Jeśli człowiek już wskoczył na scenę, to po prostu musi zacząć latać ( Anton Adasiński ) MAŁGORZATA GÓRNIAK GIMNAZJUM NR 2 Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI W NAMYSŁOWIE TEATR ZMYŚLONEGO AKTORA PROGRAM SZKOLNEGO KOŁA TEATRALNEGO W RO KU SZKOLNYM 2014/2015 Opracowała Małgorzata Górniak Namysłów, wrzesień 2014 WSTĘP 1
Teatr szkolny i prezentacje artystyczne uczniów od zawsze towarzyszyły wychowaniu i edukacji dzieci i młodzieży. Pozwalają one wyzwalać i rozwijać drzemiące w uczniach zdolności i fascynacje. Właściwy dobór repertuaru oraz podział ról zgodnie z predyspozycjami i możliwościami aktorów to połowa sukcesu w pracy teatralnej z młodzieżą. Najważniejsza jest ciągłość i systematyczność pracy. Głównym zadaniem szkolnego koła jest oswojenie młodych aktorów ze sceną, wyposażenie ich w podstawowe zasady poruszania się po scenie, wyćwiczenie odpowiednio emisji głosu oraz dykcji. Nie bez znaczenia jest też opanowanie umiejętności zachowania się w razie wpadek tak, żeby widz nie zauważył potknięcia. W wypadku, gdy mamy do czynienia z doświadczonymi aktorami, można od razu realizować większy spektakl. Wbrew pozorom poprawne przygotowanie montażu słowno-muzycznego również wymaga odpowiedniej liczby prób. Jednakże najczęściej tego typu programy prezentowane są jednorazowo i zazwyczaj przedstawiają je zespoły klasowe. Dlatego też moja grupa teatralna preferuje przygotowywanie przedstawień do wielokrotnej prezentacji, ponieważ daje to możliwość dobrego opanowania tekstu i wczucia się w rolę. Bardzo ważną rolę odgrywa też zasada indywidualizacji pracy nad tekstem oraz ruchem scenicznym co daje duże efekty. Udział w pracy szkolnego koła teatralnego kształci w uczniach poczucie zbiorowej odpowiedzialności za dobre wykonanie przedstawienia. Daje możliwość zabawy w teatr. Prezentowany program umożliwi realizację zaplanowanych zajęć, w ilości 2 godziny tygodniowo, podczas których uczniowie poszerzą swoje wiadomości dotyczące teatru oraz zapoznają się z zasadami przygotowywania przedstawień. Przewiduje on również realizację ćwiczeń kształcących wyraźną wymowę oraz prawidłowe stosowanie elementów żywego słowa. Program przewiduje również realizację treści kształcenia związanych z opracowywaniem tekstów literackich oraz wchodzeniem w role, czyli odgrywaniem 2
postaci scenicznych. W szkolnej ofercie metod nauczania znajduje się drama, która jako metoda dydaktyczno-wychowawcza jest doskonałym sposobem na zaszczepienie w uczniach chęci i próby zabawy w teatr. W dramie jednak nie gra się kogoś, a jest się sobą, tyle, że w nowych, nie zawsze doświadczonych na co dzień sytuacjach. To w teatrze właśnie uczeń znajdzie przyjemność przebywania w innym, iluzorycznym świecie, w świecie fikcji, fantazji, wyobraźni, w którym może przekraczać siebie i realizować najśmielsze marzenia. To uczestniczenie w zajęciach koła teatralnego daje uczniowi takie okazje. Tam na chwilę może być kim lub czym chce. Reasumując praca i nauka w zespole teatralnym jest doskonałą sytuacją dydaktyczno-wychowawczą, podczas której można w ogromnym stopniu realizować rozwijanie u uczniów wszystkich umiejętności ponad przedmiotowych. Od zgodnej współpracy oraz twórczego sposobu rozwiązywania problemów zależy sukces zespołu. CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA : Program Szkolnego Koła Teatralnego zawiera w sobie następujące cele ogólne kształcenia i wychowania: Uatrakcyjnienie zajęć pozalekcyjnych i wyzwolenie postaw kreatywnych wśród uczniów. Sprzyjanie samopotwierdzaniu i samoaktualizacji własnych możliwości ucznia. Rozwijanie osobowości, zmysłów, fantazji, wyobraźni, sprawności sensorycznych, uczuć i emocji. Rozbudzenie zainteresowań sztuką, literaturą, teatrem, plastyką i muzyką. Wyposażenie uczniów w umiejętności umożliwiające im amatorską działalność teatralną. 3
