przemys³ elektromaszynowy 13 wrzesieñ 21 Rekomendacja Cena Cena docelowa Kopex redukuj 17.8 15 Famur akumuluj 2.43 2.82 Bumech kupuj 17.15 21.7 Dobre perspektywy zaplecza górniczego Kryzys finansowy wyj¹tkowo mocno uderzy³ w polskie firmy z sektora zaplecza górniczego. Spó³ki zosta³y odciête od zamówieñ na rynkach miêdzynarodowych, a zmniejszenie inwestycji w kraju doprowadzi³o do wojny cenowej i spadku mar. O ywienie gospodarcze powoli dociera równie do kopalñ. Wydatki inwestycyjne zwiêkszaj¹ siê nie tylko w krajach azjatyckich, które dynamicznie rozwijaj¹ energetykê opart¹ na wêglu, ale równie na tradycyjnie "polskim" rynku zbytu - Rosji. Na polskim rynku panuje jeszcze stagnacja. Kopalnie nie maj¹ kapita³u, który pozwoli³by im zrealizowaæ niezbêdny program inwestycyjny. Jednak w najbli szych latach równie w kraju nale y oczekiwaæ poprawy sytuacji, poniewa w przeciwnym wypadku polskie kopalnie nie bêd¹ w stanie zaspokoiæ rosn¹cego zapotrzebowania ze strony polskich elektrowni, a do tego nie dopuœci rz¹d. Dla Kopeksu wydajemy rekomendacjê redukuj. Z powodu braku znacz¹cych kontraktów oraz strat wykazywanych przez szereg podmiotów zale nych, ostatnie kwarta³y by³y bardzo s³abe dla spó³ki. Obecnie wdra ane s¹ plany restrukturyzacji, lecz poprawa wyników uzasadniaj¹ca obecn¹ wycenê mo e przyjœæ najwczeœniej w przysz³ym roku. Famur podczas kryzysu zastosowa³ strategiê utrzymania mar kosztem przychodów. Jednoczeœnie spó³ka przeprowadzi³a restrukturyzacjê, dziêki której rentownoœæ nie jest zagro ona nawet przy przed³u aj¹cej siê stagnacji inwestycyjnej w polskich kopalniach. Te czynniki, w po³¹czeniu z lekkim o ywieniem na rynku stanowi¹ dobre podstawy pod dynamiczny wzrost zysków w kolejnych okresach. Rekomendujemy akumulowanie akcji spó³ki. Bumech jest kilkukrotnie mniejsz¹ spó³k¹, która specjalizuje siê w us³ugach dr¹ enia wyrobisk. Pomimo kryzysu, spó³ce uda³o siê znacz¹co zwiêkszyæ udzia³y w rynku. Dziêki wejœciu w nowy segment, produkcji kombajnów chodnikowych, perspektywy rozwoju Bumechu przedstawiaj¹ siê bardzo optymistycznie. Zwracaj¹c uwagê na ryzyko p³ynnoœci spó³ki, wyznaczamy rekomendacjê kupuj. wrz 9 paÿ 9 rel. WIG Bumech Famur Kopex lis 9 gru 9 lut 1 mar 1 kwi 1 maj 1 cze 1 sie 1 wrz 1 Franciszek Wojtal +22 598 26 5 franciszek.wojtal@millenniumdm.pl Marcin Materna, CFA (22) 598 26 82 marcin.materna@millenniumdm.pl Przychody EBIT EBITDA Zysk brutto Zysk netto EPS CEPS BVPS P/E* P/BV* EV /EBIT* EV /EBITDA* ROE (%) Kopex 29 2 313.5 145.3 217.1 19.7 87.2 1.17 2.14 3.69 15.2.6 11.1 7.5 3.8 21p 2 198.6 93.5 18. 76.9 58.5.79 1.95 31.52 22.6.6 2.1 1.4 2.5 211p 2 28.2 148.7 244.1 12.2 94.6 1.27 2.56 32.79 14..5 11.8 7.2 3.9 Famur 29 695.1 1.8 133.6 77.9 58..12.19 1.46 2.2 1.7 12.3 9.2 8.3 21p 739.1 87.4 129.2 89.7 72.6.15.24 1.61 16.1 1.5 14.7 1. 9.4 211p 91.6 127.5 171. 124.2 18.4.23.32 1.84 1.8 1.3 1. 7.4 12.3 Bumech 29 52.9 5.2 8.2 3.8 3..64 1.26 5.37 26.8 3.2 16.4 1.5 11.9 21p 64.3 8.5 13. 7.5 6.1 1.29 2.23 7.42 13.3 2.3 12.4 8.1 17.3 211p 71.4 13.2 17.7 1. 8.1 1.72 2.69 9.6 9.9 1.9 8. 5.9 19. p - prognozy skonsolidowane Millennium DM, mln PLN Millennium TFI S.A., spó³ka zale na Millennium Dom Maklerski S.A., posiada 7.31% akcji spó³ki Bumech S.A. Informacje dotycz¹ce powi¹zañ Millennium DM ze spó³k¹, bêd¹c¹ przedmiotem niniejszego raportu oraz pozosta³e informacje, wymagane przez Rozporz¹dzenie RM z dnia 19.X.25 roku umieszczone zosta³y na ostatniej stronie raportu.
Podsumowanie inwestycyjne Kopex W ci¹gu ostatnich trzech kwarta³ów mar e spó³ki utrzymuj¹ siê na niskich poziomach. Pogorszenie wyników dotyczy g³ównie segmentów, które do tej pory przynosi³y Kopeksowi najwiêksze zyski: produkcji maszyn dla górnictwa g³êbinowego i produkcji maszyn elektronicznych i elektrycznych. Spadek zamówieñ doprowadzi³ do powstania strat w kliku spó³kach wchodz¹cych w sk³ad grupy. Kopex stara siê odzyskaæ rentownoœæ w tych podmiotach poprzez dzia³ania restrukturyzacyjne, lecz na wyraÿn¹ poprawê wyników trzeba bêdzie poczekaæ do przysz³ego roku. Kopex nie podpisa³ w bie ¹cym roku adnych znacz¹cych kontraktów w segmencie produkcji maszyn dla górnictwa podziemnego. Pokazuje to, e spó³ka nie ma jeszcze pozycji do konkurowania na zagranicznych rynkach z liderami bran y. Segment sprzeda y energii, która wypracowa³ w 29 roku ponad 2 mln PLN zysku operacyjnego, zarobi w 21 roku kilka razy mniej, w zwi¹zku z mniejsz¹ zmiennoœci¹ cen na rynku. Segment nie ma perspektyw na powrót do wysokiej rentownoœci w przysz³oœci. Famur Intensywna restrukturyzacja grupy, w wyniku której zatrudnienie zmniejszy³o siê z 4.891 osób na koniec 27 roku do 3.65 na koniec ostatniego kwarta³u, zaczyna przynosiæ efekty. Wynik operacyjny grupy w ostatnim kwartale wykaza³ progres nie tylko w skali kw/kw, ale równie w odniesieniu do zesz³ego roku. Najwiêksz¹ poprawê rentownoœci odnotowa³ kluczowy dla grupy segment maszyn górniczych. Przejêcie Zamet - Budowa Maszyn, daje grupie perspektywy na rozwój segmentu urz¹dzeñ dÿwigowych dla podmorskiego wydobycia ropy i gazu. Stopniowo poprawia siê sytuacja w segmencie odlewów. Obszar ten najbardziej ucierpia³ podczas kryzysu. Obecnie, dziêki o ywieniu na rynku, oraz wspó³pracy z Zamet - Budowa Maszyn, wykorzystanie mocy produkcyjnych odlewni roœnie, a segment jest ponownie rentowny. Famur jest w trakcie realizacji budowy nowoczesnej hali produkcyjnej w Katowicach. Dziêki inwestycji polepsz¹ siê parametry techniczne, oraz zwiêksz¹ siê moce produkcyjne, w zakresie produkcji kombajnów œcianowych. Bumech Pomimo kryzysu, Bumech systematycznie zwiêksza swoje udzia³y rynkowe w obszarze dr¹ enia wyrobisk. Jednoczeœnie rentownoœæ spó³ki utrzymuje siê na wysokim poziomie. W bie ¹cym roku spó³ka wprowadzi³a do swojej oferty sprzeda kombajnów chodnikowych w³asnej produkcji. Do tej pory Bumech sprzeda³ trzy maszyny, a obecnie spó³ka negocjuje kontrakt na dostawê kilkunastu maszyn dla zagranicznego kontrahenta. Jeœli dojdzie do podpisania umowy Bumech znacz¹co zwiêkszy przychody i rentownoœæ sprzeda y. Spó³ka ma problem z d³ugimi terminami regulowania nale noœci przez polskie kopalnie. W rezultacie Bumech nieustannie musi podwy szaæ kapita³ obrotowy poprzez emisjê obligacji i akcji. W przypadku wyczerpania siê dostêpu do œrodków finansuj¹cych rozwój firmy, Bumech mo e zostaæ zmuszony ograniczyæ skalê dzia³alnoœci. Ryzyko p³ynnoœci jest najwiêkszym zagro eniem dla dzia³alnoœci spó³ki w najbli szych kwarta³ach. 2
