WYŁĄCZENIA SPOD ZAKAZU KARTELI DLA KOOPERACJI HORYZONTALNEJ W SEKTORZE UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH. Prof. UW dr hab. Tadeusz Skoczny CSAiR WZ UW, Warszawa, 4.06.2007
WPROWADZENIE Sytuacja prawna: uokik z 2000 r. i 2007 r. > zakaz karteli > wyłączenia spod zakazu karteli w trybie rozporządzeń RM wyłączenie dla kooperacji w ubezpieczeniach > wygaśniecie 31.07.2007 r. wyłączenia wydanego na podstawie uokik z 2000 r. > fakultatywna delegacja w uokik z 2007 r. do wydania nowego rozporządzenia Cel projektu: pytanie o zasadność wydania oraz kształt i zawartość nowego rozporządzenia (wyłączenia) Rezultat projektu: odpowiedź generalna tak, chociaż są też argumenty przeciw; treść przynajmniej zbieżna z wyłączeniem wspólnotowym
ZA I PRZECIW USTANOWIENIU WYŁĄCZENIA (A) Z przeprowadzonych w ramach niniejszego projektu badawczego analiz wynika, że za wydaniem nowego polskiego rozporządzenia wyłączającego dla porozumień służących kooperacji horyzontalnej w ubezpieczeniach przemawiają generalnie przede wszystkim, ugruntowane prawno-porównawczo, uwarunkowania prawne wynikające ze zmian w ustawodawstwie i orzecznictwie wspólnotowym. (B) Argumentem przeciw może okazać się relatywna rzadkość stosowania tego rodzaju wyłączeń krajowych w innych państwach członkowskich UE. (C) Brak specjalnych badań ekonomicznych nie pozwala ani potwierdzić, ani zanegować zasadności ustanowienia tych wyłączeń w Polsce w kategoriach ekonomicznego rachunku korzyści i strat związanych z tego rodzaju regulacją.
(D) Za ustanowieniem wyłączenia dla kooperacji horyzontalnej w sektorze ubezpieczeń gospodarczych przemawiają także takie względy jak: a) zwiększanie stopnia pewności prawnej dla przedsiębiorców działających na polskich rynkach ubezpieczeniowych (nie mniejszego niż wspólnotowych); b) podwyższenie efektywności działania zakładów ubezpieczeń, a przez to pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy kraju; c) poprzez obniżenie kosztów działania ubezpieczycieli, możliwe obniżenie cen usług ubezpieczeniowych; d) per saldo podniesienie poziomu dobrobytu konsumentów ( (consumer welfare)
WYŁĄCZENIE POLSKIE A WYŁĄCZENIE WSPÓLNOTOWE Genetyczne powiązanie (tożsame przesłanki zakazu i wyłączenia) > wymogi spójności i komplementarności > brak wymogu recepcji Wpływ na handel między państwami członkowskimi podstawowym kryterium rozróżnienia Rozporządzenie z 2002 r. a wspólnotowe rozporządzenia 1534/91 i 3932/92 Nowe polskie rozporządzenie a wspólnotowe rozporządzenia 1/2003 i 358/2003 Zmiany w prawie wspólnotowym: a) brak zmiany zakresu; b) nacisk na klauzule czarne i progi udziału w rynku
ZAKRES DOPUSZCZALNEJ KOOPERACJI HORYZONTALNEJ Sześć obszarów wyłączonych (4 rozdziały w R 358/2003; 6 rozdziałów w nowym rozporządzeniu polskim większa przejrzystość) Wyłączenie dla kooperacji, której istotą jest: a) wspólne opracowywanie kalkulacji i tabel; b) wspólne prowadzenie badań i ich wyników; d) wspólne opracowywanie standardów o.w.u.; e) wspólne opracowywanie modeli zysków; f) wspólna koasekuracja i reasekuracja; g) wspólne opracowywanie specyfikacji technicznych, zasad i kodeksów praktyk dot. urządzeń zabezpieczających
KLAUZULE NIEDOPUSZCZALNE W WYŁĄCZONYCH POROZUMIENIACH (A) Podstawa: art. 81 TWE i art. 7 uokik z 2007 r.; Wytyczne KE w sprawie wyłączeń grupowych; Wytyczne KE w sprawie kooperacji horyzontalnej; R 358/2003 (B) Uzgadnianie składek, kwot odszkodowań, kwot udziału własnego; (C) Klauzule wyłączności i ograniczenia podmiotowe; (D) Wymuszanie na kooperantach ubezpieczania określonych ryzyk; (E) Narzucanie określonych o.w.u.; (F) Ustanawianie określonych wymogów; (G) Inne szczególne.
WYMAGANE WARUNKI POZYTYWNE (A) Brak możliwości identyfikacji kooperantów (B) Niewiążący (niekiedy nawet niezalecający) charakter (C) Dostępność na rozsądnych i niedyskryminacyjnych warunkach; czasem wymóg pisemności; (D) Prawo wycofania się z grupy koasekuracyjnej lub koreasekuracyjnej lub odstąpienia od uzgodnień; (E) Nieograniczanie produkcji lub dystrybucji, niedzielenie rynków, niezobowiązywanie do ubezpieczania; (F) 3-letni okres wyłączenia dla grup utworzonych wyłącznie w celu ubezpieczenia ryzyk; (G) nieprzekroczenie 20% lub 25% udziału w rynku w przypadku innych grup
WYBRANE PROBLEMY DO DYSKUSJI Wspólnotowa debata nad przyszłością wyłączenia Zakres przedmiotowy: kooperacja w zakresie postępowania z roszczeniami ubezpieczeniowymi? Definicje: rynek właściwy, nowe rodzaje ryzyka? Kooperacja horyzontalna (MSP) czy integracja wertykalna w warunkach strukturalnych polskiego sektora ubezpieczeń gospodarczych? zbyt niski próg (20%) dla koasekuracji? Okres obowiązywania: ustawowy wymóg określenia > min. 3 lata, 5, 7 lub 10 lat > harmonizacja z okresem wspólnotowym