Ćwiczenie pamięci, myślenia, mowy i obserwacji. Rozwijanie zdolności i zachowań twórczych. Ujawnianie i rozwijanie potrzeb i zdolności artystycznych. Rozwijanie umiejętności współpracy w zespole. Respektowanie przyjętych zasad i dyscypliny. Rozbudzanie poczucia przynależności do grupy społecznej. Kształcenie umiejętności czystej, poprawnej wymowy, właściwej modulacji i siły głosu poprzez ćwiczenia dykcyjne, oddechowe, ruchowe itp.. Wyposażenie uczniów w ogólną wiedzę na temat historii teatru, etapów jego rozwoju, znanych dramaturgów, reżyserów, współczesnych tendencji, warsztatu pracy aktora, różnorodnych technik i form teatralnych. Rozwijanie odpowiedzialności i rzetelności. Pobudzenie uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu klasy i szkoły. Rozbudzenie motywacji do korzystania z różnych źródeł, tekstów kultury, wprowadzenie w tradycję kultury narodowej i europejskiej. Zachęcanie do stałego rozwoju własnej osobowości. Rozwijanie pozytywnych cech charakteru, takich jak: tolerancja, życzliwość, otwartość, szczerość, szacunek do pracy innych. Kształtowanie postaw do zaciekawienia sobą i drugim człowiekiem. Ośmielenie do działania, wyrabianie pewności siebie, zwalczanie wstydu występowania przed publicznością. 4
METODY I FORMY ORGANIZACYJNE : WIEDZA O TEATRZE : Składniki dzieła teatralnego : scenografia, kostiumy, charakteryzacja, rekwizyty, muzyka, choreografia, reżyseria. Lekcje teatru np. w oparciu o książkę Lekcje teatru Anny Janus-Sitarz oraz Kółko teatralne w szkole podstawowej i gimnazjum Marii Kubiczek. Pojęcia dotyczące budowy tekstu dramatycznego, tworzyw teatralnych, różnych form i technik teatralnych. Warsztat pracy aktora i reżysera etapy pracy nad tekstem i przygotowaniem przedstawienia. TWÓRCZE DZIAŁANIA UCZNIÓW : Krótkie inscenizacje reżyserowane przez uczniów na bazie lektur i tekstów własnych. Scenariusz teatralny na podstawie utworów z klasyki literatury. Spektakl teatralny na bazie tekstu lub własnej propozycji. Działania plastyczno-techniczno-muzyczne : afisze, plakaty, programy teatralne, podkłady muzyczne, projekty scenografii i kostiumów. Dyskusje po obejrzanych spektaklach, redagowanie sprawozdań na stronę internetową szkoły. Montaże poetyckie. 5
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Wyjazdy na przedstawienia. Prezentacja ciekawych przedstawień z kasety VHS lub płyty CD. Śledzenie ciekawych imprez kulturalnych w regionie i w mieście. Nawiązanie kontaktów z kołem teatralnym w innej szkole ( wymiana doświadczeń, spotkania ). Wizyta na próbie i za kulisami teatru profesjonalnego. Akcentowanie Międzynarodowego Dnia Teatru (27 marca) konkurs Wiedzy o Teatrze Udział w konkursach recytatorskich. Przygotowywanie akademii z okazji świąt narodowych. Prezentowanie przygotowanych spektakli przed szkołą, rodzicami, społecznością lokalną. PLANOWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Uczeń zdobywa podstawowe wiadomości o rozwoju teatru, o dziejach sceny, przeobrażeniach sztuki aktorskiej w poszczególnych epokach. Uczeń zna dzieła wybitnych dramaturgów. Uczeń rozumie pojęcia związane z budową tekstu dramatycznego. 6
Potrafi praktycznie zastosować zdobyte umiejętności poprzez udział w przygotowaniu przedstawienia np. pisze scenariusz, przygotowuje scenografię, itp. Uczeń bierze udział w konkursach recytatorskich. Umie współpracować w zespole. Potrafi wyrażać uczucia mimiką twarzy i gestem. Wykazuje się twórczą inwencją. Stosuje w mowie elementy żywego słowa ( akcent, pauza, tempo, siła i ton głosu ). Wygłasza z pamięci wyuczone teksty. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym. Opracowała : Małgorzata Górniak 7