Sprzeda, EBIT Sprzeda (mln PLN) EBIT (mln PLN) 25 2 2 15 15 1 1 5 5 Kopex Famur Kopex Famur 28 29 IH 29 IH 21 28 29 IH 29 IH 21 EBITDA, zysk netto EBITDA (mln PLN) Zysk netto (mln PLN) 25 1 2 8 15 6 1 4 5 Kopex Famur 2 Kopex Famur 28 29 IH 29 IH 21 28 29 IH 29 IH 21 Mar a EBIT, mar a netto Mar a EBIT Mar a netto 25.% 12.% 2.% 15.% 1.% 8.% 6.% 1.% 4.% 5.% 2.%.%.% Kopex Famur Kopex Famur 28 29 IH 29 IH 21 28 29 IH 29 IH 21 ród³o: Sprawozdania spó³ek 3
Otoczenie rynkowe Rosn¹ce wydobycie wêgla Wêgiel jest podstawowym surowcem energetycznym na œwiecie. Obecnie jego udzia³ w œwiatowej produkcji energii wynosi oko³o 3% i ustêpuje jedynie nieznacznie ropie naftowej. Z prognoz publikowanych przez International Energy Agency i Energy Information Administration wynika, e w przysz³oœci udzia³ wêgla w strukturze surowców energetycznych nie zmieni siê. W latach 27-235 wzrost zu ycia energii jest szacowany na blisko 5%. W podobnym zakresie wzroœnie œwiatowa produkcja wêgla. Utrzymanie znaczenia wêgla, jako surowca energetycznego jest zwi¹zane z kilkoma czynnikami, z których najwa niejszym s¹ jego zasoby. Stosunek udokumentowanych rezerw do produkcji w 29 roku wynosi 119, podczas gdy w przypadku gazu wskaÿnik ten wynosi 62.8, a ropy 45.7. Pozosta³e argumenty wspieraj¹ce produkcjê energii na bazie wêgla, to ³atwoœæ magazynowania i transportu oraz rosn¹ca sprawnoœæ instalacji energetycznych, przy jednoczesnym rozwoju technologii czystego spalania. Udokumentowane rezerwy wêgla na koniec 29 roku Mtoe 58 6 7 52 78 3 238 38 76 2 3 48 31 3 33 873 157 1 USA Rosja Ukraina Kazahstan RPA Australia Chiny Indie Polska Pozosta³e ród³o: BP Statistical review of world energy. June 21 Rozwój wydobycia nie bêdzie jednak równomierny w poszczególnych regionach geograficznych. Od kilku lat w strukturze globalnej produkcji wêgla zarysowa³a siê tendencja do zmniejszania, lub stabilizacji produkcji w krajach rozwiniêtych oraz dynamicznego wzrostu w krajach rozwijaj¹cych siê. Prognozy zak³adaj¹ kontynuacjê tego trendu w kolejnych latach. W perspektywie 23 roku wydobycie wêgla zwiêkszy siê najbardziej w Azji, Afryce i Ameryce Po³udniowej, podczas gdy w Ameryce Pó³nocnej bêdzie na zbli onym poziomie, a w Europie spadnie. 4
Prognoza produkcji wêgla na œwiecie (kwd BTU) 2 15 1 5 27 21 215 22 225 23 235 kraje OECD Europa* Azja* Afryka Ameryka P³d.i Œr. ród³o: International Energy Outlook 21 * - bez cz³onków OECD Wydobycie wêgla w Polsce Polska jest krajem z d³ugimi tradycjami wydobycia wêgla kamiennego. Przez wiele lat Polska by³a czo³owym producentem wêgla kamiennego na œwiecie, a obecnie, pomimo ponad dwukrotnego spadku produkcji w stosunku do szczytowego poziomu z lat 8-tych, jest najwiêkszym wydobywc¹ wêgla w Europie. Wêgiel kamienny wydobywa siê obecnie w Polsce w 32 kopalniach, z czego tylko jedna, Bogdanka, jest zlokalizowana poza Górnoœl¹skim Zag³êbiem Wêglowym. Po³owa wszystkich zak³adów zgrupowana jest w Kompanii Wêglowej SA. Jastrzêbska Spó³ka Wêglowa oraz Katowicka Grupa Kapita³owa kontroluj¹ po szeœæ kopalñ, a nale ¹cy do Tauronu Po³udniowy Koncern Wêglowy dwie. Pozosta³e dwie kopalnie nale ¹ do jedynych prywatnych przedsiêbiorstw w bran y - Bogdanki oraz Siltech Sp. z o.o. Produkcja wêgla w 29 roku Mtoe Œwiat Europa 1 985 141 17 38 42 51 56 21 228 144 578 52 44 53 Ameryka P³n. Ameryka P³d.i Œr. Afryka Australia Azja Czechy Niemcy Kazachstan Polska Rosja Turcja Ukraina Pozosta³e ród³o: BP Statistical review of world energy. June 21 5
Krajowy rynek zaplecza górniczego Wieloletnia intensywna eksploatacja z³ó, wp³ynê³a na rozwój krajowego przemys³u zaplecza górniczego, na który sk³ada siê produkcja maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego i odkrywkowego oraz us³ugi górnicze. W ramach rynku mo na wyró niæ nastêpuj¹ce podstawowe segmenty: kombajny œcianowe - zdecydowana wiêkszoœæ polskich kopalñ uzyskuje wêgiel za pomoc¹ kombajnów œcianowych. Urz¹dzenie to porusza siê wzd³u œciany i wydobywa surowiec dziêki obrotom organów urabiaj¹cych umieszczonych na niezale nych ramionach. Produkcj¹ kombajnów œcianowych zajmuj¹ siê Zabrzañskie Zak³ady Mechaniczne nale ¹ce do grupy Kopex, oraz Famur. Te dwie spó³ki kontroluj¹ wspólnie prawie ca³y rynek krajowy. obudowy zmechanizowane - zadaniem obudowy jest podpieranie stropu powy ej œciany wydobywczej i zabezpieczanie tym samym pracuj¹cych w niej górników oraz sprzêtu. W miarê postêpu przy wydobyciu z pok³adu, obudowê przemieszcza siê razem z kombajnem œcianowym. Obudowy zmechanizowane s¹ produkowane w Polsce przez spó³ki: Fazos, Tagor i Glinik. przenoœniki zgrzeb³owe - urz¹dzenie transportuj¹ce wêgiel spod œciany. Razem z kombajnem œcianowym i obudow¹ zmechanizowan¹ tworzy tzw. kompleks œcianowy. Produkcj¹ tych urz¹dzeñ zajmuje siê m. in. Ryfama i Novomag. kombajny chodnikowe - kombajny samojezdne s³u ¹ce do uzyskania urobku i jego jednoczesnego transportu. Maszyny te stosuje siê podczas dr¹ enia chodników oraz w filarowo-komorowej technice wydobycia. Krajowymi producentami kombajnów chodnikowych s¹ Remag i Bumech. us³ugi dr¹ eniowe - wydobycie wêgla wymaga przeprowadzenia prac przygotowawczych, zwi¹zanych z dr¹ eniem nowych chodników - prace poziome, oraz nowych szybów - prace pionowe. Czêœæ prac wykonuj¹ kopalnie we w³asnym zakresie, lecz oko³o 1/3 nowych wyrobisk jest zlecana podmiotom zewnêtrznym. Najwa niejsze firmy dzia³aj¹ce w tym segmencie to nale ¹cy do grupy Kopex PBSz, PRS i Bumech. maszyny dla górnictwa odkrywkowego - wydobycie metod¹ odkrywkow¹ opiera siê na systemach KTZ (Koparka-Taœmoci¹g-Zwa³owarka). Charakterystyk¹ tego segmentu s¹ du e, lecz stosunkowo rzadkie, zlecenia. Dostawcami sprzêtu dla kopalñ odkrywkowych s¹: Kopex-Famago, Fugo i Famak. Perspektywy wydobycia wêgla w Polsce Koniunktura w bran y zaplecza górniczego jest bezpoœrednio zale na od poziomu inwestycji w kopalniach. W przypadku Polski dwa czynniki wp³ywaj¹ na perspektywy rynku - poziom produkcji oraz inwestycje w park maszynowy. Krajowe wydobycie wêgla zmniejsza siê systematycznie od lat 8-tych. W 1988 roku produkcja wynios³a ponad 193 mln ton, a w 29 zaledwie 78 mln ton. Spadek ten jest spowodowany zaniedbaniami inwestycyjnymi oraz dzia³aniami restrukturyzacyjnymi rz¹du, maj¹cymi na celu zamykanie najmniej rentownych kopalñ. Nie bez znaczenia jest równie wyczerpywanie siê zasobów w pok³adach, których eksploatacja jest naj³atwiejsza. W najbli szych latach mo na spodziewaæ siê stabilizacji produkcji, a nawet jej nieznacznego wzrostu. Wynika to ze strategii dzia³alnoœci górnictwa wêgla kamiennego w latach 27-215 przyjêtej przez Radê Ministrów w lipcu 27. Wed³ug projekcji zawartych w tym dokumencie konsumpcja wêgla w Polsce bêdzie do 215 roku mieœciæ siê w przedziale 79-83 mln ton. W celu zapewnienia bezpieczeñstwa energetycznego w kraju, Polskie górnictwo bêdzie musia³o pokryæ to zapotrzebowanie. 6
