1
Model PPP Model realizacji przedsięwzięcia na podstawie długoterminowej umowy zawartej pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym, w celu stworzenia infrastruktury rzeczowej, finansowej oraz organizacyjnej, umożliwiającej dostarczanie usług publicznych. Umowa bezpośrednia Umowa kredytu Podmiot Publiczny Umowa PPP Partner Prywatny Umowa wykonawcza Wykonawca Umowa operatorska Operator 2
Alokacja ryzyk Optymalna alokacja ryzyk prowadzi do zwiększenia efektywności przedsięwzięcia, a tym samym do zmniejszenia wydatków publicznych. Przykładowy podział ryzyk Podmiot publiczny Ryzyko przekazania nieruchomości pod inwestycję Partner prywatny Ryzyko eksploatacji Ryzyko popytu Ryzyko budowy Ryzyko polityczne Ryzyko zaprojektowania Ryzyko prawne Ryzyko finansowania 3
Bilans mocnych i słabych stron Mocne strony wyższa jakość i efektywność dzięki wykorzystaniu doświadczeń i specjalizacji podmiotu prywatnego dostęp do nowoczesnych, innowacyjnych rozwiązań i technologii jeden podmiot odpowiedzialny za realizację całego projektu, w tym pozyskanie finansowania pierwsze płatności na rzecz partnera prywatnego dokonywane są dopiero po oddaniu inwestycji do użytkowania wynagrodzenie dla partnera prywatnego w części dotyczącej nakładów inwestycyjnych zaliczane jest do wydatków majątkowych JST możliwość łączenia ze środkami unijnymi PPP średnio może przynieść 13-17% oszczędności w całym cyklu życia projektu w stosunku do tradycyjnych form finansowania Słabe strony wyższy koszt kapitału inwestora prywatnego (rekompensowany poprzez efektywność realizacji przedsięwzięcia) relatywnie wyższy koszt przygotowania postępowania przetargowego (rekompensowany niższymi kosztami utrzymania) sztywny harmonogram zobowiązań o charakterze długoterminowym strony publicznej wobec partnera prywatnego dłuższy czas przygotowania projektu ze względu na konieczność przeprowadzenia analiz przedrealizacyjnych oraz proces wyboru partnera prywatnego w ramach PZP 4
Struktura i wielkość rynku PPP [1/2] Liczba oraz łączna wartość zawartych umów w sektorach Infrastruktura transportowa Efektywność enrgetyczna Sport i turystyka Gospodarka wod-kan Inne Telekomunikacja Usługi transportowe Gospodarka odpadami Kultura Edukacja Ochrona zdrowia Budynki publiczne Energetyka Rewitalizacja Mieszkalnictwo 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 0 5 10 15 20 25 Najwięcej umów podpisano w sektorach: infrastruktura transportowa, efektywność energetyczna, sport i turystyka, gospodarka wod.-kan. Łącznie w tych sektorach zawarto 76 umów, co stanowi 56% całego rynku. W Polsce zawiera się znacznie mniej umów niż w innych krajach europejskich w obszarach edukacji oraz opieki zdrowotnej. Największymi wartościowo sektorami polskiego rynku PPP były na I półrocze 2019 roku: telekomunikacja (1,66 mld zł) oraz gospodarka odpadami (1,41 mld zł). Na te dwa sektory przypadała połowa całkowitej wartości realizowanych. Zawarte umowy Łączna wartość 5
Struktura i wielkość rynku PPP [2/2] Liczba umów PPP w podziale na rodzaj podmiotu publicznego Liczba i wartość umów PPP w podziale na wartość projektu 27 0 50 100 9 10 21 28 40 Gmina miejska Gmina wiejska Gmina miejsko-wiejska Urząd Marszałkowski Jednostka budżetowa Pozostałe Mikro (<5 mln PLN) Małe (5-40 mln PLN) Duże (40-100 mln PLN) Bardzo duże (100-500 mln PLN) Największe (>500 mln PLN) 2 10 16 48 59 (1 026 mln PLN) (2 862 mln PLN) (1 353 mln PLN) (118 mln PLN) (663 mln PLN) Źródło: Raport rynku PPP 2009- I i II kw. 2019 (Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, 07.08.2019 r.) Projekty PPP realizowane są głownie przez samorządy, które zawarły (bezpośrednio lub przez jednostki z nimi związane) 120 umów (89%). Na rynku polskich projektów PPP dominują umowy, których wartość nie przekracza 40 mln zł łączna ich liczba stanowi 80% wszystkich umów PPP. Pięć największych pod względem wartości podpisanych umów PPP w Polsce stanowi prawie 50% wartości wszystkich umów PPP. 6
