1151041 Instrukcja instalowania dodatkowego układu zasilania paliwem LPG w samochodzie: FIAT SEDICI 1,6 16v SUZUKI SX4 1,6 16v typ pojazdu: 189 typ silnika: M16A nr homologacji : E20 115R 00 0001 Opracował: Tomasz Grygoruk 11-01-2008r.. Imię i Nazwisko data podpis Zatwierdził: Marek Flekiewicz 11-01-2008r. Imię i Nazwisko data podpis Strona 1 z 29 Wersja 1
1151041 Spis treści: Schemat instalacji na pojeździe:...3 Zabudowa zbiornika toroidalnego oraz zaworu zespolonego...4 Zabudowa wlewu paliwa LPG...5 Zabudowa parownika/regulatora ciśnienia oraz elektrozaworu...6 Zamontowanie przewodów ciśnieniowych fazy ciekłej LPG...7 Montaż dysz kalibrowanych...9 Montaż króćca podciśnienia...10 Zabudowa urządzenia wtrysku gazu...11 Zabudowa czujnika ciśnienia...12 Zabudowa przełącznika rodzaju zasilania...14 Zabudowa zespołu filtra paliwa LPG...15 Połączenia elektryczne instalacji zasilania paliwem LPG...16 Schemat połączeń elektrycznych...18 Procedury uruchamiania...21 Zalecenia dotyczące montażu elementów i urządzeń instalacji LPG oraz prowadzenia prac przeglądowo-naprawczych...25 Uwagi dodatkowe dotyczące zachowania zasad bezpieczeństwa w trakcie zabudowy instalacji, jej przeglądów i napraw...28 Strona 2 z 29 Wersja 1
1151041 Instrukcja montażu instalacji zasilania LPG Schemat instalacji na pojeździe: Rys. 1. Schemat rozmieszczenia elementów i urządzeń układu sekwencyjnego wtrysku gazu LPG zainstalowanego w samochodzie Fiat Sedici/Suzuki SX4 1,6 16V Strona 3 z 29 Wersja 1
1151041 Zabudowa zbiornika toroidalnego oraz zaworu zespolonego typ zbiornika: ZT 377.00H o pojemności 45 litrów firmy STAKO (nr homologacji:e20 67R 01 0532) typ zaworu zespolonego: T.04 (nr homologacji: E8 67R 01 3018) 1. Zbiornik (1, rys. 10) umieścić we wnęce koła zapasowego pojazdu tak, aby otwór króćca zaworu zespolonego był skierowany do tyłu w osi podłużnej pojazdu. 2. Zaznaczyć miejsce pod otwory na śruby mocujące M12x90 oraz otwór pod króciec odpowietrzający. Wyjąć zbiornik, a następnie nawiercić zaznaczone otwory montażowe: najpierw wiertłem 8, a następnie otwory rozwiercić do średnicy 12.5 za pomocą rozwiertaka stożkowego. Otwór króćca odpowietrzającego wykonać za pomocą otwornicy 51. 3. Nawiercone otwory zabezpieczyć przed korozją masą bitumiczną. 4. Do odizolowania zbiornika od blachy bagażnika stosować podkładki gumowe o wymiarach 100x100x3. Podkładki umieścić pod zbiornikiem co 90. 5. Zawór zespolony typu T.04 umieścić na króćcu zbiornika, sprawdzając czy dwa otwory króćca zbiornika na najdłuższej osi leżą naprzeciw siebie (rys. 3). Zawór zespolony osadzić na króćcu zbiornika w pozycji pokazanej na rys. 3 i przykręcić za pomocą sześciu śrub M5 rozmieszczonych w osi poziomej zaworu zespolonego (dołączonych do kompletu). Śruby te dokręcić równomiernie momentem równym 3 Nm ( śruby mocujące zawór zespolony przykręcać po przekątnej). oś pojazdu zbiornik śruby mocujące Rys. 2. Sposób mocowania zbiornika Rys. 3. Położenie zaworu zespolonego Strona 4 z 29 Wersja 1
6. Napełnić zbiornik sprężonym powietrzem, do ciśnienia 0,8 MPa i sprawdzić szczelność osadzenia zaworu zespolonego. Wypuścić powietrze otwierając lekko zawór wylotowy. 7. Umieścić zbiornik we wnęce koła zapasowego i przymocować śrubami M12 z łbem zamkowym, wykorzystując nawiercone wcześniej otwory w podłodze. Pod nakrętki należy założyć podkładkę prostokątną o wymiarach 140x45 i grubości 3,0 mm (dołączone do zbiornika). Nakrętki dociągnąć momentem 15 Nm. Do otworu 50 komory przewietrzającej zbiornika wprowadzić króciec odpowietrzający (dołączony do kompletu zbiornika) i przykręcić go trzema wkrętami (pod króciec odpowietrzający założyć o ring uszczelniający). Króciec odpowietrzający wyprowadzić pod podłogę pojazdu przez otwór 50 nawiercony we wnęce koła zapasowego. Otwór ten uszczelnić masą bitumiczną, zabezpieczając przed przedostawaniem się wody i innych zanieczyszczeń do wnęki koła zapasowego. Zabudowa wlewu paliwa LPG typ: Tartarini Auto (nr homologacji: E8 67R 01 1546) 1. Wlew paliwa LPG zamontować na zderzaku. W tym celu za pomocą otwornicy należy nawiercić otwór 60. Otwór nawiercić według rys. 4. 2. W otwór włożyć wspornik wlewu i przykręcić do niego dwoma wkrętami wlew paliwa. 3. Zawór tankowania LPG połączyć z przewodem ciśnieniowym Cu 8x1 za pomocą złącza ciśnieniowego z pierścieniem samozaciskającym o średnicy 8 (dołączonym do wlewu paliwa). UWAGA! Wlew można zabudować w innym miejscu na tylnym zderzaku, jednak należy pamiętać o zabezpieczeniu wlewu LPG przed zabrudzeniem podczas eksploatacji. Rys. 4. Zamontowanie wlewu paliwa Strona 5 z 29 Wersja 1
