 SU Melania 2013 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 3 Zenek 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 4 KWS Kosmos 2015 2018 KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 5 Arenia 2016 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 6 Kaylin 2016 IGP Polska sp. z o.o. sp. k., ul. Wyspiańskiego 43, 60-751 Poznań 7 Nele 2016 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 8 Jakubus 2017 2019 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 9 KWS Astaire 2017 2019 KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 10 KWS Higgins 2017 KWS Lochow Polska sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 11 Zita 2017 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 5
Tabela 2. Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2018 Miejscowość Kawęczyn Masłowice Sulejów Powiat sochaczewski wieluński piotrkowski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry żytni bardzo dobry żytni bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby III a III b III b ph gleby w KCl 5,9 6,5 6,4 Przedplon rzepak ozimy bobik rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) 28.09.2017 18.09.2017 28.09.2017 Obsada nasion (szt/m 2 ) 350 300 300 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 7.07.2018 3.07.2018 4.07.2018 Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 95 90 117 N na poziomie a 2 (kg/ha) 135 130 157 P 2 O 5 (kg/ha) 45 20 50 K 2 O (kg/ha) 90 90 75 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Insol 3 2 1,0 l Florovit 2 2,0 l Basfoliar 36 8 l Maximus 20-20-20 2 kg Plonvit Opty 2 kg Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa, dawka) Domnic 060 FS 50 ml/100kg Domnic 060 FS 50 ml/100kg Domnic 060 FS 50 ml/100kg Herbicyd (nazwa, Komplet 560 SC 0,5 l Axial 50 EC 1,2 l dawka/ha) Mustang 306 SE 0,6 l Snajper 600 SC 1,5 l Insektycyd Fungicyd - pierwszy zabieg Fungicyd - drugi zabieg Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (tylko na poziomie a 2 ) Karate Zeon 050 CS 0,1 l Fury 100 EW 0,1 l Bumper Super 490 EC 1,0 l Topsin M 500 SC 1,4 l Soligor 425 EC 0,8 l Amistar 250 EC 0,6 l Menara 410 EC 0,4 l Soligor 425 EC 0,8 l Menara 410 EC 0,5 l Cerone 480 SL 1,5 l Optimus 175 EC 0,5 l 6
Tabela 3. Jęczmień ozimy. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2018 Kawęczyn Masłowice Sulejów Lp. Cecha a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 8,7 8,9 8,6 8,8 8,5 8,5 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,1 8,4 5,9 6,0 6,9 7,1 3 Martwe rośliny (%) 0,5 0,5 23,2 19,3 3,5 3,0 4 Pleśń śniegowa (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5 Pałecznica traw (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 7,6 7,6 6 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 14.05. 16.05. 07.05. 09.05. 13.05. 16.05. 7 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 16.06. 18.06. 08.06. 10.06. 14.06. 16.06. 8 Wysokość roślin (cm) 65 65 86 82 71 62 9 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,8 8,7 8,5 9,0 8,4 8,9 11 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) 7,3 8,0 7,6 8,5 8,4 9,0 12 Porażenie przez rynchosporiozę (skala 9 o ) 8,4 8,7 8,4 9,0 6,8 8,7 13 Porażenie przez plamistość siatkową (skala 9 o ) 7,8 8,0 6,6 8,0 6,4 8,2 14 Porażenie przez ciemnobrunatną plamistość (skala 9 o ) 7,4 8,0 8,2 7,8 7,5 8,7 15 Porażenie przez rdzę jęczmienia (skala 9 o ) 8,0 8,7 7,1 8,2 7,3 9,0 16 Porażenie przez głownię pylącą (szt) 0 0 0 0 0 0 17 Masa 1000 ziaren (g) 48,9 50,0 44,7 46,1 50,7 53,2 18 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,4 11,2 13,2 13,5 15,1 17,4 19 Plon ziarna (dt/ha) 45,1 50,9 76,4 89,1 54,2 72,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny 7
