Rozwój przedsiębiorstwa przez internacjonalizację szansa czy konieczność: wyniki badań własnych Uwarunkowania internacjonalizacji początkujących przedsiębiorców dr hab. Przemysław Zbierowski przemyslaw.zbierowski@ue.katowice.pl Przedsiębiorczość jutra, PARP, Warszawa, 9.12.2014
O czym będę mówił O wczesnej internacjonalizacji przedsiębiorstwach typu born-global O różnicach w poziomie internacjonalizacji między krajami O czynnikach internacjonalizacji na poziomie krajowym O wpływie na internacjonalizację na poziomie indywidualnym różnych czynników (charakterystyki indywidualne, percepcja otoczenia, czynniki środowiskowe, motywacja) O relacjach aspiracji w zakresie internacjonalizacji oraz innych aspiracji oraz jakości życia przedsiębiorców O wczesnej internacjonalizacji przedsiębiorców w Polsce Wyniki badań, które przedstawię oparte są na danych Globalnego Monitora Przedsiębiorczości (Global Entrepreneurship Monitor GEM)
Globalny Monitor Przedsiębiorczości Cele: pomiar różnic w przedsiębiorczych postawach, aktywności i aspiracjach pomiędzy krajami, odkrywanie czynników determinujących naturę i poziom krajowej aktywności przedsiębiorczej, identyfikację implikacji dla polityki społeczno-gospodarczej prowadzących do wspierania przedsiębiorczości. 1997-1999: 7 krajów 2013: 70 krajów, 90% światowego PKB i 75% ludności świata Adult Population Survey próba badawcza w 2013 roku 197 000 National Experts Survey co najmniej 36 ekspertów w każdym kraju Metodologia powtarzana i (prawie) taka sama we wszystkich krajach
Globalny Monitor Przedsiębiorczości Fazy przedsiębiorczości Niekontynuowanie działalności Total Early-stage Entrepreneurial Activity (TEA) Potencjalni przedsiębiorcy: szanse, umiejętności, strach przed niepowodzeniem Preprzedsiębiorcy (nascent) Narodzenie Właścicielemenedżerowie nowych firm (firmy-dzieci) Właścicielemenedżerowie dojrzałych firm Koncepcja Profil przedsiębiorczości Płeć Wiek Wykształcenie Motywacja Branża Aspiracje Wzrost Innowacje Internacjonalizacja
Internacjonalizacja w GEM W GEM pomiarowi podlega internacjonalizacja młodych firm i dojrzałych przedsiębiorstw, a także aspiracje internacjonalizacji początkujących przedsiębiorców. Pomiar internacjonalizacji odbywa się poprzez wskazanie jaka część klientów mieszka poza krajem przedsiębiorcy: ponad 90% (1); 75-90% (2); 50-75% (3); 25-50% (4); 10-25% (5); mniej niż 10% (6); 0 (7). Dla większej przejrzystości zmienna ta została odwrócona: ponad 90% (6); 75-90% (5); 50-75% (4); 25-50% (3); 10-25% (2); mniej niż 10% (1); 0 (0). W porównaniach międzynarodowych stosuje się zmienne: silna orientacja międzynarodowa oznaczającą udział firm, które deklarują co najmniej 25% proporcję klientów zagranicznych oraz słaba orientacja międzynarodowa oznaczającą udział firm, które deklarują co najmniej 1% proporcję klientów zagranicznych
P1 Silna orientacja międzynarodowa 2011 2012 2013 Brazylia.31.07.40 Chiny 1.49 2.09.83 Chorwacja 39.71 39.18 40.99 Irlandia 23.86 27.94 25.51 Japonia 10.91 14.70 11.21 Łotwa 29.99 32.34 33.42 Polska 17.10 18.61 23.58 Rumunia 39.15 38.90 31.80 Rosja 4.36 4.58 5.65 Singapur 34.76 43.02 36.71 Słowacja 18.28 20.52 21.14 Słowenia 22.48 31.98 26.27 Szwajcaria 25.27 25.06 27.78 USA 13.39 12.50 11.27 Węgry 29.03 18.48 22.20
Slajd 6 P1 Silna orientacja międzynarodowa jest zróżnicowana między krajami, ale dość stabilna w czasie P.Zbierowski; 2014-12-01