Zabudowa parownika/regulatora ciśnienia oraz elektrozaworu typ: RP/G 05S (nr homologacji E13 67R 01 0110) 1. Parownik/regulator ciśnienia montować w pozycji pionowej, na wsoprniku montażowym przykręconym do kielicha przedniego koła oraz podstawy akumulatora. Reduktor powinien być zainstalowany za akumulatorem, w tylnej części komory silnika rys. 5. 2. Parownik/regulator ciśnienia połączyć z układem elektrycznym samochodu, wg schematu na str. 18. 3. Elektrozawór przymocować do podstawy akumulatora wykorzystując oryginalnie nagwintowane śruby (rys. 5.1). 4. Do króćców wodnych parownika/regulatora ciśnienia podpiąć przewody wodne 14x22, wspornik które są wpięte w obieg wodny nagrzewnicy. Przewody wodne zabezpieczyć przed zsunięciem opaskami zaciskającymi, dokręcając ich śruby momentem 5 Nm. W obieg wodny nagrzewnicy wpiąć się równolegle za pomocą trójników. Trójniki uszczelnić silikonem lub pastą uszczelniającą. Należy zwrócić uwagę, aby przewody wodne nie były zagięte. 5. Króciec wlotowy gazu do zaworu odcinającego parwonika/regulatora ciśnienia wspornik połączyć z przewodem Cu 6x1, który połączony jest z zaworem zespolonym zbiornika. 6. Króciec wypływu gazu z Rys. 5. Parownik/regulator ciśnienia parownika/regulatora ciśnienia połączyć z zespołem filtra paliwa LPG. Połączenia elektrozawór wykonać przewodami paliwowymi giętkimi 10,5x17, zabezpieczając je opaskami zaciskającymi. Śruby opasek dokręcać momentem 5 Nm. 7. Króciec wylotowy zaworu bezpieczeństwa połączyć z przewodem giętkim gumowym. Przewód ten połączyć z drugiej strony z króćcem wkręconym w obudowę filtra powietrza lub wyprowadzić poza obręb komory silnika. Rys. 5.1. Elektrozawór odcinający Strona 6 z 29 Wersja 1
Zamontowanie przewodów ciśnieniowych fazy ciekłej LPG typ: Cu 8x1, Cu 6x1 1. Przewody ciśnieniowe łączą kolejno następujące elementy instalacji: wlew paliwa LPG z zaworem zespolonym, Cu 8x1; zawór zespolony z zaworem odcinającym parownika/regulatora ciśnienia, zabudowanym w komorze silnika, Cu 6x1. 2. Odcinek przewodu Cu 8x1, łączący wlew paliwa z zaworem zespolonym, połączyć z króćcem wlotu paliwa LPG do zaworu zespolonego. Drugi koniec przewodu połączyć z wlewem paliwa LPG wykonując pętlę kompensacyjną przyległą do wlewu paliwa o średnicy ok. 10 cm. Połączeń dokonać za pomocą złączy ciśnieniowych z pierścieniem samozacinającym. Przewód zamocować do podłogi pojazdu za pomocą opaski przykręconej do podłużnicy. Z wnęki koła zapasowego przewód miedziany wyprowadzić jak na rys 6 osłaniając go osłoną z blachy aluminiowej. Przewód Cu 8x1 wyposażyć w nakrętki oraz pierścienie samozacinające. Nakrętki dokręcać momentem 15 Nm. 3. Odcinek przewodu Cu 6x1, łączący zawór zespolony z zaworem odcinającym parownika/regulatora ciśnienia, połączyć (za pomocą złącza ciśnieniowego z pierścieniem samozacinającym) z króćcem wypływu paliwa LPG z zaworu zespolonego. Następnie przewód wyprowadzić przez króciec odpowietrzający zbiornika (rys. 6) pod podłogę pojazdu osłaniając go arkuszem blachy z aluminium. Za wytłoczeniem wnęki koła zapasowego wykonać pętle kompensacyjną o średnicy ok. 10 cm i przewód Cu 6x1 prowadzić nad tylnym zawieszeniem mocując go opaskami przykręcanymi do lewej podłużnicy pojazdu. Odległość pomiędzy opaskami nie powinna być większa niż 60cm, a sposób montażu opaski nie powinien uszkodzić osłony rury wykonanej z tworzywa sztucznego. W przypadku możliwości wystąpienia ocierania się przewodu o elementy podwozia należy zmniejszyć odległości, aby wyeliminować ocieranie się przewodu o elementy podwozia oraz drgania mogące wystąpić podczas jazdy. Dalej przewód Cu 6x1 zamocować pod podłogą samochodu mocując go obok lewej podłużnicy pojazdu opaskami przykręcanymi co 60 cm. W komorze silnika przewód Cu 6x1 mocować do ściany grodziowej. W odległości ok. 10 cm od końca wprowadzonego do komory silnikowej przewodu wykonać pętlę kompensacyjną o średnicy ok. 10 cm, połączyć przewód z elektrozaworem odcinającym parownika/regulatora ciśnienia. Następnie odcinkiem przewodu Cu 6x1 połączyć elektrozawór z regulatorem ciśnienia. Połączenia wykonać za pomocą złączy ciśnieniowych z pierścieniem samozacinającym. Przewód Cu 6x1 wyposażyć we wkrętki oraz pierścienie samozacinające. Wkrętki dokręcać momentem 10 Nm. Strona 7 z 29 Wersja 1