Produkcja wêgla kamiennego w Polsce od 198 roku (mln ton) 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 198 1982 1984 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 26 28 ród³o: Bloomberg Obecnie udostêpnione zasoby operatywne nie s¹ w stanie zapewniæ energetyce produkcji na odpowiednim poziomie. Czêœæ eksploatowanych pok³adów wyczerpie siê w najbli szych latach. Badania G³ównego Instytutu Górnictwa wykazuj¹, e do 22 roku wydobycie z obecnie eksploatowanych poziomów zmniejszy siê o jedn¹ trzeci¹. Strategia dla górnictwa zak³ada, e do 215r. zostan¹ zagospodarowane zasoby na ³¹cznie 17 polach wydobywczych, w tym oœmiu nowych. Dziêki tym inwestycjom górnictwo bêdzie w stanie utrzymaæ produkcjê na wymaganym poziomie i jednoczeœnie ograniczyæ eksploatacjê podpoziomow¹, która jest Ÿród³em zagro eñ dla górników. Drugim istotnym czynnikiem dla bran y zaplecza górniczego jest stan parku maszynowego w kopalniach. Sprzêt, którym dysponuje obecnie wiêkszoœæ kopalni jest w znacznej mierze przestarza³y. W wielu przypadkach poziom jego wyeksploatowania nie pozwala na przeprowadzanie dalszych remontów, lecz zmusza do jego zast¹pienia. Dziêki niezbêdnej wymianie parku maszynowego górnictwo bêdzie w stanie nie tylko zwiêkszyæ wydajnoœæ wydobycia i obni yæ koszty jednostkowe, lecz równie poprawiæ bezpieczeñstwo produkcji. Finansowanie rozwoju Podstawowym zagro eniem dla realizacji inwestycji jest kwestia ich finansowania. Instytucje finansowe do tej pory nie by³y sk³onne kredytowaæ górnictwa. Dopiero w bie ¹cym roku mo na zauwa yæ pewn¹ zmianê w ich podejœciu, polegaj¹c¹ na zaanga owaniu siê w ten sektor firm leasingowych. Rozwi¹zaniem problemu finansowania mo e byæ emisja akcji. Ministerstwo Skarbu do tej pory wprowadzi³o na gie³dê jedynie lubelsk¹ Bogdankê. Na przysz³y rok planowane s¹ debiuty Katowickiego Holdingu Wêglowego oraz Jastrzêbskiej Spó³ki Wêglowej. Powodzenie emisji pozwoli nie tylko zasiliæ kapita³y w³asne koncernów, lecz równie zwiêkszyæ wiarygodnoœæ w oczach instytucji finansowych. W miêdzyczasie spó³ki próbuj¹ radziæ sobie na w³asn¹ rêkê. Standardow¹ procedur¹ na polskim rynku jest kilkuletnia dzier awa kombajnów œcianowych i chodnikowych. W przypadku obudów mechanicznych rozwi¹zanie to jest rzadziej stosowane, z powodu znacznie wiêkszych kosztów ponoszonych przez producenta. Ciekawe rozwi¹zanie stosuje KHW, który emituje obligacje wêglowe obejmowane przez dostawców sprzêtu. Obligacje pozwalaj¹ sfinansowaæ inwestycje, a nastêpnie sp³acane s¹ poprzez dostawy wêgla. Ostro ne zarz¹dzanie p³ynnoœci¹ jest bardzo istotne dla spó³ek zaplecza górniczego, o czym mo e œwiadczyæ 7
przyk³ad najstarszej firmy w bran y - gorlickiego Glinika. Spó³ka wygra³a w zesz³ym roku szereg kontraktów na dostawy obudów zmechanizowanych, bez wczeœniejszego rozwi¹zania kwestii finansowania zleceñ. Z powodu braku p³ynnoœci, Glinik nie by³ w stanie kupiæ materia³ów do produkcji i umowy nie zosta³y zrealizowane. Inwestycje w kopalniach ¹czne wydatki przedsiêbiorstw górniczych na zakup wartoœci niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwa³ych wynios³y w 29 roku 2.43 mld PLN (dane bez LW Bogdanka i ZG Siltech). W strukturze ubieg³orocznych inwestycji dominowa³ zakup maszyn i urz¹dzeñ, który poch³on¹³ 1.3 mld PLN (54% ³¹cznych wydatków). Koszty budowy wyrobisk górniczych wynios³y 651 mln PLN (27%). Podobna struktura utrzymywa³a siê w poprzednim roku, natomiast w 27r. ró nica pomiêdzy nak³adem na park maszynowy i wyrobiska by³a mniejsza. Wydatki KW, KHW i JSW na nabycie œrodków trwa³ych (mln PLN) 25 2 15 1 5 23 24 25 26 27 28 29 Kompania Wêglowa JSW KHW ród³o: Raporty spó³ek Plany inwestycyjne zak³adaj¹ wydanie do 215r. 15 mld PLN i 25 mld PLN do 225r. Nak³ady te s¹ niezbêdne, eby utrzymaæ produkcjê na bie ¹cym poziomie. Pocz¹tkowe plany na 21 rok zak³ada³y wydanie kwoty w wysokoœci 2.5 mld PLN. Dane za pierwsze pó³rocze wskazuj¹ jednak na istnienie znacz¹cych opóÿnieñ w realizacji inwestycji. ¹czne wydatki pañstwowych koncernów górniczych wynios³y 763 mln PLN (-45% r/r). Na budowê wyrobisk górniczych wydano zbli on¹ kwotê do zesz³orocznej - 296.4 mln PLN (+3.9%). Mocno stopnia³y za to wydatki na zakup maszyn i urz¹dzeñ - 335.7 mln PLN (-61.9%). Najwiêksze opóÿnienie w realizacji planu inwestycyjnego nast¹pi³o w Katowickim Holdingu Wêglowym. Struktura wydatków inwestycyjnych w polskich kopalniach* (mln PLN) Rodzaj wydatków I pó³rocze 29 I pó³rocze 21 wyrobiska górnicze 285.2 296.4 zakup maszyn i urz¹dzeñ 881.4 335.7 pozosta³e 221.4 131.2 razem 1388. 763.3 Ÿród³o: Informacja o przebiegu restrukturyzacji górnictwa wêgla kamiennego w Polsce * KW, KHW, JSW 8
W odniesieniu do wielkoœci produkcji, wydatki inwestycyjne w pierwszych dwóch kwarta³ach wynios³y 22 PLN/t, co by³o wynikiem o 26.5 PLN/t ni szym od wyniku zanotowanego w zesz³ym roku. Wydatki na park maszynowy wynios³y 9.7 PLN/t, czyli 14.7 PLN/t mniej ni w pierwszej po³owie 29. Wydatki inwestycyjne w przeliczeniu na wydobycie * 4 35 3 25 2 15 1 5 sty 8 mar 8 maj 8 lip 8 wrz 8 lis 8 sty 9 mar 9 maj 9 lip 9 wrz 9 lis 9 sty 1 mar 1 maj 1 wydatki inwestycyjne PLN/tona inwestycje maszynowe PLN/tona Ÿród³o: Informacja o przebiegu restrukturyzacji górnictwa wêgla kamiennego w Polsce * KW, KHW, JSW W pierwszym pó³roczu 21r. wydr¹ ono ³¹cznie 163,4 km wyrobisk, wobec 182,4 km rok wczeœniej. WskaŸnik natê enia robót przygotowawczych wyniós³ 4.7 m/1t i by³ ni szy o.4 m/1t r/r. Mniejsza iloœæ wyrobisk nie prze³o y³a siê na spadek zleceñ dla zewnêtrznych przedsiêbiorstw. Na rynku budownictwa inwestycyjnego blisko 6 podmiotów zrealizowa³o zlecenia w zakresie dr¹ enia poziomego i pionowego o wartoœci 187.6 mln PLN (+28.4% r/r). Z ³¹cznej sumy 139.6 mln PLN przypad³o na roboty poziome (+7.6%), a 47.9 mln PLN na roboty pionowe (+193.7%). Wykonane prace dr¹ eniowe w kolejnych miesi¹cach * 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 sty-8 mar-8 maj-8 lip-8 wrz-8 lis-8 sty-9 mar-9 maj-9 lip-9 wrz-9 lis-9 sty-1 mar-1 maj-1 d³ugoœæ wydr¹ onych chodników km natê enie robót przygotowawczych m/1t Ÿród³o: Informacja o przebiegu restrukturyzacji górnictwa wêgla kamiennego w Polsce * KW, KHW, JSW 9
