Tytuł prezentacji: Przygotowanie PPP jakie analizy powinny poprzedzać zawiązanie partnerstwa Prelegent: Witold Grzybowski Przygotowanie PPP analizy poprzedzające zawiązanie zanie partnerstwa 1
Zawartość prezentacji: Kryteria opłacalności dla partnerów; Elementy analizy porównawczej komparatory; Rozwiązania przyjęte w ustawie, planowane projekty rozporządzeń; 2
Wykładnia dla sektora publicznego ART. 11 Przed podjęciem decyzji o realizacji określonego przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publicznoprywatnego podmiot publiczny sporządza analizę tego przedsięwzięcia w celu określenia jego efektywności oraz zagrożeń związanych z jego realizacją w taki sposób, a w szczególności w zakresie: Wykonanie analiz stanowi obowiązek ustawowy 3
Kryteria sektora publicznego Celowość wydatkowania środków publicznych; Optymalna korzyść kosztowa (value for money); Wpływ na poziom długu publicznego oraz deficytu sektora finansów publicznych (optymalizacja ryzyka); 4
Elementy analizy projektu A Faza definiowania projektu Wykonalność Dostępność Opłacalność Definicja projektu - założenia dla SIWZ - tradycyjne wg ustawy: prawo zamówień publicznych; Wymaganie dodatkowe: rozpatrzenie całego cyklu życia inwestycji: projekt wykonanie utrzymanie remonty administracja. 5
Elementy analizy projektu B Faza definiowania projektu Wykonalność Dostępność Opłacalność Wykonalność przedsięwzięcia jest oceniana poprzez: możliwości finansowania; możliwości organizacyjne; możliwości zarządzania; możliwości technologiczne; możliwości prawne; inne aspekty stwarzające potencjalne bariery dla realizacji. 6
Elementy analizy projektu C Faza definiowania projektu Wykonalność Dostępność Opłacalność Dostępność koncentruje się na zakresie możliwości pokrycia przez budżet kosztów projektu. Testem dostępności jest oszacowane kosztu projektu w konfrontacji z dostępnymi środkami. Pozytywnym rezultatem jest wniosek, że (samo)rząd zarezerwował wystarczająco dużo środków z budżetu na realizacje projektu, negatywnym zaś, ze koszty przekroczyły tradycyjnie dostępne źródła. 7
Elementy analizy projektu D Faza definiowania projektu Wykonalność Dostępność Opłacalność Opłacalność opisuje zakres, w jakim projekt tworzy pozytywną ekonomiczną lub finansową stopę zwrotu. Dlatego też, opłacalność może być najważniejszym kryterium decydującym o realizacji projektu, a nawet o wyborze między dwoma różnymi projektami. Model finansowy lub analiza kosztów i korzyści mogą być pomocne w analizowaniu opłacalności. 8
Kontekst PPP w analizie wstępnej Wybór przedsięwzięcia Wykonalność Czy projekt jest możliwy do realizacji? Dostępność Czy dostępny budżet umożliwia wykonanie projektu? Opłacalność Na jakich warunkach sektor prywatny może być zainteresowany realizacją projektu? Możliwości rynkowe Czy PPP jest rozwiązaniem lepszym niż tradycyjne? Wybór trybu wdrożenia przedsięwzięcia 9
Elementy analizy według ustawy RYZYKO Ust 1) Analiza ryzyk związanych z realizacją projektowanego przedsięwzięcia, z uwzględnieniem różnych sposobów ich podziału między podmiot publiczny i partnera prywatnego oraz wpływu na poziom długu publicznego i deficytu sektora finansów publicznych. 10
Analiza ryzyk optymalizacja projektu. W przygotowaniu przedsięwzięcia PPP analiza ryzyka jest procesem, który w wyniku serii otrzymanych negocjowalnych rezultatów pozwala zamawiającemu uzyskać optymalna korzyść kosztowa, oraz minimalny wpływ przedsięwzięcia na poziom długu publicznego oraz deficytu sektora finansów publicznych Rozkład i ocena ryzyka jest operatorem dla pozostałych analiz 11