osłona Rys.6. Wyprowadzenie przewodu Cu 8x1 i Cu 6x1 z wnęki koła zapasowego Przewód LPG Rys. 7 Sposób przeprowadzenia przewodu Cu 6x1 Strona 8 z 29 Wersja 1
Montaż dysz kalibrowanych Średnica dysz: 4,0 UWAGA: PRZED NAWIERCENIEM OTWORÓW POD DYSZE KOLEKTOR DOLOTOWY POWINIEN BYĆ ZDEMONTOWANY, ZAPOBIEGA TO PRZEDOSTANIU SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ I OPIŁKÓW DO SILNIKA. 1. Zdemontować kolektor dolotowy. dysza 2. Na zdemontowanym kolektorze dolotowym nawiercić otwory 5 i nagwintować je gwintownikiem M6. Otwory nawiercać zgodnie z rys. 8. 3. Oczyścić kolektor z opiłków i zanieczyszczeń, przedmuchując go sprężonym powietrzem. 4. W nagwintowane wcześniej otwory wkręcić dysze kalibrowane 4,0 (rys. 8), zabezpieczając je klejem do gwintów, który daje możliwość późniejszego rozłączenia bez uszkodzenia połączenia. 5. Oczyścić dysze z ewentualnego nadmiaru kleju na wewnętrzenej jej średnicy. 6. Zamontować kolektor dolotowy na silniku. Rys. 8. Dysze kalibrowane UWAGA 1 Zaleca się montaż dysz jak najbliżej wtryskiwaczy benzynowych oraz w jednakowej odległości od nich, uwzględniając warunki jakie stwarza zabudowa komory silnikowej. UWAGA 2 DYSZ KALIBROWANYCH POD ŻADNYM POZOREM NIE MOCOWAĆ ZA PO- MOCĄ NAKRĘTEK, GDYŻ PODCZAS EKSPLOATACJI MOGĄ SIĘ ONE POLUZOWAĆ I DOPROWADZIĆ DO USZKODZENIA SILNIKA. Strona 9 z 29 Wersja 1
Montaż króćca podciśnienia Średnica króćca podciśnienia: 3,5 UWAGA: PRZED NAWIERCENIEM OTWORU POD KRÓCIEC PODCIŚNIENIA KOLEKTOR DOLOTOWY POWINIEN BYĆ ZDEMONTOWANY, ZAPOBIEGA TO PRZEDOSTANIU SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ I OPIŁKÓW DO SILNIKA. 1. Króciec podciśnienia 3,5 (rys. 9) zamontować na kolektorze dolotowym, za przepustnicą. 2. Nawiercić otwór 5 pod króciec i nagwintować go gwintownikiem M6. 3. Oczyścić kolektor z zanieczyszczeń, przedmuchując go sprężonym powietrzem. 4. W nagwintowany otwór wkręcić króciec podciśnienia i zabezpieczyć go klejem do gwintów, który daje możliwość późniejszego rozłączenia bez uszkodzenia połączenia. 5. Oczyścić króciec podciśnienia z ewentualnego nadmiaru kleju na wewnętrzenej średnicy. 6. Połączyć króciec podciśnienia z króćcem czujnika ciśnienia oznaczonym V za pomocą przewodu giętkiego 4x10,5. Przewód zabezpieczyć przed zsunięciem opaskami zaciskającymi. króciec podciśnienia Rys. 9. Króciec podciśnienia UWAGA KRÓĆCA PODCIŚNIENIA POD ŻADNYM POZOREM NIE MOCOWAĆ ZA POMOCĄ NAKRĘTKI, GDYŻ PODCZAS EKSPLOATACJI MOŻE SIĘ ONA POLUZOWAĆ I DOPROWADZIĆ DO USZKODZENIA SILNIKA. Strona 10 z 29 Wersja 1
Zabudowa urządzenia wtrysku gazu Typ: 03 (nr homologacji E4 67R 01 0125) średnica wew. dysz 2,5mm Typ: EVO 07 (nr homologacji E13 67R 01 0285) średnica wew. dysz 1,75mm 1. Urządzenie wtrysku gazu zabudować za pomocą wspornika montażowego nad kolektorem dolotowym silnika (rys. 10). 2. Króciec wlotu paliwa LPG połączyć przewodem giętkim 10,5x17 z zespołem filtra paliwa LPG. Przewód zabezpieczyć opaskami zaciskającymi, dokręcając ich śruby momentem 5 Nm. 3. Króciec do pomiaru ciśnienia połączyć z króćcem oznaczonym PRESS czujnika ciśnienia, przewodem 4x10,5 (według rys. 13). Przewód zabezpieczyć przed zsunięciem opaskami zaciskającymi. 4. Urządzenie wtrysku gazu połączyć z instalacją elektryczną samochodu wg schematu przedstawionego na stronie 18. 5. Dysze kalibrowane urządzenia wtrysku gazu połączyć przewodami giętkimi 6x12,5 z dyszami kalibrowanymi, które są wkręcone w kolektor dolotowy silnika. Przewody zabezpieczyć przed zsunięciem za pomocą opasek zaciskających. 6. Stosować przewody giętkie z homologacją zgodną z Regulaminem R67. Rys. 10. Urządzenie wtrysku gazu UWAGA! Zamiennie można stosować listwę wtryskiwaczy typu EVO 07. Jej sposób montażu i połączeń elektrycznych jest taki sam jak listwy typu 03. Zmianie ulega jedynie konfiguracja oprogramowanie, gdzie w opcji listwa wtryskiwaczy należy wybrać EVO 07. Elek Strona 11 z 29 Wersja 1