Spadek inwestycji w kopalniach nie wynika w adnym stopniu ze spadku potrzeb inwestycyjnych, a jest jedynie odzwierciedleniem trudnoœci finansowania inwestycji. Œwiatowy kryzys finansowy wp³yn¹³ na ograniczenie akcji kredytowej banków, które z niechêci¹ przyznaj¹ œrodki na tak du e projekty. Wraz z popraw¹ klimatu inwestycyjnego w gospodarce krajowej, stopieñ finansowania górnictwa powinien wzrosn¹æ. Tymczasem ograniczona skala inwestycji wp³ynê³a z jednej strony na spadek przychodów, a z drugiej wywo³a³a wojnê cenow¹ na polskim rynku, w wyniku której gwa³townie zmniejszy³y siê mar e uzyskiwane na nowych kontraktach. Sytuacja ta, z pewnoœci¹ jest przejœciowa, poniewa wiêkszoœæ podmiotów w bran y najprawdopodobniej nie przetrwa wyd³u onego okresu obni onej rentownoœci. Program dotacji rz¹dowych Znacz¹cym impulsem, który zwiêkszy wydatki inwestycyjne kopalñ w drugiej po³owie roku, bêd¹ dotacje rz¹dowe w wysokoœci 4 mln PLN. 22 czerwca zosta³o opublikowane rozporz¹dzenie Ministra gospodarki ws. dofinansowania inwestycji pocz¹tkowych. Wnioski na dofinansowanie kopalni by³y sk³adane w dniach 6.7.21r.-6.9.21r. Warunkiem przyznania dotacji jest rozpoczêcie inwestycji po 1 stycznia bie ¹cego roku, a kryteriami wyboru projektów bêdzie efektywnoœæ przedsiêwziêcia, wp³yw inwestycji na spó³kê, zatrudnienie oraz wydobycie wêgla. Dofinansowaniem mo e byæ objête do 3% wydatków, wiêc skala wp³ywu na poziom inwestycji bêdzie jeszcze wiêksza, a wydanie œrodków bêdzie musia³o nast¹piæ do koñca roku. Impuls w postaci dotacji bêdzie mia³ wy³¹cznie charakter jednorazowy, poniewa od przysz³ego roku przepisy UE bêd¹ zabraniaæ wspomagania kopalñ, za wyj¹tkiem pomocy w ich likwidacji. Wnioski o dofinansowanie inwestycji ze œrodków bud etowych spó³ka kwota wnioskowana cel Kompania Wêglowa Katowicki Holding Wêglowy ok. 2 mln PLN ok.. 2 mln PLN rozbudowa rejonów wydobywczych - KWK Ziemowit rozbudowa rejonów wydobywczych - KWK Knurów-Szczyg³owice zak³ad przeróbki - KWK Knurów-Szczyg³owice pog³êbienie szybu - KWK Mys³owice-Weso³a rozbudowa rejonów wydobywczych - KWK Mys³owice-Weso³a rozbudowa rejonów wydobywczych - KWK Wujek rozbudowa rejonów wydobywczych - KWK Murcki-Staszic Jastrzêbska Spó³ka Wêglowa Po³udniowy Koncern Wêglowy Ÿród³o: PAP 148.4 mln PLN 44 mln PLN udostêpnienie pok³adów Bzie-Dêbina - KWK Zofiówka zak³ad przeróbki - KWK Zofiówka pozosta³e projekty - KWK Budryk, KWK Pniówek, KWK Krupiñski budowa szybu Grzegorz - ZG Sobieski rozbudowa rejonów wydobywczych - ZG Janina Œwiatowy rynek zaplecza górniczego Polska bran a zaplecza górniczego stanowi zaledwie u³amek œwiatowego rynku. Do grupy krajów, w których wydobycie wêgla i zarazem poziom inwestycji w górnictwie jest najbardziej perspektywiczny, nale ¹ Australia, Chiny, Indie, RPA i Rosja. W Australii wydobycie wêgla wynosi blisko 23 mln TOE, podczas gdy zu ycie przekracza nieznacznie 5 mln TOE. Dziêki nadwy ce produkcji Australia jest najwiêkszym eksporterem wêgla, a bran a ma kluczowe znaczenie dla gospodarki. Charakterystyk¹ rynku jest obecnoœæ kapita³u z ca³ego œwiata. Wielkoœæ, oraz wysokie wymogi techniczne przemys³u wydobywczego sprawiaj¹, e sukces osi¹gniêty w tym kraju przek³ada siê na kontrakty na pozosta³ych rynkach. Przetargi na dostawy sprzêtu do Australii premiuj¹ w wiêkszym stopniu dobr¹ jakoœæ i wysok¹ wydajnoœæ, ni nisk¹ cenê. W rezultacie dostawcy maszyn mog¹ realizowaæ tam wysok¹ premiê, lecz rynek jest zarezerwowany wy³¹cznie dla najlepszych firm na œwiecie. 1
Chiny s¹ zarówno najwiêkszym producentem, jak i konsumentem wêgla na œwiecie. Inwestycje w tym kraju maj¹ na celu osi¹gniêcie jak najwiêkszej wydajnoœci, poniewa rosn¹ce zapotrzebowanie na energiê w tym kraju bêdzie wymagaæ podwojenia produkcji do 235r. Du e potrzeby inwestycyjne s¹ z jednej strony du ¹ zachêt¹ dla firm do wejœcia na rynek. Z drugiej strony, nie wystarczaj¹ca ochrona prawna patentów sprawia, e czêsto dochodzi w tym kraju do kradzie y technologii i know-how, co obarcza dzia³alnoœæ w Chinach du ym ryzykiem. Indie s¹ kolejnym krajem, w którym wed³ug prognoz nast¹pi intensywny rozwój wydobycia wêgla. Z powodu skomplikowanej struktury w³aœcicielskiej oraz braku œrodków na finansowanie inwestycji, kraj ten do tej pory nie by³ znacz¹cym odbiorc¹ sprzêtu górniczego. Niemniej, niedawno og³oszona strategia rz¹dowa, zak³adaj¹ca uruchomienie do 217 roku 37 nowoczesnych kopalñ, wskazuje, e w przysz³oœci bêdzie to istotny rynek dla bran y zaplecza górniczego. RPA by³o do tej pory znane jako eksporter wêgla energetycznego. Rosn¹ce zapotrzebowanie na energiê wymusi³o na rz¹dzie stworzenie planu rozwoju górnictwa na potrzeby krajowe. Obecnie po³udniowoafrykañskie kopalnie stosuj¹ przede wszystkim filarowo-komorow¹ technikê wydobycia, jednak w zwi¹zku z powstawaniem nowych elektrowni wêglowych, rozwa any jest powrót do wydajniejszej techniki œcianowej. Rosja jest i pozostanie jednym z najwiêkszych producentów wêgla. Wynika to z oparcia energetyki na tym surowcu oraz z drugich najwiêkszych na œwiecie rezerw. Polskie przedsiêbiorstwa maj¹ relatywnie ³atwiejszy dostêp na ten rynek, z racji wieloletniej wspó³pracy i wyrobionej marki. Lokalne firmy nie dysponuj¹ najnowsz¹ technologi¹, w zwi¹zku z czym nowe kompleksy œcianowe s¹ zamawiane u zagranicznych dostawców. Pewn¹ barier¹ w rozwoju eksportu polskich maszyn do Rosji s¹ kwestie finansowania inwestycji. G³ówni gracze na miêdzynarodowym rynku Najwiêkszymi koncernami na rynku zaplecza górniczego s¹ amerykañskie spó³ki Joy Global i Bucyrus, które wytyczaj¹ kierunki rozwoju bran y. Spektrum produktów Joy Global obejmuje praktycznie wszystkie maszyny i urz¹dzenia wykorzystywane w podziemnym wydobyciu wêgla. Jego produkty s¹ powszechnie uznawane za najbardziej wydajne i bezawaryjne. Joy nie konkuruje z polskimi firmami na krajowym rynku, lecz startuje w przetargach rosyjskich oraz jest czo³owym dostawc¹ na rynek australijski. Bucyrus by³ historycznie jednym z najwa niejszych producentów ciê kiego sprzêtu budowlanego i wydobywczego. W 26 spó³ka przejê³a niemieck¹ firmê Deutsche Bergbau Technik, specjalizuj¹c¹ siê w maszynach do wydobycia wêgla w kopalniach podziemnych i od tej pory sta³a siê bezpoœrednim konkurentem w walce o kontrakty dla górnictwa. Obok dwóch czo³owych producentów sprzêtu górniczego nale y wspomnieæ równie o niemieckiej firmie Eickhoff, która jest cenionym producentem kombajnów œcianowych oraz continuous miner. Jej maszyny maj¹ du y udzia³ w rynku australijskim. Bucyrus i Joy Global - przychody i EBIT w segmencie górnictwa podziemnego 27 28 29 Przychody (mln USD) Bucyros 686.3 1223.3 1366.8 Joy Global 1421.7 1736.5 193.5 EBIT (mln USD) Bucyros 18.3 158.8 221.6 Joy Global 285.9 348.8 428.8 Mar a EBIT (%) Bucyros 2.7% 13.% 16.2% Joy Global 2.1% 2.1% 22.2% Ÿród³o: Raporty spó³ek 11