Analiza ryzyk ryzyko operatorem. analiza wrażliwości projektu wykonalność finansowa analiza kosztów i korzyści komparator sektora prywatnego PSC Rozkład ryzyka wpływ na NPV wpływ na poziom długu publicznego analiza efektywności kosztowej analiza kosztów i korzyści społeczno ekonomicznych 12
Analiza ryzyk ryzyko sektora publicznego. Wpływ na poziom długu publicznego/deficytu (wymóg Eurostatu) Przedsięwzięcie typu ppp nie powoduje wpływu na dług i deficyt publiczny tylko wtedy, gdy większość ryzyk związanych z projektem ponosi partner prywatny, w tym: a) większość ryzyk związanych z budową i b) większość ryzyk w ramach przynajmniej jednego z pozostałych rodzajów ryzyk tj. ryzyka dostępności lub ryzyka popytu. 13
Analiza ryzyk ryzyko sektora publicznego. Najważniejsze fazy analizy : 1. Identyfikacja ryzyka; 2. Przygotowanie matrycy ryzyk kategorie ryzyka*; 3. Oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka; 4. Oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka i kosztów z nim związanych w zależności od tego, kto nim zarządza; 5. Kwantyfikacja/ kalkulacja konsekwencji ryzyka wartość / koszt ryzyka ; 6. Obliczenie wpływu ryzyka na zdyskontowane przepływy finansowe; 7. Ocena wpływu ryzyka na wynik analizy wrażliwości projektu. *sektor publiczny: opóźnienie, koszt ponad budżet 14
Analiza ryzyk ryzyko sektora publicznego. katastrofalny wysoki Wpływ ryzyka na przedsięwzięcie Optymalna alokacja zmniejszy wagę ryzyka Analiza ryzyk powinna być proporcjonalna do ich wagi _ średni minimalny + niskie średnie wysokie Prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka 15
Analiza ryzyk wybrane kategorie Kategoria ryzyka budowy popytu projektowe środowiskowe finansowe siła wyższa inflacja prawne i regulacyjne termin, budżet, specyfikacja Opis stopień zapotrzebowania na usługi wydajność, jakość, niezgodność ze specyfikacją nieprzewidziane koszty środowiskowe nieodpowiednia konstrukcja finansowa zjawiska naturalne nieprzewidziane Przychody przedsięwzięcia versus koszty Naruszenie przychodów, sposób pobierania opłat, zmiany syst. Podatkowego, regulacje branżowe*. *) Zmiana w pobieraniu opłaty za korzystanie z autostrad prywatnych wynikająca z wykupienia winiety 16
Analiza ryzyk wybrane kategorie Kategoria ryzyka operacyjne utrzymania polityczne wykonawcze technologiczne rynkowe przetargowe bezpieczeniowe Opis termin, budżet, specyfikacja wyższe koszty utrzymania w stosunku do przychodów zmiany w traktowaniu PPP koszty, jakość, specyfikacja - odchylenia od planu zmiany technologii, kosztu wdrożenia koszty pracy, materiałów, konkurencja, koszty przygotowania przetargu / oferty / negocjacji własność sektora publicznego nie podl. ubezpieczeniu *) Zmiana w pobieraniu opłaty za korzystanie z autostrad prywatnych wynikająca z wykupienia winiety 17
Elementy analizy według ustawy Rezultat ekonomiczny i finansowy Ust 2) Analiza aspektów ekonomicznych i finansowych projektowanego przedsięwzięcia, w tym porównania kosztów realizacji przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego z kosztami jego realizacji w inny sposób; 18