Zabudowa elektronicznej jednostki sterującej typ: CPU Sequential Fuel Injection (nr homologacji E13 67R 01 6018) 1. Elektroniczną jednostkę sterującą zabudować na wsporniku montażowym przed akumulatorem w pozycji pionowej z lewej strony pojazdu (rys. 11). 2. Wiązkę elektryczną urządzenia połączyć z instalacją elektryczną samochodu, wg schematu umieszczonego na stronie 18. Połączenia wykonać lutem miękkim po uprzednim zdjęciu wtyczki elektronicznej jednostki sterującej. Wszystkie wykonane połączenia zaizolować taśmą izolacyjną PCV. elektroniczna jednostka sterująca Rys. 11 Miejsce zabudowy elektronicznej jednostki sterującej Zabudowa czujnika ciśnienia typ: M.P.S. (nr homologacji E13 67R 01 0211) 1. Czujnik ciśnienia (rys. 12) przykręcić za pomocą wkrętu do ściany grodziowej komory silnika. 2. Czujnik ciśnienia powinien być montowany w takiej pozycji, aby jego króćce skierowane były do dołu. Do króćca oznaczonego napisem PRESS należy doprowadzić przewód ciśnienia gazu z urządzenia wtrysku gazu. Do króćca oznaczonego napisem V przewód z podciśnieniem, pobranym z kolektora dolotowego oraz parownika/regulatora ciśnienia (rys. 13). Przewody zabezpieczyć przed zsunięciem opaskami zaciskającymi. Stosować przewody giętkie podciśnieniowe 4x10,5 z homologacją zgodną z Regulaminem R67. 3. Połączyć czujnik z instalacją elektryczną samochodu, wg schematu zamieszczonego na stronie 18. czujnik ciśnienia Rys. 12 Czujnik ciśnienia Rys. 13 Schemat połączeń przewodów giętkich do czujnika ciśnienia Strona 12 z 29 Wersja 1
KOMORA SILNIKA 3 2 5 1 4 Rys. 14. Rozmieszczenie elementów układu zasilania paliwem LPG w komorze silnika 1) parownik/regulator ciśnienia 2) czujnik ciśnienia 3) urządzenia wtrysku gazu (pod osłoną silnika) 4) elektroniczna jednostka sterująca 5) elektrozawór odcinający Strona 13 z 29 Wersja 1
Zabudowa przełącznika rodzaju zasilania 1. Przełącznik zabudować w centralnej części deski rozdzielczej przed dźwignią zmiany biegów (rys. 15). 2. Otwór pod przełącznik wykonać za pomocą wycinarki termicznej. 3. Wiązkę z przewodami elektrycznymi z elektronicznego urządzenia sterującego przeprowadzić do kabiny pasażerskiej za pomocą przelotki. 4. Do przełącznika rodzaju zasilania wpiąć czteroprzewodową wtyczkę znajdującą się w okablowaniu elektronicznego urządzenia sterującego według schematu zamieszczonego na str. 18. Rys. 15. Przełącznik przełącznik UWAGA Przełącznik można zabudować w innym miejscu zgodnie z zaleceniami klienta, jednak należy pamiętać aby był on widoczny i łatwo dostępny dla kierowcy pojazdu podczas eksploatacji. Strona 14 z 29 Wersja 1
Zabudowa zespołu filtra paliwa LPG typ: Tartarini Auto (nr homologacji E13 67R 01 0217) 1. Zespół filtra LPG zabudować pomiędzy parownikiem/regulatorem ciśnienia, a urządzeniem wtrysku gazu. Zespół filtra powinien znajdować się ok. 10 cm od króćca wylotu gazu z parownika/regulatora ciśnienia. 2. Na króciec wlotu gazu nałożyć przewód pakliwowy giętki 10,5x17. Drugi koniec tego przewodu połączyć z króćcem wypływu gazu LPG z parownika/regulatora ciśnienia. Przewód zabezpieczyć przed zsunięciem opaskami zaciskającymi, dokręcając ich śruby momentem 5 Nm. 3. Na króciec wypływu gazu LPG z zespołu filtra nałożyć przewód paliwowy giętki 10,5x17. Drugi koniec tego przewodu połączyć z króćcem wlotu gazu do urządzenia wtrysku gazu. Przewód zabezpieczyć przed zsunięciem za pomocą opasek zaciskających, dokręcając ich śruby momentem 5 Nm. 4. Stosować przewody paliwowe giętkie z homologacją zgodną z Regulaminem R67. 5. Zwrócić uwagę na kierunek przepływu paliwa LPG przez zespół filtra co powinno być zaznaczone strzałką. Strona 15 z 29 Wersja 1