Oprócz miêdzynarodowych potentatów, do przetargów na dostawy sprzêtu górniczego przystêpuj¹ równie lokalne przedsiêbiorstwa, oferuj¹ce produkty tañsze, lecz mniej zaawansowane technologicznie. Ostatnio mo na równie zaobserwowaæ zwiêkszon¹ aktywnoœæ spó³ek czeskich, zw³aszcza w Rosji i Ukrainie. Firmy te nie maj¹ wyrobionej marki i w normalnych warunkach ich szanse na zdobycie kontraktu by³yby minimalne. Jednak dziêki wprowadzeniu gwarancji rz¹dowych, oferta tych przedsiêbiorstw zawiera korzystne dla kopalñ warunki zap³aty, co w niektórych przypadkach jest czynnikiem decyduj¹cym o uruchomieniu inwestycji. O wadze pomocy rz¹dowej przy uzyskiwaniu zagranicznych zleceñ œwiadcz¹ równie doœwiadczenia polskich firm. Zawarty w po³owie 28 roku kontrakt Kopeksu i Famuru na dostawê obudów zmechanizowanych do chiñskiej firmy Shenhua Ningxia Coal Industry Group Co., Ltd, zosta³ podpisany m. in. dziêki kredytowi rz¹dowemu. Pozycja polskich firm na rynku miêdzynarodowym Spoœród polskich firm zaplecza górniczego dzia³alnoœæ na rynku miêdzynarodowym jest najwa niejsza dla Kopeksu i Famuru. Kopeks jako marka jest znany od stosunkowo krótkiego czasu, poniewa grupa w jej obecnej formie powsta³a dopiero w ci¹gu ostatnich czterech lat. Z drugiej strony poszczególne spó³ki wchodz¹ce w sk³ad grupy s¹ znane za granic¹ od lat. Obudowy produkowane w Tagor s¹ znane w krajach by³ego ZSRR, a od niedawna równie w Chinach i Australii. Kombajny œcianowe produkowane przez ZZM nale ¹ do najlepszych na œwiecie i ustêpuj¹ tylko produktom Joy Global i Eickhoff. Niemiecka spó³ka Hansen, produkuj¹ca systemy elektryczne i elektroniczne, jest znana zarówno w Europie, jak i RPA. Dobr¹ opiniê na rynku rosyjskim maj¹ przenoœniki zgrzeb³owe Ryfama. Niezale nie od pozycji rynkowej poszczególnych marek, Kopex jest jedn¹ z niewielu firm posiadaj¹cych w swojej ofercie tak szerokie spektrum maszyn i us³ug dla górnictwa podziemnego, w zwi¹zku z czym posiada przewagê konkurencyjn¹ przy realizacji kompleksowych zamówieñ. Dzia³alnoœæ Famuru na arenie miêdzynarodowej jest prowadzona na mniejsz¹ skalê. Podstawowym kontrahentem firmy s¹ kopalnie w Europie i z krajów WNP. Firma realizowa³a równie cztery umowy na dostawê obudów zmechanizowanych do Meksyku. W przysz³oœci firma zamierza zintensyfikowaæ dzia³ania marketingowe, w celu powiêkszenia rynków zbytu o kraje azjatyckie. 12
Kopex - szansa na miêdzynarodowy rozwój Kopex zajmuje siê produkcj¹ maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego i odkrywkowego, oraz œwiadczeniem us³ug w zakresie projektowania i dr¹ enia szybów i chodników. W sk³ad grupy wchodzi ponad 5 firm, które maj¹ swoje siedziby w Polsce, Niemczech, Indonezji, Chinach, Australii i Serbii. G³ówna siedziba spó³ki znajduje siê w Katowicach. Historia Kopex powsta³ w 1962 roku jako pañstwowy podmiot "Przedsiêbiorstwo Budowy Zak³adów Górniczych za Granic¹ - KOPEX". Spó³ka dzia³a³a na pocz¹tku jako dostawca obiektów i urz¹dzeñ górniczych na eksport. W 1971 roku przedsiêbiorstwo uzyska³o wy³¹cznoœæ na handel miêdzynarodowy maszynami górniczymi. W 1993 roku firma zosta³a przekszta³cona w jednoosobow¹ spó³kê akcyjn¹ Skarbu Pañstwa. Od 23 roku przedsiêbiorstwo wystêpuje pod obecn¹ nazw¹ "KOPEX - Spó³ka Akcyjna", a od 1998 roku akcje Kopeksu notowane s¹ na GPW. Od powstania do lat dziewiêædziesi¹tych, jedynym w³aœcicielem Kopeksu by³ Skarb Pañstwa. W 1998 roku nast¹pi³y pierwsze przekszta³cenia w³asnoœciowe, w wyniku których zosta³a przeprowadzona oferta publiczna, a 15% akcji zosta³o objêtych przez pracowników. W 24 roku MSP przekaza³o 64.64% udzia³ów w ramach dokapitalizowania Krajowej Spó³ki Cukrowej SA. Te udzia³y zosta³y sprzedane dwa lata póÿniej w odpowiedzi na wezwanie og³oszone przez Zabrzañskie Zak³ady Mechaniczne SA. Ostateczna struktura grupy ukszta³towa³a siê po 27 roku, kiedy przeprowadzono odwrotne przejêcie, w wyniku którego Kopex zosta³ podmiotem dominuj¹cym wzglêdem ZZM SA i jego podmiotów zale nych. W kolejnych latach grupa zdoby³a kontrolê nad spó³kami: Hansen Sicherheitstechnik AG, Zak³ad Elektroniki Górniczej ZEG SA i Ryfama SA, oraz szeregiem mniejszych podmiotów. Struktura Na grupê Kopex sk³ada siê ponad 5 podmiotów pomiêdzy którymi wystêpuj¹ skomplikowane powi¹zania finansowe. W przypadku zdecydowanej wiêkszoœci firm, udzia³y podmiotu dominuj¹cego wynosz¹ 1%, lub s¹ niewiele mniejsze. W przypadku australijskiego Inbye Mining Services, produkuj¹cego przenoœniki zgrzeb³owe, oraz chiñskiego producenta obudów zmechanizowanych Shandong Tagao, udzia³y Kopeksu wynosz¹ 5%. Poni sza lista charakteryzuje najwa niejsze podmioty w grupie. Kopex - dzia³alnoœæ eksportowa, generalne wykonawstwo, handel wêglem koksem i energi¹ Zabrzañskie Zak³ady Mechaniczne SA - produkcja górniczych kombajnów Tagor - produkcja obudów zmechanizowanych Wamag - produkcja maszyn i urz¹dzeñ do mechanicznej przeróbki wêgla, kombajnów chodnikowych, przenoœników taœmowych Kopex - Przedsiêbiorstwo Budowy Szybów - budowa wyrobisk pionowych, poziomych i tuneli. 13
