SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI LI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W WARSZAWIE rok szkolny 2015/2016 Warszawa, wrzesień 2015
PODSTAWY PRAWNE DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH I PROFILAKTYCZNYCH PODEJMOWANYCH W SZKOLE 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. 2. Konwencja o prawach dziecka Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989. 3. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. 4. Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 125 poz. 842). 5. Ustawa z 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela. 6. Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008r. (Dz. U. z 2008r. Nr 180 poz. 1108). 7. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz.1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473). 8. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.). 9. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005r. Nr 179, poz. 1485 z późniejszymi zmianami: Dz. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz. 469; Nr 120 poz. 826). 10. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późniejszymi zmianami). 11. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz.1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274). 12. Statut LI LO im. Tadeusza Kościuszki. 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 532). 14. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. 2015 poz. 1113). 15. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 199).
16. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51, poz. 458 oraz Dz.U. z 2003 r. Nr 210, poz. 2041). 17. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. Nr 26. z 2003 r., poz. 226). 18. Rozporządzenie MEN z 15.02.1999 r. w sprawie ramowego statutu szkoły publicznej.
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Działania profilaktyczne zaplanowane w szkolnym programie profilaktyki koncentrują się na wzmacnianiu czynników chroniących i eliminowaniu lub osłabianiu czynników ryzyka. Są one adresowane do całego środowiska szkolnego, tj. uczniów, rodziców i nauczycieli. 1 Szkolny program profilaktyki to system działań profilaktycznych, w który są włączane różnorodne programy profilaktyczne, odpowiadające na potrzeby społeczności w wyznaczonym zakresie. W szkole prowadzona będzie profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa. Profilaktyka pierwszorzędowa będzie skierowana do wszystkich uczniów, ich rodziców i nauczycieli. Jej celem jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji. Działaniem prewencyjnym objęci zostaną wszyscy uczniowie szkoły. Realizatorami tych działań będą nauczyciele wspierani przez specjalistów ze szkoły i specjalistów zaproszonych z poza szkoły. Profilaktyka drugorzędowa skierowana będzie do grup podwyższonego ryzyka. Celem działań jest umożliwienie wycofania się z ryzykownych zachowań, pomoc uczniom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie tych osób w sytuacjach trudnych. Pomoc będzie organizowana przez wychowawców, psychologa szkolnego, którzy będą wspierani przez różnego rodzaju specjalistów z poza szkoły. Działania podjęte w ramach programu: - działania informacyjne, - działania edukacyjne, - działania integracyjne, - działania interwencyjne, - działania terapeutyczne. Realizatorzy działań profilaktycznych: Dyrektor/ Wicedyrektor szkoły: - dba o doskonalenie nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych i wychowawczych - finansuje, monitoruje pracę wychowawców klas i psychologa i pedagoga szkolnego, - wyznacza odpowiedzialnych za realizację określonych działań z zakresu szkolnego 1 5 Szymańska J. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, CMPPP, Warszawa 2002., str. 17.
programu profilaktyki. Psycholog i pedagog szkolny: podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające ze szkolnego programu wychowawczego i szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów i ich rodziców z udziałem nauczycieli, w zależności od potrzeb kieruje uczniów do odpowiednich specjalistów, wspiera działalność wychowawczo-profilaktyczną nauczycieli, współpracuje ze specjalistami w zakresie szeroko pojętej profilaktyki Nauczyciel wychowawca: doskonali swoje kwalifikacje i zdobywa nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych, realizuje zadania szkolnego programu profilaktyki we współpracy z rodzicami, dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptację ucznia w klasie, jest wzorem konstruktywnych zachowań. rodzice: aktywnie współpracują ze szkołą, korzystają z pomocy i wsparcia ze strony wychowawców i psychologa/pedagoga szkolnego, biorą udział w tworzeniu i ewaluacji szkolnego programu profilaktyki. Współpraca szkoły z instytucjami Szkoła współpracuje w zakresie realizacji działań profilaktycznych z: Urzędem Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy; Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną nr 23; Policją; Strażą Miejską (Referat Profilaktyki Straży Miejskiej); Ośrodkiem Pomocy Społecznej Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy (Klubem Pracy i Klubem Wolontariusza); Kuratorem Sądowym d/s Rodzinnych i Nieletnich; Terapeutą Uzależnień.