Połączenia elektryczne instalacji zasilania paliwem LPG Wszystkie połączenia elektryczne wykonać zgodnie ze schematem zamieszczonym na stronie 18 WSZYSTKIE POŁĄCZENIA ELEKTRYCZNE NALEŻY WYKONAĆ PRZY ZDJĘTEJ WTYCZCE ECU BENZYNA ORAZ ZDJĘTYCH KLEMACH AKUMULATORA. 1. Podłączyć przewody (niebieski i czarny) zasilające zdalnie sterowany zawór roboczy oraz przekazujące sygnał (przewód zielony z ECU gaz zaizolować, a przewód czarny z czujnika poziomu połączyć z masą i przewód biały) z czujnika poziomu. Przewody elektryczne poprowadzić pod podłogą mocując je razem z przewodem ciśnieniowym doprowadzającym gaz do komory silnika. Przewody elektryczne prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 2. Podłączyć czteroprzewodową wiązkę do przełącznika rodzaju zasilania. 3. Podłączyć przewody zasilające (niebieski i czarny) zawór odcinający prarownika/regulatora ciśnienia oraz przewody sygnałowe (pomarańczowy i czarny) czujnika temperatury parownika/regulatora ciśnienia Przewody prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 4. Podłączyć wtyczkę do czujnika ciśnienia. Przewody prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 5. Podłączyć wtyczki urządzenia wtrysku gazu oraz wtyczki odcinające wtryskiwacze benzynowe, pamiętając by litera A okablowania odpowiadała literze A znajdującej się na oznakowaniu urządzenia wtrysku gazu. Jednocześnie podłączyć czujnik temperatury urządzenia wtrysku gazu. Przewody prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 6. Podłączyć przewód fioletowy okablowania elektronicznej jednostki sterującej z przewodem sygnałowym sondy lambda. Przewody prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 7. Podłączyć przewód brązowy do sygnału obrotów. Przewody prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 8. Podłączyć przewód czerwono-czarny do dodatniego bieguna akumulatora zabezpieczając go bezpiecznikiem max 15A Przewód prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. 9. Podłączyć przewód czarny do masy benzynowej elekronicznej jednostki sterującej. Przewód prowadzić w osłonie z tworzywa sztucznego. Strona 16 z 29 Wersja 1
Rys. 17. Rozmieszenie przewodów elektrycznych w komorze silnika Strona 17 z 29 Wersja 1
Schemat połączeń elektrycznych do bieguna ujemnego cewki 15A Strona 18 z 29 Wersja 1
WSZYSTKIE WIDOCZNE NA SCHEMACIE POŁĄCZENIA Z CENTRALKĄ NALEŻY ZWERYFIKOWAĆ I EWENTUALNIE ZAKTUALIZOWAĆ DO STANU W DNIU MONTAŻU Strona 19 z 29 Wersja 1
Schemat połączeń pneumatycznych Rys. 18 Schemat połączeń pneumatycznych Strona 20 z 29 Wersja 1
Procedury uruchamiania 1. Do zbiornika zatankować kilka litrów gazu i sprawdzić szczelność instalacji zgodnie z Procedurą badań nieszczelności dla układów LPG zainstalowanych w pojeździe. 2. Podłączyć komputer z zainstalowanym oprogramowaniem do parametryzacji układu zasilania paliwem LPG, a następnie wczytać plik konfiguracyjny, dołączony do zestawu do zabudowy. 3. Sprawdzić poprawność wczytanych ustawień pliku konfiguracyjnego. 4. Dokonać próby stanowiskowej, a następnie drogowej w celu weryfikacji poprawności działania układu LPG. 5. Jeżeli stwierdzono nieprawidłowości, zarówno w ustawieniach konfiguracyjnych, jak i podczas prób stanowiskowej i drogowej, należy skontaktować się z Działem Technicznym firmy Auto Gaz Śląsk Sp. z o.o. Kalibracja Przed przystąpieniem do kalibracji systemu sekwencyjnego wtrysku paliwa gazowego należy upewnić się: - Czy system zasilania paliwem bazowym nie pracuje w trybie awaryjnym? - Czy system zasilania paliwem bazowym nie pracuje poza dopuszczalnym zakresem adaptacji? - Ewentualnie zrealizować reset parametrów podstawowych. - Czy wszystkie sygnały próbkowane z przetworników/elementów wykonawczych są prawidłowe? - Przed kalibracją należy zreprogramować centralkę do najnowszego oprogramowania oraz przywrócić ustawienia domyślne centralki (konfiguracja systemu konfiguracja przywróć ustawienia domyślne) - Przeprowadzić kalibrację automatyczną systemu - Po zakończonej kalibracji automatycznej przeprowadzić próbę drogową podczas której zwrócić szczególną uwagę na współpracę systemów bazowego, oraz systemu zasilania paliwem gazowym według załączonej instrukcji. Sposób przeprowadzenie kalibracji systemu zamieszczono w ogólnej instrukcji montażu : System sekwencujnego fazowanego wtrysku paliwa gazowego z rozbudowanymi funkcjami autoadaptacji. Wszystkie dane konfiguracyjne sekwencyjnego układu zasilania paliwem LPG samochodu Fiat Sedici/Suzuki SX4 1,6 16V dołączono w postaci pliku na płycie CD. Strona 21 z 29 Wersja 1