Dlaczego w niektórych krajach przedsiębiorcy internacjonalizują się bardziej niż w innych? Wielkość kraju Globalizacja + Wykorzystanie Internetu + Poziom PKB per capita + Wzrost PKB w latach ubiegłych Indywidualizm + Indeks wolności ekonomicznej + Indeks edukacji +
Badania globalne w 2013 roku
Orientacja międzynarodowa a wykształcenie 1,6 1,4 1,38 1,26 1,2 1,13 1 1,01 0,8 0,8 0,6 0,6 0,63 0,4 Niepełne podstawowe Podstawowe Niepełne średnie Średnie Policealne Licencjackie Magisterskie
Orientacja międzynarodowa kobiet i mężczyzn 1,2 1,09 1 0,88 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Kobiety Mężczyźni
Orientacja międzynarodowa a wielkość gospodarstwa domowego 1,3 1,27 1,25 1,2 1,15 1,14 1,1 1,05 1,08 1,05 1,06 1 0,98 0,96 0,95 0,92 0,91 0,91 0,9 0,85 0,8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i więcej
Orientacja międzynarodowa a wykształcenie 1,1 1,08 1,05 1 0,95 0,92 0,9 0,89 0,85 0,8 0,75 0,7 Niski kwartyl Środkowy kwartyl Wysoki kwartyl
Orientacja międzynarodowa a wykształcenie 1,08 1,07 1,06 1,04 1,04 1,02 1 0,99 1 0,98 0,98 0,96 0,94 0,92 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64
Dynamika orientacji międzynarodowej początkujących przedsiębiorców w Polsce w latach 2011-2014
Początkujący przedsiębiorcy i właściciele firm 1,7 1,6 1,55 1,64 1,63 1,61 1,5 1,4 1,3 1,34 1,26 1,2 1,1 1,05 1 0,95 0,9 0,8 2011 2012 2013 2014 Początkujący przedsiębiorcy Właściciele firm
Orientacja międzynarodowa kobiet i mężczyzn 1,8 1,75 1,7 1,72 1,73 1,66 1,7 1,65 1,6 1,59 1,55 1,5 1,45 1,49 1,46 1,45 1,4 1,35 1,3 2011 2012 2013 2014 Kobiety Mężczyźni
Orientacja międzynarodowa w grupach wiekowych 2,6 2,4 2,3 2,37 2,2 2 1,8 1,6 1,74 1,54 1,57 1,88 1,75 1,76 1,75 1,48 1,8 1,65 1,67 1,5 1,53 1,67 1,4 1,35 1,33 1,28 1,2 1,14 1 2011 2012 2013 2014 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64
Orientacja międzynarodowa a innowacyjne produkty/usługi 2,6 2,4 2,36 2,2 2 1,8 1,94 1,91 1,6 1,4 1,46 1,43 1,43 1,37 1,56 1,47 1,65 1,55 1,32 1,2 1 2011 2012 2013 2014 Wszyscy Niektórzy Nikt
Orientacja międzynarodowa a nowe technologie 3,5 3 3,16 3 2,5 2,57 2 2,17 2,07 1,5 1,68 1,47 1,68 1,36 1,34 1,76 1,42 1 0,5 0 2011 2012 2013 2014 Mniej niż rok 1-5 lat Powyżej 5 lat
Orientacja międzynarodowa a motywacja 1,8 1,7 1,67 1,7 1,68 1,65 1,6 1,59 1,5 1,46 1,5 1,4 1,39 1,3 1,2 1,1 1 2011 2012 2013 2014 Szansa Konieczność
Orientacja międzynarodowa w sektorach 1,22 Usługi B2C 1,35 1,43 1,42 1,82 Usługi B2B 1,27 1,48 1,86 1,93 Produkcja 1,56 1,57 1,67 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2 2014 2013 2012 2011
Aspiracje wzrostu a orientacja międzynarodowa 2,2 2,08 2 1,8 1,82 1,87 1,8 1,78 1,6 1,68 1,56 1,64 1,63 1,61 1,49 1,4 1,39 1,35 1,41 1,2 1,18 1 2011 2012 2013 2014 co najmniej 10 osób i co najmniej 50% poniżej 10 osób i 50% Tworzenie miejsc pracy Solo-przedsiębiorczość
Podsumowanie Silniejszą chęć internacjonalizacji wykazują: Osoby lepiej wykształcone Mężczyźni Single Osoby zamożne Starsi przedsiębiorcy Przedsiębiorcy na wczesnym etapie prowadzenia działalności Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają innowacyjne produkty lub usługi Przedsiębiorcy wykorzystujący nowe technologie Przedsiębiorcy wykorzystujący szanse Przedsiębiorcy w branżach produkcyjnych Przedsiębiorcy o aspiracjach wzrostowych