Analiza ekonomiczno-finansowa zadanie statutowe Przeprowadzenie analizy kosztów i korzyści przez partnera publicznego ma na celu wykazanie, czy dane przedsięwzięcie doprowadzi do wzrostu dobrobytu społeczności objętej jego skutkami. Analiza społeczno-ekonomiczna kosztów i korzyści powinna uwzględniać nie tylko finansowe koszty i korzyści wyrażane przepływami pieniężnymi, ale również dostarczać informacji o tych efektach oddziaływania przedsięwzięcia, które nie są przedmiotem transakcji rynkowych. Takie efekty cechują usługi o powszechnym charakterze użyteczności publicznej i stanowią statutowe zadania sektora publicznego 19
Dorobek metodologiczny dostępny w kraju Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych. PRZEWODNIK (Fundusz strukturalny-efrr, Fundusz Spójności i ISPA) opracowany przez Jednostkę d/s Ewaluacji Dyrekcja Generalna - Polityka Regionalna, Komisja Europejska. 20
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP Różnica w bieżącej wartości netto (NPV) jest podstawowym kryterium porównawczym przy wyborze trybu wdrożenia przedsięwzięcia. Podstawa narzędzi oceny PPP jest metoda Zdyskontowanych Przepływów Kasowych (DCF).Ta metoda jest używana wraz z Ekonomiczną Analizą Kosztu i Korzyści (EAKK), w celu ustalenia ceny w sektorze prywatnym i testu Dostępności. Metoda wyraża wszystkie przyszłe przepływy gotówki w dzisiejszych wartościach w oparciu o twierdzenie, że przyszłe pieniądze są mniej warte niż pieniądze dzisiejsze. 21
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP Wdrożenie w trybie tradycyjnego zamówienia publicznego Wartość bieżąca netto na przestrzeni całego cyklu życia przedsięwzięcia Przygotowanie Przedsięwzięcia Projekt Proces inwestycyjny Eksploatacja i utrzymanie Wartość bieżąca netto na przestrzeni całego cyklu życia przedsięwzięcia Wdrożenie w trybie Partnerstwa publiczno-prywatnego 22
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP - komparatory W obliczeniu NPV metodą Zdyskontowanych Przepływów Kasowych (DCF) istotna jest stopa dyskontowa. Stopa dyskontowa może być stała dla wszystkich analiz lub określona dla sektora lub dla indywidualnego przedsięwzięcia. Teoria ekonomiczna definiuje stopę dyskontową jako połączenie preferencji czasu, oczekiwanej inflacji oraz ryzyka ogólnego i ryzyka określonego. Proponuję stopę dyskontową, która odzwierciedla ryzyko projektu poddanego ocenie. 23
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP komparatory Ekonomiczna Analiza Kosztu i Korzyści PPS wstępne skanowanie Komparator publiczno-prywatny PPC Komparator sektora prywatnego PSC Pre-Studium wykonalności Przedsięwzięcia Studium wykonalności Przedsięwzięcia Przygotowanie Przetargu Porównanie ofert Negocjacje Decyzja o podjęciu przedsięwzięcia. Decyzja o strategii kontraktowej Decyzja o przetargu. Decyzja o przyznaniu Udział analiz w procesie przygotowania przedsięwzięcia i podejmowanie kluczowych decyzji 24
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP komparatory A Ekonomiczna Analiza Kosztu i Korzyści PPS wstępne skanowanie Komparator publiczno-prywatny PPC Komparator sektora prywatnego PSC Pre-Studium wykonalności Przedsięwzięcia Studium wykonalności Przedsięwzięcia Przygotowanie Przetargu Porównanie ofert Negocjacje We wczesnych fazach identyfikacji projektu, zamawiający będzie głównie zainteresowany wartością ekonomiczną samego projektu lub ekonomiczną stopą zwrotu projektu. Ta stopa zwrotu może być zmierzona przez Ekonomiczną Analizę Kosztu i Korzysci (EAKK). Rezultat EAKK wesprze zamawiającego w podjęciu decyzji o przeprowadzeniu projektu. EAKK jest daną wejściową dla narzędzi oceny PPP. 25