Dla opcji z urządzeniem wtrysku gazu marki Tartarini Auto typu 03 Dla opcji zmiana zasilania: - paliwo gazowe: LPG - pojemność skokowa[cm 3 ]: 1600 - typ listwy wtryskiwaczy: TARTARINI lub EVO 07 - sygnał prędkości: Standard - ilość cylindrów: 4 - źródło sygnału pr. obr.: Cewka pojedyncza - zmiana zasilania: Przy przyspieszaniu - prędkość silnika dla zmiany zasilania: 2100 obr/min - temp. reduktora dla zmiany zasilania: 45 C - opóźnienie dla zmiany zasilania: 25 s Dla opcji sonda lambda: - typ sondy lambda: 0-1 Volt - ilość sond lambda: 1 Dla opcji poziom: - typ czujnika poziomu: Tartarini lub AEB Dla opcji ciśnienie: - typ czujnika ciśnienia: zupełny (2 wersja) Strona 22 z 29 Wersja 1
CO ROBIĆ GDY : Po około 10 sekundach od rozruchu zgaśnie dioda przełącznika. o Brak sygnału prędkości obrotowej. Silnik w trakcie zasilania gazowego nie pracuje na wszystkie cylindry. Sprawdzić podłączenie okablowania rozłączającego wtryskiwacze, sprawdzić czy litera A listwy wtryskiwaczy odpowiada przewodowi niebieskiemu lub niebiesko/czarnemu okablowania wtryskiwaczy. Po zidentyfikowaniu cylindra, który nie pracuje w trakcie zasilania gazowego, sprawdzić : 1. Czy przewód gazowy nie jest uszkodzony, załamany, zatkany i nie utrudnia przepływu gazu? 2. Czy dysza zabudowana na kolektorze dolotowym nie jest przytkana? 3. Czy dysza kalibrowana zabudowana na listwie wtryskiwaczy ma taką samą średnicę wewnętrzną jak pozostałe? 4. Czy urządzenie sterujące Gaz przekazuje poprawny sygnał wtryskiwacza obsługującego ten cylinder? 5. Czy przewody elektryczne sterujące wtryskiwaczami gazu nie są przerwane lub splątane przy złączu ECU gaz lub przy złączu grupy wtryskiwaczy? Natychmiast po przejściu na zasilanie gazowe silnik powraca do zasilania benzyną: Jeżeli przełącznik znajduje się w pozycji automatycznego przejścia na paliwo gazowe : 1. Czasy wtrysku gazu są zbyt wysokie. 2. Przytkany jest filtr gazu. 3. Ciśnienie reduktora jest zbyt niskie. Jeżeli pojawia się błąd wtryskiwacze nie kompatybilne sprawdzić : czy komputer nie rozłączył się z interfacem, przy uruchomionym programie, jeżeli tak należy wyjść z programu, podłączyć kabel i ponownie połączyć się z ECU gaz. Wartość obrotów widoczna na monitorze nie odpowiada wartości rzeczywistej : 1. Dokonać poprawnego wyboru punktu poboru sygnału prędkości obrotowej (cewka pojedyncza / podwójna cewka / obrotomierz). 2. Dokonać poprawnego wyboru rodzaju sygnału prędkości obrotowej (standard / słaby). Po przejściu na zasilanie gazowe silnik gaśnie : 1. Sprawdzić czy jest gaz w zbiorniku. 2. Sprawdzić czy gaz dopływa do listwy wtryskiwaczy. 3. Sprawdzić czy jest zasilanie po zapłonie (+12 V). Strona 23 z 29 Wersja 1
Zapala się lampka CHECK Engine : 1. Sprawdzić błąd zapisany w urządzeniu sterującym benzynowym. 2. Sprawdzić za pomocą testera OBD, czy korektory wolny/szybki nie przekraczają dopuszczalnych wartości? Jeżeli tak jest wykonać korekty podczas zasilania gazowego do momentu, gdy ich wartość nie pozostanie w wartości bliskiej zera lub wartości podobnej do tej, która występuje na paliwie benzynowym. 3. Sprawdzić czy sonda lambda pracuje prawidłowo w pełnym zakresie pracy. 4. Jeżeli w układzie zabudowano korektor wyprzedzenia zapłonu, należy spróbować go odłączyć. 2. Najistotniejsze wskazówki odnośnie montażu instalacji - Zapewnić najkrótszą drogę paliwa gazowego z listwy wtryskiwaczy do króćców w kolektorze ssącym. - Zalecany minimalny czas otwarcia wtryskiwacza gazowego to 3 ms (w niektórych przypadkach może być niższy i wynosić 2,7 ms). Strona 24 z 29 Wersja 1
Zalecenia dotyczące montażu elementów i urządzeń instalacji LPG oraz prowadzenia prac przeglądowo-naprawczych Zalecenia ogólne Przypominamy, że elementy i urządzenia instalacji powinny być zabudowane w samochodzie tak, jak zaleca to instrukcja montażowa. W szczególności elementy i urządzenia układu zasilania powinny być zabudowane tak, aby: możliwa była ich kontrola oraz zapewniona dostępność w trakcie przeglądów oraz ewentualnych napraw, nie następowało wzajemne nakładanie się, przecinanie się elementów i urządzeń instalacji z elementami układu zasilania paliwem benzynowym i innymi częściami samochodu, były jak najmniej narażone na uszkodzenia w razie zderzenia. Elementy i urządzenia instalacji nie powinny stykać się z przewodami układów paliwowego, elektrycznego lub hamulcowego