Kopex-Famago - wyposa enie dla górnictwa odkrywkowego HANSEN Sicherheitstechnik - instalacje elektryczne dla górnictwa ZEG - produkcja i remonty systemów informatycznych, elektronicznych oraz energoelektronicznych urz¹dzeñ górniczych HSW odlewnia - producent odlewów staliwnych do maszyn dla górnictwa, hutnictwa, cementowni, energetyki, przemys³u morskiego i maszyn rolniczych. Inbye Mining Service - Australia, koordynator dostaw kompleksów œcianowych do Australii, producent przenoœników zgrzeb³owych Shandong Tagao - Chiny, wykonawca obudów zmechanizowanych Dynamiczny wzrost przychodów Od 25 roku, dziêki przyjêciu dynamicznej strategii akwizycji, przychody grupy Kopex zwiêkszy³y siê czterokrotnie. Najwa niejszym segmentem z 35% udzia³em w sprzeda y jest produkcja maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego. Na drugim miejscu znajduje siê sprzeda energii (32%), choæ nale y podkreœliæ, e jeszcze w 25 roku obszar ten generowa³ tylko 15% obrotów. Na kolejnych miejscach znajduje siê produkcja urz¹dzeñ elektrycznych i elektronicznych (11%) oraz us³ugi górnicze (9%). Pozosta³e segmenty nie maj¹ znacz¹cego wp³ywu na wysokoœæ przychodów spó³ki. Przychody Kopex SA w latach 25-29 25 6% 2 5% 15 1 5 4% 3% 2% 1% 25 26 27 28 29 Przychody (mln PLN) Dynamika wzrostu przychodów (%) % Ÿród³o: Kopex S.A. 14
Struktura geograficzne przychodów Kopex SA w 29 roku 26% 1% 3% 5% 9% 1% 1% 54% Afryka P D Australia Chiny Rosja Indonezja Polska Europa Pozosta³e Kraje ród³o: Kopex S.A. Sprzeda do Polski i pozosta³ych krajów europejskich stanowi³a 8% ³¹cznych przychodów w 29 roku. Na kolejnych miejscach uplasowa³y siê Chiny (9% udzia³) i Australia (5% udzia³). W zesz³ym roku za³ama³a siê sprzeda na rynek rosyjski, która wynios³a zaledwie 1% ³¹cznych obrotów. W 28 roku udzia³ obrotów z Rosj¹ stanowi³ 3% przychodów, a w 27 roku 1%. Koszty operacyjne G³ównym elementem kosztów wed³ug rodzaju, z blisko 4% udzia³em, s¹ wydatki na materia³y i energiê. Najwiêksz¹ pozycj¹ w tej kategorii s¹ zakupy stali (oko³o 75%), a nastêpnie energii ( oko³o 2%). Ponad 24% wszystkich kosztów stanowi¹ wynagrodzenia pracownicze. Du y udzia³ w wydatkach stanowi¹ równie us³ugi obce (21% w 29 roku). Wynika to ze strategii spó³ki, polegaj¹cej na outsourcowaniu czêœci us³ug spawalniczych, w celu zachowania elastycznoœci wolumenu produkcji. Struktura kosztów wg. rodzaju Kopex SA w 29 roku 5% 4% 6% 24% 1% 39% 21% Amortyzacja Materia³y i Energia Us³ugi Obce Podatki i Op³aty Wyngrodzenia ZUS i inne pozosta³e koszty ród³o: Kopex S.A. 15
Wyniki spó³ki Rekordowy zysk netto spó³ki wyniós³ 5 mln PLN i zosta³ wypracowany w 27 roku, na skutek zaksiêgowania zysku ze sprzeda y akcji KOPEX S.A. przez ZZM S.A. w wysokoœci 535 mln PLN. Pod wzglêdem operacyjnym najlepszy by³ rok 28, w którym zosta³ wypracowany EBIT na poziomie 17 mln PLN i 231 mln PLN zysku EBITDA. W zesz³ym roku Kopex osi¹gn¹³ 87 mln PLN zysku netto, 145 mln PLN EBIT oraz 217 mln PLN EBITDA. Zysk operacyjny Kopex SA w latach 25-29 18 169.9 12% 16 14 145.3 1% 12 1 8 6 87.6 15.7 8% 6% 4% 4 2 26.8 25 26 27 28 29 Zysk operacyjny (mln PLN) Mar a EBIT (%) 2% % Ÿród³o: Kopex S.A. Mar e spó³ki systematycznie spadaj¹ od 26 roku, w zwi¹zku z kryzysem, wojn¹ cenow¹ na polskim rynku oraz zwiêkszaniem przychodów w segmencie sprzeda y energii, która charakteryzuje siê nisk¹ rentownoœci¹. W ubieg³ym roku mar a netto wynios³a 3.8% (spadek o 3.9 p.p. wobec 26 roku), mar a zysku operacyjnego 6.3% (-4.2 p.p.), a mar a EBITDA 9.4% (-5.8 p.p.). Segmenty dzia³alnoœci Produkcja maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego Przychody segmentu w 29 roku wynios³y 818 mln PLN. Na ten wynik sk³ada siê przede wszystkim produkcja kombajnów œcianowych (18 mln PLN), oraz obudów zmechanizowanych (38 mln PLN). Pozosta³a czêœæ przypada na produkcjê przenoœników zgrzeb³owych i innych urz¹dzeñ oraz sprzeda towarów. Sprzeda towarów pojawi³a siê w tym segmencie w rezultacie realizacji kontraktu na dostawê kompleksu œcianowego dla Vale Australia Holdings. Umowa, której ³¹czna wartoœæ wynosi³a blisko 27 mln PLN, dotyczy³a produktów Kopeksu tylko w zakresie œcianowej obudowy zmechanizowanej o wartoœci oko³o 14 mln PLN. Pozosta³a czêœæ kontraktu przypada³a na dostawê sprzêtu innych producentów, a spó³ka zrealizowa³a na niej tylko mar ê handlow¹. W rezultacie przychody spó³ki w tym segmencie by³y w zesz³ym roku zawy one, a rentownoœæ zani ona. W bie ¹cym roku potencja³ segmentu zwiêkszy³ siê, w zwi¹zku z przejêciem spó³ki Ryfama - producenta przenoœników zgrzeb³owych. Dotychczasowe przychody tej spó³ki oscylowa³y w przedziale 18-2 mln PLN i oczekiwania co do przysz³oœci s¹ zbli one. Wyniki Ryfamy s¹ konsolidowane od czerwca 21r. 16
Przychody segmentu produkcji maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego 9 8 7 6 5 4 3 2 1 27 28 29 Przychody (mln PLN) Ÿród³o: Kopex S.A. Pomimo nabycia Ryfamy, tegoroczne przychody segmentu spadn¹ wed³ug naszych szacunków, w zwi¹zku z mniejsz¹ iloœci¹ krajowych i zagranicznych kontraktów na obudowy zmechanizowane. W³aœnie ten obszar sprzeda y jest najbardziej podatny na wahania. Inwestycja w obudowy jest warta przynajmniej kilkadziesi¹t milionów PLN i krajowe kopalnie stosunkowo nieregularnie og³aszaj¹ przetargi na te urz¹dzenia. Natomiast w zakresie kontraktów zagranicznych, Kopex nie ma obecnie adnego zlecenia, podczas gdy w zesz³ym roku, oprócz wspomnianego ju kontraktu w Australii, realizowany by³ jeszcze du y kontrakt w Chinach. Zupe³nie inaczej sytuacja przedstawia siê w przypadku kombajnów œcianowych. Sprzeda tych urz¹dzeñ odbywa siê w Polsce na zasadzie dzier awy, wiêc czynnik finansowania zakupu nie jest tak istotny dla kopalñ. Poza tym znacz¹c¹ czêœæ przychodów stanowi¹ remonty sprzedanych wczeœniej maszyn, które s¹ przeprowadzane w regularnych odstêpach. Segment produkcji maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego charakteryzuje siê wysok¹ rentownoœci¹ operacyjn¹ na poziomie kilkunastu procent. Ostatni rok mia³ ni sz¹ mar e EBIT na poziomie 8%, jednak nale y uwzglêdniæ, e zosta³a ona sztucznie obni ona poprzez uwzglêdnienie sprzeda y urz¹dzeñ zewnêtrznych producentów. W przypadku standardowych kontraktów najwiêksz¹ rentownoœæ ma sprzeda kombajnów œcianowych (oko³o 3% EBIT), nastêpnie obudów œcianowych (oko³o 15%) i przenoœników zgrzeb³owych (oko³o 12%). Realizowana mar a odpowiada zawartoœci know-how i rozwi¹zañ technologicznych w ka dym z tych produktów. Zysk operacyjny produkcji maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa podziemnego 1 9 8 7 6 8.4 88.8 64.6 16% 14% 12% 1% 5 8% 4 3 2 1 6% 4% 2% 27 28 29 Zysk operacyjny (mln PLN) Mar a EBIT (%) % Ÿród³o: Kopex S.A. 17
