Mamy przyjemność przedstawić Państwu KSP Tax News, w którym opisujemy wybrane orzeczenia i interpretacje, które zostały wydane lub opublikowane w maju 2013 r. Mamy nadzieję, że nasza publikacja będzie pomocna w Państwa codziennej pracy. Określenie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT od usług transportowych i spedycyjnych jest niezgodne z prawem wspólnotowym wyrok TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 16 maja 2013 r. (sygn. C-169/12) orzekł, że określenie momentu powstania obowiązku podatkowego w polskiej ustawie o VAT w odniesieniu do usług transportowych i spedycyjnych jest niezgodne z art. 66 Dyrektywy 112. W świetle art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a i lit. b ustawy o VAT podatek należny z tytułu świadczenia tych usług staje wymagalny w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, jednak nie później niż 30 dnia, licząc od wykonania usługi. Natomiast zgodnie z art. 66 Dyrektywy 112 państwo członkowskie w drodze odstępstwa od zasady może postanowić, że VAT dla określonych transakcji staje się wymagalny w jednym z następujących terminów: a) nie później niż z datą wystawienia faktury, b) nie później niż w momencie otrzymania zapłaty, c) jeżeli faktura nie została wystawiona lub została wystawiona z opóźnieniem, w określonym terminie od daty zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego. Zatem odniesienie momentu powstania obowiązku podatkowego do upływu określonego czasu od wykonania czynności opodatkowanej, jeśli nie wiąże się to z brakiem wystawienia faktury, jest nieprawidłowe. Komentarz eksperta Elżbieta Lis Partner w KSP E: elzbieta.lis@ksplegal.pl T: +48 32 731 6858 Wyrok TSUE zapadł w wyniku pytania prejudycjalnego zadanego przez NSA, który rozpatrywał spór pomiędzy polską spółką świadczącą usługi spedycyjne a organami podatkowymi. Przepisy regulujące moment powstania obowiązku podatkowego w VAT przy usługach transportowych i spedycyjnych od dawna budzą kontrowersje wśród podatników. Poprzez uzależnienie powstania obowiązku podatkowego od otrzymania zapłaty lub od upływu terminu 30 dni od wykonania usługi, polski ustawodawca doprowadził do znacznego przesunięcia w czasie momentu wykazania obrotu z tego tytułu, którego nie można ująć w deklaracji za miesiąc, w którym transport został wykonany bądź w którym została wystawiona faktura. Jednocześnie, nie można odroczyć rozliczenia podatku do momentu otrzymania zapłaty, jeśli nastąpi to po terminie 30 dni od wykonania usługi. W przypadku wykonywania wielu usług w danym okresie rozliczeniowym na rzecz tego samego kontrahenta, mimo udokumentowania ich zbiorczą fakturą, zróżnicowany może być moment rozpoznania VAT należnego z tytułu poszczególnych usług transportowych, co utrudnia rozliczenia. Należy wskazać, że orzeczenie TSUE stwierdzające niezgodność przepisu krajowego z prawem wspólnotowym nie powoduje uchylenia mocy wiążącej
takiego przepisu, ale uniemożliwia jego zastosowanie w takim zakresie, w jakim jest sprzeczny z przepisami wspólnotowymi. Oznacza to, że obowiązek podatkowy z tytułu usług transportowych powinien powstawać wraz z otrzymaniem zapłaty, ponieważ ta część przepisu nie budzi wątpliwości i jest zgodna z prawem wspólnotowym. Należy również zauważyć, że analogiczna regulacja w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego dotyczy usług budowlanych i budowlano-montażowych. Na podstawie omawianego wyroku można stwierdzić, że regulacja ta w części, w której nakazuje odniesienie momentu wymagalności podatku do upływu 30 dni od wykonania usługi, jest niezgodna z prawem wspólnotowym. Oznacza to, że również w przypadku usług budowlanomontażowych podatek należny wykazywany powinien być w deklaracji za miesiąc, w którym otrzymano zapłatę. Można jednak mieć wątpliwości, czy