samochodu. Należy przewidzieć, aby w razie pęknięcia którejkolwiek części układu wydechowego silnika, wydobywające się spaliny nie powodowały przegrzania elementów i urządzeń instalacji i tym samym nie stwarzały ryzyka pożaru, Elementy i urządzenia instalacji nie powinny stykać się z przewodami układów paliwowego, elektrycznego lub hamulcowego samochodu. Zalecenia szczegółowe Podatność zabudowanych elementów i urządzeń instalacji na drgania powinna być zredukowana do minimum, czyli mocowania, wsporniki powinny być mocne, sztywne i miarę możliwości, rozmieszczone w równych odstępach. Kształt i wymiary opasek zaciskowych należy dobierać tak, aby wykluczyć możliwość przecięcia, zgniecenia, lub zsunięcia się przewodów z króćców urządzeń. Opaski powinny również być tak mocowane, aby niemożliwe było ich przypadkowe rozpięcie. W każdej instrukcji podano momenty ich dokręcania, które powinny być bezwzględnie przestrzegane w trakcje montażu, przeglądów i napraw. W trakcie przeglądów, wymiany zespołu filtra paliwa gazowego należy bezwzględnie zwrócić uwagę na stan końcówek przewodów. Widoczne spękania przewodu, spowodowane oddziaływaniem paliwa gazowego, jego starzeniem się powinny skutkować jego wymianą. Strona 25 z 29 Wersja 1
Przewody nie powinny spoczywać na częściach samochodu, które mogą być przyczyną ich uszkodzeń mechanicznych (ostre krawędzie, cięte brzegi, metalowe opaski zaciskowe). Jeśli instrukcja zaleca takie ich usytuowanie, to należy przedsięwziąć odpowiednie środki zabezpieczające przed możliwością przecierania się przewodu. W przypadku przeprowadzania przewodu giętkiego otworami, np. w obudowie filtra powietrza należy zabezpieczyć je gumowymi przelotkami, które zabezpieczą je przed przecieraniem się wskutek drgań. W przypadku, gdy giętkie przewody gazowe nie są mocowane na wspornikach lub podporach, należy zapewnić odpowiednio dokładny montaż na ich końcach. Zgodnie z zaleceniami naszego prawa elementy i urządzenia instalacji gazowej powinny znajdować się w odległości większej niż 100 mm od elementów układu wydechowego. Odległość ta może być zmniejszona w przypadku stosowania odpowiednich ekranów, oddzielających układ wydechowy od elementów instalacji przed wydzielanym ciepłem z przewodów wydechowych tak, aby temperatura oddziaływania nie przekroczyła 70 C. W przypadku urządzeń elektrycznych samochodu należy pamiętać o tym, aby nie dopuścić do możliwości wzajemnego ocierania się o siebie elementów instalacji i wiązek elektrycznych. Najkorzystniej jest zastosować elementy do mocowania lub do zaczepienia, wykonane z materiału izolacyjnego oraz zastosować osłony z naciętego, karbowanego przewodu giętkiego o odpowiedniej średnicy wewnętrznej, widoczne w każdej z instrukcji montażowych. Przewody giętkie wykonane z materiałów niemetalowych nie powinny być umieszczone w miejscach, w których temperatura przekracza 80 C. Nie jest dopuszczalne rozmieszczenia przewodów instalacji zasilającej w taki sposób aby, były one narażone na oddziaływanie oleju, elektrolitu z akumulatora lub płynu hamulcowego. Nie jest dopuszczalne takie rozmieszczenie przewodów elektrycznych instalacji, aby były one narażone na oddziaływanie: spływających kropli lub rozbryzgów (woda, oleje, elektrolit z akumulatora, płyn hamulcowy, paliwo, błoto, sól, deszcz itd.), przypadkowych uderzeń podczas napraw lub na uderzenie kamieni, zbicia, szarpania tarcia itd. przez przedmioty załadowane (w bagażniku, kabinie itd.) lub elementy rozmieszczone w przyległych miejscach. Strona 26 z 29 Wersja 1
Przypominamy, że zgodnie z zaleceniami instrukcji montażowych, wszystkie obwody są zabezpieczane bezpiecznikami. Jeśli natomiast końcówki lub części pod napięciem nie są chronione bezpiecznikami, wówczas powinny być wymagane odpowiednie zabezpieczenia, albo nie dopuścić do ich przypadkowych połączeń z masą. Części elektryczne instalacji powinny być chronione przed ciepłem wydzielającym się z układu wydechowego silnika. Połączenia elektryczne powinny być odpowiednio zabezpieczone przed oddziaływaniem wilgoci ( np. wody z zewnątrz komory lub przed spływaniem płynów wchodzących w skład wyposażenia samochodu, w przypadku nieszczelności lub w trakcie uzupełniania lub napełniania