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP komparatory B Ekonomiczna Analiza Kosztu i Korzyści PPS wstępne skanowanie Komparator publiczno-prywatny PPC Komparator sektora prywatnego PSC Pre-Studium wykonalności Przedsięwzięcia Studium wykonalności Przedsięwzięcia Przygotowanie Przetargu Porównanie ofert Negocjacje W następnym etapie po podjęciu decyzji o realizacji projektu, zamawiający rozważy kilka procedur przetargowych. Skanowanie pozwala oszacować potencjał przetargowy dla wdrożenia w trybie PPP dla określonego projektu. Zamawiający może przeprowadzić badanie PPP za pomocą (Private-Public-Scan). PPS daje przybliżone i jakościowe wskazanie potencjału dla PPP i wspiera proces decyzyjny, czy analizować potencjał PPP bardziej szczegółowo i przygotować przetarg PPP czy nie. 26
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP komparatory C Ekonomiczna Analiza Kosztu i Korzyści PPS wstępne skanowanie Komparator publiczno-prywatny PPC Komparator sektora prywatnego PSC Pre-Studium wykonalności Przedsięwzięcia Studium wykonalności Przedsięwzięcia Przygotowanie Przetargu Porównanie ofert Negocjacje Pierwszym krokiem w procesie PPC jest zdefiniowanie modelu publicznego jak również modelu PPP. Dla modelu publicznego wprowadzanie i metoda wykonania projektu musza być opisane jako tradycyjne pozyskanie wykonawcy dla potrzeb projektowania, konstrukcji i utrzymania projektu oddzielnie, lub poprzez D&B kontrakt. Publiczny model powinien odzwierciedlać "normalny" sposób realizowania projektu. Model PPP mógłby być kontraktem DBFM albo kontraktem DBFMO. Najważniejsza cecha różniąca PPP od modelu publicznego jest fakt, że model PPP opisuje usługę zawierającą wszystkie koszty, ryzyka i aspekt jakości, a nie określony produkt jak to ukazuje model publiczny. 27
Analiza ekonomiczno-finansowa dla potrzeb PPP komparatory D Ekonomiczna Analiza Kosztu i Korzyści PPS wstępne skanowanie Komparator publiczno-prywatny PPC Komparator sektora prywatnego PSC Pre-Studium wykonalności Przedsięwzięcia Studium wykonalności Przedsięwzięcia Przygotowanie Przetargu Porównanie ofert Negocjacje Cele PSC są dwojakie: PSC dostarcza wglądu do kosztów cyklu życia kontraktowania przez sektor publiczny, zawierając wszystkie koszty, dochody i ryzyko. Konfrontacja PSC z prywatnymi ofertami pomoże we wnioskowaniu czy model PPP tworzy większą Opłacalność (korzyść kosztową) niż alternatywny model publiczny. 28
Elementy analizy według ustawy Analiza porównawcza korzyści Ust 3) Analiza porównania korzyści związanych z realizacją przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego z korzyściami i zagrożeniami społecznymi związanymi z realizacją przedsięwzięcia w inny sposób; 29
Elementy analizy według ustawy Analiza porównawcza korzyści Ankietowanie i badanie opinii środowiska Komparator sektora prywatnego PSC Ocena ryzyka politycznego Preferencje lokalnej grupy beneficjentów Korzyść kosztowa korzyść finansowa Zgodność z programem społeczno -ekonomicznym Opinia społeczna org. Poza rządowych Studium wykonalności Uchwała (samo) rządu 30
Ramy porozumienia partnerów Umowa SIWZ oferty wybór dostawcy zaproszenie do negocjacji dialog konkurencyjny zamknięcie finansowe PPP 31
Dziękuję Państwu za udział w prezentacji Witold Grzybowski Telefon: 607 292 585 E-mail: witold@partnerstwopublicznoprywatne.info http://www.partnerstwopublicznoprywatne.info 32