Tabela 4. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2018 Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Kawęczyn Masłowice Sulejów Kawęczyn Masłowice Sulejów Wzorzec, dt z ha 45,1 76,4 54,2 50,9 89,1 72,5 1 Titus 100 94 102 91 95 97 2 SU Melania 101 106 92 94 100 100 3 Zenek 104 95 93 100 101 97 4 KWS Kosmos 101 110 105 98 102 108 5 Arenia 81 101 98 76 106 88 6 Kaylin 102 103 108 105 102 110 7 Nele 90 109 93 99 99 96 8 Jakubus 106 97 103 102 97 101 9 KWS Astaire 109 100 116 119 108 114 10 KWS Higgins 95 93 99 113 101 101 11 Zita (2-rz) 110 92 91 104 90 89 Wzorzec wszystkie badane odmiany. (2-rz) odmiana dwurzędowa Tabela 5. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2018, 2017, 2015 Lp. Odmiana Plon ziarna w % wzorca Mrozoodporność 1 Poziom a 2 Poziom a 2018 2017 2015 Średnia 2018 2017 2015 Średnia Wzorzec, dt z ha 58,6 78,8 74,8 70,7 70,8 91,7 86,2 82,9 1 Titus 5,0 98 101 101 100 94 101 100 98 2 SU Melania 4,5 100 99 99 99 98 94 100 97 3 Zenek 5,5 97 102 99 99 99 100 100 100 4 KWS Kosmos 5,0 106 102 104 103 103 103 5 Arenia 5,0 95 100 98 93 103 98 6 Kaylin 5,0 104 98 101 105 98 102 7 Nele 4,5 99 98 99 98 102 100 8 Jakubus 5,0 101 100 9 KWS Astaire 4,5 107 113 10 KWS Higgins 4,5 96 104 11 Zita (2-rz) 5,0 96 93 Liczba doświadczeń 3 3 3 9 3 3 3 9 Wzorzec: w roku 2018 wszystkie badane odmiany, w roku 2017 Titus, SU Melania, Zenek, KWS Kosmos, Arenia, Kaylin, Nele, w 2015 Titus, SU Melania, Zenek 8
Tabela 6. Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2018, 2017, 2015 Liczba Ciemnobrunatna Mączniak Lp. Odmiana lat plamistość Rynchosporioza Plamistość siatkowata badań 2018 2015-2018 2018 2015-2018 2018 2015-2018 2018 2015-2018 Wzorzec (skala 9 o ) 7,8 8,1 7,7 7,8 7,9 8,1 6,9 7,1 1 Titus 3 0,7 0,5-0,4-0,2-0,9-0,9-0,6-0,3 2 SU Melania 3-0,4-0,3-0,4-0,2-0,0-0,2-0,1 0,1 3 Zenek 3 0,4 0,3-0,2-0,4-0,2 0,1-1,4-1,0 4 KWS Kosmos 2-0,4-0,7-0,2-0,1-0,0 0,3 0,6 0,3 5 Arenia 2-1,3-0,9 0,1 0,2 0,5 0,4 0,1 0,2 6 Kaylin 2 0,4 0,2 0,8 0,8 0,3 0,6 0,9 0,9 7 Nele 2-0,3 0,1 0,3 0,3-0,2-0,2-0,3 0,0 8 Jakubus 1-0,3-0,3-0,0-0,0 0,3 0,3 0,1 0,1 9 KWS Astaire 1 0,6 0,6-0,2-0,2 0,5 0,5 0,1 0,1 10 KWS Higgins 1-0,1-0,1 0,3 0,3-0,7-0,7 0,4 0,4 11 Zita (2-rz) 1 0,7 0,7-0,2-0,2 0,5 0,5 0,2 0,2 Liczba doświadczeń 3 8 3 9 3 7 3 8 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec: w roku 2018 wszystkie badane odmiany, w roku 2017 Titus, SU Melania, Zenek, KWS Kosmos, Arenia, Kaylin, Nele, w 2015 Titus, SU Melania, Zenek 9
Tabela 7. Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2018, 2017, 2015 Lp. Odmiana Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2018 2015-2018 2018 2015-2018 2018 2015-2018 2018 2015-2018 Wzorzec (skala 9 o Poziom agrotechniki a 1 ) 9,0 9,0 8,5 8,4 74 90 48,1 46,0 1 Titus 3 0,0 0,0 0,3 0,1 12 13 0,4 1,9 2 SU Melania 3 0,0 0,0-0,0-0,1 0-1 -0,2 0,3 3 Zenek 3 0,0 0,0-0,0-0,1 0-3 -4,4-4,4 4 KWS Kosmos 2 0,0 0,0 0,3 0,4-1 -3-0,8-0,8 5 Arenia 2 0,0 0,0-0,0-0,1-10 -10 0,6-0,2 6 Kaylin 2 0,0 0,0 0,1 0,1 5 2-0,3 0,2 7 Nele 2 0,0 0,0-0,0 0,0-2 -0 2,1 2,8 8 Jakubus 1 0,0 0,0-0,0-0,0 1 1-0,7-0,7 9 KWS Astaire 1 0,0 0,0 0,1 0,1 1 1-0,1-0,1 10 KWS Higgins 1 0,0 0,0-0,4-0,4-2 -2 0,9 0,9 11 Zita (2-rz) 1 0,0 0,0-0,2-0,2-6 -6 2,6 2,6 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 3 9 Wzorzec (skala 9 o Poziom agrotechniki a 2 ) 9,0 9,0 8,9 8,7 70 85 49,8 46,5 1 Titus 3 0,0 0,0-0,2 0,1 8 11 0,4 2,3 2 SU Melania 3 0,0 0,0-0,0-0,1 2-1 0,9 0,0 3 Zenek 3 0,0 0,0-0,0-0,1 0-3 -4,1-3,5 4 KWS Kosmos 2 0,0 0,0 0,1 0,1 1-1 -0,7-0,9 5 Arenia 2 0,0 0,0 0,1 0,0-11 -10-2,0-2,0 6 Kaylin 2 0,0 0,0-0,0-0,0 5 3-1,3-0,4 7 Nele 2 0,0 0,0 0,1-0,0-2 -1 2,6 3,0 8 Jakubus 1 0,0 0,0 0,1 0,1 1 1-0,3-0,3 9 KWS Astaire 1 0,0 0,0-0,0-0,0 3 3 0,6 0,6 10 KWS Higgins 1 0,0 0,0-0,0-0,0-1 -1 0,7 0,7 11 Zita (2-rz) 1 0,0 0,0-0,0-0,0-6 -6 3,2 3,2 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 3 9 Wzorzec: w roku 2018 wszystkie badane odmiany, w roku 2017 Titus, SU Melania, Zenek, KWS Kosmos, Arenia, Kaylin, Nele, w 2015 Titus, SU Melania, Zenek 10