organy podatkowe będą zgadzały się na takie odroczenie płatności podatku. Należy również zaznaczyć, że przepis art. 19 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT, określający moment powstania obowiązku podatkowego w sposób niezgodny z prawem wspólnotowym w odniesieniu do usług transportowych, spedycyjnych i budowlanych, obowiązuje jedynie do 31.12.2013 r. Od 1.01.2014 r. wraz z wejściem w życie nowelizacji ustawy o VAT obowiązek podatkowy dla tych usług będzie powstawał na zasadach ogólnych. PODATEK CIT Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 8 maja 2013 r. (sygn. II FSK 1904/11) orzekł, że w celu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kilku nieściągalnych wierzytelności przysługujących od jednego dłużnika, Spółka jest zobowiązana do odpowiedniego udokumentowania każdej z nieściągalnych wierzytelności oddzielnie. W rozpatrywanym stanie faktycznym Spółka posiadała kilka nieściągalnych wierzytelności z tytułu sprzedaży wobec tego samego kontrahenta, uprzednio zaliczonych do przychodów należnych. Po wszczęciu postępowania egzekucyjnego w celu dochodzenia części pierwszej z wierzytelności komornik wydał postanowienie o nieściągalności należności. Ostatecznie postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu braku majątku dłużnika. W ocenie Spółki posiadane przez nią dokumenty (stwierdzenie nieściągalności części jednej z wierzytelności oraz postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego) uzasadniają zaliczenie wszystkich wierzytelności przysługujących jej względem tego kontrahenta do kosztów uzyskania przychodów. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się organ podatkowy w wydanej na wniosek Spółki interpretacji indywidualnej. Zdaniem organu w świetle brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT każda wierzytelność z osobna powinna zostać udokumentowana w sposób wskazany w tym przepisie. Co prawda postanowienie o stwierdzeniu nieściągalności części jednej z wierzytelności uzasadnia stwierdzenie, że cała ta wierzytelność może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jednak postanowienie takie nie jest wystarczające dla udokumentowania nieściągalności pozostałych wierzytelności, choćby były należne od tego samego dłużnika. Spółka wniosła skargę na powyższą interpretację, jednak pogląd organu został uznany za prawidłowy zarówno przez WSA w Szczecinie, jak i przez NSA, który rozpatrywał skargę kasacyjną. W ocenie sądów zasadny jest pogląd, zgodnie z którym każda wierzytelność z osobna powinna spełniać odpowiednie warunki wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT, tj. uprzednie zaliczenie do przychodów, a następnie
udokumentowanie nieściągalności w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT, przy czym nie jest właściwym sposobem udokumentowania nieściągalności postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Powyższy wyrok potwierdza restrykcyjną linię orzeczniczą sądów administracyjnych w zakresie możliwości zaliczenia nieściągalnej wierzytelności do kosztów podatkowych, zgodnie z którą przepisy warunkujące to zaliczenie powinny być interpretowane bardzo ściśle i literalnie, a niespełnienie choćby jednego z warunków formalnych uniemożliwia zaliczenie wierzytelności do kosztów, mimo że faktycznie jest ona nieściągalna. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 22 maja 2013 r. (sygn. I SA/Po 174/13) stwierdził, że różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a jej wartością rynkową spłacaną przez spółkę w wyniku konwersji wierzytelności na udziały stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. W rozpatrywanym stanie faktycznym Spółka posiadała zadłużenie z tytułu pożyczki oraz dostaw i usług uzyskanych od byłego wspólnika, który dokonał cesji tych wierzytelności na podmiot trzeci. Planowane było podwyższenie kapitału zakładowego w Spółce, w której udziały objęte byłyby za ww. wierzytelności (konwersja wierzytelności na udziały). Jednak ponieważ wartość rynkowa tych wierzytelności była znacznie niższa od ich wartości nominalnej, podwyższenie kapitału zakładowego oraz wniesienie aportu nastąpiło po jej cenie rynkowej. W związku z tym Spółka zwróciła się o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie odpowiedzi na pytanie, czy po jej stronie powstanie przychód podatkowy z tytułu wygaśnięcia długu wskutek konfuzji. W ocenie Spółki wniesienie aportu, w tym również wierzytelności, nie jest dla niej przychodem podatkowym, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, podobnie jak wygaśnięcie zobowiązań w wyniku konfuzji, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Jednak Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu zaprezentował pogląd przeciwny, zgodnie z którym Spółka otrzyma przychód w wysokości pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a jej wartością rynkową. W ocenie organu uzasadnione jest to faktem, że po stronie Spółki dojdzie do wygaśnięcia długu w wysokości nominalnej przysługujących względem niej wierzytelności w zamian za zapłatę w postaci wydania udziałów w wysokości jedynie wartości rynkowej wierzytelności. Pogląd ten uznał za prawidłowy WSA w Poznaniu, rozpatrujący skargę Spółki na powyższą interpretację. W ocenie sądu Spółka uzyskuje wyraźny przychód, ponieważ w wyniku konwersji doprowadza do wygaśnięcia wierzytelności w jej wysokości nominalnej, ponosząc koszt w wysokości wartości rynkowej, która jest znacznie niższa. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 maja 2013 r. (sygn. III SA/Wa 3497/12) orzekł, że w przypadku potrącenia wierzytelności wspólnika z wierzytelnością spółki z tytułu wydania udziałów za wkład pieniężny nie można domniemywać, że w rzeczywistości ma miejsce konwersja wierzytelności na udziały, a zatem dochodzi do wniesienia wkładu niepieniężnego. W rozpatrywanej sprawie Spółka S.A. posiadała wierzytelność z tytułu pożyczki udzielonej Spółce z o.o. W stosunku do Spółki z o.o. planowane było podwyższenie kapitału zakładowego, w którym udziały miały być obejmowane za wkład pieniężny. W celu objęcia tych udziałów, Spółka S.A. zamierzała dokonać potrącenia wierzytelności z tytułu pożyczki z wierzytelnością Spółki z o.o. z tytułu
wniesienia wkładu. W ocenie Spółki S.A. uzyska ona przychód wyłącznie z tytułu uzyskania poprzez potrącenie spłaty odsetek od pożyczki, a jednocześnie wartość wkładu pieniężnego będzie stanowiła dla tej Spółki koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów. Jednak organ w interpretacji indywidualnej wydanej w tej sprawie stwierdził, że w rozpatrywanym stanie faktycznym w rzeczywistości ma miejsce konwersja wierzytelności na udziały, a zatem dochodzi do wniesienia aportu wierzytelności. W ocenie organu bowiem, skoro nie ma miejsca fizyczne wniesienie środków pieniężnych na pokrycie udziałów, skutki podatkowe powinny być analogiczne do tych w sytuacji wniesienia aportu, a zatem Spółka S.A. uzyska przychód w wysokości wartości nominalnej objętych udziałów. Spółka wniosła skargę do WSA w Warszawie, który uchylił powyższą interpretację. W ocenie sądu nieuzasadnione jest domniemanie organu, że w przypadku potrącenia wzajemnych wierzytelności, w tym wierzytelności z tytułu objęcia udziałów za wkład pieniężny, dochodzi w rzeczywistości do konwersji wierzytelności na udziały. Zdaniem sądu potrącenie jest również jednym ze sposobów uregulowania zobowiązań, zatem brak jest podstaw do twierdzenia, że wkład pieniężny w rzeczywistości nie został wniesiony. PODATEK VAT Ministerstwo Finansów w piśmie urzędowym z dnia 8 maja 2013 r. (sygn. PT10/0810/2/158/BLI/2013/RWPD16371/RD42946) potwierdziło, że