Zyskownoœæ segmentu po dwóch pierwszych kwarta³ach (2.8%) jest odzwierciedleniem mniejszej iloœci zamówieñ i wojny cenowej na krajowym rynku. W kolejnych okresach, w zwi¹zku z zak³adanym o ywieniem w bran y i zwiêkszeniem obrotów, mar a segmentu powinna systematycznie rosn¹æ. Sprzeda energii Handel energi¹ jest stosunkowo nowym segmentem, gdy jego pocz¹tki siêgaj¹ 24 roku. Od tego czasu Kopex zosta³ cz³onkiem polskich i zagranicznych gie³d: TGE, POEE, OTE (Czechy) i EEX (Niemcy), oraz zwiêkszy³ obroty do ponad 73 mln PLN w 29 roku. Handel energi¹ charakteryzuje siê niewielk¹ mar ¹, która jest pochodn¹ spreadu pomiêdzy cen¹ w poszczególnych krajach. Im wiêksze s¹ ró nice cen tym wiêkszy zysk przynosi handel. Z tego powodu mar a operacyjna segmentu wynios³a rekordowe 3% w zesz³ym roku. Przychody segmentu sprzeda y energii 8 7 6 5 4 3 2 1 27 28 29 Przychody (mln PLN) Ÿród³o: Kopex S.A. W bie ¹cym roku mar a na handlu energi¹ gwa³townie zmala³a, a prognozy na kolejne lata nie przewiduj¹ powrotu rentownoœci z zesz³ego roku. W rezultacie Kopex zdecydowa³ siê na restrukturyzacjê ca³ego dzia³u handlu energi¹. Od 212 roku segment bêdzie zajmowa³ siê wy³¹cznie zaopatrywaniem w pr¹d spó³ki z grupy. W rezultacie przychody spadn¹ kilkukrotnie, a rentownoœæ bêdzie bliska zeru. Zysk operacyjny sprzeda y energii 25 2 15 1 5 6.1 2.7 4% 3% 2% 1% % -1% -5-1 -15 27 28 29-9.5 Zysk operacyjny (mln PLN) Mar a EBIT (%) -2% -3% -4% -5% -6% Ÿród³o: Kopex S.A. 18
Produkcja urz¹dzeñ elektrycznych i elektronicznych Segment ten obejmuje przede wszystkim produkcjê systemów rozdzia³u i dystrybucji mocy, uk³adów metanometrycznych, stacji odmetanowania, uk³adów kontrolno-pomiarowych i innych urz¹dzeñ kluczowych z perspektywy bezpieczeñstwa funkcjonowania kopalni. Segment charakteryzuje siê przychodami w okolicach 25 mln PLN oraz rentownoœci¹ EBIT na poziomie 2%. Przychody i mar a EBIT produkcji urz¹dzeñ elektrycznych i elektronicznych 3 25% 25 245.8 253. 2% 2 15% 15 1 1% 5 34.4 5% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) % Ÿród³o: Kopex S.A. Wiêkszoœæ przychodów i zysków w segmencie jest generowane przez niemieck¹ spó³kê Hansen Sicherheitstechnik, która posiada spó³ki zale ne w Polsce, Czechach i RPA. Drug¹ wa n¹ firm¹ w tym obszarze jest Zak³ad Elektroniki Górniczej ZEG. Poniewa obie spó³ki maj¹ zbli ony asortyment produkcji, oraz obie s¹ notowane na gie³dzie, Kopex podj¹³ decyzjê o po³¹czeniu obu podmiotów w celu zwiêkszenia efektywnoœci zarz¹dzania oraz zmniejszeniu kosztów. Operacja bêdzie podzielona na kilka etapów. Najpierw zostanie przeprowadzone wezwanie na 3% akcji ZEG, które pozostaj¹ w wolnym obrocie, a nastêpnie dojdzie do po³¹czenia firmy z polsk¹ spó³k¹ Hansena - Elgór-Hansen. Ostatnim krokiem bêdzie przeniesienie notowañ Hansena z Frankfurtu do Warszawy. Wyniki finansowe spó³ek ZEG i Hansen ZEG Hansen 28 29 28 29 Przychody 69.3 52.3 192.3 239. EBITDA 4.7 4.1 46.21 58.98 Mar a EBITDA 6.8% 7.8% 24.% 24.7% EBIT 1.3 1.5 42.2 54.8 Mar a EBIT 1.9% 2.9% 21.9% 22.9% Zysk netto 1.4.5 31.5 4.3 Mar a netto 1.9% 1.% 16.4% 16.8% Ÿród³o: Raporty spó³ek 19
Na bie ¹cy rok prognozujemy spadek przychodów (-13%) oraz rentownoœci segmentu (15% mar a EBIT). Pogorszenie wyników jest zwi¹zane z z³¹ sytuacj¹ w ZEG-u, który wygenerowa³ w I pó³roczu przychody w wysokoœci 1 mln PLN i stratê operacyjn¹ na poziomie 427 tys. PLN, wobec 3 mln PLN obrotów i 2.5 mln zysku EBIT w zesz³ym roku. Us³ugi górnicze Us³ugi górnicze s¹ realizowane w grupie przez spó³kê Kopex - Przedsiêbiorstwo Budowy Szybów SA. Firma posiada pozycjê lidera na polskim rynku, w zwi¹zku z 6-letni¹ histori¹, oraz doœwiadczeniem w budowie szybów w ró nych warunkach, przy zastosowaniu wszystkich znanych technik dr¹ eniowych. W 29 roku segment wypracowa³ 22 mln PLN przychodów i 3.6 mln PLN zysku operacyjnego. Przychody i mar a EBIT us³ug górniczych 25 3% 2 21.9 2% 15 127.7 152.8 1% % 1-1% -2% 5-3% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) -4% Ÿród³o: Kopex S.A. Us³ugi górnicze wykonywane przez PBSz mo na podzieliæ na dwie g³ówne kategorie - budownictwo poziome i budownictwo pionowe. W ramach budownictwa poziomego dr¹ one s¹ chodniki, przekopy, pochylnie i sztolnie. Roboty tego typu s¹ niskomar owe, gdy nie wymagaj¹ one dodatkowej wiedzy, lub specjalistycznego sprzêtu, a jednoczeœnie eksploatuj¹ w du ym stopniu kombajny chodnikowe. Dodatkowo, kopalnie mog¹ we w³asnym zakresie wykonaæ tego typu roboty, wiêc niska cena us³ug jest decyduj¹ca przy negocjacji kontraktu. W ostatnich latach budownictwo poziome przewa a³o w strukturze przychodów segmentu. Inaczej przedstawia siê sytuacja w przypadku robót pionowych, która obejmuje budowê przede wszystkim budowê szybów. Do realizacji takich kontraktów niezbêdne jest doœwiadczenie oraz odpowiedni sprzêt. Oba te wymagania idealnie spe³nia PBSz. W zwi¹zku z brakiem konkurencji w zakresie robót pionowych, spó³ka realizuje na nich mar ê operacyjn¹ przekraczaj¹c¹ 2%. W lipcu 29 roku PBSz podpisa³ z JSW umowê na budowê szybu 1 BZIE w KWK "Zofiówka". Wartoœæ kontraktu wynosi ponad 18 mln PLN, a prace bêd¹ trwa³y do po³owy 213r. Oprócz tego zlecenia, spó³ka, jako cz³onek konsorcjum, wygra³a kontrakt na modernizacjê szybu Piotr w KWK Mys³owice-Weso³a, oraz szybów Budryk 1 i 2 w KWK Budryk. Dziêki tym zleceniom ju w pierwszym pó³roczu przychody segmentu wzros³y o 2% r/r, a mar a EBIT z % do 13%. Spó³ka dodatkowo liczy na to, e jeszcze w tym roku zostan¹ og³oszone dwa kolejne przetargi na budowê szybów o wartoœci ponad 1 mln PLN. Prawdopodobieñstwo ich wygrania przez PBSz jest bardzo du e. W przypadku przetargu na dr¹ enie 1 BZIE aden inny podmiot nie z³o y³ swojej oferty. 2