Perspektywy rozwoju rynku PPP Wg bazy zamierzeń inwestycji PPP (prowadzonej przez MIiR) wg stanu na koniec czerwca 2019 r. planowane jest 137 projektów o łącznej wartości ponad 57 mln PLN (wartość części projektów nie została jeszcze oszacowana), w tym: na etapie pomysłu: 52 projekty (o wartości 4,3 mld PLN); na etapie wyboru doradców: 11 projektów (16,7 mld PLN); w procesie oceny efektywności: 34 projekty (33,3 mld PLN); na etapie wyboru Partnera Prywatnego: 40 projektów (3 mld PLN). Wybrane projekty PPP w przygotowaniu: Drogi ekspresowe: S6 Koszalin-Gdańsk, S6 Zachodnie Drogowe Obejście Szczecina, S10 Toruń Bydgoszcz oraz S6 Obwodnica Metropolii Trójmiejskiej Budowa linii tramwajowej KST, etap IV w Krakowie Budowa Portu Centralnego w Gdańsku Zagospodarowanie błoni Stadionu Narodowego Budowa, przebudowa i utrzymanie dróg wojewódzkich rejonu Włocławek 7
Bankowalność Główne czynniki wpływające na bankowalność Wiarygodni z akceptowalną kondycją finansową partner prywatny i podmiot publiczny Optymalna alokacja ryzyk i podział zadań pomiędzy partnerem publicznym i prywatnym Prawidłowa ocena techniczna wykonalności projektu Realne zapotrzebowanie na projekt i jego skala Stabilny popyt na usługi i jasno określone przepływy finansowe projektu Zapisy umowy PPP oraz umowy bezpośredniej Adekwatny poziom zabezpieczenia finansowania, w szczególności na finansowanym majątku oraz na głównych wierzytelnościach kredytobiorcy z tytułu świadczonych usług 8
Ocena projektu przez Bank 1 2 Zakres weryfikacji projektu podział zadań i ryzyka pomiędzy partnerami sposoby ograniczania ryzyka ocena partnera prywatnego oraz zaangażowanych podmiotów ocena podmiotu publicznego źródła spłaty realność prognoz przychodów oraz poziomu środków pieniężnych dostępnych na obsługę (spłatę) zadłużenia mechanizm wynagrodzenia system kar umownych mechanizm rozliczeń stron na wypadek rozwiązania umowy o PPP / umowy koncesji zasady zmian umowy o PPP / umowy koncesji wkład własny poziom zaangażowania środków własnych inwestora zabezpieczenia jakość zabezpieczeń, kondycja dostawców zabezpieczenia Podstawowe dokumenty podlegające badaniu biznes plan wraz z modelem finansowym dokumentacja projektowa, w tym projekt umowy o PPP / umowy koncesji, projekt umowy z generalnym wykonawcą i o zarządzanie due diligence prawne (m.in. weryfikacja zaangażowanych podmiotów, analiza umów) due diligence techniczne (m.in. potwierdzenie realności budżetu oraz harmonogramu projektu) dane finansowe pozwalające na ocenę podmiotu publicznego, w tym WPF uwzględniający przedmiotowy projekt 9
Instrumenty finansowe Dostępne instrumenty finansowe 1 2 3 4 5 Kredyt inwestycyjny (finansowanie długoterminowe) dla spółki celowej (utworzonej przez partnera prywatnego lub przez podmiot publiczny oraz partnera prywatnego) na sfinansowanie nakładów inwestycyjnych dla istniejącej spółki komunalnej (z udziałem kapitałowym partnera prywatnego) realizującej projekt inwestycyjny Kredyt na sfinansowanie podatku VAT Kredyt pomostowy na sfinansowanie wkładu własnego partnera prywatnego (wymóg odpowiedniego zabezpieczenia) na prefinansowanie dotacji ze źródeł bezzwrotnych Kredyt obrotowy na finansowanie bieżącej działalności na etapie operacyjnym Wykup wierzytelności od spółki realizującej projekt (podmiot publiczny jako dłużnik) 10
Rola Banku Korzyści ze współpracy z Bankiem i jego rola Konsultacje w zakresie dostępnych instrumentów finansowych oraz wymaganych zapisów umowy PPP oraz umowy bezpośredniej Finansowanie inwestycji realizowanych w formule PPP ok. 50% - 80% kosztów projektu PPP, długość okresu kredytowania nawet powyżej 20 lat Zmniejszenie ryzyka niepowodzenia projektu rozwiązanie umowy PPP wskutek braku pozyskania finansowania Skrócenie czasu potrzebnego partnerowi prywatnemu na pozyskanie finansowania Dzielenie się doświadczeniem Banku wynikającym ze współpracy z innymi podmiotami realizującymi projekty PPP 11
Dostępne formy wsparcia projektów PPP certyfikacja projektów PPP przez MIiR zapewnienie współfinansowania doradztwa dla podmiotów publicznych przez MIiR szkolenia, warsztaty, wyjazdy studyjne organizowane przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju konsultacje z BGK dostęp do wzorców dokumentów, wytycznych, zaleceń oraz dobrych przykładów na platformie PPP (www.ppp.gov.pl) 12
Dziękuję za uwagę Anna Łopaciuk Menedżer Sektor Budowlany, Medyczny i PPP Departament Analiz i Wsparcia Sektorowego Tel.: + 48 22 522 94 62 E-mail: anna.lopaciuk@bgk.pl 13
14