w przypadku dokonania odpowiedniej korekty VAT przez tzw. złego dłużnika przed stwierdzeniem przez organ podatkowy naruszenia tego obowiązku, sankcja w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego nie zostanie wymierzona. Ministerstwo wydało interpretację ogólną w odpowiedzi na pismo w sprawie wykładni art. 89b ust. 6 ustawy o VAT, dotyczącego sankcji stosowanej wobec podatników, którzy nie dokonali korekty podatku naliczonego od nieuregulowanych faktur. Podatnik jest zobowiązany do dokonania stosownej korekty w deklaracji za miesiąc, w którym minęło 150 dni od daty płatności faktury. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, podatnik powinien dokonać korekty złożonej deklaracji za ten okres, a w przypadku stwierdzenia takiego naruszenia przez organ podatkowy, wymierza on dodatkowe zobowiązanie pieniężne w wysokości 30% kwoty podatku wynikającej z niezapłaconych faktur. Interpretacja rozwiewa wątpliwości wskazując, że nawet w przypadku niedopełnienia obowiązku korekty we właściwym terminie, jeśli podatnik przed stwierdzeniem przez organ podatkowy naruszenia tego obowiązku dokona korekty deklaracji za okres, w którym ten obowiązek powinien był zostać spełniony, sankcja nie zostanie wymierzona. Należy zauważyć, że w przypadku wszczęcia postępowania podatkowego prawo do złożenia korekty deklaracji ulega zawieszeniu, a po wydaniu ostatecznej decyzji prawo do złożenia korekty w zakresie objętym decyzją wymiarową nie przysługuje. Zatem skuteczna korekta deklaracji w celu dokonania korekty podatku naliczonego z nieuregulowanych faktur, może zostać dokonana przed wszczęciem postępowania podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług. Rzecznik Praw Obywatelskich z wnioskiem z dnia 17 maja 2013 r. (sygn. RPO-727170-V/13/JG) zwrócił się do NSA o rozstrzygnięcie zagadnień prawnych odnośnie do opodatkowania PIT udziału pracowników w imprezach integracyjnych.
RPO przedstawił do rozstrzygnięcia dwa zagadnienia prawne: 1) Czy sfinansowane przez pracodawcę koszty udziału pracowników w imprezie integracyjnej, których wartość nie jest wolna od podatku PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, stanowią dla pracowników, którym umożliwiono udział w tej imprezie, przychód z innego nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust.1 ustawy o PIT? 2) Czy w sytuacji gdy wartości świadczeń udostępnionych podczas imprezy integracyjnej i sfinansowanych przez pracodawcę nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych (otrzymanych) przez konkretnego pracownika, możliwe jest ustalenie na podstawie art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o PIT w odniesieniu do konkretnego pracownika kwoty przychodu z innego nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT? Powyższe pytania obrazują wątpliwości powodujące największe rozbieżności w orzecznictwie w zakresie przychodu pracowników z tytułu imprez integracyjnych. Coraz dłuższy okres niepewności i wydawania przeciwstawnych rozstrzygnięć rodzi niepewność po stronie pracodawców, będących płatnikami zaliczek na podatek PIT. Jednoznaczne rozstrzygnięcie tej problematyki jest bardzo wskazane. * * * Gdyby byli Państwo zainteresowani uzyskaniem dodatkowych informacji w powyższym zakresie, uprzejmie prosimy o kontakt: Kontakt w KSP: Magdalena Patryas Partner T: +48 32 731 68 53 E: magdalena.patryas@ksplegal.pl Mamy nadzieję, że powyższa informacja będzie dla Państwa pomocna. Informacje te nie stanowią opinii prawnej ani porady. W celu uzyskania pełnych informacji lub porady prawnej, prosimy o kontakt. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody na przesyłanie dalszych newsletterów, prosimy o odesłanie tego maila na adres kancelaria@ksplegal.pl w treści wpisując słowo NIE. 2013 Wszystkie prawa zastrzeżone