Najwa niejsze kontrakty realizowane w segmencie us³ug górniczych data zamawiaj¹cy zakres robót wartoœæ kontraktu termin realizacji konsorcjanci 2.2.21r. JSJ - KWK Budryk modernizacja szybów Budryk 1 i2 31.5 mln PLN 25 miesi cy PRG ROW 12.11.29r. KHW - KWK Mys owice- Weso a modernizacja szybu Piotr 74.9 mln PLN 36 miesi cy PRIN BUD-5 3.7.29r. KWK Zofiówka budowa szybu 1 BZIE 18.5 mln PLN 48 miesi cy - Ÿród³o: Kopex S.A. Produkcja maszyn i urz¹dzeñ dla górnictwa odkrywkowego W segmencie maszyn dla górnictwa odkrywkowego dzia³a spó³ka Kopex - Famago, która produkuje koparki wielonaczyniowe i zwa³owarki. Spó³ka obs³uguje g³ównie polskie kopalnie, z powodu niskiego stopnia zaawansowania technologicznego swoich maszyn. Problemem firmy jest brak wystarczaj¹cego zaplecza technologicznego. W chwili gdy Kopex przejmowa³ Famago, spó³ka znajdowa³a siê w stanie upad³oœci, a dotychczasowa kadra in ynierska zd¹ y³a odejœæ do konkurencji. Od tamtej pory firmie nie uda³o siê odbudowaæ potencja³u technicznego. Przychody i mar a EBIT us³ug górniczych 9 84.9 14% 8 7 6 54.3 56.1 12% 1% 5 8% 4 6% 3 2 1 4% 2% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) % Ÿród³o: Kopex S.A. Rentownoœæ segmentu jest zale na od rodzaju realizowanych kontraktów. W 26 roku Famago podpisa³o kilka du ych kontraktów z KWB Turów, które by³y realizowane w latach 27-28. Mar a EBIT w tych latach by³a relatywnie wysoka i wynios³a odpowiednio 13.2% i 9.4%. W 29 roku nie by³y realizowane tak du e kontrakty i rentownoœæ spad³a do 5%. Pocz¹tek 21r. wygl¹da znacznie lepiej. Przychody segmentu wzros³y o 3%, a mar a operacyjna przekroczy³a 1%. Dodatkowo w po³owie sierpnia zosta³ podpisany kontrakt na budowê koparki ko³owej dla KWB Turów. Zamówienie o wartoœci 56 mln PLN netto bêdzie realizowane przez kolejne 3 miesiêcy. W rezultacie oczekujemy, e segment bêdzie generowa³ lepsze wyniki do koñca 212 roku. 21
Produkcja maszyn i urz¹dzeñ dla przemys³u Na ten segment wp³yw ma przede wszystkim dzia³alnoœæ spó³ki Wamag, która produkuje, obok sprzêtu dla górnictwa, równie przenoœniki taœmowe znajduj¹ce zastosowanie m.in. w cukrowniach i cementowniach. Strata operacyjna, która zosta³a wygenerowana w zesz³ym roku, jest win¹ serbskich spó³ek, które cierpi¹ na brak zamówieñ. W bie ¹cym roku segment bêdzie mia³ najprawdopodobniej podobn¹ stratê. W kolejnych latach wyniki powinny siê poprawiæ z uwagi na prowadzone dzia³ania restrukturyzacyjne. Przychody i mar a EBIT produkcji maszyn i urz¹dzeñ dla przemys³u 6 2% 5 4 38.4 5.3 44.5 % -2% -4% 3-6% -8% 2-1% 1-12% -14% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) -16% Ÿród³o: Kopex S.A. Sprzeda wêgla Do 29 roku segment handlu wêglem opiera³ siê na dostawie wêgla (g³ównie koksowego) spe³niaj¹cego szczegó³owe wymagania zagranicznych kontrahentów. Na sprzeda y Kopex realizowa³ sta³¹ mar ê handlow¹, dziêki której rentownoœæ segmentu utrzymywa³a siê w okolicach 2% na poziomie EBIT. Od bie ¹cego roku obroty segmenty wzros³y znacz¹co na skutek skupu obligacji wêglowych od KHW. Poniewa handel wêglem, który spó³ka otrzymuje w formie sp³aty obligacji, nie przynosi adnych zysków, w nastêpnych latach, pomimo piêciokrotnego wzrostu przychodów, zysk operacyjny spó³ki bêdzie na poziomie zbli onym do osi¹ganego w latach 27-29. Przychody i mar a EBIT sprzeda y wêgla 7 3% 6 5 4 47.5 59.9 4.8 2% 2% 3 1% 2 1 1% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) % Ÿród³o: Kopex S.A. 22
Odlewy Segment odlewów ucierpia³ najszybciej i najbardziej w zwi¹zku z nadejœciem œwiatowego kryzysu finansowego. Bran a stoczniowa, motoryzacyjna i pozosta³e sektory bêd¹ce g³ównymi odbiorcami odlewów, zanotowa³y du y spadek zamówieñ, który prze³o y³ siê na wyniki segmentu. W konsekwencji wykorzystanie mocy produkcyjnych odlewni spad³o do 4% w zesz³ym roku i pierwszej po³owie bie ¹cego roku. Perspektywy segmentu s¹ jednak dobre. Dziêki akwizycji Ryfamy, obroty powinny zwiêkszyæ siê skokowo. Oczekiwane wykorzystanie mocy na dwa ostatnie kwarta³y 21 wynosi 8%. W rezultacie zak³adamy, e w tym roku mar a EBIT wzroœnie do okolic zera, a w kolejnych okresach rentownoœæ bêdzie dodatnia. Przychody i mar a EBIT odlewów 3 25 26.2 % -5% -1% 2-15% -2% 15 1 11.1 13.7-25% -3% -35% 5-4% -45% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) -5% Ÿród³o: Kopex S.A. Pozosta³a dzia³alnoœæ W segmencie pozosta³ej dzia³alnoœci Kopex wykazuje wyniki operacyjne z zakresu us³ug budowlanych, warsztatowych, agencyjnych, dzier awy, spedycyjno-transportowych, leasingowych, i remontowych, a tak e ze sprzeda y towarów hutniczych, towarów o znaczeniu strategicznym, praw do emisji CO2 oraz samochodów. Przychody i mar a EBIT pozosta³ej dzia³alnoœci 25 2 198.8 18% 16% 14% 15 141.3 151.9 12% 1% 1 8% 6% 5 4% 2% 27 28 29 Przychody (mln PLN) Mar a EBIT (%) % Ÿród³o: Kopex S.A. 23
Ekspozycja walutowa Kopex posiada ekspozycjê walutow¹ przep³ywów pieniê nych, w zwi¹zku z du ym udzia³em eksportu w przychodach polskich spó³ek nale ¹cych do grupy. Firma ogranicza ryzyko kursowe poprzez zawieranie transakcji typu forward. Kopex stosuje rachunkowoœæ zabezpieczeñ, dziêki czemu zmiana wyceny hedgingu wp³ywa bezpoœrednio na kapita³y w³asne i pojawia siê w rachunku zysków i strat dopiero w momencie ksiêgowania sprzeda y, która by³a zabezpieczana. Straty i zyski na kontraktach walutowych s¹ ujawniane w pozosta³ych przychodach i kosztach operacyjnych. Na koniec czerwca bie ¹cego roku spó³ka posiada³a otwarte pozycje w wysokoœci 38 mln USD i 16 mln EUR. Inwestycje i strategia W ostatnich latach Kopex rozwija³ swoj¹ dzia³alnoœæ g³ównie poprzez akwizycje, lecz nie zaniedbano przy tym projektów modernizacji istniej¹cych aktywów produkcyjnych. Najwa niejsz¹ inwestycj¹ z tej kategorii by³a budowa nowej hali produkcyjnej w Zabrzu, dziêki której moce produkcyjne ZZM zwiêkszy³y siê o oko³o 2%. Dziêki umiejscowieniu zak³adu w SSE, spó³ka otrzyma³a zwolnienie podatkowe w wysokoœci 4% ca³kowitych nak³adów, czyli oko³o 25 mln PLN. W bie ¹cym roku najwiêksz¹ inwestycj¹ jest zakup Ryfamy. Obecnie Kopex posiada 65% akcji spó³ki, a do koñca roku powiêkszy pakiet do 9%. ¹czne wydatki z tego tytu³u wynios¹ ponad 1 mln PLN. Poza t¹ akwizycj¹ spó³ka chce przeprowadziæ inwestycje w rozwój Kopex Waratah w wysokoœci kilkunastu milionów PLN oraz projekty odtworzeniowe. Na pocz¹tku roku planowany CAPEX (bez wydatków na Ryfamê) wynosi³ 15 mln PLN. W dalszej perspektywie Kopex nie planuje adnych nowych akwizycji, czy inwestycji rozwojowych, lecz patrz¹c na dotychczasow¹ historiê firmy, nie mo na wykluczyæ takiego scenariusza, zw³aszcza, e spó³ka nie wyklucza zaanga owania w prywatyzacjê JSW. Struktura inwestycji Kopeksu w latach 28-29 2 15 1 5 28 29 akwizycje i przejêcia wartoœci niematerialne œrodki trwa³e ród³o: Kopex S.A. Strategia spó³ki opiera siê na rozwoju segmentu produkcji i sprzeda y maszyn dla górnictwa podziemnego pod k¹tem zdobywania kontraktów eksportowych. W ostatnich latach Kopex rozpocz¹³ produkcjê nowoczesnych i wydajnych kombajnów typu KSW-2E i KSW-15EU, które powsta³y z przeznaczeniem na rynki zagraniczne. We wrzeœniu rozpocznie pracê w chiñskiej kopalni kombajn typu KSW-15EU i w przypadku osi¹gniêcia planowanego wydobycia, mo liwe bêd¹ kolejne dostawy tych maszyn na ten rynek. 24