Cele i założenia programu Kształcenie i doskonalenie umiejętności interpersonalnych; Doskonalenie zachowań asertywnych; Doskonalenie metod radzenia sobie ze stresem; Wypracowanie metod komunikowania się z innymi; Wyrabianie i rozwijanie właściwego stosunku do norm, wartości i autorytetów przyjętych w społeczeństwie, kształtowanie wrażliwości moralnej; Nauka radzenia sobie z przemocą, nietolerancją oraz własną i cudzą agresją; Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji; Rozwijanie poczucia tożsamości, wiary w siebie, poczucia własnej wartości, praca nad samopoznaniem i samodoskonaleniem; Promocja tzw. zdrowego stylu życia, uczenie prawidłowego stosunku do własnego organizmu i otoczenia, uczenie racjonalnego gospodarowania czasem pracy i wypoczynku, uczenie zachowań prozdrowotnych; Kształtowanie postaw uczciwości, odpowiedzialności, sumienności, pracowitości. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów; Uświadomienie o zagrożeniach płynących z zachowań ryzykownych takich jak m.in.: palenie papierosów, picie alkoholu, używanie narkotyków, stosowanie dopalaczy oraz innych substancji psychoaktywnych, zachowania agresywne, brak zainteresowania nauką szkolną. Uświadomienie zagrożeń wynikających z korzystania z komputera oraz Internetu; Podkreślenie wychowawczej roli rodziny w procesie dojrzewania młodzieży; Położenie nacisku na rozwój szczególnych zdolności uczniów. Formy realizacji programu Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze prowadzone przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów i wychowawców w czasie godzin lekcyjnych; Zajęcia pozalekcyjne: koła zainteresowań, zajęcia sportowe; Wspólne wyjścia do kina, teatru, na wystawy; Wspólne wyjazdy wycieczki; Specjalne zajęcia prowadzone przez różnego rodzaju specjalistów; Indywidualne rozmowy z uczniami, ich rodzicami (opiekunami prawnymi); Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków; Kierowanie uczniów do odpowiednich specjalistów;
edukacja pedagogiczna rodziców w ramach zebrań, dni otwartych, spotkań z wychowawcami, indywidualnych spotkań ze specjalistami; podejmowanie działań interwencyjnych. Metody pracy: - wykład, - pogadanka, - dyskusja, - burza mózgów, - warsztaty dla uczniów, nauczycieli i rodziców, - zajęcia terapeutyczne, - terapeutyczne rozmowy indywidualne, - gry i zabawy. Zagadnienia realizowane w ramach programu profilaktyki:
OBSZAR TEMATYCZNY Promocja zdrowego stylu życia. Normy i wartości życia, prawa i obowiązki. GŁÓWNE ZAGADNIENIA REALIZOWANE PROGRAMY SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI - Znaczenie racjonalnego żywienia, - Dzień Zdrowego Żywienia - ogólnoszkolne akcje - wychowawcy, higiena żywienia. 5 razy dziennie warzywa profilaktyczne; - nauczyciele, - Anoreksja, bulimia jako zagrożenia i owoce, - godziny wychowawcze, - psycholog/pedagog, dla zdrowego stylu życia. - Akcja Cukierek zamiast - spotkania ze specjalistami - pielęgniarka, - Higiena pracy umysłowej i snu. papierosa, (lekarz, pielęgniarka, - Radzenie sobie ze stresem. - warsztaty - Wady cewy psycholog), - Sprawność fizyczna. Nerwowej, - lekcje przedmiotowe m.in. - Ruch i świeże powietrze, - warsztaty Profilaktyka biologia, chemia, wf, wypoczynek. raka piersi, wychowanie do życia w - Odpowiednie stosowanie leków. - Światowy Dzień do Walki z rodzinie, HIV/AIDS, - wycieczki szkolne i - Spotkanie z lekarzem dot. klasowe, odpowiedniego stosowania leków. - Uczenie umiejętności - warsztaty Jak osiągać - godziny wychowawcze, - wychowawcy, postępowania zgodnie cele?, - lekcje wszystkich, - nauczyciele, z podstawowymi zasadami - warsztaty U progu przedmiotów, - psycholog/pedagog, współżycia i współdziałania dojrzałości - moje - zajęcia warsztatowe, - opiekun samorządu w kontaktach społecznych ze konstruktywne Ja, - spotkania ze specjalistami uczniowskiego, szczególnym uwzględnieniem - obchody Dnia (terapeuta uzależnień, - koordynator osób o specyficznych i Wolontariusza, psycholodzy), szkolnego specjalnych potrzebach - Warsztaty integracyjno - udział w ogólnopolskim wolontariatu, edukacyjnych. adaptacyjne dla uczniów kl. I konkursie Ośmiu