pojemników na ciecze eksploatacyjne). Połączenia do masy powinny gwarantować skuteczność i trwałość eksploatacyjną, czyli nie powinny z czasem tracić swojej skuteczności z powodu powstania ognisk korozji lub obecności smarów i lakierów. Przypominamy również i o tym, że nie jest prawem dopuszczalne masowanie przewodów na elementach i urządzeniach instalacji. W przypadku braku połączenia do masy, z powodu niewłaściwego montażu lub konserwacji, w danym obwodzie nie powinny być możliwe przepływy prądów masowych, które w przypadku jego przeciążenia mogą spowodować iskrzenie lub przepalenie. Aby nie utrudniać przeprowadzenia operacji montażu lub konserwacji powinny być przestrzegane następujące wymagania dotyczące układu elektrycznego: połączenia elektryczne powinny być dobrze widoczne i łatwo dostępne, sąsiadujące z sobą połączenia powinny być odpowiednio odróżnione, rozmieszczenie przewodów oraz ich długości powinny być tak rozplanowane, aby nie dopuścić do ich zwisania naprężenia i zaplątania, przewody nie powinny się stykać z ostrymi krawędziami oraz podczas montażu nie powinno być możliwe ich zgniecenie innymi elementami. Strona 27 z 29 Wersja 1
Uwagi dodatkowe dotyczące zachowania zasad bezpieczeństwa w trakcie zabudowy instalacji, jej przeglądów i napraw Wszystkie operacje muszą być wykonane z maksymalną uwagą, aby uniknąć uszkodzeń elementów. Nie wolno uruchamiać silnika jeśli zaciski połączeń elektrycznych są źle połączone lub klemy akumulatora są luźne. Jeżeli w procesie naprawy nadwozia samochód ma być umieszczony w komorze lakierniczej o temperaturze przekraczającej 50 0 C, należy wymontować elektroniczną jednostkę sterującą oraz zbiornik paliwa LPG. Przed wykonaniem jakichkolwiek prac polegających na rozłączaniu elementów i urządzeń instalacji w jej części hydrauliczno-pneumatycznej należy bezwzględnie zamknąć zawór ręczny zbiornika LPG, a gaz pozostający w instalacji zużyć uruchamiając silnik przy zamkniętym zaworze zbiornika. W przypadku instalacji LPG silnik należy uruchomić dwukrotnie. Aby rozłączyć połączenia ciśnieniowe stalowe lub mosiężne mocno zaciśnięte, należy delikatnie uderzać młotkiem aluminiowym lub ołowianym. Połączenia wykonane w elementach lub urządzeniach ze stopów aluminium młotkiem gumowym lub z żywicy. Po każdym demontażu złącza ciśnieniowego sprawdzić jego stan, oceniając stan gwintu oraz pierścieni samozacinających. Przed ponownym zamontowaniem połączeń elementy pokryć cienką warstwą smaru, aby uniknąć zatarcia lub uszkodzenia w pierwszym okresie eksploatacji. Przy montażu bezwzględnie przestrzegać wymaganych momentów dokręcania i danych regulacyjnych. Przy każdym ponownym montażu wymienić uszczelki, pierścienie uszczelniające, płytki zabezpieczające i wszystkie elementy które uległy uszkodzeniu. Po zakończonych pracach obejmujących naprawę elementów tak wysokociśnieniowych jak i niskociśnieniowych należy bezwzględnie sprawdzić szczelność instalacji. Do tego celu należy wykorzystać urządzenie do badania szczelności, piankę do badania szczelności lub roztwór wody z mydłem. Zastosowanie roztworu wody z mydłem wymaga przepłukania powierzchni czystą wodą i jej wysuszenia. Ponadto należy pamiętać o tym, że komora silnika wypełniona jest elementami o wysokiej temperaturze oraz przewodami elektrycznymi, stąd też temperatura ta jak i przypadkowe Strona 28 z 29 Wersja 1
zwarcie mogą spowodować zapłon mieszanki powietrzno gazowej. Czynniki te należy uwzględnić rozpoczynając prace obejmujące demontaż elementów instalacji i poczekać do momentu wychłodzenia się silnika. Ponadto zabrania się: - palenia papierosów, - zbliżania się z otwartym ogniem, - prowadzenia prac w pomieszczeniach w których prowadzi się prace blacharskie i użyciem spawarek, - używania nieodpowiednich narzędzi. W przypadku jakichkolwiek problemów zaleca się ponowne zapoznanie się z zaleceniami określonymi w instrukcjach montażowych. Powyższe zalecenia, wskazania i uwagi zebrano z udostępnionego Państwu wcześniej materiału informacyjnego pt. Systemy zasilania paliwami gazowymi, znajdującego się w dokumentacji technicznej i przekazane również każdemu uczestnikowi prowadzonego przez nas szkolenia podstawowego. Strona 29 z 29 Wersja 1