- Pomoc w świadomym - warsztaty Kształtowanie Wspaniałych budowaniu własnej hierarchii Umiejętności wartości. interpersonalnych, - Kształtowanie postawy szacunku - udział w konkursie Ośmiu dla życia i godności ludzkiej. Wspaniałych - Kultura współżycia w rodzinie. - Odpowiedzialność wobec rodziny. - organizacja i udział w konkursach o treściach patriotycznych, - Respektowanie praw i obowiązków, wdrożenie do samorządności. Przemoc i - Przyczyny przemocy i - warsztaty Wobec zagrożenia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, nietolerancja nietolerancji. sektami, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Radzenie sobie z własną i cudzą - warsztaty Agresja i przemoc, - zajęcia warsztatowe, - psycholog/pedagog, agresją, - warsztaty Odpowiedzialność - zajęcia ze specjalistami - Nauka negocjacji. prawna nieletnich, (terapeuta uzależnień, - Kształtowanie właściwych - warsztaty Mowa ciała, czyli funkcjonariusze Straży sprawności komunikacyjnych komunikacja niewerbalna, Miejskiej, misjonarze), asertywność. - warsztaty dotyczące tolerancji, - udział w programach - Budowanie kompetencji - warsztaty Cyberprzemoc, zewnętrznych, komunikacyjnej uczniów. - warsztaty Szkoła Dialogu - Budowanie postawy tolerancji, otwartości dla inności,
poszanowanie godności innych. - Całkowity brak tolerancji dla przemocy fizycznej i psychicznej. Preorientacja - Metody radzenia sobie ze - warsztaty Stres i techniki radzenia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, zawodowa stresem. sobie z nim, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Techniki uczenia się. - Testy preferencji zawodowych: - zajęcia warsztatowe, - psycholog/pedagog, - Sposoby przygotowywania się badanie baterią testów APIS-Z i - zajęcia ze specjalistami, do ważnych egzaminów, Wielowymiarowym (pracownicy Klubu Pracy rozmów. Kwestionariuszem Preferencji, OPS dzielnicy Rembertów - Umiejętność autoprezentacji. - warsztaty Jak aktywnie m.st. Warszawy), - Predyspozycje zawodowe. poszukiwać pracy?, - warsztaty Mowa ciała, czyli komunikacja niewerbalna, Zapobieganie - Czym są nałogi i jak się z nich - warsztaty Tożsamość - godziny wychowawcze, - wychowawcy, nałogom wyleczyć. w niebezpieczeństwie uzależnień, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Informowanie o - warsztaty Uzależnienie od - zajęcia warsztatowe, - psycholog/pedagog, konsekwencjach palenia komputera i Internetu, - zajęcia ze specjalistami papierosów, nadużywania - zachowania ryzykowne wśród (terapeutą uzależnień, alkoholu, używania narkotyków, młodzieży ze szczególnym funkcjonariuszem Straży
dopalaczy, stosowania innych środków psychoaktywnych, - Uczenie alternatywnych sposobów przeżywania codziennego życia, - Nauka odmawiania w sytuacji presji społecznej, - Wykształcenie umiejętności podejmowania właściwych decyzji. uwzględnieniem pigułki gwałtu i dopalaczy, Miejskiej, pracownikami SANEPID), - akcje ulotkowe, - akcje ogólnoszkolne.
Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki: - obserwacja zachowań uczniów; - analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców; - rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami szkoły; - analiza dokumentów (plan pracy wychowawcy, konspekty lekcji, dzienniki, ocena sytuacji wychowawczej klasy).